I BUNGIAKI n 1926 i Crooksville, Ohio, n te United States. A aki kaaina te Aro tamara ma tinara. Boni ngaira waniman irouia ao a tutuangira bwa ti na irira te taromauri. I kaaina ngai te Methodist. Ngke ai 14 au ririki ao e anganai kaniwangau te mitinare iai, ibukin ae e aki bwaka au tai n taromauri n te Taabati i nanon teuana te ririki.

N te tai anne ao kaain rarikira ae Margaret Walker, ae temanna i buakoia Ana Tia Kakoaua Iehova, e a moana kakawaran tinau ni mamaroro ma ngaia n te Baibara. N te bong teuana ao I a motikia bwa N na tekateka i rarikia. E taku tinau bwa N na kamangaoa ana reirei, ngaia are e a tuangai bwa N na otinako. Ma I teimatoa ni kataia n ongora n aia maroro. Imwin rokona riki ake imwina, e a titirakinai Margaret ni kangai: “Ko ataa aran te Atua?” I taku: “A bane n ataia aomata ae bon te Atua.” E taku neiei: “Naako anaa am Baibara ao wareka Taian Areru 83:18.” I karaoa anne ao I a noria bwa aran te Atua bon Iehova. I biri n otinako nakoia raoraou ao I tuangia ni kangai: “Ngkana kam okiri ami auti n tairiki, ao wareka Taian Areru 83:18 n te Baibara ao noria bwa antai aran te Atua.” Ai aron ae I a moana naba au uarongorongo ngkekei.

 I reirei n te Baibara ao I a bwabetitoaki n 1941. Teutana te tai imwina ao I a mwiokoaki bwa N na kaira te reirei n te boki n te ekaretia. I kaungaia tinau ao tariu ma mwaaneu bwa a na iri, ao a a kaea te reirei n te boki are I kairia. Ma e aki kan ongora tamau.

I a anganaki riki mwioko n te ekaretia, ao I a karaoa au tabo ni boki. N te bong teuana ao e kotei au boki akekei tamau ao e taku: “Ko nori baikekei ni kabane? I tangiria bwa a na nako man te auti aei, ao ko a nako naba ma ngaai.” I a mwaing nako ao e a reke au tabo teuana n te tabo ae uakaan ae Zanesville, Ohio, ma I okioki ni kaungaia au utu.

E kataia tamau n totokoa tinau man irirakini bobotaki. N tabetai ngkana e a mwananga tinau, ao e a manga biri n rimwina ni katikia ni kaokia nakon te auti. Ma e birinako tinau man te mataroa are teuana ao e kaea te botaki. I tuanga tinau ni kangai: “Tai raraoma. Ane e na boni kua n ririmwim.” Imwina riki ao e a bwara nanon tamau ni kataia n tukia, ao e a teimatoa n irii bobotaki tinau n akea te kangaanga.

N 1943 ao e a moanaki karaoan te Kuura ni Kataneiai Ibukia Taan Uarongorongo n ara ekaretia, ao I a kaaina te kuura ma n anganga au kabwarabwara. I buokaki n reirei ni kairiri ake I anganaki imwina n te kuura ni katamaroaa riki au konabwai n taetae.

N te tai anne, e a waaki te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba. N 1944, ao I a weteaki bwa N na kaaina te taanga ni buaka. I nakon aobitin te taanga ni buaka ae Fort Hayes i Columbus, Ohio, ao I rinanon te tutuo ma ni kanoai beeba. I tuangia naba mataniwi n te tabo anne bwa I aki kan riki bwa te tautia, ao a a kanakoai. Tabebong imwina ao e a roko te bureitiman temanna n au auti ao e taku: “Corwin Robison, iai irou te beeba ni kariaia bwa N na katikiko.”

Uoua te wiki imwina n tain te boowi ao e taku te tia moti: “Ngke arona bwa ngai ae N na karaoa te moti, ao ko na kabureaki ni karokoa matem. Iai te bwai ae ko kan taekinna?” I kaeka ni kangai: “Te tia moti ae ko Karineaki, I bon riai ni kaokoroaki bwa te minita. * I kakabwarabwara nakoia aomata nako i matan aia mataroa, ao I a tia n tataekina te rongorongo ae raoiroi ae taekan te Tautaeka n Uea nakoia aomata aika bati.” A tuangaki taani kanakoa te moti iroun te tia moti ni kangai: “Kam aki mena ikai bwa kam na baireia bwa te minita te rorobuaka n ataei aei ke tiaki. Kam mena ikai bwa kam na baireia bwa e rin n te taanga ni buaka ke e aki.” E aki reke te itera n aoa ao e a otinako aia moti naakai, I reke n te bure. E motika taekau te tia moti bwa N na kabureaki nimaua te ririki n te karabuuti i Ashland, Kentucky.

