1. A kangaa Ana Tia Kakoauaa Iehova aika teniman n te barakirabe aei n teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova?

KATAAMNEIA te bwai ae riki irouia Ana Tia Kakoaua Iehova aika teniman. (1) E tuangaki te teinnaine temanna ma raona n reirei ni kabane iroun aia tia reirei bwa a na ira bukamaruan te bong ni motirawa teuana. E ataia te teinnaine aei bwa e aki kukurei Iehova iai, ngaia are e a karautaeka bwa e na aki iria. (2) E uarongorongo te teinimwaane ae mamaamaa man te auti teuana ma teuana. E ataia ae te auti are imwina bon ana auti raona n reirei are e bwabwainingareia Ana Tia Kakoaua Iehova. Ma e boni kawara te auti anne ao e uarongorongo iai. (3) E mwakuri korakora te rorobuaka temanna ibukini karekeani baike a kainnanoi ana utu, ao n te taina e a tuangaki iroun ana bwaoti bwa e na karaoa te mwakuri ni babakanikawai ke te bwai ae aki eti i aan te tua. E ataia bwa e kona ni bua ana mwakuri ma e kamataata te rorobuaka aei bwa e riai ni bwabwaina te koaua ao n ongeaba n te tua ibukina bwa anne ae e tangiria te Atua mairouia ana toro.​—IRom 13:​1-4; Ebera 13:18.

2. Baikara titiraki aika ti na rinanoi, ao bukin tera?

² Tera te aroaro ae iai irouia naaka teniman aikai? Ko bae n nori tabeua n aron te ninikoria ao bwabwainan te koaua. Ma iai teuana ae rianako riki, ae kateimatoaan etin aroia. A kaota te kakaonimaki ni koaua nakon Iehova naaka teniman aikai, ao a rawa n urui ana kaetieti. A kairaki n etin aroia bwa a na karaoa anne. E kakatonga Iehova ibukini kaotiotan te aroaro anne irouia. Ti tangiria naba bwa e na kakatonga iroura Tamara are i karawa. Ti na maroroakin titiraki aika tenua aikai: Tera ae nanonaki n etin arora? E aera bwa ti riai ni kaotiota etin arora? Ao ti na kangaa ni kateimatoa etin arora n taai aika karuanikai aikai?

3. (a) A na kangaa ana toro te Atua ni kaotiota etin aroia? (b) Baikara katoto aika a na buokira n ota bwa tera ae nanonaki n etin arora?

³ A kangaa ana toro te Atua ni kaotiota etin aroia? Ngkana e nene tangiran Iehova irouia ao a tangiria ma nanoia ni kabane, a na karaoi baike e na kukurei iai n taai nako. Iangoi tabeua aroni kabonganaan te taeka anne. N te Baibara, te taeka n Ebera ae rairaki bwa “etin arora” e nanona naba tabwanin raoi ke marurung raoi. N te katoto, a anganga te man tibun Iteraera bwa aia karea nakon Iehova, ao e taekinaki n te Tua bwa e riai ni marurung raoi. * (NakIbo. 22:​21, 22) A aki kariaiakaki ana aomata te Atua bwa a na anga te man ae akea rangana, taningana, ke matana, ke ae aoraki. E kakawaki iroun Iehova bwa e na tabwanin raoi ao ni marurung raoi. (Maraki 1:​6-9) Ti kona n ota bwa e aera Iehova ngkai e tangira ae tabwanin raoi ao ae marurung raoi. Ngkana ti kabooa tao te uaanikai, te boki, ke te bwai ni mwakuri teuana, ti aki tangira ae kiribwangabwanga ke ae aki tabwanin raoi. Ti tangira ae tabwanin raoi ao akea waewaeana. Anne naba ana namakin Iehova ni kaineti ma kaotan tangirana iroura ao kakaonimakira ni koaua nakoina. E riai n tabwanin raoi tangirana iroura.

4. (a) E aera ngkai e kona ni kateimatoa etin arona te aomata ae aki kororaoi? (b) Ni kaineti ma Taian Areru 103:​12-14, tera ae e kantaningaia mairoura Iehova?

⁴ Te koaua bwa ti riai ni kororaoi bwa ti aonga ni kaotiota etin arora? Ti kona n namakinna bwa ti aki tau ngkai ti kakaraoi kairua. Iangoi bukina aika uoua aika ti aki riai n iangoa iai anne. Te moan, e aki tatarai kabwakara Iehova. E tuangira ana Taeka ni kangai: “Ngkana ko tatarai kairua ngkoe ae Iah, ao antai ngkanne ae kona n tei Iehova?” (TaiAre. 130:3) E ataia bwa ti aki kororaoi, ti bubure, ao e tituaraoi ni kabwarai ara bure. (TaiAre. 86:5) Te kauoua, e atai Iehova mamaarara, ao e aki kantaningaa ae riao mairoura ma e tangira ara kabanea ni konaa. (Wareka Taian Areru 103:​12-14.) N te aro raa ngkanne ae ti kona iai n tabwanin raoi i matana?

