1, 2. E aera Iehova e kabonganai n tabetai bwaai n ibuobuoki aika kona n noraki, ni kaota iai te koaua nakoia ana toro aika n te aonnaba?

IANGOA te utu teuana ma natiia aika uarereke aika tekateka ni kamronron n aia taibora ao n ukeuke n reirei n te Baibara. Ibukini buokaia naati aikai bwa a na ota n te koaua teuana n te Baibara, e a kaotii korobanna tabeua te karo. A wingare naati aikai ao e oti man aia kaekaeka aika kaunganano bwa e nakoraoi ana waaki te karo aei. Man arona ni kairekerekei korobanna ma baike e taekin, e a buokiia iai natina n ota n te reirei ibukin Iehova, ae te reirei ae e na boni kangaanga otaia iai.

² N aron naba anne, e a tia Iehova ni kabonganai bwaai n ibuobuoki aika kona n noraki, ni buokiia iai natina aika aomata n ota ni baika koaua aika aki noraki, ake a na bon aki kona n ota iai i bon irouia. N te katoto, ibukini kabwarabwaraani koaua aika nano ibukina, e a angan Etekiera te miitara ae kaotii taamnei aika kamimi. N te mwakoro ae nako, ao ti maroroakina iai teuana mai buakon taamnei aika kamimi aikai. Ti na kaatuua ngkai iangoan teuana kanoan te miitara ae anainano aei, ao n nora arora iai ni buokaki ni kaania Iehova, ngkana ti ota n ae nanonaki iai.

3. (a) Ni kaineti ma Etekiera 1:​4, 5, tera are e noria Etekiera n te miitara? (Nora te taamnei ni moan te mwakoro aei.) (b) Tera ae ko noria n aron Etekiera ni korei taekani baike e nori?

³ Wareka Etekiera 1:​4, 5. E kabwarabwarai “bwaai aika kaanga taraani baika maiu aika aman” aikai Etekiera bwa teia anera, aomata, ao maan. Nora aron Etekiera ni kamataataa raoi te baere e noria, ngke e taekinna bwa e nori “bwaai aika kaanga taraani” baika maiu. Ngkana ko wareka te miitara aei ni kabane n Etekiera mwakoro 1, ao ko na noria ae e okioki te burabeti aei ni kabonganai taeka aika “ai aron taraan,” “kaanga ai aron,” ao “kaanga taraan.” (Etek. 1:​13, 24, 26) E teretere bwa e ataia Etekiera ae e tii nori baika kuri n titeboo, ke taamnein teutana baika koaua aika aki noraki ake i karawa.

4. (a) Tera aron rotakin Etekiera n te miitara? (b) Tera ae e bon ataia Etekiera ni kaineti ma taiani kerubim?

⁴ E bae ni kubanrou Etekiera n noran te miitara ao n te rurunga. Taraani baika maiu ake aman kaanga “mwaakaro n ai.” Ao baitiin mwaingia kaanga “itiruan te iti.” Karongoaani baia ni kiba “kaanga karongoaan raan aika raanga” ao mwaingia “kaanga ai aroni karongoaan te taanga ni buaka.” (Etek. 1:​13, 14, 24-28; nora te bwaoki ae “I Matakuakini Baika Maiu Aikai.”) N ana miitara Etekiera are imwina, ao e taekini baika maiu aika aman aikai bwa “kerubim,” ke anera aika korakora. (Etek. 10:2) Kioina ngkai e ikawai Etekiera n te utu n ibonga, e bon ataia ae a bebeku kerubim n uakaan ma nnen te Atua, ao a bebeku bwa Ana tabonibai.​—1Rong. 28:18; TaiAre. 18:10.

5. (a) A kangaa kerubim ma ubuia ake kaka aua ni kaotiota raoi korakorani mwaakan Iehova ma mimitongina? (b) Bukin tera bwa iteran te miitara aei ti a kauringaki iai nanon aran te Atua? (Nora te kabwarabwara mai nano.)

