1. Baikara kangaanga ake a bae ni kaaitarai ana aomata Iehova?

KO RINANON ngkai te kangaanga teuana ae kakaiaki? Tao e a tia temanna n te ekaretia ni kauniko. (Iak. 3:2) Ke tao a kakanikoko raom ni mwakuri ke raom n reirei ngkai ko beku ibukin Iehova. (1Bet. 4:3, 4) Ke a kataia tabeman kaain am utu n tukiko mani kakaaeani bobotaki ke mani maroroakinan am koaua. (Mat. 10:35, 36) E na bae ni bwara nanom ngkana kataakim anne e a bon rangi ni kangaanga. Ma ko boni kona ni kakoauaa bwa n aki ongea te kangaanga ae ko rinanona, e na bon anganiko Iehova te wanawana ibukin arom ni kaitaraa ao te korakora n nanomwaaka iai.

2. Ni kaineti ma I-Rom 15:4, tera ae e na riki ngkana ti wawareka Ana Taeka te Atua?

² N te boki ae te Baibara, ao e karin Iehova rongorongoia aomata aika aki kororaoi ma aroia n nanomwaaka i aani kataakia aika kangaanga. Bukin tera? Bwa ti aonga ni kona ni karekea reireiara mairouia. Anne bukina ngke e kaira Iehova te abotoro Bauro bwa e na korei taekaia. (Wareka I-Rom 15:4.) Ti kona ni kabebeteaki ao ni karekea te kantaninga ngkana ti wareki rongorongo aikai. Ma ngkana ti na kakabwaiaaki mai iai, ti na aki tii wareka te Baibara. Ti riai ni kariaia te Koroboki ae Tabu bwa e na bita aroarora n iaiango ao n ringa nanora. Tera ae ti kona ni karaoia ngkana ti ukera te kaetieti ibukin arora ni kaitaraa te kangaanga teuana? Ti kona ni kamanenai aanga aika aua aikai: (1) Tataro, (2) Kataamneia n am iango, (3) Kananoa am iango, ao (4) Maiuakinna. Ti na maroroakina teuana imwin teuana ao tera arora iai. * Imwina ti na kabongana te anga n ukeuke n reirei  aei n reiakin iai bwaai aika riki ni maiun te Uea ae Tawita ao te abotoro Bauro.

3. Imwaini moanakin am wareware n te Baibara, tera ae ko riai ni karaoia, ao bukin tera?

³ (1) Tataro. Imwaini moanakin am wareware n te Baibara, butiia Iehova arom ni kona ni kakabwaiaaki man te baere ko warekia. N te katoto, butiia Ana ibuobuoki ibukini karekeani booto n reirei man te Baibara ibukini kaitaraan am kangaanga, are ko na kona iai ni mwakuria.​—IBir. 4:6, 7; Iak. 1:5.

4. Tera ae ko na buokaki iai ni kamaiua am wareware n te Baibara?

⁴ (2) Kataamneia n am iango. E a tia Iehova n anganira te konaa ni kataamnei bwaai n ara iango. Ngkana e na maiu te rongorongo are ti warekia n te Baibara, kataia ni kataamneia te bwai ae riki, ao aongkoa ngaira te aomata are karakinaki. Kataia n nori baike e nori teuanne ke neienne n ikotaki naba ma ana namakin iai.

5. Tera ae nanonaki ni kananoan te iango, ao ko na kangaa ni karaoia?

⁵ (3) Kananoa am iango. Kananoan te iango e nanonaki iai iaiangoan raoi te baere ko warekia ao aroni maiuakinana iroum. E kona ni buokiko bwa ko na kairekerekei baike ko iaiangoi ao n ota riki iai. Warekan te Baibara n akeani kananoan te iango iai, kaanga ai aron taian rengarenga n amwarake ake ko katauraoi ao ko aki kabonganai. Ao kananoan te iango, ai aron ae ko kabonganai am rengarenga n amwarake akanne ni kabane bwa e aonga ni kangkang te amwarake. Ngkana ko na karaoa anne, ko riai n titirakiniko titiraki aikai ao ni kaekai naba: ‘Tera are e buoka te aomata ane rongorongona anne bwa e na karaoia? E kangaa Iehova ni buokia? Tera arou ni maiuakin reirei aikai bwa I aonga n nanomwaaka i aani kataaki?’