5. E kangaa n riki te tangira bwa kiingini kaotiotan etin aroia ana toro Iehova?

⁵ Kiingini kaotiotan etin aroia ana toro Iehova bon te tangira. E riai ara tangira ibukin te Atua ao kakaonimakira ni koaua nakon Tamara are i karawa n tabwanin raoi ao n akea waewaeana. Ngkana e teimatoa ara tangira n aron anne n taai naba ake ti kataaki iai, ti kaotiota ngkanne etin arora. (1Rong. 28:9; Mat. 22:37) Iangoi riki aroia taani Kakoaua ake teniman ake ti taekinia mai moa. E aera bwa a kateimatoa etin aroia? E riribaa te teinnaine arei te kakukurei n te reirei, ke e kani kamaamaeaki te teinimwaane arei n te auti are kawaria, ke e kani kabaneaki man ana mwakuri te rorobuaka are iai ana utu? Ni koauana, a aki. Ma a ataia bwa iai ana kaetieti Iehova aika raraoi, ao a kaatuua aia iango ni karaoan te baere e kukurei iai Tamaia are i karawa. A kairaki n tangirana bwa a na moanibwaia nanona imwaini karaoan aia motinnano. A boni kaotiota etin aroia.

6. (a) E aera bwa ko riai ni kaotiota etin arom? (b) A kangaa Atam ao Ewa ni kabwaka ni kaotiota etin aroia?

⁶ E aera bwa ti riai ni bane ni kaotiota etin arora? Ko riai ni kaotiota etin arom ibukina bwa Tatan e kakaitaraa Iehova, ao e karaoa naba anne nakoim. E boni karikia i bon irouna te anera ane karitei anne bwa Tatan, ke  “te tia Kaaitara” n te onnaroka are i Eten. E kabuakakaa taekan Iehova ngke e taekina te Atua bwa te tia Tautaeka ae buakaka, e bangaomata, ao e babakanikawai. E kananokawaki bwa a tei Atam ao Ewa n ana itera Tatan, ao a karitei nakon Iehova. (KBwaai 3:​1-6) A anganaki baika rangi ni bati ni maiuia i Eten ake a a kona iai ni kakorakoraa tangiran Iehova. Ma ngke a kataaki iroun Tatan, e a aki tabwanin raoi aia tangira. E a manga rio te titiraki aei: Iai ae kona ni kateimatoa kakaonimakina ni koaua nakon Iehova ae te Atua ibukin tangirana? Ke n taekana teuana, a kona aomata ni kaotiotii etin aroia? E ueke te titiraki anne n te baere riki iroun Iobi.

7. Tera ana iango Iehova ao Tatan ibukin etin aron Iobi n aron ae taekinaki n Iobi 1:8-11?

⁷ E maiu Iobi n te tai are a mena iai tibun Iteraera i Aikubita. E rianako arona ni kaotiota etin arona i buakoia aomata n te tai anne. Bon te mwaane ae aki kororaoi n ai arora. E karaoi naba baika kairua. Ma Iehova e tangira Iobi ibukin etin arona. E taraa n ae e a tia Tatan ni kakanikoa Iehova ibukin etin aroia aomata. Ngaia are Iehova e a taekina Iobi nakon Tatan. E a kaotaraeaki Tatan bwa te tia kewe n anuani maiun Iobi! E tuatua Tatan nakon Iehova bwa e na kariaia ae e na kataa etin aron Iobi. E onimakina raoraona ae Iobi Iehova ao E anga te kariaia nakon Tatan bwa e na kataa Iobi.​—Wareka Iobi 1:​8-11.

8. E kangaa Tatan n ekaanako Iobi?

⁸ E iowawa Tatan ao bon te tia tiritiri. E orei ana bwai ni kabane Iobi, e anai kaubwaina, ana toro, ao e kabuakakaa taekana n te kaawa. E ekiianako naba ana utu Iobi, n tiringia natina ake tengaun ake e rangi n tangiriia. E orea naba rabwatan Iobi, ni karawawataa ni  kaboa aika rangi ni kammaraki mai taubukin atuna nako nanoni waena. E a taonakinako n te raraoma ao n te rawawata buun Iobi, ao e a tuanga Iobi bwa e na kaaki etin arona ma n taetae ni kabuakakaa te Atua ao ni mate. E tangiria Iobi bwa e na mate, ma e boni kateimatoa naba etin arona. Imwina e a kataa te anga riki teuana Tatan. E kabonganaia mwaane aika teniman ake raoraon Iobi. A kawara Iobi ao n tiku irouna i nanoni boong aika bati, ao a aki kabebetea. Ma a boaia n te aro ae kammaraki ao a kabuakakaa. A bukina te Atua bwa ngaia ae karikii ana kangaanga ao e aki tabe ma etin arona. A taku naba bwa bon te aomata ae buakaka Iobi ao a tau n riki baika bubuaka aikai nakoina!​—Iobi 1:​13-22; 2:​7-11; 15:​4, 5; 22:​3-6; 25:​4-6.

