1, 2. Baikara bwaai aika kamimi ake e nori Eria i nanon ana tai ni maiu, ma tera te bwai are e rangi ni kamimi riki are e noria man te nangananga are i aon te Maunga are Oreba?

 E A TIA naba n nori baika kamimi Eria rimoa. E noriia mannikiba aika reeben ake a uaakanaia ngkoa n te ingabong ao te tairiki nakon te tabo are e karabaa iai. E nora naba aroni kaakanoaan taiani bwaketi aika uoua n te burawa ao te oera ake a aki roko n te bane kanoaia n te rongo ae maan taina. E nora naba te ai ae bwaka mai karawa ibukin kaekan ana tataro. (1 Uea, mwakoro 17, 18) Ma e ngae n anne, e bon tuai man nora te bwai ae aekakin aei mai mwaina.

² Iai riki bwaai aika kamimi ake e a manga mataku iai Eria ngke e tabe ni kauangi i rarikin mataroan te nangananga-ni-bwaa teuana i aon te Maunga are Oreba. E roko moa te ang. E rangi ni korakora karen te ang aei n te aro are e a rangi ni karongoa tangina ao korakorana e a katabwenai maunga ma n ibeibei bwaa. Imwina ao e a manga otinako te korakora are mena i aan te aba n te aro are e a karekea te mwaeiei. Imwin anne, ao ai te ai ae bane butina rinanon te aono are e mena iai Eria ike e a namakina korakoran kabuebuena.​—1 Uea 19:8-12.

3. Baikara bwaai ni kakoaua ibukin mwaakan te Atua ake e nori Eria, ao ti na nori iia bwaai ni kakoaua naba aika ai aron akanne?

³ Bwaai ni kabane ake a riki ake e nori Eria, a bane n riki bwa bwaai ni kaotioti ibukin korakoran mwaakan Iehova ae te Atua. Ni koauana, tiaki nanona bwa ti kainnanoa norakin te kakai teuana bwa ti aonga ni kakoauaa bwa e boni mwaaka te Atua, bwa e a boni kaman teretere mwaakana. E tuangira te Baibara bwa e noraki raoi koauan “mwakana ae akea moana ma tokina, ma arona n Atua” n te karikibwai. (I-Rom 1:20) Iangoa aron itiruan karawa ma rebwen te baa n tain te buaka, te ran ae korakora ae raanga nako man te bwaronran ae rietata, ao ai taraan itoi i karawa aika a rangi ni kamaiumata! Te koaua bwa ko aki nora ngkanne mwaakan te Atua ni baikai? Ma e ngae n anne, a karako mwaitiia aomata aika ataa mwaakan te Atua, ao tii tabeman mai  buakoia aika a koaua raoi iai. Ataakin raoi aroaron te Atua aei, e anganira bukina aika bati ae ti na kani kaania riki Iehova. N te mwakoro aei, ao ti na kamataataira raoi ni mwaakan Iehova ae akea kabotauana.

4, 5. (a) Tera te reitaki i marenan aran Iehova ao korakorana ke mwaakana? (b) Bukin tera ngkai e nakoraoi rinean te kao-mwaane iroun Iehova ibukin kabotauan mwaakana?

⁴ E rangi n okoro mwaakan Iehova. E taku Ieremia 10:6: “Bon akea temanna ae ai arom, Iehova; Ko kakanato, ao e kakanato naba aram n te mwaka.” Nora taekan te mwaaka anne bwa e reitaki ma aran Iehova. Uringnga ngkoa bwa nanon te ara aei, “E Karaoia bwa E na Riki.” E kanga Iehova ni karikii bwaai n aron are e tangiria ao ni bita arona nakon are e nano iai? E karaoia ni mwaakana. Eng, bon akea tian ana konabwai Iehova ni kaineti ma karaoan nanona. Te mwaaka bon teuana mai buakon aroarona aika kakawaki.

