1, 2. E koaua bwa e nakobuaka te tekateka n tanga ngkana iai kangaanga? Kabwarabwaraa.

TE TEKATEKA n taanga bon te bwaintangira mairoun Iehova. E kona ni kakukurei riki iai maiun te aomata. Ma bon iai naba kangaanga n taian tekateka n taanga ni kabane. E kona naba n taraa n ae ai akea tokini kangaanga aikai ao a a kona n namakinna taanga bwa ai tiaki aroni kaanin aia reitaki n aron are n te moantai.

² Ti aki riai ni mimi ngkana e riki te kangaanga n tekatekara n taanga n te tai teuana ma teuana. Ma tiaki nanona bwa ngkai iai kangaanga, ao e a nakobuaka iai tekatekara n taanga. Iai naba taanga aika iai aia kangaanga aika rangi ni kakaiaki ake a a tia ni kunei aanga ibukini kamanoan aia reitaki ao ni kamatoaa tekatekaia n taanga. N te aro raa?

3, 4. Tera ae e kona n riki n tabetai n te tekateka n taanga?

³ A ikotaki n te mare aomata aika uoman aika kaokoro aroia, baika a tatangiri ao baika a riribai, aia iango, ao aroia ni karaoi bwaai. E kona naba ni kaokoro rikian ke ana katei te buu te mwaane ma te aine. A kainnanoa te tai ae maan ao te kakorakora taanga bwa a aonga ni kinaia raoi ao n ota i marenaia.

 ⁴ Ni waakinakon te tai ao a kona taanga n rangi n tabetabe n oin aia kangaanga, ike e a kekerikaaki iai aia reitaki. E kona n taraa n ae a kakaokoro aroni maiuia. Tera ae e kona ni buokiia bwa e na manga kaan reitakia?

5. (a) Tera ae e kona ni buoka te Kristian bwa e na kaan riki reitakina ma buuna? (b) Ni kaineti ma Ebera 13:​4, tera arora ae ti riai iai n iangoa te tekateka n taanga?

⁵ E katauraoa Iehova te taeka n reirei ae moan te raoiroi are e kona ni buokiko ma buum bwa e na kaan riki ami reitaki ma ngaia ao i marenami naba. (Taian Areru 25:4; Itaia 48:​17, 18) E tuangira aei: “Ke e karineaki te tekateka ni mare irouia aomata ni kabane.” (Ebera 13:4) Te bwai ae ko iangoia bwa e riai ni karineaki, e bon rangi ni kakawaki ao ni manena. Ko kawakinna ao ko kamanena  raoi. Anne ae e tangiria Iehova bwa ti na iangoa iai te tekateka n taanga.

6. Tera ae e tuangira Mataio 19:​4-6 ni kaineti ma aron Iehova n iangoa te tekateka n taanga?

⁶ E karaoa te moani mare Iehova. E kangai Natina are Iesu: “Kam tuai ni wareka are teuare karikiia aomata n te moantai, e karaoiia bwa te mwaane ao te aine ao e kangai, ‘Ibukin aei ao e na kitana tamana ma tinana te mwaane ao e na nim ma buuna, ao a na riki n tii te irikona naaka uoman’? Ao ai tiaki ngkai uoman naakai, bwa ai tii te irikona. Mangaia ae ane e botiia te Atua ao ke a tai karaureia, aomata.” (Mataio 19:​4-6) E a kaman kantaningaia Iehova man te moantai bwa e na teimatoa te tekateka n taanga. E tangiriia kaain te utu bwa e na kaan reitakia ao a na kukurei ma ni kimwareirei ni maiuia.

7. A na kangaa taanga ni kakorakoraa tekatekaia?

⁷ Ma a a rinanon te uruakinnano ao te karawawataaki riki ngkai taanga nakon are ngkoa. N tabetai ao e a riao te karawawataaki n te aro are a a iangoia bwa a aikoa kona ni kateimatoa tekatekaia n taanga ao e a bwara nanoia. Ma e kona ni buokira ataakin aron Iehova n iangoa te tekateka n taanga.​​—1 Ioane 5:3.

8, 9. (a) N ningai ae ti riai n ira iai ana kairiri Iehova ibukin te tekateka n taanga? (b) Ti na kangaa ni kaotia bwa e rangi ni kakawaki iroura tekatekara n taanga?

⁸ Boni kabwaiara n taai nako ana kairiri Iehova. N aron ae ti a tia n noria, e anga te taeka n reirei nakoira ni kangai: “Ke e karineaki te tekateka ni mare.” (Ebera 13:4; Te Minita 5:4) Ti na boni kakabwaiaaki ngkana ti ira  ana kairiri Iehova e ngae naba ngkana e a aki bebete.​​—1 I-Tetaronike 1:3; Ebera 6:10.

⁹ Ibukina bwa e rangi ni kakawaki iroura tekatekara n taanga, ti aki kani karaoa te bwai teuana ke n taekina te bwai ae e na uruanna. Ma ti kani kamatoaa riki reitakira ma buura. Ti na kangaa ni karaoa anne?