⁵ Wareka Etekiera 1:​6, 8. E noria naba Etekiera bwa kaka aua ubuia kerubim aikai, ae ubun te mwaane, te raian, te kao mwaane, ao te ikare. Man noran ubu aika aua aikai iroun Etekiera, e bae ni korakora iai rotakina ni kaineti ma rianakoni korakorani mwaakan Iehova ao mimitongina. Bukin tera? E ataaki bwa ubu aikai bon ubuni baika karikaki aika tei ibukin te mimitong, te korakora, ao te mwaaka. Te raian bon te man ae totoakaei mani moaanti, te kao mwaane bon te man ae manana ma ni bubura, te ikare bon te mannikiba ae korakora, ao te aomata bon ana karikibwai te Atua ae rianako n te aonnaba ae taui aroia maan. (TaiAre. 8:​4-6) Ma n te miitara aei ao e noria Etekiera bwa baike a korakora ake aman ake a tei ibukin te karikibwai n aron ae oti n ubuia kerubim ake kaka aua, a tei i nanoaan ana kaintokanuea Iehova, ae te tia Tautaeka ae Moan te Rietata i aoni bwaai ni kabane. Ai tamaroara aroni kabwarabwaraan ae e kona Iehova ni kabongana ana karikibwai ni kakororaoa iai ana kantaninga! * E bon eti ngke e kangai te tia areru ibukin Iehova: “E mena mimitongina i etan te aonnaba ma karawa.”​—TaiAre. 148:13.

6. Tera ae e bae ni buoka Etekiera n ota n ae nanonaki riki n ubu ake aua?

⁶ Imwin tabeua te tai ao e a iaiangoa te baere e noria Etekiera,  ao e bae n uringia ana toro te Atua ake a maiu imwaina, ake a kakabonganai maan n aia kabotau. N te katoto, te baatua are Iakoba e kabotaua natina are Iuta ma te raian, ao natina are Beniamin ma te kameaanti. (KBwaai 49:​9, 27) Bukin tera? Bwa a tei maan aikai ibukin anuaia ke aroaroia aika rianako mwaane aikai. Ngaia are n iaiangoani katoto aika n ana koroboki Mote aika kairaki koreaia aikai, e kona ni kakoauaa raoi Etekiera bwa ubuia kerubim aikai a tei naba ibukin anua ke aroaro aika rianako. Ma baikara aroaro aikai?

7, 8. Baikara aroaro aika aki toki n irekereke ma ubu ake aua ake ubuia kerubim?

⁷ Tera aroaron te raian, te ikare, ao te kao mwaane, ae a kakabotau ma ngaia taani korea te Baibara ake a maiu imwain Etekiera? Nori taeka man te Baibara aikai: “Te mwaane ae ninikoria ae kaanga ai aron nanon te raian nanona.” (2Tam. 17:10; TaeRab. 28:1) “E kibarake te ikare,” ao “a nora ae raroanako matana.” (Iobi 39:​27, 29) “E karekea te uaa ae bati korakoran te kao mwaane.” (TaeRab. 14:4) Ni kaineti ma kiibu aikai, a tataekinaki n ara boki bwa ubun te raian e tei ibukin te ninikoria ni karaoa te kaetitaeka ae riai, ubun te ikare e tei ibukin te wanawana ae matairiki, ao ubun te kao mwaane e tei ibukin te korakora ae bati.

⁸ Ma e tei ibukin tera “ubun te mwaane”? (Etek. 10:14) E kaineti ma te aroaro ae iai irouia aomata ake a karikaki ni katotongan te Atua, ae akea irouia maan. (KBwaai 1:27) N te aonnaba aei ao e onoti te aroaro anne nakoia aomata, ae oti n te baere e tua te Atua ni kangai: “Kam riai n tangira Iehova ae Atuami ma nanomi ni kabane” ao “ko riai n tangira raom n aomata n aron tangiram i bon iroum.” (TuaKau. 6:5; NakIbo. 19:18) Ngkana ti ongeaba n tuua aikai n arora ni kaotiota te tangira ae aki bangaomata, ti a katotonga iai ana tangira Iehova. N aron are e koreia te abotoro Ioane, “ti kaotiota te tangira, ibukina bwa e tangirira moa te Atua.” (1Ioa. 4:​8, 19) Ngaia are e tei “ubun te mwaane” ibukin te tangira.

9. A kaineti nakoia antai aroaro ake a irekereke ma ubuia kerubim?

⁹ A kaineti nakoia antai aroaro aikai? Ngkai ubu aikai bon ubuia kerubim, nanona ngkanne bwa a kaineti nakoia te koraki nako ake a tei kerubim ibukia, aika ana utu Iehova i karawa ae kaainaki irouia taamnei aika kakaonimaki ni koaua. (TeKao. 5:11) Irarikina, ngkai bon Iehova ae Anga te maiu nakoia kerubim aikai, boni ngaia naba ae e Anga aroaro aikai nakoia. (TaiAre. 36:9) Ngaia are ubuia kerubim aikai a a kaotii aroaro aika kaineti naba nakon Iehova. (Iobi 37:23; TaiAre. 99:4; TaeRab. 2:6; Mika 7:18) Baikara aanga tabeua ake e kaotiotii iai aroaro aika rianako aikai Iehova?

