Lè, finalman, an pran sèwvis pyonyé, on pòt wouvè douvan mwen, é vi an mwen chanjé on mannyè ki té ka dépasé tousa an té ka èspéré (Éféz. 3:20). Men pétèt ou ka mandé-w kijan sa fè rivé. Ban-an rakonté-w istwa-la dépi odépa.

An fèt an 1939 a Bèwlen, an Almagn, détwa mwa tousèl apré Dézyèm Gè Mondyal la koumansé. An 1945, aloskè lagè té toupré bout, yo lagé onpakèt bonm asi Bèwlen. Men on jou, lari an nou pri adan sa, kifè an ay kaché èvè fanmi an mwen adan on abri ki té fèt èspré pou pwotéjé moun kont sé bonm-la. Pou ayen pa rivé-nou, plita, nou chapé kò an nou é nou ay Èwfiwt, la manman-mwen fèt.

Manman té ka pòté bon mannèv pou i touvé lavérité. Kifè, i té ka li liv a filozòf, é i té ka pran tan étidyé diféran rèlijyon, men i pa jen touvé sa i té ka chèché. Koté 1948, 2 madanm Témwen a Jéova vin akaz. Manman fè-yo antré é i pozé-yo onpakèt kèsyon yonn dèyè lòt. Poto’o menm ni inèdtan, i di mwen èvè sè an mwen : « An touvé lavérité ! » An sis-kat-dé, ki manman, ki sè an mwen, ki mwen, nou koumansé ay réinyon, a Èwfiwt.

An 1950, nou wouviré rété Bèwlen, é nou ay èvè lasanblé Bèwlen-Krézbèwg. On ti moman apré, nou wou-déménajé ankò, é nou ay èvè lasanblé Bèwlen-Tèmpélòf. Rivé on lè, manman pran batèm, men mwen an té an dé lidé toujou. Poukwa ?

An pa té ka rivé pwogrésé pas an té timid toubònman. Sé vré kè sa té ka fè 2 lanné an té kay préché, men an pò’ò té jen wouvè bouch an mwen pou bay on témwagnaj. Men tousa chanjé lè an koumansé pasé tan èvè frè é sè ki té ja montré kijan yo té ni kouraj é kijan yo té enmé Jéova. Ni sa yo té voyé adan dé kan nazi, oben yo té mèt lajòl an Almagn dè Lès. Ni dòt ki té fè piblikasyon rantré andous an Almagn dè Lès, é akòz dè sa, yo té’é pèd libèté a yo. An touvé ègzanp a yo fò toubònman. Si yo té paré a pèd  vi a yo oben libèté a yo pou Jéova é pou frè é sè a yo, an di-mwen konsa kè an té pé fè on éfò pou vin mwen timid.

An koumansé vin mwen timid lè an pawtisipé adan on prédikasyon èspésyal kè yo té òwganizé an 1955. Adan on lèt kè yo té pibliyé adan l’Informateur *, frè Nathan Knorr anonsé kè prédikasyon-lasa té ké pawmi lé pli gwo kè pèp a Jéova té ja òwganizé. I di konsa kè si tout sé pwoklamatè-la té ka pawtisipé, ‘sé té ké prèmyé fwa kè té’é ni on mwa a prédikasyon èstraòwdinè kon sila asi latè’. É i té ni rézon a-y ! On titak tan apré, an ba Jéova vi an mwen, é an 1956, an pran batèm ansanm èvè Pap’an mwen é sè an mwen. Men kèlkè lanné apré, an touvé-mwen ni ondòt désizyon enpòwtan a pran.