6. E aera bwa ti riai ni maiuakina te baere ti reiakinna?

⁶ (4) Maiuakinna. E taekinna Iesu bwa ngkana ti aki maiuakini baike ti a tia n reiakin, titeboo ngaira ma te mwaane are katea ana auti i aon te tano ae maraurau. E boni mwakuri korakora ma e matebuaka korakorana. Bukin tera? Ibukina bwa ngkana e roko te angibuaka ao te ieka, e na boni bwaka ana auti ngkana e oreaki iai. (Mat. 7:24-27) Ai arona naba ngkana ti tataro, ti kataamneia ao ni kananoa n ara iango ma ti aki maiuakina reireiara mai iai, e na matebuaka ara kakorakora. Ngkana e a kataaki ara onimaki n taiani kangaanga ke bwainikirinaki, ti na bon aki korakora ao ti na kai bwaka. N te itera are teuana, ngkana ti ukeuke n reirei ao ni maiuakina te baere ti reiakinna, ane ti na karaoi motinnano aika tamaroa riki, e na reke iroura te rau ae bati, ao e na korakora riki ara onimaki. (Ita. 48:17, 18) Mani kabonganaan aanga aika aua aika ti a tibwa tia ni maroroakin, ti na noria bwa tera reireiara n te baere riki ni maiun te Uea ae Tawita.

7. Antai rongorongona n te Baibara ae ti na rinanona ngkai?

⁷ E a tia raoraom ke kaain am utu temanna ni kammarakiko? Ngkana e a tia, ko kona ni karekea buokam ngkana ko iangoa rongorongon Abetarom are natin te Uea ae Tawita, are e kammaraka tamana ao ni kataia n anaa te tautaeka n uea mairouna.​—2Tam. 15:5-14, 31; 18:6-14.

8. Tera ae ko na karaoia ibukini karekean ana ibuobuoki Iehova?

⁸ (1) Tataro. N iaiangoan te rongorongo, taekina am namakin nakon Iehova ibukin te mwakuri n ribuaka are e karaoaki nakoim. (TaiAre. 6:6-9) Kamataata raoi am namakin. Imwina, butiia bwa ko aonga n atai booto n reirei ake a na buokiko ni kaitaraa am kangaanga anne.

9. Taekinna n te aro ae kimototo bwaai aika riki i marenan Tawita ao Abetarom.

⁹ (2) Kataamneia n am iango. Iangoi baika riki n te rongorongo aei, ao kataamneia aron te Uea ae Tawita n rotaki iai. E mwakuri natin Tawita  are Abetarom i nanon ririki aika bati ibukia aomata bwa a na tangiria. (2Tam. 15:7) Ngke e a roko te tai are e kantaningaia Abetarom, e a kanakoia taan karaba n tutuo ni kabutaa Iteraera bwa a na katauraoiia aomata bwa a aonga ni kona ni butimwaeia bwa aia Uea. E anaa naba nanon raoraon Tawita ni kaan temanna ao te tia aanga te taeka n reirei ae Aitobera bwa e na raonna n ana karitei. E taekinna nakoia aomata bwa ngaia te uea, ao e kataia naba ni kamwanea Tawita ao n tiringnga, are e bae n rangi n aoraki n te tai anne. (TaiAre. 41:1-9) E a kunea imwina Tawita te mwakuri ni kamwane are e karaoaki. Ngaia are, e a kitana Ierutarem. N tokin te tai a buaka i marenaia ana taanga ni buaka Abetarom ma ana taanga ni buaka Tawita. A boni konaaki te taanga ni buaka are a karitei kaaina ao e mate iai natin Tawita are Abetarom.

10. Tera are e bae ni kona ni karaoia te Uea ae Tawita?

¹⁰ Imwina, kataamneia aron Tawita n ana namakin n te bwai are e a tia n riki nakoina. E bon tangira Abetarom ao e onimakina Aitobera. E ngae n anne, raoraona ni kaan aikai bon ngaiia ake a kamwanea. A kammarakia ao a kataia naba n tiringnga. E kona n ae e a aki onimakinia Tawita raoraona ake tabeman ao n iangoiia bwa a a raona Abetarom. E bae n iangoia bwa ai bon tii ngaia ao e a kani kitana te tabo anne. Ke e a moanna naba ni bwara nanona. Ma e aki roko n te karaoi baikanne Tawita. N oneani mwin anne, e bon tokanikai ni kaitaraa ana kangaanga anne. E aera bwa e kona ni karaoia?

11. Tera aron Tawita n te kangaanga are e rinanona?

¹¹ (3) Kananoa am iango. Baikara reireiam ni booto n reirei ake n te rongorongo anne? Kaekaa te titiraki aei, “Tera te bwai ae e karaoia Tawita i bon ibukina?” E aki nako nanona ao ni waekoa ni karaoi ana motinnano ma te aki wanawana. E taraa naba n aki maaku, n te aro are e a baenikai ni karaoi bwaai. Ma n oneani mwin anne, e tataroa ana ibuobuoki Iehova. E karekea naba te ibuobuoki mai irouia raoraona. Ao e waekoa ni karaoi ana motinnano ake e karaoi. E ngae ngke e maraki Tawita, ma e aki katoka onimakinaia ake tabemwaang ao e aki naba kaotiota te riribai. E teimatoa n onimakina Iehova ao n onimakinia raoraona.