10, 11. Baikara aanga tabeua ake ti a kakabwaiaaki iai man aron Iehova ni kaotiotii aroarona ake aua?

 ¹⁰ Te Kaetitaeka ae Riai. Ngkai Iehova bon te Atua ae “tangira te kaetitaeka ae riai” e na bon “aki inanonano nakon temanna.” (TaiAre. 37:28; TuaKau. 10:17) Ngaia are ti kona n riki bwa ana toro ao n teimatoa ni beku irouna, ao ti kona naba ni karekei kakabwaia aika akea tokia, n aki ongeia bwa tera arora ke rikiara. Te Wanawana. Ngkai Iehova bon te Atua ae “rabakau nanona,” e a tia ni katauraoa te boki ae on n “te wanawana ae manena.” (Iobi 9:4; TaeRab. 2:​7, kbn.) Maiuakinan ana reirei ni kairiri te Baibara aika kaotiota te rabakau, e buokira ni kaaitarai kangaangan te maiu aei ni katoabong, ao ni karekea te maiu ae manena. Te Korakora. Ngkai Iehova bon te Atua ae “korakora mwaakana,” e a kabongana taamneina ae raoiroi n anganira “te korakora ae riaoni korakoraia aomata.” Ti a kakorakoraaki iai ni kaaitarai kataaki nako aika karawawata ma ni kammaraki.​—Naum 1:3; 2Kor. 4:7; TaiAre. 46:1.

¹¹ Te Tangira. Ngkai Iehova bon te Atua ae “bati irouna te tangira ae koaua,” e na bon aki kitania taan taromauria aika kakaonimaki. (TaiAre. 103:8; 2Tam. 22:26) Ao e ngae naba ngkana ti a nanokawaki bwa ti a tukaki n te aoraki ke n te kara ao ti a aki kona ni kabatiaa ara beku ibukin Iehova n aron are mai mwaina, ma ti kabebeteaki n ataakin ae e uring ara mwakuri n tangira Iehova ake ti karaoi ngkoa ibukina. (Ebera 6:10) E oti raoi bwa ti a tia n rangi ni kakabwaiaaki man aron Iehova ni kaotiota te kaetitaeka ae riai, te wanawana, te korakora, ao te tangira, ao ti na teimatoa ni kakabwaiaaki man aroarona aika aua aikai n taai aika imwaira.

12. Tera ae ti riai n ururingnga ibukin ara konabwai n atai aroaron nako Iehova?

¹² Ti bon riai n uringnga ae baika ti kona n atai ngaira aika aomata ni kaineti ma aroaron Iehova, bon “tii mwakorokoron aroarona nako.” (Iobi 26:14) “E aki kona n reke otara ni kaineti ma Teuare Moan te Mwaaka,” bwa “e kangaanga ukerani kakannatona.” (Iobi 37:23; TaiAre. 145:3) Ngaia are ti a ataia ae a aki kona ni warekaki aroaron nako Iehova ke ni kamaenakoaki. (Wareka I-Rom 11:​33, 34.) E bon oti n ana miitara Etekiera aei bwa aroaron te Atua a bon aki kona n ataaki mwaitiia ke n tiatianaki. (TaiAre. 139:​17, 18) Tera iteran te miitara ae katuruturua te koaua ane kakawaki anne?

13, 14. A tei ibukin tera ubu ake aua ake ubuia kerubim, ao ti kangaa ni kakoauaa anne?