⁵ E kabonganai kabotau ni kamataata tabeua Iehova ibukin buokara bwa ti na ota raoi ni korakoran mwaakana. N aron ae ti a tia n noria, e kabongana te kao-mwaane bwa te kabotau ibukin mwaakana. (Etekiera 1:4-10) E nakoraoi rinean te katoto anne ibukina bwa te kao-mwaane ae manana, e bon rangi ni bubura ma n rangi ni korakora. Aomata ake a mena i Baretain n taai ake e koreaki iai te Baibara, e boni kangaanga irouia noran te bwai ae aintoa riki nakon te kao-mwaane. N te tabo anne ngkoa iai aekan te kao-mwaane teuana ae te kao-anti ae mena i buakonikai ae rangi ni kakamaaku, ma ai bon akea n taai aikai. (Iobi 39:9-12) E taku te Embera n Rom ae Julius Caesar ngkoa bwa e kuri n titeboo buburan kao-anti aikai ma te erebwanti. E korea ae kangai: “A bon rangi ni korakora, ao a birimwaaka naba.” Iangoa aron uangingim ma mamaaram, ngkana ko tei i rarikin te aeka ni man aei!

6. Bukin tera ngkai tii Iehova ae “Moan te Mwaaka”?

⁶ N aron naba anne, ao e oti bwa moan te mamaara ke e rangi ni karako korakoraia aomata ni kabotauaki ma mwaakan te Atua ae Iehova. E kabotauaki irouna te botannaomata ae korakora  bwa ai aroni bubun te tano i aon te bwai n tau rawawata. (Itaia 40:15) Bon tii Iehova ae akea tian mwaakana, bwa bon tii ngaia ae “Moan te Mwaka.” * (Te Kaotioti 15:3) E “korakora” Iehova ao e “bati mwakana.” (Itaia 40:28) Boni ngaia aan te mwaaka ae akea tiana ma tokina. E aki kakarekea mwaakana man te tabo teuana, bwa “ana bwai te Atua te mwaka.” (Taian Areru 62:11) Ma e kamanenaa mwaakana Iehova n te aro raa?

7. Tera taamnein Iehova, ao tera ae teretere man te taetae are kabonganaki n te moan Baibara?

⁷ E aki tiatiana kabwaroan te taamnei ae raoiroi Iehova. Boni ngaia mwaakan te Atua ae mwamwakuri. Ni koauana, e taekinna te Baibara ae te New World Translation ni Karikani Bwaai 1:2 bwa “mwaakan [te Atua] ae mwamwakuri.” N te taetae n Ebera ao n Erene are e koreaki iai te Baibara ngkoa, te taeka ae rairaki bwa “taamnei” e kona naba n rairaki bwa “te ang,” “te ikeike,” ao “te nea.” A taku taani koro-rikitinare bwa n te taetae are e koreaki ngkoa iai te moan Baibara, taeka aikai a nanona te mwaaka ae mwamwakuri ae aki kona n noraki. Titeboo taamnein te Atua ma te ang ae ti aki kona n noria ni matara, ma mwin ana mwakuri a boni kona n noraki ao a mataata.

8. Tera ae kabotauaki ma taamnein te Atua n te Baibara, ao bukin tera ngkai a nakoraoi kabotau aikai?

⁸ E bati nako aron mwamwakurin taamnein te Atua. E kona ni kabongana taamneina Iehova ibukin kakororaoan ana kaantaninga are e iangoia. N aron ae taekinaki n te Baibara, e kona ni kabotauaki taamnein te Atua ma ‘tabonibaina,’ ‘rauraunibaina ae korakora,’ ke ‘baina ae aroraki.’ (Ruka 11:20; Te Tua-Kaua 5:15; Taian Areru 8:3) Te aomata e kona ni kabongana baina ni karaoi mwakuri aika mwaiti aika kainnanoa te korakora ao te rabakau ae kakaokoro nako. N aron naba anne, te Atua e kona ni kabongana taamneina ibukin kakoroan bukin nanona ae tangiria, n aron karikan te atom ae rangi n uangingi, katabwenakin Taari ae Uraura, ke kairaia Kristian ake a maiu rimoa bwa a na taetae n taetae aika mwaiti.