Ni moani wiki ake uoua ao I mena n te karabuuti i Columbus, Ohio, ao I kamatawarikaki n tii ngai n au moani bong. I tataro ni kangai nakon Iehova: “I aki kona ni kamatawarikaki n tii ngai i nanon nimaua te ririki. I aki ataa te bae N na karaoia.”

N te bong are imwina ao a a kaotinakoai taan tararuaiia buure. I mwananga ni kaineta te bure temanna ae abwabwaki ao e bubura rabwatana,  ao ti a tei n tataraa tinaniku man te winto. E titirakinai teuaei ni kangai: “E aera ngkai ko rin ikai Na Katuarereke?” I taku: “Ngai temanna Ana Tia Kakoaua Iehova.” E taku: “Eng? Ao e aera ngkai ko rin?” I taku: “A aki buaka ao n tiringia aomata Ana Tia Kakoaua Iehova.” E taku teuaei: “A kariniko n te karabuuti ibukin ae ko aki kan tiringia aomata. Ao a karinia naake tabeman ibukina bwa a tiringia aomata. E boo ma ongina ngkanne?” I taku: “E aki.”

Imwina ao e taku teuaei: “Ni menau n te karabuuti teuana i nanon 15 te ririki ao I wareware n ami boki tabeua.” I tataro ni kangai: “Iehova, buokai ni kaira teuaei bwa e na tei n au itera.” N te tai naba anne ao e taku Paul ae aran teuanne: “Ngkana iai temanna irouia naakai ae kumeiko ao ko a tii takarua naba. Ao I a karokoi naba aia bong.” Bon akea au kangaanga ma taiani bure aika 50 n te tabo anne.

Ngke a a kamwaingai mataniwin te karabuuti nako Ashland, ao I a ataia ae a bati taari aika ikawai n te onimaki ake a a kamani mena ikanne. Ikoikotakira ma ngaiia e buokai ma tabeman riki n teimatoa ni korakora n te onimaki. A mwiokoira n te wareware n Baibara n te wiki, ao ti katauraoi titiraki ma kaekaaia imwain ara botaki ae ti aranna bwa te Kaboo n te Baibara. Iai naba te tari ae mwiokoaki n tararuaan te mwabe. Ti maeka n te ruu ae buburakaei ae a tena kainiwene iai ma te oo. E tutuangai te tari are mwiokoaki n te mwabe ni kangai: “Robison, tabem te kainiwene arei ao arei. Te aomata are kaain te kainiwene anne bon am mwabe. Taraia raoi bwa ko na uarongorongo nakoina imwain ae e nako.” Anne arora n uarongorongo n te aro ae baireaki raoi.

E toki te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba n 1945, ma I tiku n te karabuuti teutana te tai riki imwina. I raraomaeakinia au utu ibukina bwa e tuangai ngkoa tamau ni kangai: “Ngkana I kona ni kamwaawako, ao e a bebete ngkanne aroia akana nikirana.” Imwini kaotinakoau ao I kubanako n nora te bwai ae kakukurei. E ngae ngke e kakaaitara tamau, ma itiman mai buakoia kaain au utu aika iriri bobotaki ao e bwabetitoaki temanna i buakoia mwaaneu.

Ngke e waaki te buaka i Korea n 1950 ae irekereke naba iai te United States, ao I a manga weteaki naba te kautai bwa N na rin n te taanga ni buaka ao n nakon te Fort Hayes. Imwini karaoan te ukeuke teuana ao e taku nakoiu te mataniwi n tautia temanna: “E rangi ni bubura am bwi n am kurubu.” I taku: “E raoiroi anne, ma N na  aki rin n te taanga ni buaka.” I mwanewea 2 Timoteo 2:3 ao I taku: “I a kaman riki bwa ana tautia Kristo.” Imwin ae e kainabwabu n te tai ae maan ao e taku: “Ko a kona n nako.”

Teutana te tai imwina, ao I a ira te botaki ibukin te Betaera n tain te Bwabwaro i Cincinnati, Ohio. E tuangira Brother Milton Henschel bwa ngkana iai te tari te mwaane ae kani mwakuri korakora ibukin te Tautaeka n Uea, e kona ni kabonganaaki n ana botaki Iehova n te Betaera. I karina au bubutii ibukin te beku n te Betaera ao e kariaiakaki, ao I a nakon te Betaera i Brooklyn n Aokati 1954. I a beku iai man te tai anne ni karokoa ngkai.

E tauraoi au mwakuri n taai nako n te Betaera. I nanon tabeua te ririki, ao I mwakuri ma mitiin aika kaabuea te ran ibukin te tabo ni boreeti ao te aobiti, I mwakuri bwa te mwakaeneke, ao I kakaraoi taian roka. I mwakuri naba n Taabo ni Botaki Ibukin te Runga i New York.