An té sav kè fò an té pran sèwvis pyonyé, men an toujou té ka di kè an té’é fè sa plita. Adan on prèmyé tan, an désidé suiv on fòwmasyon a Bèwlen, pou aprann kijan pou vann mawchandiz an gwo, kijan pou fè-yo rantré é kijan pou voyé-yo alé dòt koté osi. Aprésa, an té vlé travay adan domenn-lasa, pou rivé métrizé travay an mwen byen, avan an té komansé sèwvis pyonyé la. Kifè, an 1961, an aksèpté on travay a Anbou, pli gwo vil an Almagn ki ni on pòw. An té tèlman enmé travay an mwen kè an té ka kontinyé di kè sèwvis pyonyé la, sé té ké pou plita. Ka an té kay fè ?

An ka di Jéova mèsi pas i sèvi èvè dé frè plen lanmou pou édé-mwen konprann kè sa ki pli enpòwtan, sé sèvi Bondyé. Bon enpé zanmi an mwen té ja vin pyonyé, é sété dé bon ègzanp pou mwen. Anplisdisa, frè Erich Mundt, ki té fè lajòl adan on kan, ankourajé-mwen a fè Jéova konfyans. I di-mwen kè, adan lajòl-la, té ni dé frè ki té ka apiyé-yo asi yomenm é yo fin pa pèd fòs èspirityèlman. Men sa ki té ka fè Jéova konfyans a san pou san rété fidèl é yo vin dé poto-mitan adan lasanblé-la.

Anplisdisa, frè Martin Poetzinger, ki sèvi plita adan Komité santral la, kontinyé ba sé frè-la bon fòs. I di-yo konsa : « Méyè biten on moun pé ni, sé kouraj ! » Lè an pran tan réfléchi asi sé pawòl-lasa, an fin pa lagé travay an mwen é an pran sèwvis pyonyé an jen 1963. Sété vréman méyè désizyon an té pé pran ! Dé mwa apré, alòskè an poto’o menm koumansé chèché ondòt travay, yo envité-mwen a sèvi antankè pyonyé èspésyal. Détwa lanné apré, Jéova ban-mwen lontan plis ki tousa an té ka èspéré. Yo envité-mwen adan 44^èm klas a Lékòl a Galaad.

« Lè yo ba-w on misyon, pa lagé-y two vit. » Sé pétèt yonn adan lé pli gran lèson an aprann, siwtou grasa frè Nathan Knorr é frè Lyman Swingle. Yo vréman ankourajé-nou a rété la yo té kay voyé-nou la, menmsi nou té ka jwenn difikilté. Frè Knorr di-nou : « Ka zò ké rété gadé ? Malpwòpté-la, sé ti bèt-la, mizè-la ? Oben ès zò ké rété gadé sé pyébwa-la, sé flè-la, é sé figi-la ki ka souri ba zòt la ? Fò-zòt aprann enmé sé moun-la ! » On jou, pannan frè Swingle té ka èspliké poukwa désèwten frè té ka lagé misyon a yo vit konsa, i fè onlo éfò pou nou pa vwè sa i té ka rèsanti, men dlo vin an zyé a-y. I té oblijé arété diskou a-y pou i té rèpran sans a-y. Sa touché tchè an mwen toubònman, kifè an té byen désidé a pa jen désèvwa ni Jézikris, ni frè fidèl a-y (Mat. 25:40).

Lè yo di-nouchak ola lòwganizasyon té ka voyé-nou, ni twa bétélit ki mandé déotwa adan nou ola nou té pou ay. Chakfwa yonn adan nou té ka réponn, yo té ka di on biten pozitif, men lè tou an mwen rivé é kè an di-yo kè mwen sété « Kongo-Kinchasa », yo enn arété palé, é apré, sèl biten yo di sé : « Ayayay ! Kongo ! A monchè, fò Jéova èvè-w ! » An tan-lasa, yo toujou té ka palé dè Kongo-Kinchasa an jounal-la, parapòt a lagè ki té ni la, parapòt a sé sòlda mawon la é a moun ki té ka tchouyé moun an péyi-la. Men an pa jen oubliyé sa an té aprann. Nou trapé diplòm an nou an sèptanm 1967. On titak tan apré, Heinrich Dehnbostel, Claude Lindsay é mwen, nou pati pou Kinshasa, kapital a Lèkongo.