¹³ E noria Etekiera n te miitara bwa tiaki tii kaka teuana ubuia kerubim aikai, ma kaka aua. Tera ae oti iai? Uringnga are te ware ae aua n Ana Taeka te Atua, e tetei ibukin te bwai ae tobibi raoi, akea te bae e tiku mai iai, ke e tabwanin raoi. (Ita. 11:12; Mat. 24:31; TeKao. 7:1) E oti naba bwa n te miitara aei ao 11 ana tai Etekiera n taekina te ware ae aua! (Etek. 1:​5-18) Tera ngkanne ae ti kona ni kakoauaa? N aroia kerubim ake aman ngkai a  tei ibukia taian taamnei aika kakaonimaki ni koaua ni kabane, ao ai aron naba ubu ake aua ake ubuia kerubim ngkana a bane n taraaki, bwa a tei ibukin ke a botii raoi aroaron Iehova ni kabane. *

¹⁴ Ibukini kabwarabwaraan ae e bati riki ae nanonaki n ubu ake aua ake ubuia kerubim akekei nakon ae tii aroaro aika aua, iangoa te kabotau ni kaineti ma wira ake aua n te miitara aei. E kamimi taraan te wira teuana ma teuana ma ngkana ko a tarai ni kaaua, ko kona n noria bwa ai tiaki tii wira aika aua aika kamimi, ma a a riki bwa aan te kaa aei are e toka iai. N aron naba anne, ngkana ko tarai ni kabane ubu ake aua akekei, e bati riki ae nanonaki iai nakon ae tii aroaro aika aua aika rianako, ma a a riki bwa aroaro aika aana anuan Iehova ae e kaokaotia ae kamimi ma ni kakamaaku.

15. Tera te koaua ae kakawaki are e reiakinna Etekiera rinanon ana moani miitara?

¹⁵ N te moani miitara aei, ao e reiakina iai te koaua ae kakawaki Etekiera ibukin reitakina ma Iehova. Tera te koaua anne? E oti te koaua anne ni moantaeka aika n ana boki te burabeti aei. Ngke e tia Etekiera n taekinna ae e mena “i abaia I-Kareria,” ao e a manga reitia n taekina te bae riki nakoina ni kangai: “E  roko bain Iehova i [aou] ikekei.” (Etek. 1:3) Noria bwa e taekinna Etekiera bwa e aki nora te miitara arei i Ierutarem ma ikekei, ae taekani Baburon. * Ngaia are tera te koaua ae kaotaki nakon Etekiera? Aio: E ngae ngke bon te taenikai ngaia ae mangori ae e a raroanako ma Ierutarem ao te tembora, ma e bon aki raroanako ma Iehova ao taromauriana. E oti ni kaotin Iehova nakon Etekiera i Baburon bwa karaoan te taromauri ae itiaki ibukin te Atua, e aki boto i aon te tabo ke arom. Ma e boto i aon raoiroin nanon Etekiera ao nanona ni kani beku iroun Iehova.

16. (a) Tera te karaunano ae ti kona ni karekea man ana miitara Etekiera? (b) Tera ae kairiko bwa ko na beku iroun Iehova ma nanom ni kabane?

¹⁶ E aera ngkai ti rangi ni kabebeteaki ni boong aikai n te koaua aei? E kakoauaaki nakoira bwa ngkana ti beku ma nanora ni koaua ibukin Iehova, e na teimatoa ni kaan ma ngaira n aki ongeia bwa ti mena ia, rawawatara ngaira, ke tera ae ti rinanona ni maiura. (TaiAre. 25:14; Mwa. 17:27) E kairaki Iehova n ana tangira ae koaua ae moan te bati ibukia ana toro nako, bwa e na aki kai kaaki taekara. (TeOti. 34:6) Ngaia are bon akea tian ana tangira ae koaua Iehova ibukira. (TaiAre. 100:5; IRom 8:​35-39) Irarikin anne, te miitara ae kamimi aei ae kaineti ma tabun Iehova ao korakorana ae rianako, ti a kauringaki iai ae e bon tau Iehova n taromauriaki. (TeKao. 4:​9-11) Ai kakaitaura ngaira, ngkai e kabonganai miitara aikai Iehova ni buokira iai n ota ni koaua tabeua aika kakawaki ibukina ao ibukin aroarona! Karekean te atatai ae nano i aon aroaron Iehova aika anainano aikai, e a kaanira riki ma ngaia, ao e kairira bwa ti na neboia ao ni beku irouna ma nanora ni kabane ao korakorara ni kabane.​—Ruka 10:27.

17. Baikara titiraki aika ti na rinanoi ni mwakoro aika imwina?

¹⁷ Ma e kananokawaki bwa n ana bong Etekiera ao e kamwaraeaki te taromauri ae itiaki. E kangaa n riki anne? Tera aron Iehova iai? Ao tera kakawakini baikana a riki rimoa akanne nakoira ni boong aikai? A na kaekaaki titiraki akanne ni mwakoro aika imwina.