TIAKI te Baibara ae otei boongi n toa ao boong ni kauring aika irekereke ma taian Aro ao te botannaomata, aika bukamaruaki n aaba aika mwaiti n taai aikai. Ma a riki mai ia bukamaru aikai? Ngkana ko kona ni karaoa am kakaae n te tabo n tangoboki, ko na bae ni mimi n nora ae taekinaki n taiani boki ni kaineti ma boongi n toa ao boongi ni  kauring ake a rangi n ataaki n te tabo are ko maeka iai. Ti na rinanoi tabeua katoto.

Te Itita ke te Bwakate. E taku te boki ae te Encyclopædia Britannica: “Akea rongorongoni bukamaruan te toa ae te Itita n te Nu Tetemanti.” E kangaa ni moani waaki karaoan te Itita? E riki man te taromauri ni beekan. E motikaki te Itita bwa aongkoa kauringan utin Iesu, ma a aki irekereke ma te waaki ni Kristian katei ake a kakaraoaki iai. N te katoto, e taku te boki ae te Catholic Encyclopedia ni kaineti ma te rabiti are e riki bwa bannan te Itita: “Te man ae te rabiti bon aia kanikina beekan ao e irekereke n taai nako ma te kakariki.”

Te Kaririki. E kakaokoro bukamaruan te Ririki ae Boou n aaba nako ni kaineti ma te bongi n namwakaina ao te katei iai. E taku te boki ae te World Book Encyclopedia ni kaineti ma moan rikin te bukamaru aei: “E moani kakinaa Tianuare 1 te tia tautaeka i Rom ae Julius Caesar n 46 B.C. bwa e na riki bwa Moani Bongin te Ririki. A tataneiai ni katabua te bong aei kaain Rom nakon Janus, ae atuan taiani mataroa n aekaia nako, ao atuan taiani moani waaki. E ingoanaki te namwakaina ae Tianuare n aran teuae Janus, ae iai uoua ubuna, bwa teuana e taraa mooa ao teuana e taraa buuki.” Mangaia are taiani botaki aika irekereke ma te Kaririki, a riki man te katei ni beekan.

Halloween. E taku te Encyclopedia Americana ni kaineti ma te toa aei bwa ai aron ae e karaoaki n aia bongi maate: “Katei tabeua aika irekereke ma te toa ae te Halloween, a reitaki ma aia toa Druid [aia ibonga taian Celts rimoa] imwain aia tai Kristian. Uoua aia toa taian Celts ibukin atuaia aika uoman ake a kakannato riki irouia. Temanna atuan taai ao temanna atuaia maate (ae arana Samhain). Ana toa Samhain e kakaraoaki n Nobembwa 1 ae aia Kaririki taian Celts. Imwini bwakanakon te tai, e a riki te toa ibukia maate bwa kanoan naba te katei ni Kristian.”

Boong ni Kauring Riki Tabeua. A aki kona ni maroroakinaki taiani botaki ni kauring ni kabane ake a kakaraoaki ni katobibia te aonnaba. Ma e kakawaki ataakin ae boongi ni kauring ake a motikaki ibukini karietatakia aomata ke botaki ni botannaomata, a aki kariaiakaki iroun Iehova. (Ieremia 17:5-7; Mwakuri 10:25, 26) Uringnga naba are moan rikin bukamaru aika reitaki ma taian Aro, a na karauaki n iangoaki bwa a kakukureia te Atua ke a aki. (Itaia 52:11; Te Kaotioti 18:4) A na buokiko kaetieti n te Baibara ake a taekinaki ni Mwakoro 16 n te boki aei, n iangoia bwa tera aron te Atua n tarai bukamaruani boong ni kauring ake akea irekerekeia ma te Aro.