10, 11. (a) Tera te kangaanga ae kakaiaki ae noraki n taian tekateka n taanga tabeua? (b) E aera ngkai e kakawaki arora n taetae nakoni buura?

¹⁰ Iai aanga aika kakaokoro ake e kona temanna ni kammaraka iai buuna. Ti ataia ae a aki riai Kristian n oreia buuia ke ni karaoa te bwai teuana ae a na ikoaki iai. Ma ti kona ni kammaraka raora n ara taeka. A kona n riki taeka bwa bwaai ni kammaraki. E taku temanna te aine: “E kammarakai buu n ana taeka. Tao akea te nikunikun i aon rabwatau, ma e riki bwa te maneka i nanou okiokina n taekin taeka aika kammaraki n aron ae ‘Boni karawawataau ngkoe!’ ao ‘Bon akea uaam!’ ” E taku temanna te buu te mwaane bwa e aki toki buuna n uotia rikaaki ma ni kabwainrangnga ao ni weteia n aara n aki akaka. E taku teuaei: “I a aki kona n taekin taeka ake e taekin nakoiu bwa a rangi ni bubuaka. Anne bukina ae I a aki kona ni kaekaekaa, ao I a titiku ni mwakuri imwin te tai. I rau riki iai nakon ae N na okira mwengau.” E a taabangaki ngkai te tinaraa, taekinani baika karawawata ao baika kammaraki, ake a karika te uruakinnano.

¹¹ Ngkana a tataetae ni karawawataia taanga i marenaia, e kona n riki bwa te maneka n te nano ae kangaanga  maona. E teretere bwa tiaki anne ae e tangiria Iehova bwa a na karaoia taanga i marenaia. Ma ko kona naba ni kammaraka buum n akea am atatai iai. Tao ko iangoia bwa ko akoa buum, ma tera ana namakin buum? Ngkana e maraki buum n te bae ko taekinna, ko kukurei ni karaoa te bitaki?​​—I-Karatia 5:15; wareka I-Ebeto 4:31.

12. Tera ae e kona n rota ana reitaki te buu ma Iehova?

¹² E rangi ni kakawaki iroun Iehova arom n taetae nakoni buum i buakoia aomata ke ngkana tii ngkami. (Wareka 1 Betero 3:7.) E anga te kauring nakoira Iakobo 1:26 ae kangai: “Ma ngkana iai ae e taku bwa te tia  taromauria te Atua ngaia, ma e aki taua aron newena, ma e teimatoa ni mwamwanaia i bon irouna, ao akea manenan ana taromauri.”

13. Tera te anga riki teuana ae e kona iai temanna ni kammaraka buuna?

¹³ Iai riki aroaro tabeua ae a riai taanga n taratara raoi iai i marenaia. N te katoto, e na tera ana namakini buum ngkana ko a moanna ni kakabanea riki am tai ma temanna? E ngae ngke tao iai bukina ae raoiroi iroum n aron ae ko mwakuri ma ngaia n te mwakuri ni minita ke ko buokia n ana kangaanga, ma e na maraki iai buum? E taku te buu te aine ae te Kristian: “I maraki n ataakin ae e kakabanea riki ana tai buu iroun te tari te aine temanna. I namakinna iai bwa akea uaau.”

14. (a) Tera te koaua ae kakawaki ae ti reiakinna ni Karikani Bwaai 2:24? (b) Tera ae ti riai n titirakinira iai?

¹⁴ Ngkai Kristian ngaira, iai tabera ibukia ara karo ao taari n ara ekaretia. Ma ngkana e a reke buura ao tabera ae kakawaki riki boni buura. E taku Iehova bwa e “na nim ma buuna” te buu te mwaane. (Karikani Bwaai 2:24) E riai n rangi ni kakawaki iroura ana namakini buura. Titirakiniko aei: ‘I kakabanea au tai ma buu, I tabeakinna, ao I tangiria, ae baika e kainnanoi ao n riai n reke irouna?’

15. E aera bwa a riai n rarawa Kristian aika iai buuia ni karekea te reitaki ae rangi ni kaan ma ae tiaki buuia?

¹⁵ Ngkana e a rangi ni kaan riki reitakira ma temanna ae tiaki buura, e na rotakibuaka iai tekatekara n taanga. E a kona n reke nanora iroun te aomata anne ao n rikirake tangirana. (Mataio 5:28) A kona n rikirake namakin akanne, ao ni kairiko bwa ko na karaoa te bwai ae e na urua tekatekam n taanga.

16. Tera te tua n te Baibara ibukin te tekateka ni mare?

¹⁶ Imwin taekinan ae “Ke e karineaki te tekateka ni mare,” e kangai te Baibara: “E na aki kamwaraeaki te reitaki n te mare, bwa e na motiki taekaia taani wene ni bure ao taani wene ni kimoa te Atua.” (Ebera 13:4) “Te reitaki n te mare” ae taekinaki ikai e nanona te wene n taanga i marenaia taanga aika a tia ni mare. (Taeka N Rabakau 5:18) Ti na kangaa ni karinea te reitaki aei ao n aki kamwaraea?

