Gadé sa ki adan

Ay adan lis a sé sijè-la

Ès ou té sav sa ?

Ès ou té sav sa ?

An tan a Jézi, ki kalté enpo sé moun-la té oblijé péyé ?

PANNAN plizyè lanné, sé Izraélit té ni labitid bay lajan pou soutyenn vré adorasyon-la. Men an tan a Jézi, sé Juif-la té oblijé péyé onpakèt enpo é sa té rèd pou yo toubònman.

Odépa yo té ka sèvi Bondyé adan tabèwnak-la é aprésa adan Tanp-la. Pou yo té pé sa soutyenn adorasyon-lasa, fò sé nonm juif la té péyé on ti lajan chak lanné. O 1é syèk, yo té ka sèvi èvè lajan a sé enpo-la pou yo té pé sa okipé-yo dè Tanp-la Éwod té konstwi la é pou yo té pé sa fè sakrifis. Ni sèwten Juif ki mandé Pyè si Jézi té dakò pou péyé enpo-lasa. Men Jézi pa janmè di pa péyé enpo dayè i jous di Pyè ola i ké touvé on pyès-lajan pou péyé enpo-lasa (Mat. 17:24-27).

A épòk-lasa, fò sèwvitè a Bondyé té péyé ladim kivédi fò-yo té bay 10 % a tousa yo té ka rékòlté é a tousa yo té ka gangné (Lév. 27:30-32 ; Nonb 18:26-28). Men sé chèf a rèlijyon la té ka mandé kè yo té bay 10 % a tout ti plant sé moun-la té ni adan ti jaden a yo. Kifè, fò-yo té bay 10 pou 100 ‘a mant-la, a anèt-la é a kimen-la’. Jézi pa di kè fò pa yo té péyé dim-la, men i fè toutmoun sav kè sé iskrib-la é sé farizyen-la pa té ka rèspèkté Lwa-la byen konm i fo (Mat. 23:23).

Anplisdisa, an tan-lasa sé Juif-la té anba jouk a sé Women-la é fò-yo té péyé diféran kalté enpo. Pa ègzanp, fò moun ki té ni téren té bay 20 a 25 pou 100 a sa tè-la té ka pwodui oben fò-yo té bay valè a sa tè-la té ka pwodui. É Lwa a sé Women-la té ka mandé kè chak misyé ki té juif té péyé on enpo. Dayè, sé farizyen-la té pozé Jézi kèsyon asi enpo-lasa. É i montré kijan pou nou vwè sa : « Ba Séza sa ki ta Séza men ba Bondyé sa ki ta Bondyé » (Mat. 22:15-22).

Fò-yo té péyé on taks osi asi sé mawchandiz-la ki té ka rantré oben sòti adan sèwten téritwa. Fò ou té péyé taks-lasa adan sé pòw-la, lè ou té k’ay travèsé on pon, lè ou té k’ay travèsé on 4 chimen oben lè ou té k’ay rantré adan on vil oben asi on mawché.

Gouvènman women la té ka oblijé pèp-la péyé onlo kalté enpo é sa té fòsan toubònman pou sé moun-la. Tacite sé té on Women ki ékri déotwa liv asi Listwa. I palé dè sa ki fèt an tan a Jézi lèwvwè Tibèw té ka gouvèné. Sé moun-la ki té ka rété Syri é Jidé té ka sipliyé sé Women-la pou yo té bésé enpo-la pas tout lajan a yo té ka pasé adan sa *.

On biten ki té ka rann sa pi rèd ankò pou pèp-la, sé jan-la yo té ka ranmasé lajan a enpo-la. Pou on moun té pé fè travay-lasa, fò i té achté dwa-lasa. Men a pa nenpòt kimoun ki té ka rivé a ni dwa-lasa, sé tala ki té ka ni plis lajan-la. Moun-lasa té ka fè dòt moun travay pou-y. Pwoblèm-la sé kè moun-la ki té achté dwa-lasa é sé moun-la ki té ka travay pou-y la té ka fè pèp-la péyé plis ki dwètèt. Kifè, yo té ka halé on lajan asi yo. I ka sanm sa sé sa Zaché té ka fè osi. I té ka péyé moun pou ranmasé lajan a enpo-la pou-y (Lik 19:1, 2). Sèlman, a pa ti kòlè pèp-la té kòlè akòz dè jan-la yo té ka aji èvè yo la. Yo pa té vlé vwè on moun ki té ka ranmasé lajan a enpo-la.

^ par. 8 Annales, trad. J.-L. Burnouf, Garnier Frères, 1965.