1919 : Ni 100 an dè sa
AN 1919 Gran Lagè-la (kè yo kriyé 1é Gè Mondyal apré), té ja fin. I diré plis ki 4 an. An fen a lanné 1918, lagè-la arété é lè 18 janvyé 1919, on Konférans anrapò èvè Lapé koumansé a Paris. Sé pannan konférans-lasa yo koumansé préparé Trété a Vèwsay. Dokiman-lasa sé té on sòt dè atèstasyon pou di kè sé Alyé-la é sé Alman-la té arété fè lagè. Yo signé-y lè 28 jen 1919.
Anplisdisa, grasa trété-lasa yo kréyé on nouvo òwganizasyon yo kriyé Sosyété a sé Nasyon-la. Yo kréyé òwganizasyon-lasa pou « pèwmèt sé nasyon-la travay plibyen ansanm, é pou ni lapé é lasékirité toupatou si latè ». Ni onlo rèlijyon ki ka di kè yo krétyen ki soutyenn òwganizasyon-lasa. Pa ègzanp, an Amérik, ni plizyè Légliz a Jézikris ki lyanné. É Konsèy-la ki ka rèprézanté-yo la di kè Sosyété a sé Nasyon-la, sé « rèprézantan politik a Wayòm a Bondyé asi latè ». Pou montré kè i té ka soutyenn òwganizasyon-lasa i jous voyé déotwa délégé adan Konférans-la ki fèt anrapò èvè Lapé a Paris. Ni yonn adan sé délégé-la ki di kè grasa konférans-lasa sé « on nouvo épòk ki ka démaré adan listwa a limanité ».
Sé vré, ondòt épòk té ka démaré, men a pa moun ki té adan Konférans-la a Paris ki té’é dèyè do a sa. An réyalité, an 1919, ondòt épòk koumansé pou prédikasyon a bon nouvèl la lè Jéova ba sèwvitè a-y fòs pou yo préché kon yo poto’o jen fè-y avan. Men avan sa, ni on gran chanboulman ki té dwèt fèt adan fonksyònman a Étidyan a Labib.
ON DÉSIZYON KI TÉ DIFISIL A PRAN
Joseph Rutherford.
Fò yo té éli sé frè-la ki té kay dirijé Watch Tower Bible and Tract Society-la lè 4 janvyé 1919. Sé on élèksyon yo té ka fè chak lanné. A lépòk, sé frè Joseph Rutherford ki té antèt a òwganizasyon a Jéova. Men malérèzman i té lajòl ; magré i té inosan, yo té mété-y lajòl a Atlanta an Géorgie (Ozétazini), èvè 7 dòt frè. Konm sèwten adan yo té ka fè pawti a komité-la ki té ka dirijé òwganizasyon-la, ni on kèsyon toutmoun té ka pozé-yo : Ès fò yo té rééli sé frè-lasa adan komité-la oben ès fò yo té ranplasé-yo ?
Evander Coward.
Frè Rutherford té lajòl, men i té ka enkyété-y. I té ka mandé-y ka òwganizasyon a Jéova ké divini. I té sav kè sèwten frè té ka pansé kè sa té’é méyè si yo té ka éli on nouvo prézidan. Sé pousa i voyé on lèt ba toutmoun ki té réini pou élèksyon-lasa. Adan lèt-lasa, i konséyé-yo mété Evander Coward prézidan. I di-yo kè sé on boug ki « kalm », kè a pa « moun-a-gran-wach », é sé on moun ki « paré a fè nenpòt biten pou Ségnè-la ». Men ni onlo frè ki té préféré ondòt solisyon. Yo té vlé kè yo fè élèksyon-la 6 mwa plita. Ékip-la ki té défann sé frè-la douvan tribinal-la té dakò. Men aprésa, pannan diskisyon-la moun lévé cho toubònman.
Richard Barber.
Lèwgadé, ni on biten ki fèt, é kon frè Richard Barber ni lokazyon èspliké apré, sé sa ki fè moun « bésé flanm a yo ». On frè ki té an réinyon-lasa pran lapawòl é i di : « An pa on èspésyalis a lalwa, men pou jéré sitiyasyon-lasa, ni on biten an sav. An konnèt ka ki fidélité. É sé sa Bondyé ka mandé. Si nou vlé montré Bondyé kè nou fidèl a-y é kè nou ni konfyans adan-y, an pa’a vwè dòt biten ki fè on vòt é rééli frè Rutherford prézidan » (Sòm 18:25).