9. Tera aron raababan mwaakan Iehova n tautaeka?

 ⁹ E kamanenaa naba mwaakana Iehova rinanon nakoana ae te tia Tautaeka i aon Bwaai ni Kabane. Ko a tia n iaiangoia bwa aongkoa ko tautaeka i aoia aomata aika wanawana aika mirion ma mirion mwaitiia, aika ingainga nanoia ni kani karaoa are ko baireia? Bon anne aron mwaakan Iehova n tautaeka. Iai ana toro aika aomata, aika kabotauaki n te Baibara bwa te taanga ae abwabwaki. (Te Otinako 7:4; Taian Areru 68:11) A karako korakoraia aomata ni kabotauaki ma anera. Ai boni kamimi ra anne bwa ngke a ruonaki ana aomata te Atua iroun ana taanga ni buaka Aturia, ao e katokaa kaia temanna te anera n tiringia tautia aika 185,000 mwaitiia n te tairiki teuana! (2 Uea 19:35) A “bati ni korakora” ana anera te Atua.​—Taian Areru 103:19, 20.

10. (a) Bukin tera ngkai e aranaki teuare Moan te Mwaaka bwa Iehova ae Atuaia taangan karawa? (b) Antai ae mwaaka riki mai buakon ana karikibwai Iehova ni kabane?

¹⁰ Iraman mwaitiia anera? Iai ana miitara te burabeti are Taniera are e noriia iai anera aika a raka i aon 100 te mirion mwaitiia i karawa, aika tei i matan ana kaintokanuea Iehova. Ma e aki nanonaki n anne bwa e noria iai anera ni kabane ake a a tia ni karikaki. (Taniera 7:10) Mangaia are tao mwaitiia anera bon irabubua ma irabubua te mirion. E aranaki naba te Atua bwa Iehova ae Atuaia taangan karawa. Te nakoa aei e kabwarabwaraa korakoran mwaakana ngkai Ngaia bon te tia Kaira te taanga n anera ae abwabwaki ma ni korakora ae baireaki raoi. Iai are e a tia ni kateia Iehova i aoia anera aikai ni kabane bwa Natina ae taatangiria ae “te moa ni bung i buakoni baika karikaki ni bane.” (I-Korote 1:15) Bon te akanera ngaia, ae mataniwia anera ni kabane ma terabim ao kerubim, ao e mwaaka riki Iesu nakoia aomata ni kabane aika karikaki iroun Iehova.

11, 12. (a) N te aro raa ae e mwaaka iai ana taeka te Atua? (b) E kanga Iesu ni kakoauaa raababan mwaakan Iehova?

¹¹ Iai riki te aro teuana are e kamanena iai mwaakana Iehova. E taku Ebera 4:12: “Ana taeka te Atua e maiu, ao e mwaka.” Ko a tia n namakina korakoran mwaakan ana taeka te Atua, ke ana rongorongo ae kairaki koreana iroun te taamnei, ae kawakinaki n te Baibara? E kona ni kakorakoraira, ni karikirakea ara onimaki ao ni buokira bwa ti na bitii maiura aika a rangi ni kangaanga aroia.  E kauringia taan onimaki te abotoro Bauro bwa a na aki raonia te koraki ake taani maiuakini aroaro aika bure. Ao imwina e a kangai naba: “Ao ai aroia akanne tabemang i buakomi ngkoa.” (1 I-Korinto 6:9-11) Eng, e mwamwakuri mwaakan “ana taeka te Atua” irouia ao e buokiia bwa a na bitaki.

¹² E rangi ni korakora mwaakan Iehova ao kamanenaana irouna e rangi n uaana, n te aro are akea ae kona ni waeia. E taku Iesu: “A konaki bwaai nako iroun te Atua.” (Mataio 19:26) Baikara ana kaantaninga Iehova ake e kabongana mwaakana iai ni kakoroi bukiia?

13, 14. (a) Bukin tera bwa ti kona n taekinna bwa Iehova bon tiaki tii te korakora ke te mwaaka? (b) Baikara kawai ake e kabonganai iai mwaakana Iehova?

