Ès ou té sav sa ?
Apré épòk a Jonas, ka Niniv divini ?
KOTÉ 670 avan épòk an nou, pli gwo puisans ki té ka ègzisté sé té Lasiri. Dapré on sit entèwnèt a British Museum *, téritwa a-y té ka koumansé dépi Chip, a lwès, é i té k’ay jis a Liran, a lès. Onlè, jous Léjipt té ka fè pawti a téritwa a-y. Kapital a Lasiri sé té Niniv, pa té ni pli gran vil ki-y asi latè. Adan vil-lasa, té ni onlo bèl jaden, té ni onlo gwo chato é té ni onlo gran bibliyotèk. Yo touvé plizyè mòso masonn ki té adan vil-lasa é sa ki maké asi sé masonn-lasa ka montré kè on wa asiriyen yo té ka kriyé Assurbanipal té ka fè-yo kriyé-y « wa a latè ». Ni dòt wa asiriyen ankò ki té ka fè-yo kriyé-yo konsa osi. A épòk-lasa, ponmoun pa té’é jen imajiné kè on moun té’é pé pran Lasiri é kapital a-y Niniv.
An tan a-y, Lasiri sé té pli gwo puisans ki té ni asi latè.
Lè pa té ni pli gwo puisans ki Lasiri asi latè, mi sa pwofèt Sofoni anonsé : « [Jéova] ké détwi Lasiri, i ké krazé Niniv, i ké fè-y vin sèk sèk sèk osi kon dézè-la. » É mi sa pwofèt Naoum té anonsé osi : « Pran tout awjan-la ! Pran tout lò-la ! [...] Vil-la vid, pa ni ponmoun adan-y é yo krazé-y ! » « Tout moun ki ké vwè-w ké chapé kò a yo lwen a-w é yo ké di : “Yo krazé Niniv !” » (Sof. 2:13 ; Naoum 2:9, 10 ; 3:7). Lèwvwè yo tann sé pwofési-lasa, sé moun-la dwèt di an tchè a yo : « Men sa pa posib ! Ès on moun pé fè Lasiri pèd konba ? » Ponmoun pa jen imajiné kè sa té’é pé fèt.
Niniv vin on koté ki té sèk kon on dézè.
É poutan, sé sa ki rivé ! Lè 7èm syèk-la avan épòk an nou bout, sé Babilonyen-la é sé Mèd-la ba Lasiri on plich. Anfinaldikont, tout sé moun-la ki té Niniv la ay viv ondòt koté é ponmoun pa té ka sonjé vil-lasa ankò ! Dapré on jounal a Metropolitan Museum of Art *, Niniv fin pa touvé-y anba tè é sé enki paskè Bib-la ka palé dè vil-lasa kè moun sav kè i ègzisté. On sosyété a awkéològ ki ka sèvi èvè Labib pou fè rèchèch a yo * té ka èspliké kè lè lézanné 1800 koumansé, ponmoun pa té sav si kapital a Lasiri té ègzisté vréman. Men an 1845, Austen Henry Layard, on awkéològ, koumansé fouyé koté-la Niniv té yé la. Sa i touvé la ka montré kè Niniv té on vil ki té puisan toubònman.
Pwofési-la anrapò èvè Niniv réyalizé ègzaktèman kon Labib té anonsé. Sa ka konsolidé fwa an nou. Kifè, nou sèten kè sé pwofési-la anrapò èvè sé puisans politik la ki ka ègzisté jòdla ké réyalizé ègzaktèman kon Labib anonsé (Dan. 2:44 ; Rév. 19:15, 19-21).