Lè nou rivé Kinshasa, pannan twa mwa nou aprann palé fwansé. Aprésa, nou monté abò aviyon pou ay Louboumbachi, kè yo té ka kriyé Élizabètvil avan, toupré frontyè a Lazambi, ki o sid a Lèkongo. Nou ay adan on kaz a misyonè ki té ka touvé-y anmitan a vil-la.

Ponmoun poto’o jen préché adan téritwa-lasa, kifè, a pa ti kontan nou té kontan, pas sété nou prèmyé ki té ka préché ba moun ki té ka rété la. An dé tan twa mouvman, nou vin ni tèlman étid biblik kè nou pa té pé étidyé èvè tout sé moun-la. Nou préché osi ba moun ki té ka travay pou gouvènman-la é ba moun ki té ka travay pou lapolis. Bon enpé adan yo té ni onlo rèspé pou Pawòl a Bondyé é pou prédikasyon an nou. Lamajorité té ka palé swaili, donk, Claude Lindsay é mwen, nou aprann lang-lasa osi. Tibwen tan apré, yo voyé-nou adan on lasanblé an swaili.

Sé vré, nou viv onlo bèl biten, men nou jwenn difikilté osi. Byensouvan, ni dé sòlda boulé ki té ni fizi a yo anlè yo é ki té ka chèché-nou tren, oben dé lalwa ki té brital, é ki té ka akizé-nou dè biten nou pa menm té fè. On jou, enpé polisyé ki té ni fizi a yo anlè yo enki débaké adan on réinyon a lasanblé lokal an nou, adan kaz a sé misyonè-la, é yo menné-nou adan biwo santral a yo. Lè nou rivé la, yo fè-nou rété sizé atè-la jis a dizè-d-swa, avan yo té lagé-nou.

An 1969, yo mèt-mwen rèsponsab a siwkonskripsyon. Adan téritwa a siwkonskripsyon-lasa, dépawfwa, fò an té fè gran distans, travèsé dé kalté gran zèb é dé chimen ki té plen labou, kon  onlo dòt koté an Afrik. Adan on vilaj, on poul èvè pitit a-y té ka dòmi anba kouch an mwen lannuit. An pé’é jen oubliyé kijan i té ka chanté kokiyoko tout fòs a-y avan menm jou té wouvè. Sa té oblijé lévé-mwen. An ka sonjé lé bèl ti moman kè an té ka pasé lèswa èvè sé frè-la. Nou té ka sizé alantou a on difé, é nou té ka palé dè lavérité.

Yonn adan pli gwo difikilté kè nou jwenn, sété èvè sé moun-la ki té ka di kè yo Témwen a Jéova swadizan, alòskè yo té ka soutyenn mouvman Kitawala la *. Détwa adan yo rantré andous adan sèwten lasanblé, é yo jous rivé vin ansyen. Yo té kon dé « wòch kaché anba dlo », men sé vré frè é sè la rivé vwè kimoun yo té yé vréman (Jid 12). Anfinaldikont, Jéova woté sé moun-lasa adan lasanblé-la é aprésa, onlo moun vin a lavérité.

An 1971, yo voyé-mwen adan biwo nasyonal la a Kinchasa. An pasé adan diféran sèwvis, kon sèwvis kouryé, komand a sé jounal-la, é an fè dòt travay ki té anrapò èvè prédikasyon-la. An Bétèl-la, an aprann kijan pou òwganizé aktivité an nou adan on gran péyi lè onlo sèwvis piblik pa ka fonksyoné nòwmalman. Dépawfwa, lè nou té ka voyé lèt pa aviyon, yo té ka pran plizyè mwa pou rivé adan sé lasanblé-la. Fò-w té woté kouryé-la adan aviyon-la pou baké-y abò bato, é sé bato-la té pé rété bloké pannan plizyè simenn akòz dè onpakèt flè ki té ka pousé an dlo-la. Antouka, travay-la té ka fèt magré sé difikilté-lasa é dòt ankò.

