ADAN liv a Danyèl, yo ka palé-nou dè wa Baltaza é pannan bon enpé lanné, moun ki ka kritiké Labib di kè wa-lasa pa jen ègzisté (Dan. 5:1). Yo té ka kwè sa pas sé awkéològ-la poto’o touvé pon prèv ki té ka montré kè wa-lasa té ègzisté poudèvré. Men, an 1854, onlo biten chanjé. Poukwa nou ka di sa ?

An 1854, John Taylor, on fonksyonnè britanik, fè rèchèch adan ansyen vil a Our, ki sé on pil wòch konnyéla. Ou ka touvé débri a vil-lasa o sid a Lirak. Koté-lasa té ni on gran batiman é adan batiman-lasa i touvé plizyè silend an awjil. Chak silend an awjil té ka fè 10 santimèt longè apépré. Té ni biten maké anlè yo èvè on ékriti ki ni onpakèt sign adan-y. Asi on silend, té ni on priyè ki té maké é adan priyè-lasa yo té ka mandé pou Nabonid, wa a Babilòn, é prèmyé gason a-y, Baltaza, viv lontan. Menm séla ki té ka kritiké Bib-la té oblijé rèkonnèt on biten : sa yo dékouvè la, té ka bay laprèv kè Baltaza ègzisté vréman.

Men Bib-la pa’a kontanté-y dè di kè Baltaza ègzisté, i k’ay pli lwen ki sa. I ka di osi kè Baltaza sé té on wa. É la ankò, séla ki té ka kritiké Bib-la pa té ka kwè sa. Pa ègzanp, koté lanné 1875, mi sa William Talbot, on savan anglé maké : « [Dapré sa sèwten moun ka di,] Bèl-sa-ousou [Baltaza] té ka gouvèné anmenmtan ki pap’a-y, Nabonid. Men, pa ni pon prèv ki ka montré sa. »

Men grasa sa yo touvé maké asi dòt silend an awjil, sa réglé pwoblèm-la. Té ni prèv ki té ka montré kè Nabonid, Papa Baltaza pa té Babilòn pannan plizyè lanné. Ka ki fèt pannan péryòd-lasa ? Mi sa on ansiklopédi non a-y sé Encyclopaedia Britannica ka èspliké : « Lè Nabonid kité Babilòn, i lésé Baltaza dirijé wayòm-la é prèstout lawmé a-y. » Alò, pannan péryòd-lasa, nou pé di kè sé konsi Baltaza té wa an plas a Nabonid a Babilòn. Sé pousa, Alan Millard, on misyé ki awkéològ é ki èspésyalis a langaj a moun, dakò pou di kè yo byen fèt palé dè : « Baltaza antankè ‘wa’ adan liv a Danyèl ».

Men on biten ki sèten, sé kè pou sèwvitè a Bondyé, liv a Danyèl ka vin dè Bondyé é sé on liv yo pé fè konfyans. É pou yo, pli gwo prèv ki ka montré sa, sé an Bib-la limenm nou ka touvé-y (2 Tim. 3:16).