Ès yo chanjé oben tòd sa ki maké an Bib-la?
Non. Lèwvwè yo konparé sé ansyen maniskri-la yonn èvè lòt, yo rann-yo kont kè Bib-la pa sibi pon gwo chanjman. É sa, menmsi yo rèkopié-y plizyè fwa asi matéryo ki ka pouri.
Ès sa vlé di kè yo pa jen fè pon érè lè yo té ka rèkopyé-y ?
Yo touvé onlo vyé maniskri a Labib é sé maniskri-lasa, nou té’é pé konté-yo pa milyé. Déotwa adan-yo pa té menm biten ki sélézòt-la ; sa ka montré kè té ni fòt adan sé kopi-la. Men nou rann-nou kont kè sété dé toupiti fòt, ki pa’a chanjé lidé jénéral a tèks original-la. Pawkont, nou touvé dé gwo diférans é sèwten adan-yo, yo fè-yo pa èspré pou chanjé mésaj a Labib. An-nou pran 2 ègzanp :
Lé nou ka gadé 1 Jan 5:7 adan ansyen tradiksyon a Labib, nou ka touvé sé mo-lasa : « Adan syèl-la : Papa-la, Vèwb-la é Lèspri-la ; é sé twa-lasa ka fè yonn ». Pawkont, sèwten maniskri ki fyab ka pwouvé kè sé mo-lasa pa té adan tèks original-la. Sé apré yo rajouté-yo. a Sé pousa, adan sèwten tradiksyon kè nou ka touvé jòdijou é ki fyab, yo désidé woté-yo.
Non a Bondyé ka parèt plizyè milyé fwa adan ansyen maniskri a Labib. Magrésa, adan onlo tradiksyon a Labib, yo ranplasé-y èvè dé tit kon « Ségnè » oben « Dyé ».
Kijan nou pé sèten kè nou pé’é touvé pondòt fòt ?
Jòdijou, nou ni tèlman maniskri anba men an nou kè sa fasil toubònman dè vwè si ni fòt. b Alò, lèwvwè yo ka konparé sé dokiman-lasa, kijan sa ka montré-nou kè Bib-la ègzak ?
Mi sa William Green, on èspésyalis a Labib, ni lokazyon di anrapò èvè tèks a Lézékriti ébrayik (kè yo ka kriyé « Lansyen Testaman » osi) : « Asirésèten, pawmi tout sé liv-la yo maké an tan lontan, sé-y tousèl ki kenbé byen konsa jis a épòk an nou. »
Mi sa Frederick Bruce, on èspésyalis a Labib, ni lokazyon di anrapò èvè tèks a Lézékriti grèk oben « Nouvo Testaman-la » : « Jòdijou, ni onlo liv kè yo maké an tan lontan ki ni onlo pwa ba sé moun-la é ponmoun pa’a douté kè yo vré, aloskè pou Nouvo Testaman-la nou ni lontan plis prèv ki ka montré kè i fyab. »
Mi sa Misyé Frederic Kenyon, on gwotchak adan étid a maniskri a Labib, ni lokazyon di : « Toutmoun pé pran Bib-la é di ho é fò kè sa i ni an dé men a-y sé vréman Pawòl a Bondyé, ki rivé jis owa nou jòdijou san yo woté pon biten enpòwtan adan-y ».
Pou ki dòt rézon nou pé sèten kè sa ki maké an Bib-la é ki rivé owa nou jòdijou vréman ègzak ?
Lè sé juif-la é sé krétyen-la té ka kopyé Bib-la, yo pa woté pon istwa ki té ka palé dè fòt grav pèp a Bondyé fè c (Nonb 20:12 ; 2 Samiyèl 11:2-4 ; Galat 2:11-14). Yo jis lésé sé istwa-la ki té ka kondanné nasyon juif-la parapòt a dézobéyisans a-y é sé pasaj-la ki té ka dénonsé ansègnman bazé asi tradisyon a lézòm (Ozé 4:2 ; Malaki 2:8, 9 ; Matyé 23:8, 9 ; 1 Jan 5:21). Pas yo kopyé sé pasaj-la byen konm i fo, sé moun-la ki kopyé Labib montré kè yo té pé fè-yo konfyans é kè Pawòl a Bondyé ki sakré té ni onlo valè pou yo.
Zò pa’a di kè sa lojik dè kwè kè Bondyé, Sila ki enspiré Labib, fè tousa ki fo pou pwotéjé mésaj a Pawòl a-y ? d (Izayi 40:8 ; 1 Pyè 1:24, 25). É sé vré, i té vlé kè noutout pwofité dè Pawòl a-y, ki sé moun ki viv an tan lontan, ki sé nou jòdijou (1 Korentyen 10:11). Anfèt, « tousa yo maké an tan lontan, yo maké-y pou enstwi-nou. Konsa nou pé ni lèspwa grasa andirans an nou é grasa konsolasyon-la ki adan Lézékriti » (Women 15:4).
Lè Jézi é disip a-y répété sèwten pasaj a Lézékriti ébrayik, yo té sèten a san pou san kè sé kopi-la yo té ka itilizé la té ègzak (Lik 4:16-21 ; Akt 17:1-3).
a Nou pa ka touvé sé mo-lasa adan sé maniskri-lasa : Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vaticanus 1209, la Vulgate (an laten), vèwsyon siryak-la (Philoxénienne-Héracléenne) é la Peshitta.
b Pa ègzanp, yo dékouvè pliski 5000 maniskri an grèk a Lézékriti grèk (oben Nouvo Testaman-la).
c Labib pa’a di kè séla ki té ka rèprézanté Bondyé asi latè pa té ka tronpé-yo. Men i ka admèt laréyalité : « pa ni ponmoun ki pa’a péché » (1 Wa 8:46).
d Dapré Labib, Bondyé pa di sé nonm-la mo pou mo sa pou yo té maké adan Pawòl a-y, men i gidé pansé a yo (2 Timoté 3:16, 17 ; 2 Pyè 1:21).