A Bheil Saidheans ag Aontachadh ris a’ Bhìoball?
Freagairt a’ Bhìobaill
Tha, ged nach eil teacs-leabhar saidheans a th’ ann Am Bìoball, tha e ceart nuair a tha e a’ bruidhinn air cuspairean saidheans. Meòraich air eisimpleirean a tha a’ sealltainn gu bheil Am Bìoball agus saidheans ag aontachadh agus ciamar a tha na fìrinnean saidheansail anns a’ Bhìoball gu mòr eadar-dhealaichte bho creideamhan aig muinntir a bha a’ fuireach aig an àm nuair a bha e sgrìobhte.
Bha toiseach aig an domhan. (Genesis 1:1) Air an làimh eile, tha iomadh beul-aithris a’ dealbhadh nach robh an domhan cruthaichte, ach eagraichte bho eas-òrdugh a bh’ ann aig an àm sin. Chreid na Bàbilonaich gun tàinig na diathan bho dà chuan agus thug iad gu brèith an domhan. Tha seann fhionn-sgeòil eile ag ràdh gun tàinig an domhan gu bith bho ugh anabarrach mòr.
Tha an domhan air a riaghladh bho latha gu latha le laghan nàdarra, chan ann le diathan caochlaideach. (Iob 38:33; Ieremiah 33:25) Tha beul-aithris bho feadh an t-saoghail a’ teagaisg gu bheil daoine gun smachd an aghaidh nan gnìomhan den dhiathan a tha caochlaideach agus uaireannan mì-thròcaireach.
Tha an talamh air a chrochadh air neoni. (Iob 26:7) Bha mòran dhaoine aig aon àm a’ creidsinn gun robh an saoghal diosg còmhnard a’ seasamh le taic bho fuamhaire no beathach, a leithid buabhall no seilche.
Bidh aibhnichean agus fuarain a’ tighinn bho uisge air a tioramachadh bhon chuantan agus tùsan eile a tha air tuiteam air ais dhan talamh mar uisge, sneachd, no cleachan-meallain. (Iob 36:27, 28; Eclesiastes 1:7; Isaiah 55:10; Amos 9:6) Smaoinich na seann Ghreugaich gun robh na h-aibhnichean a’ tighinn bho uisge chuain fon talamh agus bha am beachd seo a’ leantainn chun an 18mh linn.
Bidh na beanntan ag èirigh agus a’ tuiteam, agus bha na beanntan an-diugh aig aon àm fon mhuir. (Salm 104:6, 8) An aghaidh seo, tha iomadh beul-aithris ag ràdh gun robh na beanntan air cruthachadh dìreach mar a tha iad an-dràsta le na diathan.
Bidh cleachdaidhean slàinteil a’ dìon slàinte. San lagh a bha air a thoirt don seann nàisean Israeil bha riaghailtean airson a nighe às dèidh làimhseachaidh corp marbh, riaghailtean cuarantain airson iad aig an robh galaran gabhaltach, agus riaghailtean airson a cur air falbh salachar daonna. (Lebhiticus 11:28; 13:1-5; Deuteronomi 23:13) An aghaidh seo, bha na h-Èipheitich a’ cleachdadh leighis far an robh salachar daonna air a chur air leòn fosgailte.
A bheil mearachdan saidheansail anns a’ Bhìoball?
Tha sgrùdadh reusanta den Bhìoball a’ sealltainn chan eil. Tha seo cuid den bheachdan mì-thuigsinn cumanta mun saidheans agus dè cho ceart ’s a tha Am Bìoball:
Mì-thuigsinn: Tha Am Bìoball ag ràdh gun deach an domhan a chruthachadh ann sia làithean de 24 uairean.
Fìrinn: A rèir Am Bìoball, chruthaich Dia an domhan aig àm a dh’fhalbh neo-chinnteach. (Genesis 1:1) Cuideachd, tha na làithean cruthachaidh ann an Genesis caibideil 1 de fhaid-ùine neo-sònraichte. Gu inntinneach, tha an faid-ùine far an robh an talamh agus an nèamh air an cruthachadh, cuideachd air a h-ainmeachadh mar “là.”—Genesis 2:4.
Mì-thuigsinn: Tha Am Bìoball ag ràdh gun robh lusan cruthaichte mus do thàinig a’ ghrian gu bith airson co-thàthadh solais (photosynthesis) a tachairt.—Genesis 1:11, 16.
Fìrinn: Tha Am Bìoball a’ sealltainn gu bheil a’ ghrian, aon de na rionnagan de “na nèamhan,” cruthaichte ro lusan. (Genesis 1:1) Thàinig solas sgaoilte bhon grèine air aghaidh na talmhainn sa chiad “là”, no faid-ùine, de chruthachaidh. Air an treasamh “là” thog an brùthadh-àile gun ìre far an robh an solas làidir gu leòr airson taic a thoirt gu co-thàthadh solais (photosynthesis). (Genesis 1:3-5, 12, 13) Às dèidh seo dh’fhàs a’ ghrian follaiseach bho aghaidh na talmhainn.—Genesis 1:16.
Mì-thuigsinn: Tha Am Bìoball ag ràdh gum bi a’ ghrian a dòl mun cuairt na talmhainn.
Fìrinn: Tha Eclesiastes 1:5 ag ràdh: “Eiridh mar an ceudna a’ ghrian, agus thèid a’ ghrian fodha, agus luathaichidh i da h-àite fhèin as an d’èirich i.” Tha an aithris seo ag innse dhuinn ge-tà, ciamar a tha a’ ghrian a’ gluasad ann an sealladh cuideigin a tha seasamh air an talamh. Fiù ’s an-diugh, bidh sinn a’ cleachdadh faclan mar “èirigh na grèine” agus “dol fodha na grèine,” ged a tha fios againn gum bi an talamh a’ gluasad timcheall air a’ ghrian.
Mì-thuigsinn: Tha Am Bìoball ag ràdh gu bheil an talamh rèidh.
Fìrinn: Tha Am Bìoball a’ cleachdadh “gu crìoch na talmhainn” ach chan eil seo a’ ciallachadh gu bheil an talamh rèidh no tha oir air. (Gnìomhan 1:8) Mar an ceudna, tha na “cheithir ceàrnan na talmhainn” a’ ciallachadh uachdar na talmhainn air fad; an-diugh ’s dòcha gum bi cuideigin a’ cleachdadh na ceithir puingean na combaist san aon dhòigh, mar meatafor.—Isaiah 11:12; Lùcas 13:29.
Mì-thuigsinn: Tha Am Bìoball ag ràdh gu bheil cuairt-thomhas de chearcall tri uairead an trast-thomhas gu mionaideach, ach ’s e an luach ceart pi (π), no timcheall air 3.1416.
Fìrinn: Tha an tomhas den “muir leaghte” aig 1 Rìgh 7:23 agus 2 Eachdraidh 4:2 a’ leigeil ris gun robh trast-thomhas de 10 làmhan-coille agus “chuartaich snàthainn deich làmhan-coille ar fhichead i mun cuairt.” ’S dòcha gun robh na meudachdan seo dìreach na h-àireamhan slàna a bha as fhàisge. Cuideachd, tha e comasach gun robh an trast-thomas agus an cuairt-thomhas a’ riochdachadh nam meudachdan a-staigh agus a-muigh den bheisin fa leth.