Lè an vwè kijan sé frè-la ka rivé òwganizé gran lasanblé alòskè yo pa ni onlo lajan, an touvé sa fò toubònman. Yo té ka konstwi sé èstrad-la èvè dé gwo nich a poulbwa, yo té ka sèvi èvè dé gran zèb pou fè sé masonn-la, é yo té ka mété-yo an woulo pou yo té fè kousen pou moun ki té ka vin té pé sa sizé. Yo té ka fè chawpant a batiman-la èvè banbou é yo té ka sèvi èvè rozo naté pou yo té fè twa-la é sé tab-la. Yo té ka détayé po a sé pyébwa-la pou yo fè klou. An té oblijé rété èstèbèkwè lè an té ka vwè jan sé frè é sè la toujou té ka touvé on bon lidé pou rézoud on pwoblèm. An vin enmé-yo toubònman. Lè yo voyé-mwen sèvi ondòt koté, a pa ti manké yo té ka manké-mwen !

An 1974, yo voyé-mwen sèvi adan biwo a lafilyal ki a Nérobi, o Kénya. Té ni travay toubònman, pas Bétèl-lasa té ka okipé-y dè prédikasyon-la adan 10 péyi ki té alantou, é pou déotwa adan yo, gouvènman-la té entèwdi aktivité an nou. Bon enpé fwa, yo voyé-mwen vizité sé péyi-lasa, Létyopi an pawtikilyé. É koté-lasa, frè é sè an nou té ka sibi bon pèwsékisyon é gwo éprèv toubònman. Yo té ka maltrété onlo adan yo, oben yo té ka mèt-yo lajòl. Yo jous tchouyé détwa. Men, pas sé frè-la té ni on bèl lanmityé èvè Jéova, é pas yonn té enmé lòt fò, yo réyisi andiré èvè fidélité.

An 1980, ni on bèl biten toubònman ki rivé-mwen. An mayé èvè Gail Matheson, on sè ki fèt o Kanada. I té an menm klas ki mwen lè an té Galaad. Nou pa jen pèd kontak pas yonn té ka ékri lòt. Gail té ka sèvi an Bolivi, piskè sé la yo té voyé-y antankè misyonè. Douz lanné pasé, é nou wouvwè-nou a Nouyòk. Détwa tan apré, nou mayé o Kénya. An ni onlo rèkonésans pou Gail, pas i toujou ka vwè léchòz kon Jéova ka vwè-yo, é i ka kontanté-y dè sa i ni. Jousalè, i toujou la pou soutyenn-mwen, èvè onlo lanmou.

An 1986, yo voyé-nou sèvi an siwkonskripsyon-la, toupannan an té adan Komité a filyal-la. Nou té ka vizité sé lasanblé-la adan onlo péyi kè filyal a Lèkénya té ni a jéré.

Sa toujou ka fè-mwen plézi lè an ka sonjé jan nou préparé on lasanblé réjyonal a Asmara (an Éritré) an 1992, lè aktivité an nou potoko entèwdi koté-lasa. Malérèzman, sèl koté nou rivé touvé sé on vyé kabé, ki té an mové léta andéwò é ki té pli mové ankò andidan. Lè jou a lasanblé-la rivé, an rété èstèbèkwè lè an vwè kijan sé frè-la réyisi transfòwmé andidan-la pou i vin on koté ki té asé bèl pou nou adoré Jéova. Onlo fanmi vin èvè  bèl twèl, é yo sèvi èvè sa pou kouvè sa ki té mérité kaché. Finalman, té ni 1279 moun, é yotout té kontan bèl lasanblé-lasa toubònman.