¹³ E rangi ni korakora riki mwaakan taamnein Iehova nakon mwaaka ke korakora nako. Bon tiaki tii te korakora Iehova ke tii nibwan te mwaaka. Boni ngaia te Atua ae iai ana iango ao ana namakin ae kona n tiatiana aroni mwaakana. Ma tera ae kairia bwa e na kabongana?

¹⁴ N aron ae ti na noria, e kabongana mwaakana te Atua ni karikiriki iai, ni kamaunaia aomata ao n urubwai, ni kamanomano, ni kakamaiu, ao ni karaoa ae kainnanoaki ni kaineti ma kakoroan bukin ana kaantaninga ae kororaoi. (Itaia 46:10) N taai tabetai, e kabongana mwaakana Iehova bwa e na kaotii aroarona ma ana kaetieti aika kakawaki. Ma ae kakawaki riki, e kabongana mwaakana bwa e na kakoroa bukin ana kaantaninga are e na kaota riain mwaakana n tautaeka, ao ni katabua arana ae tabu, rinanon ana Tautaeka n Uea are e na kairaki iroun te Mesia. Akea ae kona tuka te kaantaninga anne.

15. E kabongana mwaakana Iehova nakoia ana toro i aan te kaantaninga raa, ao e kanga ni kamatataaki anne n rongorongon Eria?

¹⁵ E kabongana naba mwaakana Iehova bwa e na kakabwaiaira iai n tatabemanira nako. Nora ae taekinaki n te 2 Rongorongo 16:9: “A biribiri matan Iehova ni kabuta aonaba ni kabane, ba E na kaotia ba E korakora i bukiia akana a moa n eti nanoia nako Ina.” E kona n reke rongorongon Eria are e taekinaki ni moan te mwakoro aei bwa te katoto teuana. Bukin tera Iehova ngkai e  kaota mwaakana ae kamimi nakon Eria? E riki aei ibukina bwa e berita te Uea n aine ae Nei Ietebera bwa e na kamateaki Eria. E birinako te burabeti aei bwa e na rawea maiuna. E rotaki n te maroaa, te maaku ao te bwarannano n te tai arei, n te aro are kaanga a a bane ni matebuaka mwin ana kakorakora nako ni mwakuri. Ibukin karauan nanon te mwaane ae tabeaianga aei, ao e a kauringnga Iehova ae te Atua, taekan mwaakana n te aro ae teretere are e na kangaanga iai iroun Eria bwa e na mwaninga. Te ang ma mwaeiein te aba ao te ai, a kaotia bwa te Aomata ae te kabanea ni mwaaka i aoni bwaai ni kabane, e boni mena i rarikin Eria n te tai arei. E kona ni maaka Nei Ietebera Eria ngkana ngaia bwa e mena i rarikina te Atua ae moan te mwaaka?—1 Uea 19:1-12. *

16. Bukin tera ngkai ti kona ni kabebeteaki man iaiangoan mwaakan Iehova ae korakora?

¹⁶ E ngae ngke tiaki ana tai ngkai Iehova ni karaoi kakai, ma e bon aki bitaki aroarona man ana tai Eria. (1 I-Korinto 13:8) E bon ingainga naba nanona ni boong aikai bwa e na kabongana mwaakana ibukia te koraki ake a tangiria. E koaua bwa e maeka i karawa ae te tabo ae rangi ni kakannato, ma tiaki nanona bwa e a raroa nako iai mairoura. Akea tokin mwaakana, ao e ngae ngke e raroa nako, ma akea tukara nakoina. “E a kaan Iehova nakoia akana weteia ni kabaneia.” (Taian Areru 145:18) N te taina ngke e bubutii ngkoa buokana mairoun Iehova Taniera, ao e a boni kaoti naba te anera, e ngae ngke e tuai moti ana tataro! (Taniera 9:20-23) Akea ae kona n tuka Iehova man buokakiia ao kakorakorakia te koraki ake a tangiria.​—Taian Areru 118:6.

