Gadé sa ki adan

Ay adan lis a sé sijè-la

Zò té vlé sav…

Zò té vlé sav…

Lèwvwè sé Izraélit-la té adan dézè-la, ès sé enki lamàn é on zozyo yo ka kriyé kay kè yo manjé ?

Sé Izraélit-la rété 40 an adan dézè-la é pannan tout tan-lasa, sa yo té ka manjé plis la sé té lamàn (Ègz. 16:35). Anplisdisa, Jéova ba-yo on zozyo yo ka kriyé kay pou yo pé sa manjé é i fè sa a 2 rèpriz (Ègz. 16:12, 13 ; Nonb 11:31). Men a pa enki sa yo té ni pou yo manjé, yo té ni dòt ti biten osi.

Pa ègzanp, délè Jéova menné pèp a-y sèwten koté pou yo pozé kò a yo é sé koté-lasa, té ni dlo pou yo té bwè é manjé pou yo té manjé (Nonb 10:33). Ni on koté Jéova menné-yo non a-y sé té Élim. Té ni 12 sous é 70 pyé-palmyé koté-lasa. I ka sanm sa sé pyé-palmyé-lasa té ka fè on fwi yo ka kriyé dat (Ègz. 15:27). Adan on liv non a-y sé Plants of the Bible a, nou ka li kè sé pyé-palmyé-la ki ka fè dat la « ka pousé adan onlo réjyon […] é sé prèmyé biten sé moun-la ka manjé. Ni milyon é milyon moun ki ka sèvi èvè pyébwa-lasa pou manjé, pou fè luil é pou pwotéjé-yo ».

Pétèt osi kè sé Izraélit-la arété-yo on koté ki adan plenn a Feiran b. Koté-lasa, ni sa yo ka kriyé on « oasis » an fransé é i gran gran toubònman. Jòdijou, non a « oasis »-lasa sé Feiran. Dapré sa liv-la Discovering the World of the Bible c ka di, plenn-lasa « ka fè 130 kilomèt longè. Pawmi tout sé plenn-la ki adan Sinayi-la, i ka fè pawti a sé pi long la, a sé pi bèl la é a séla yo konnèt plis la. » Liv-la ka di osi kè si on moun ka pati dépi lanbouchi a rivyè-la ki adan plenn-lasa é kè i ka maché pannan 45 kilomèt, i ké tonbé asi oasis a Feiran. Oasis-lasa 610 mèt pi ho ki lanmè-la apépré é i ka fè 4,8 kilomèt longè. A pa tibwen pyé-palmyé ni koté-lasa é tèlman i bèl, yo ka konparé-y èvè Jadendédèn-la. Dépi an tan lontan, ni onlo moun ki ja vin koté-lasa parapòt a sé pyé-palmyé-la ki ka fè dat la.

Plizyè palmyé ki ka fè dat adan oasis a Feiran

Lèwvwè sé Izraélit-la sòti an Éjipt, yo pati èvè pat yo té fè èvè farin é yo pati èvè sé bòl-la yo té ka sèvi èvè-yo la pou fè sé pat-la osi. Pétèt yo jous menné èvè yo sèwten grenn a séréal é luil. Nou ka tou konprann kè sé biten-lasa pa té’é fè lonfé. Anplisdisa, yo pati èvè mouton a yo, bèf a yo é èvè onpakèt twoupo (Ègz. 12:34-39). Men konm sa té rèd menm an dézè-la, ni onlo zannimo ki dwèt mò. Pétèt kè sé Izraélit-la tchouyé sèwten zannimo osi pou yo té manjé é kè yo pran dòt zannimo pou yo té fè sakrifis pou Jéova d oben pou sé fo-dyé-la (Akt 7:39-43). Sé Izraélit-la té ka lévé zannimo. Nou pé di sa pas lèwvwè sé Izraélit-la pa kouté Jéova, mi sa i di-yo : « Pannan 40 an, gason a zòt ké vin bèwjé adan dézè-la » (Nonb 14:33). Donk pétèt yo té ni lèt é kè yo jous té ni vyann grasa twoupo a yo. Men asirésèten, sa pa té’é sifi pou ba 3 milyon moun manjé pannan 40 lanné e.

Ola yo té’é touvé dlo é manjé pou sé zannimo-la f ? A épòk-lasa, pétèt té ni plis lapli é plis plant adan dézè-la. Liv-la Étude perspicace des Écritures ka èspliké kè ni 3500 lanné dè sa an Arabi, « té ni plis dlo koté-la sé Izraélit-la té yé la ki jòdijou ». Mi sa i ka di ankò : « Nou sav sa pas sé sé rivyè-la ki té ka pasé koté-lasa avan ki fè si ni onlo plenn ki fon é ki sèk. Sa ka montré kè onlè té ni bon lapli koté-lasa. » Men apapousa dézè-la pa té sèk é pa té ni bon chalè adan (Dét. 8:14-16). Siwvwè Jéova pa té fè mirak pou ba sé Izraélit-la dlo, yotout té’é mò é bèt a yo té’é mò osi (Ègz. 15:22-25 ; 17:1-6 ; Nonb 20:2, 11).

Moyiz di sé Izraélit-la kè Jéova sèvi èvè lamàn pou ba-yo manjé pou i té fè-yo sav « kè a pa pen tousèl on moun bizwen pou i viv, men i bizwen tout pawòl ki ka sòti an bouch a Jéova » (Dét. 8:3).

a H. Moldenke é A. Moldenke, Dover Publications, Inc., New York, NY, 1952.

b Gadé niméwo a 1é mé 1992 a Tou dè Gad la p. 24-25 an fransé.

c LaMar Berrett, Thomas Nelson Publishers, Nashville, TN, 1979.

d Labib ka palé dè jan sé Izraélit-la ofè Jéova zannimo an sakrifis, é i ka palé dè sa a 2 rèpriz. 1é fwa-la sé té lèwvwè yo té ka mèt sé prèt-la anplas é 2èm fwa-la sé té pou Lapak. Sé 2 évènman-lasa pasé an 1512 avan épòk an nou, apépré on lanné apré kè sé Izraélit-la té kité Léjipt (Lév. 8:14–9:24 ; Nonb 9:1-5).

e Lèwvwè sé 40 lanné-la sé Izraélit-la fè an dézè-la té kay bout, yo vin ni plizyè milyé zannimo grasa on lagè yo gangné (Nonb 31:32-34). Magrésa, yo kontinyé manjé lamàn jistan yo rantré adan péyi-la Jéova té pwomèt-yo la (Joz. 5:10-12).

f Nou pé pansé kè sé zannimo-la pa té ka manjé lamàn piskè fò chakmoun té ranmasé kantité-la i té pé manjé la (Ègz. 16:15, 16).