17. (a) Tera aia iango aomata aika bati ngkai, ibukin te wene ni kimoa? (b) Tera aroia Kristian ae a riai iai n iangoa te wene ni kimoa?

¹⁷ A iangoia tabeman ngkai bwa akea kairuan te aki kakaonimaki nakoni buuia. Ti aki kona ni kariaia bwa ti na iraraang n te aroaro anne. E katereterea raoi Iehova bwa e ribaa te wene ni bure ao te wene ni kimoa. (Wareka I-Rom 12:9; Ebera 10:31; 12:29) Ngkana arona bwa ti wene n taanga ma ae tiaki buura, ti a boni kamwaraea iai tekatekara n taanga. Ti kaotia iai bwa ti aki karinei ana kaetieti Iehova, ao ti kona n uruana iai ara reitaki ma ngaia. Ngaia are ti riai n rawa naba teutana nakon te moani mwaneka ae kona ni kairiri nakon te wene ni kimoa. E nanonaki naba n aei te rarawa n iaiangoa te aomata temanna n te aro ae aki riai.​​—Iobi 31:1.

18. (a) E aera ngkai titeboo te wene ni kimoa ma taromauriaia atua aika kewe? (b) Tera ana iango Iehova ibukin te wene ni kimoa?

¹⁸ Bon te bure ae rangi ni kakaiaki te wene ni kimoa irouia tibun Iteraera rimoa i aan te Tua Rinanoni Mote, ae titeboo kakaiakina ma taromauriaia atua aika kewe. Te tuuaa ibukini baikai ni kauoua bon te mate. (Nakoaia Ibonga 20:​2, 10) N te aro raa ae titeboo iai te wene ni kimoa ma taromauriaia atua aika kewe? Ngkana e  taromaurii atua aika kewe te I-Iteraera temanna, e a urua iai ana berita ae e na kakaonimaki nakon Iehova. Ngkana e wene ni kimoa, e a urua iai ana berita ae e na kakaonimaki nakoni buuna. (Te Otinako 19:​5, 6; Te Tua-Kaua 5:9; wareka Maraki 2:14.) E teretere bwa n taai ake ngkoa ao e iangoa te wene ni kimoa Iehova bwa te bure ae rangi ni kakaiaki.

19. Tera ae e na buokira ni motinnanoia bwa ti na aki wene ni kimoa?

¹⁹ Tera aroni boong aikai? E ngae ngke ti a aki mena i aan te Tua Rinanoni Mote, ma e tuai bitaki ana iango Iehova ibukin te wene ni kimoa. N aron ae ti aki kona n taromaurii atua aika kewe, ti aki naba kona n ae ti na aki kakaonimaki nakoni buura. (Taian Areru 51:​1, 4; I-Korote 3:5) Ngke arona bwa ti karaoa anne, ti na bon aki karinea iai tekatekara n taanga ao Atuara ae Iehova.​​—Nora Kabwarabwaraana 26.

20. E na kangaa te wanawana ni kanakoraoa te tekateka n taanga?

²⁰ Ko na kangaa ni kamatoaa riki tekatekam n taanga? E kangai Ana Taeka te Atua: “E kateaki te auti n te wanawana, ao e kamatoaaki raoi n te ataibwai.” (Taeka N Rabakau 24:3) E kona ni kamwaitorotoro te auti, n akea kaaina, ke e kona n abue, ni kamwengaraoi, ao ni mano raoi. Anne naba aron te tekateka n taanga. E na taraia raoi te aomata ae wanawana bwa e na mano raoi tekatekana n taanga, e na kakukurei, ao e na kakimwareirei.

21. E na kangaa te atatai ni kamatoaa riki te tekateka n taanga?

²¹ E reitia ni kangai te Baibara n taekinan te auti anne: “Ao rinanon te atatai e a kaonaki ruuna ni kaubwai n aekaia nako aika rangi ni kakawaki ma n raraoi.” (Taeka N Rabakau 24:4) E kona te bae ko reiakinna n Ana Taeka te  Atua ni kanakoraoa tekatekam n taanga. (I-Rom 12:2; I-Biribi 1:9) Ngkana ko uaia ni wareka te Baibara ao ara boki ma buum, maroroakina aromi ni maiuakini baika kam reiakin. Ukeri aanga ake kam kona ni kaota iai te tangira ao te karinerine i marenami, ao ai te akoi ma te iangoraoi. Butiia Iehova bwa e na buokiko ni karikirakei aroaro aika a na kakorakoraa tekatekam n taanga ao ni karikiko bwa te buu ae ko na tangiraki riki irouni buum.​​—Taeka N Rabakau 15:​16, 17; 1 Betero 1:7.

22. E aera bwa ti riai ni kaotiota te tangira ao te karinerine nakoni buura?

²² Ti riai ni karaoi bwaai nako ake ti na kaotiota iai te tangira ao te karinerine nakoni buura. E na kakukurei ngkanne tekatekara n taanga ao ni matoa riki. Ao ae moan te kakawaki, ti na kakukureia Iehova.​​—Taian Areru 147:11; I-Rom 12:10.