9. Tera are e rawa ni karaoia Iobi ngke e kataaki?

⁹ Ma tera aron Iobi nakoni kataakina akanne? E bon aki kororaoi. E un nakoia naake aongkoa taani kabebetea, ao e taekin taeka ake e a manga iangoia imwina bwa taetae aika aki riai. E kataia ni kaota raoiroina ao tiaki raoiroin te Atua. (Iobi 6:3; 13:​4, 5; 32:2; 34:5) Ma e bon aki roko Iobi n te kaitaraa Iehova ae te Atua e ngae naba ngke e rinanon te kangaanga ae kakaiaki. E rawa naba ni butimwaei aia kewe naake aongkoa raoraona. E taku: “I bon aki kona n iangoa ae N na taekiningkami bwa kam raoiroi! N na bon aki kakeaa etin arou ni karokoa ae I mate.” (Iobi 27:5) E oti n taeka aikai matoatoan nanon Iobi ibukini kateimatoaan etin arona. E rawa ni kakeaa etin arona, ao ti kona naba ni karaoa anne.

10. Tera irekerekem ma te titiraki ae kakawaki are e tabekia Tatan ibukin Iobi?

¹⁰ E bukinira naba Tatan n aron anne n tatabemanira nako. Ko kangaa n irekereke naba iai? Ai aron ae e taekinna bwa ko aki tangira raoi Iehova ae te Atua, ao ko na katoka am beku irouna ibukini kawakinani maium ao ko na aki kateimatoa etin arom! (Iobi 2:​4, 5; TeKao. 12:10) Tera am namakin iai? Tiaki bwa e na maraki nanom? Ma iangoa aei: E onimakiniko Iehova n te aro are e a anganiko am tai ibukini kaotaraean anne. E kariaia Tatan bwa e na kataa etin arom. E aki nanokokoraki Iehova bwa ko kona ni kateimatoa etin arom ao ni buoka kaotaraean Tatan bwa bon te tia kewe. E berita bwa e na buokiko ni karaoa anne. (Ebera 13:6) Bon te kakabwaia ngkana ko onimakinaki iroun te tia Tautaeka n te iuniweeti! Ko noria bwa e aera ngkai e rangi ni kakawaki etin arora? Ti kona ni kaotaraei iai ana kewe Tatan ao ni kaitiaka taekan Tamara ao ni boutokaa ana kairiri. Tera ae ti na karaoia ibukini kateimatoaan etin arora?

11. Tera reireiara mairoun Iobi?

¹¹ E kakorakoraa Tatan n ekiianako ana toro te Atua ni “kabaneani boong” n taai aika karuanikai aikai. (2Tim. 3:1) Ti na kangaa ni kateimatoa etin arora n taai aika bati iai kangaanga aikai? Ti na karekea riki reireiara ae bati mairoun Iobi. E a kamani kaotiota etin arona Iobi imwain rokoni kataakina. Ti na nori tenua reireiara mairouna ibukin arora ni kakorakoraira bwa ti aonga ni kateimatoa etin arora.

12. E kangaa Iobi ni karikirakea maakakin ao karinean Iehova n aron ae taekinaki n Iobi 26:​7, 8, 14? (b) Ti na kangaa ni kaon nanora ni maakakin te Atua?

¹² E kakorakoraa tangiran te Atua Iobi n arona ni karikirakea maakakin Iehova. E kabatiaa ana tai Iobi n tarataraa kamimin ana karikibwai Iehova. (Wareka Iobi 26:​7, 8, 14.) E rangi ni mimi ngke e iaiangoa te aonnaba, karawa, annang, ao te baa, ma e ataia bwa e rangi n uarereke ana atatai ni kaineti ma bwaai ni kabane ake e karikii Iehova. A  kakawaki naba ana taeka Iehova irouna. E taku Iobi ni kaineti ma Ana Taeka te Atua: “I a tia ni kaikoi ana taeka.” (Iobi 23:12) E mimi n aron Iehova ao e a kairaki iai bwa e na karinea. E tangira Tamana ao e kani kakukureia. Ibukin anne e a kamatoaa riki nanona Iobi bwa e na kateimatoa etin arona. Ti riai ni kakairi naba n te baere e karaoia Iobi. E a bati riki ara atatai ni kaineti ma kamimin te karikibwai nakoia aomata ake n ana tai Iobi. E a tabwanin iroura te Baibara ae kairaki koreana n te taamnei ae buokira bwa ti na kinaa raoi Iehova. A kona ni kaonaki nanora n te karinerine mani baike ti reiakin. Maakakin ao karinean Iehova iroura, ti a kairaki iai bwa ti na tangiria ao n ongeaba irouna ao e a karikirakeaki iai nanora ni kani kateimatoa etin arora.​—Iobi 28:28.