Sèvi adan siwkonskripsyon-la, sa té vréman nouvo pou nou, pas chak simenn, nou té ka dòmi dé koté ki té vréman diféran yonn dè lòt. Onlè, nou té adan on bèl manman-kaz o bòd-lanmè ; ondòt kou, nou té on ti koté tou senp, ki té fèt èvè tòl, é fò-w té fè pliski 100 mèt pou ay an watè-la. Men kèlkèswa koté-la nou té yé la, sa nou ka sonjé é ki vréman ka fè tchè an nou kontan, sé sé jouné-la nou pasé la ka pòté bon mannèv an prédikasyon èvè sé pyonyé-la é èvè sé pwoklamatè-la. Lè nou ay sèvi ondòt koté apré, nou té oblijé lésé onlo bon zanmi, ki té kay manké-nou toubònman.

An fen a lézanné 80 é lè lézanné 90 koumansé, lalwa ban-nou dwa fè aktivité an nou adan onlo péyi kè filyal a Lèkénya té ka jéré. Kifè, sa pèwmèt lòwganizasyon wouvè nouvo filyal é nouvo biwo nasyonal. An 1993, yo mandé-nou ay sèvi adan biwo nasyonal la a Adis-Abéba, an Étyopi. Adan péyi-lasa, nou té ka préché an sèkrè, men konnyéla, douvan lalwa, nou andwa fè biten an nou san pon pwoblèm.

Jéova béni aktivité an nou an Étyopi. Onlo frè é sè pran sèwvis pyonyé. Chak lanné dépi 2012, asi 100 pwoklamatè, ni pliski 20 ki pyonyé pèwmanan. Anplisdisa, grasa sé lékòl téokratik la, onlo frè é sè rèsèvwa fòwmasyon-la ki té fo la. Yo konstwi pliski 120 Sal di Wayòm. An 2004, yo déplasé sé bétélit-la, kifè Bétèl-la é Sal a Lasanblé la vin touvé-yo menm koté-la. Chanjman-lasa sété vréman on bénédisyon a Jéova.

Gail é mwen kontan toubònman davwa nou vin bon zanmi èvè onlo frè é sè an Étyopi. Nou enmé-yo toubònman, pas yo vréman janti é yo ni onlo lanmou. Dènyéman, nou jwenn pwoblèm parapòt a santé an nou, kifè yo té oblijé voyé-nou sèvi adan filyal a Santral Éwòp. Yo ka pran swen an nou byen la, èvè lanmou, men zanmi an nou an Étyopi ka manké-nou toubònman.

Nou vwè kijan Jéova fè travay a-y ‘grandi’ (1 Kor. 3:6, 9). Pa ègzanp, prèmyé fwa an préché ba moun-Wannda ki té vin travay o Kongo pou touvé kuiv, pa té ni pwoklamatè o Wannda. Aprézan ni plis ki 30 000 frè é sè adan péyi-lasa. An 1967, o Kongo-Kinchasa, té ni anviwon 6 000 pwoklamatè. Alèkilé, yo a 216 000 apépré, é ni pliski on milyon moun ki vin mémoryal an 2018. Adan tout sé péyi-lasa kè filyal a Lèkénya té ka jéré onlè, konnyéla, ni pliski 100 000 pwoklamatè.

Ja ni pliski 50 lannè dè sa, Jéova itilizé plizyè frè pou édé-mwen koumansé sèvi-y aplentan. Menmsi an timid toujou é kè an ka kontinyé goumé èvè sa, an aprann fè Jéova konfyans a san pou san. Sa an viv an Afrik aprann-mwen ni pasyans é aprann-mwen kontanté-mwen dè sa an ni. Lè Gail é mwen, nou ka vwè jan sé frè é sè la enmé akéyi lézòt byen, nou ka touvé sa bèl toubònman. Sa bèl osi dè vwè jan yo ka andiré é jan yo ka mèt tout konfyans a yo an Jéova. An ni onlo rèkonésans pou favè-la Jéova ka ban-nou la, on favè nou pa menm mérité. Jéova ban-mwen plis ki tousa an té’é pé èspéré (Sòm 37:4).