12. Tera are e karaoia Iehova ni buoka iai Tawita?

¹² E kangaa Iehova ni buoka Tawita? Ngkana ko karaoa am ukeuke, ko na kunea bwa Iehova e bon angan Tawita te korakora are e kainnanoia ibukin nanomwaakana n ana kangaanga anne. (TaiAre. 3:1-8; atun te areru) E kakabwaiaa Iehova ana motinnano Tawita ake e karaoi. Ao e boutokaia raoraon Tawita aika kakaonimaki ni koaua ngke a buaka ni kamanoa aia uea.

13. Ko na kangaa ni katotonga Tawita ngkana iai ae kauniko n aanga tabeua? (Mataio 18:15-17)

¹³ (4) Maiuakinna. Titirakiniko ni kangai, ‘N na kaanga ni katotonga Tawita?’ Ko riai ni karaoa te mwakuri ngkekei naba ibukini kanakoraoan te kangaanga. Ko kona ni maiuakina ana reirei ni kairiri Iesu are ni Mataio mwakoro 18 ngkekei naba, ke rinanon te boto n reirei n aki ongeia bwa te kangaanga raa are ko rinanona. (Wareka Mataio 18:15-17.) Ma tai waekoa ni karaoi am motinnano ni kaineti ma am namakin. Ko riai n tataro nakon Iehova bwa e na anganiko raun nanom ao te wanawana are ko kainnanoia ibukini kanakoraoan te kangaanga. Tai katoka onimakinaia raoraom, ma tauraoi ni butimwaea te ibuobuoki. (TaeRab. 17:17) Ao ae kakawaki riki, maiuakina ana taeka n reirei Iehova are e anganiko rinanon ana Taeka.​—TaeRab. 3:5, 6.

14. N taai raa ake ko kona iai ni kaatuua iangoan 2 Timoteo 1:​12-16; 4:6-11, 17-22?

¹⁴ Ko a tia n rinanon te kakaaitara mairouia kaain am utu? Ke ko maeka n te aba ae katabuakaki iai aia mwakuri ana aomata Iehova ke e boni katokaki? Ngkana ko a tia, ko na bae ni  kaungaaki ngkana ko wareka 2 Timoteo 1:12-16 ao 4:6-11, 17-22. * E korei Bauro kiibu aikai ni menana n te karabuuti.

15. Tera ae ko kona ni bubutiia iai Iehova?

¹⁵ (1) Tataro. Imwaini warekani kiibu akanne, taekina raoi am kangaanga nakon Iehova ao am namakin naba. Kamataata raoi. Imwina butiia Iehova bwa ko aonga n atai booto n reirei ni kaineti ma kataakini Bauro, ao arom naba ni kona ni buokiko ni kaitaraa te kangaanga ae ko rinanona.

16. Ko na kangaa ni kabwarabwaraa te bwai ae riki irouni Bauro?

¹⁶ (2) Kataamneia n am iango. Kataamneia bwa aongkoa ngkoe Bauro. E kabaeaki n te taurekereke n te oo ni kaikain i Rom. E a bon tia naba ni kabureaki mai mwaina, ma ngkai ao e ataia ae nang bon tiringaki. A a tia tabeman raona ni kitanna ao e a bon rotaki rabwatana n te kainnano.​—2Tim. 1:15.

17. Tera are e bae ni kona ni karaoia Bauro?

¹⁷ E kona Bauro ni kaatuua iangoan taai ake rimoa, n iangoia bwa ngke e aki riki bwa te Kristian ae ingainga, e na bae n aki kabureaki. E kona n un irouia mwaane ake n te aono n Atia ake a kitanna, ao e bae ni katoka onimakinaia raoraona ake tabeman. Ma e aki karaoi baikanne Bauro. Bukin tera ngkai e aki nanokokoraki ao e kakantaninga?

18. Tera aroni Bauro ni kaitaraa te kangaanga are e rinanona?

¹⁸ (3) Kananoa am iango. Kaekaa te titiraki aei, “E kangaa Bauro ni buokia i bon irouna?” E ngae ngke e ataia Bauro bwa i aoni kawaina ni kamateaki, ma e aki mwaninga te bwai ae rangi ni kakawaki ae neboan Iehova. Ao e teimatoa n iangoa arona ni kaungaia ake tabemwaang. E onimakina Iehova rinanon te katoatai n tataro. (2Tim. 1:3) N oneani mwin are e na kaatuua iangoaia naake a kitanna, e kaota ana kakaitau ae korakora ibukia raoraona ake a kakaonimaki ake a buokia n aanga aika bati. Irarikin anne, e teimatoa Bauro n ukeuke n reirei n Ana Taeka te Atua. (2Tim. 3:16, 17; 4:13) Ao ae moan te kakawaki riki, e kakoauaa raoi bwa e bon tangiraki iroun Iehova ao Iesu. A aki kona ni kitanna, ao a na bon anganna kaniwangana ibukini kakaonimakina ni koaua n ana beku.