13-14. (a) E kangaa Iobi ni kaotia bwa e ongeaba n aron ae taekinaki n Iobi 31:1? (b) Ti na kangaa ni kakairi n ana katoto Iobi?

¹³ E kakorakoraa Iobi ni kateimatoa etin arona man ongeabana ni bwaai nako. E ataia Iobi bwa e riai n ongeaba nakon Iehova ibukini kaotiotan etin arona. Ni koauana, ti kateimatoa etin arora man ongeabara ni bwaai nako. E mwakuri korakora Iobi i nanoni maiuna bwa e na ongeaba nakon te Atua. N te katoto, e tarataraa raoi arona nakoia aine. (Wareka Iobi 31:1.) Ngkai iai buuna, e ataia bwa e bure ngkana e mata ni kaitaataan nakon te aine riki temanna irarikini buuna. Ti a maeka ngkai n te aonnaba ae ti aitara iai ma te kariri nakon te wene ni bure. N aron Iobi, ti na rawa naba ni mata ni kaitaataan nakon temanna ae tiaki buura? Ti na rawa naba n tarai taamnei aika kammaira ke bwaitingako n aekaia nako? (Mat. 5:28) Ngkana ti kakorakoraira ni kaotiota te taotaonakinnano ni katoabong, ti a kateimatoa iai etin arora.

¹⁴ E ongeaba naba Iobi iroun Iehova n arona n tarai bwaikoraki. E ataia bwa ngkana e onimakin ana bwai, e a karaoa iai te bure ae kakaiaki are e riai ni katuuaaeaki iai. (Iobi 31:​24,  25, 28) Ti a maeka ngkai n te aonnaba ae rangi ni bati te kanibwaibwai iai. Ngkana ti karikirakea te iango ae riai ibukin te mwane ao bwaikoraki n aron ae ti kaumakaki n te Baibara, ti na kateimatoa iai etin arora.​—TaeRab. 30:​8, 9; Mat. 6:​19-21.

15. (a) Tera te kantaninga are e buoka Iobi ni kateimatoa etin arona? (b) E aera bwa e kona etin arora ni buokira ni kateimatoa ara kantaninga are mairoun Iehova?

¹⁵ E kateimatoa Iobi etin arona man iaiangoan te kantaninga are e na bon anganna kaniwangana Iehova. E kakoauaa bwa e ataa etin arona te Atua. (Iobi 31:6) E ngae ngke e rinanoni kataaki ma e aki nanokokoraki bwa e na bon anganna Iehova kaniwangana. E buokaki n nanona aei bwa e na kateimatoa etin arona. E rangi ni kukurei Iehova ibukin etin aron Iobi ao E anganna kakabwaiaana ae bati e ngae ngke e aki kororaoi! (Iobi 42:​12-17; Iak. 5:11) E na rangi ni bati riki kakabwaiaana n taai aika imwaina. Ko kantaningaia bwa e na kakabwaiako Iehova ibukin etin arom? E aki bibitaki Atuara. (Maraki 3:6) Ngkana ti ururinga ae e kakawaki irouna etin arora, ti a kona iai ni kateimatoa i nanora ara kantaninga ae tamaroa ibukin taai aika a na roko.​—1Tet. 5:​8, 9.

16. Tera ae ti riai ni motinnanoia bwa ti na karaoia?

¹⁶ Ngaia are motinnanoia bwa ko na kateimatoa etin arom! N tabetai ko kona n namakinna bwa tii ngkoe ni kateimatoa etin arom, ma e kairua anne. Ko na mena i buakoia mirion ma mirion aomata aika kakaonimaki ake a kateimatoa etin aroia ni katobibia te aonnaba. Ko na raonia naba mwaane ma aine aika kakaonimaki ake a kateimatoa etin aroia rimoa, n aki ongea mateia. (Ebera 11:​36-38; 12:1) Ti bia bane ni motinnanoia bwa ti na kateimatoa etin arora n aron Iobi are kangai: “N na bon aki kakeaa etin arou.” Ao e bia neboaki Iehova n aki toki ni kaotiotan etin arora!