E rikirake irou tangiran te waaki ni maiu n te Betaera, n aroni kaakaean te taromauri ni katoa ingabong, te Reirei n te Taua-n-Tantani, ao uataboan te mwakuri ni minita n te ekaretia. Ngkana ko iangoia, a kona itera aikai ke a bon riai n reke irouia utu nako aika Ana Tia Kakoaua Iehova. Ngkana a uaia n rinanon te kibu n te bong kaaro ma natiia, a katoatai n Taromauri n Utu, ao a rangi ni katabetabeia ni bobotaki ni Kristian ma tataekinan te rongorongo ae raoiroi, a na bae ni bane kaain te utu ni korakora n te onimaki.

A bati raoraou aika reke n te Betaera ao n te ekaretia. Tabeman i buakoia bon taani kabiraki ao a a tia n reke kaniwangaia i karawa, ao ake tabeman tiaki. Ma a bane n aki kororaoi ana toro Iehova n ikotaki naba ma kaain te Betaera. Ngkana iai nakobuakau ma tariu temanna, ao I aki toki ni kataia ni karekea te rau. I iaiangoa Mataio 5:23, 24 ao arora ae ti kantaningaaki iai bwa ti na kanakoraoi itabarara i marenara. E aki bebete te kabwarabure, ma e burenibwai norani kangaanga i marenau ma raoraou ngkana I tia ni kabwaraa au bure.

Ibukin au ririki ngkai, e a kangaanga irou kawaran te auti teuana ma teuana, ma e aki bwara nanou. I a tia n reiakina teutana te taetae n Tiaina ae Mandarin, ao I kukurei ni maroro ma I-Tiaina i rarikini kawai. N ingabong tabeua ao I  kona n anga 30 ke 40 taiani maekatin nakoia ake a kan ongora.

I a tia naba ni manga okira te aomata temanna i Tiaina! N te bong teuana, ao e wingare nakoiu te teinnaine temanna ngke e tibwai kaongora n anainano ibukin uaanikai. I wingare nakoina ao I anganna Te Taua-n-Tantani ao te Awake! n te taetae n Tiaina. E butimwaei ao e kaota arana ae Katie. Imwin anne ao n taai ake e norai iai Katie, e a kawarai naba ni maroro ma ngai. I reireinna aran uaanikai ma baanikai n te taetae n Ingiriti, ao e a manga atongi ni katotongai. I kabwarabwarai naba nakoina kiibu man te Baibara, ao e butimwaea te boki are Ana Reirei te Baibara. Ma imwin tabeua te wiki ao e a bua.

Tabeua te namwakaina imwina, ao e a manga butimwaei au maekatin te teinnaine temanna ae tibwai kaongora n anainano. N te wiki are imwina ao e anganai ana tareboon ao e taku: “Ko na taetae nako Tiaina.” I taku: “Akea ae I kinaa i Tiaina.” Ma e bon imanono naba, ngaia are I anaa te tareboon ao I taku: “Mauri, Robison ae taetae.” E taku te bwanaa: “Robby, Katie ae taetae. I a okira Tiaina.” I taku: “Tiaina?” E kaeka ni kangai Katie: “Eng. Robby, ko ataa te teinnaine ane anganiko te tareboon? Bon tariu. A bati baika raraoi aika ko reireinai iai. Taiaoka reireinna naba n aron are ko karaoia nakoiu.” I taku: “Katie, N na karaoa au kabanea ni konaa. Ko rabwa ngkai ko tuangai bwa ko mena ia.” Teutana te tai imwina, ao I a manga maroro ma tarini Katie ae ai te kabanea naba n tai. Bon au kantaninga bwa a reiakina riki taekan Iehova ataeinnaine aika uoman aikai, n taabo ake a mena iai.

Te beku iroun Iehova bon au mwakuri i nanon 73 te ririki. I kukurei bwa e buokai n teimatoa n tei i nuka ao ni kakaonimaki n te karabuuti. A tuangai naba tariu ma mwaaneu bwa e reke ninikoriaia ngke I kaaitara ma ana kakaaitara tamau, ao e aki bwara nanou. A bwabetitoaki tinau ao onoman mai buakoia tariu ao mwaaneu. E a marau naba nanon tamau, ao e kaei bobotaki tabeua imwaini matena.

Ngkana nanon te Atua, ao a na mangauti nakon te waaki ae boou i aon te aba kaain au utu ao raoraou ake a a tia ni mate. Iangoa aroni kimwareireira ngkana ti a taromauria Iehova n aki n te tai ae e na roko ma te koraki ake ti tangiriia! *