Alexander Macmillan.
Lè sa fèt, frè Alexander Macmillan té lajòl osi. É i rakonté kè lèlandèmen, frè Rutherford kongné anlè masonn a chanm a-y é i di-y : « Fè men a-w pasé déwò-la. » é i lonji-y on mésaj ki té maké asi on ti mòso papyé. Mi sa ki té maké asi-y : « RUTHERFORD WISE VAN BARBER ANDERSON BULLY É SPILL ADMINISTRATÈ TWA PRÈMYÉ KOMITÉ DIRÈKTÈ FRÈ A ZÒT ENMÉ-ZÒT. » Frè Macmillan konprann tousuit ka sa té vlé di. Sa té vlé di kè yo rééli tout sé administratè-la é kè Frè Joseph Rutherford é frè William Van Amburgh té ké kontinyé fè pawti a konmité dirèktè la. É frè Rutherford té ké rété prézidan a asosyasyon-la.
YO LIBÉRÉ-YO !
Pannan sé 8 frè-la té lajòl, Étidyan a Labib fè on pétisyon pou fè libéré sé frè-la. Sé frè é sè-lasa té plen kouraj é yo rékòlté plis ki 700 000 signati. Lè mèwkrèdi 26 maws 1919, avan menm yo té pòté pétisyon-la douvan lalwa, yo té ja libéré frè Rutherford é sélézòt rèsponsab-la.
Adan on diskou i fè pou toutmoun ki té vin akéyi-y lèwvwè i sòti lajòl, mi sa frè Rutherford di : « An sèten kè éprèv-la noutout sòti pasé la sé enki on ti préparasyon pou sé moman difisil la ki ka vin dèyè la. [...] A pa pou fè frè a zòt sòti lajòl kè zò goumé. Sa sé ti afè sa ! [...] Zò goumé pou zò té ba Jéova glwa é tout moun ki pawtisipé adan konba-lasa risivwè on bénédisyon ki vréman èstraòwdinè. »
Lè ou ka vwè jan afè a sé frè-la déwoulé ou ka santi Jéova té ka mèt men a-y. Sé frè-la fè apèl é lè 14 mé 1919, tribinal-la pran désizyon-lasa : « Yo pa jijé sé akizé-la kon sa té dwètèt pas yo fè préférans pou lòt kan-la. Kifè, nou ka anilé désizyon a prèmyé tribinal-la ». Yo té kondanné sé frè-la pou fòt ki té grav toubònman. É menmsi ou vwè yo té grasyé-yo oben yo té diminyé asi penn a yo, sé kondannasyon-lasa té’é rété adan kazyé jidisyè a yo kanmenm. Yo pa dépozé pondòt plent kont yo. Donk, frè Rutherford té pé kontinyé fè travay a jij a-y é défann sèwvitè a Jéova douvan Pli Gran Tribinal ki ni Ozétazini. Dayè, i ni lokazyon fè sa a plizyè rèpriz apré yo libéré-y.
YO BYEN DÉSIDÉ A KONTINYÉ PRÉCHÉ
Mi sa frè Macmillan di : « Nou pa té kay rété sizé la ka gobé mouch é ka atann kè Ségnè-la chayé-nou monté an syèl-la. Nou té sav kè fò-nou té fè on biten pou nou té byen konprann ka Ségnè-la té vlé vréman. »
Men zafè té mélé, pas sé frè a biwo mondyal la pa té annéta woupran travay-la yo té ja fè la dépi plizyè lanné. Poukwa sa ? Paskè pannan yo té lajòl, ni moun ki détwi tout sé plak-la yo té ka itilizé la pou enprimé sé piblikasyon-la. Sa kasé dé bra a onlo moun, é ni sèwten frè ki jous té ka mandé-yo si travay a prédikasyon-la pa té fin.
Étidyan a Labib té ka préché mésaj a Wayòm-la. Ès té ni moun kè mésaj-lasa té ka entérésé toujou ? Pou réponn a kèsyon-lasa, frè Rutherford désidé fè on diskou. É yo té ké envité toutmoun pou kouté-y. Mi sa Frè Macmillan di : « Nou désidé kè si ponmoun pa’a vin an réinyon-lasa, nou ka arété préché. »
Adan on jounal, on piblisité ki fèt pou anonsé on diskou frè Rutherford fè a Lòs anjélès (Kalifòwni) an 1919. Tit a diskou-lasa sé té : « On èspwa pou moun ki anmizè ».