17. E karika te aeka ni maaku raa mwaakan Iehova nakoira, ao te aeka ni maaku raa are e aki karikia?

¹⁷ E koaua bwa ti riai ni maaka te Atua ibukin mwaakana? Ti kaekaa anne n eng ao tiaki. Ti kaeka n eng ibukina bwa mwaakan te Atua e kairira bwa ti na maakua n te aro ae ti na rangi ni  karinea, ae te karinerine ae korakora ma te miroaroa are ti a tia ni maroroakinna n te mwakoro are mai mwaina. E tuangira te Baibara bwa te aeka ni maaku anne, boni “moan rikin te rabakau.” (Taian Areru 111:10) Ma ti aki riai ni maaka te Atua ibukin mwaakana, n te aro ae ti maaka kamateara ni mwaakana ke ti na maaku iai ni kaania riki.

18. (a) Bukin tera ngkai a bati aomata aika a aki onimakinia aomata aika a korakora mwaakaia? (b) Ti kanga n ataia bwa mwaakan Iehova e aki kona ni kabuakakaa aroarona?

¹⁸ E korea ae kangai te tia korea rongorongon rimoa ae te I-Engiran ae Lord Acton n 1887: “E kabuakakaa [te aomata] te mwaaka, ao te mwaaka ae tabwanin raoi e kabuakaka [aron te aomata] ni kabane.” E kaokiokaki ana rongorongo teuaei tao ibukina ngkai a bati aomata aika a kakoauaa. A teimatoa ni kabongana te mwaaka ae riao buakakana aomata aika aki-kororaoi n aron ae kakoauaki ni bwaai aika ririki mangkekei ni karokoa ngkai. (Te Minita 4:1; 8:9) Ni kaineti ma aei, ao a bati aika aki onimakinia aomata ake iai te mwaaka irouia, ao a kararoaiia. E kororaoi aroni mwaakan Iehova. Iai aanga ake e nakobuaka iai mwaakana? Bon akea! N aron ae ti a tia n noria, e tabu, e kororaoi ao e aki kona naba ni kaririaki nakon te buakaka. Iehova tiaki aekakia mwaane ma aine aika a aki-kororaoi, aika iai mwaakaia n te aonnaba ae buakaka aei. E tuai ma ni kakabongana buaka mwaakana n te aro ae riao, ao e na bon teimatoa n anne n aki toki.

19, 20. (a) Baikara aroaron Iehova tabeua ake e kaotiotii ngkana e kabongana mwaakana, ao bukin tera ngkai e karaunano aei? (b) Ko na kanga ni kabwarabwaraa aroaron Iehova ae te taotaonakinnano, ao bukin tera ngkai e anaaki nanom iai?

¹⁹ Uringnga bwa tiaki tii te mwaaka aroaron Iehova. Ti tuai n reiakin aroarona ake tabeua n aron ana kaetitaeka ae riai, wanawanana, ao ana tangira. Ti aki riai n taku bwa Iehova e kaotiota aroarona n aki iangoa moa ae kainnanoaki n te tai teuana ma teuana, ke e aki kaotiota aroarona aika mwaiti n tii te taina. Ni kaitaraan anne, ti na noria ni mwakoro aika imwina bwa e teimatoa ni kabongana mwaakana Iehova ni kaangaraoia ma ana kaetitaeka ae riai, wanawanana ao ana tangira. Iangoa riki aroaron te Atua teuana ae te taotaonakinnano, ae kangaanga bwainakina irouia taani kairiri n te aonnaba aei.