19. E kangaa Iehova ni buoka Bauro?

¹⁹ E a kaman anga te taeka ni kauring Iehova nakoni Bauro bwa e riai n nanomwaaka i aan te bwainikirinaki ngkai e a riki bwa te Kristian. (Mwa. 21:11-13) E kangaa Iehova ni buoka Bauro? E kaekai ana tataro, ao imwina riki e a anganna te mwaaka. (2Tim. 4:17) E kakoauaa raoi Bauro ae e na karekea te kaniwanga are e a tia ni mwakuri korakora iai ibukini karekeana. E kabonganaia naba Iehova raoraoni Bauro aika kakaonimaki ni koaua bwa a na anganna te ibuobuoki ae manena.

20. Ti na kangaa ni katotonga Bauro n aron ae kaotaki n I-Rom 8:​38, 39?

²⁰ (4) Maiuakinna. Titirakiniko ni kangai, ‘N na kangaa ni katotonga Bauro?’ N aroni Bauro, ti kantaningaia naba bwa ti na bwainikirinaki ibukin ara onimaki. (Mareko 10:29, 30) Ngkana ti na kateimatoa etin arora i aan te kataaki, ti riai n onimakina Iehova rinanon te tataro ao ni kateimatoa ara ukeuke n reirei. Ao ti riai n ururinga ae te bwai ae moan te kakawaki riki bon neboan Iehova. Ti kona ni kakoauaa ae e na bon aki kitanira Iehova ao akea ae kona ni katoka ana tangira ibukira.​—Wareka I-Rom 8:38, 39; Ebera 13:5, 6.

21. Tera ae buoka Aya ao Hector bwa a na tokanikai i aoni kangaanga ake a kaaitarai?

²¹ N aki ongeia bwa tera ae ti rinanona, ti kona ni karekea korakorara man aia katoto naake a karakinaki n te Baibara. N te katoto, e taekinna te bwaiania temanna mai Tiaban ae Aya, bwa e buokaki n rongorongon Iona bwa e na aki maaku n uarongorongo n ana tabo te botannaomata. Te roro n rikirake temanna i Indonesia ae Hector, are tiaki taani Kakoaua ana karo, e kaungaaki n ana katoto Ruta bwa e na reiakina taekan Iehova ao ni beku ibukina.

22. Ko na kangaa ni kakabwaiaaki mani kaotioti ake n te Baibara ke kaongora aika rereitaki ae “Imitate Their Faith”?

²² A na reke ia katoto man te Baibara ake ko na kakorakoraaki iai? Ara taamnei ma ara bwaana aika raweaki ao kaongora aika rereitaki ae “Imitate Their Faith,” a ibuobuoki ni kamaiua te rongorongo are n te Baibara. * Imwain ae ko mataku, ko ongora ke ko wareki baika a tia ni karaoaki taiani kakaae iai, butiia ana ibuobuoki Iehova ibukini kakaaean reirei aika kakawaki ake ko kona ni maiuakin. Kataamneia bwa aongkoa ngkoe kaain te karaki. Kananoa am iango ni baike a karaoi ana toro Iehova aika kakaonimaki aikai, ao aron Iehova ni buokiia n tokanikai i aon aia kangaanga. Imwina, maiuakina reireiam n te baere ko a rinanona. Kaitaua Iehova ibukin te ibuobuoki are e a tia n anganiko. Ao kaotia ae ko kukurei n te ibuobuoki anne, n arom ni kakaaei aanga ibukini boutokaaia ao kaungaaia tabeman.

23. Tera are e beritanna Iehova bwa e na karaoia ibukira, n aron ae taekinaki n Itaia 41:10, 13?

²³ E kona ni kangaanga kanakoraoani maiura n te tai aei ngkai e tautaekanaki te waaki aei iroun Tatan, ao n tabetai ti a aki ataa te bwai ae ti na taekinna. (2Tim. 3:1) Ma ti aki riai n raraoma ke ni maaku. E bon ataa Iehova te bwai ae ti rinanona. Ngkana ti bwaka, e berita bwa e na boni boutokaira ni baina are te atai ae e korakora. (Wareka Itaia 41:10, 13.) E kona te Koroboki ae Tabu n anganira te korakora ae ti kainnanoia bwa ti aonga n nanomwaaka i aani kangaanga nako, tii ngkana ti kakoauaa raoi bwa e na boni boutokaira.