Alò, lè dimanch 4 mé 1919, frè Rutherford fè on diskou a Lòs Anjélès an Kalifòwni magré i té byen malad. É tèm a diskou-lasa sé té : « On èspwa pou moun ki anmizè ». Apépré 3 500 moun vin kouté diskou-lasa, men konm pa té ni asé plas ni plizyè santenn moun ki pa menm té pé rantré. Lèlandèmen-la, frè Rutherford fè menm diskou-la douvan 1 500 moun kou-lasa. Répons-la té klè pou sé frè-la : té ka rété dòt moun ki té ka touvé mésaj a Wayòm-la entérésan !
Aprésa, sé frè-la fè on biten ki édé sé Témwen-la adan travay a prédikasyon-la a épòk-lasa é sa yo fè la itil jousalè.
YO PARÉ POU GWO TRAVAY-LA JÉOVA TÉ KÉ BA-YO LA
Tou dè Gad a 1é out 1919 (an anglé), té ka anonsé kè té’é ni on lasanblé ki té’é fèt an sèptanm a Cedar Point adan l’Ohio. A lépòk, Clarence Beaty sé té on jenn ti Étidyan a Labib é i té ka viv adan Lèmisouri. Mi sa i di : « Sa té klè pou toutmoun : fò-nou té la menm ! » Plis ki 6 000 frè é sè vin adan lasanblé-lasa kivédi plis ki sa nou té ka atann. Sa ki rann moman-lasa pli fò ankò, sé kè plis ki 200 moun pran lèbatèm adan on lak ki té toupré é kè yo ka kriyé lak Érié.
Prèmyé paj a prèmyé niméwo a L’Âge d’Or ki sòti lè 1é òktòb 1919.
Lè 5 sèptanm 1919 sé té 5èm jou a lasanblé-lasa. É jou-lasa, frè Rutherford fè on diskou ki té ni konm tèm : « Diskou pou sé kolaboratè-la ». Adan diskou-lasa, i anonsé kè ni on nouvo jounal ki parèt, é non a-y sé té : L’Âge d’Or *. Pou ki rézon yo té fè jounal-lasa ? Sé té pou « palé dè tout gran évènman ki té ka fèt a lépòk é pou èspliké, grasa Labib, poukwa yo té ka fèt. »
Yo ankourajé tout Étidyan a Labib a montré-yo brav lè yo ka préché èvè nouvo piblikasyon-lasa. Adan on lèt ki té ka èspliké kijan pou té òwganizé prédikasyon-la, mi sa nou té ka li : « Fò chak krétyen ki batizé sonjé kè lè ou ka sèvi Jéova sé on gran lonnè. Fò i sèvi Jéova dépi alè, é fò i pawtisipé adan gran travay a prédikasyon-lasa ki ké fèt toupatou si latè ! » Étidyan a Labib réyaji on mannyè ki té vréman èstraòwdinè ! Tèlman yo pòté mannèv an prédikasyon, an désanm, plis ki 50 000 moun té ja pran on abònman pou rèsèvwa nouvo jounal-lasa !
A Brooklin (New York), déotwa frè douvan on kamiyon ki chajé èvè jounal L’Âge d’Or.
Lè 1919 té kay bout, sèwvitè a Jéova té ja viré òwganizé-yo é yo té ja woupran fòs. Anplisdisa, onlo pwofési enpòwtan anrapò èvè dènyé jou a sistèm-lasa té ja akonpli. An Malaki 3:1-4, yo té anonsé kè yo té’é mèt sèwvitè a Jéova a léprèv é kè yo té’é fè volonté a Jéova plibyen ankò. Ében, pwofési-lasa réyalizé : sèwvitè a Jéova sòti adan « Gran Babilòn-la », é Jézi té ja mèt « èsklav fidèl é prévwayan la » * an plas (Mal. 3:1-4 ; Rév. 18:2, 4 ; Mat. 24:45). Konnyéla, Étidyan a Labib té paré pou travay-la Jéova té kay ba-yo fè la.