 ²⁰ Iangoia bwa aongkoa ko kaitiboo ma te aomata ae rangi ni bubura n abwabwaki ao e korakora naba mwaakana n te aro are ko a rangi ni maakua. Ma imwina, ao ko a tibwa ataia bwa ngaia e nimamannei. E a bon taatauraoi naba n ingainga ni kabongana mwaakana ni buokiia iai aomata ao ni kamanoia, ma ai moara ra riki te koraki ake a aki kona ni kamanoia ao ake a kai ikoaki. E aki kona ni kabongana buaka naba korakorana n te aro ae riao. Iangoia naba bwa aongkoa e uaraoaki n akea koauana, ma e ngae n anne, aroarona e teimatoa n aki un, ao e bwaina te riai ao te akoi. Imwina ngkanne ao ko a manga iangoia bwa tera ngke ko kona naba ngkoe, ni kaotiota te aeka n nimamannei anne ao ai moara ra riki, ngkana arona bwa ko bon aintoa naba! Ngkana ko a moanna ni kinaa te mwaane anne, ko aki namakinna bwa e a moanna naba n atikaki nanom nakoina? E bati bukina ae ti kani kaania riki iai Iehova ae moan te mwaaka. Iangoa te kibuntaeka aei are boni ngaia oin atun te mwakoro aei: “E iremwe n un Iehova, ao e korakora mwaakana.” (Naum 1:3) E aki kai kabongana mwaakana Iehova ni kaaitaraia iai aomata, ao ake a bubuaka naba. E nimamannei ao e akoi. E a tia ni kakoauaki bwa e “iremwe n un” e ngae ngke e bati ana tai ni kamarakaki nanona.​—Taian Areru 78:37-41.

21. Bukin tera ngkai e aki kukurei Iehova ni kairoroia aomata bwa a na karaoa nanona, ao tera reireiara ae reke mai iai?

²¹ Iangoa aron ana taotaonakinnano Iehova n te itera teuana. Ngkana iai iroum te mwaaka ae akea tiana ma tokina, ko kona ni manga iraraang iai ni kani kairoroia aomata bwa a na boni karaoa te waaki ae ko tangiria? E ngae ngke iai mwaakan Iehova ae bati, ma e aki kairoroia aomata bwa a na beku ibukina. E ngae naba ngkai te beku iroun te Atua bon tii ngaia te kawai nakon te maiu are aki toki, ma e bon aki naba kairoroira Iehova bwa ti na karaoa anne. E akoia aomata n tatabemania nako n angania te inaaomata n rinea te bwai are a na karaoia. E kauringira naba bwa iai uaan rineakin ae aki-raoiroi, ao e tuangira naba te kakabwaia ae na reke n rineakin ae raoiroi. Te rinerine ngkanne e a bon nakoira. (Te Tua-Kaua 30:19, 20) E bon aki tangiriia aomata Iehova bwa a na beku irouna ibukina bwa a kairoroaki nako iai, ke a maaka te rekenikai man mwaakana ae korakora. E ukoukoriia te koraki ake a toro irouna ma te kukurei ibukina bwa a tangiria.​—2 I-Korinto 9:7.

22, 23. (a) Tera ae kaotia bwa e kukukurei Iehova ni kakorakoraia tabemwaang? (b) Tera ae ti na iangoia n te mwakoro are imwina?

 ²² Ti na nora ngkai bukina ae te kabanea ae ti aki riai n iangoa iai te Atua ae Moan te Mwaaka bwa e kakamaaku. Aomata aika iai mwaakaia a rawa n tibwatibwaa mwaakan nakoaia nakoia aomata tabemwaang. E kukurei Iehova ni mwiokoia taan taromauria aika kakaonimaki, n te mwaaka. E anga te mwaaka ni kairiri nakoia tabeman, n aron naba are e angan Natina. (Mataio 28:18) E kakorakoraia naba ana toro Iehova n te aro are e kabwarabwaraa ni kangai te Baibara: “Iehova, am bwai te kakanato, ma te mwaka, ma te neboaki ma te tokanikai, ma te mimitong: ba bon am bwai bwaai ni kabane ake i karawa ao i aonaba; . . . e mena te mwaka ma te korakora i nanoni baim; ao ni baim naba te kakorakoraia aomata ni kabaneia.”​—1 Rongorongo 29:11, 12.

²³ Eng, e na boni kukurei Iehova ni kakorakorako. E na anga naba te “mwaka ae moan te korakora” nakoia te koraki ake a kan toro irouna. (2 I-Korinto 4:7) E aki ngkanne atikaki nanom iroun te Atua ae korakora aei, ae e akoi n arona ni kakabongana mwaakana? E na kabwarabwaraki raoi aron Iehova ni kabongana mwaakana ni karikiriki n te mwakoro are imwina.