1-2. Kabwarabwaraa bwa a na kaanga ni kakawaki riki booto n reirei n te Baibara nakoira ngkana a a riki bitaki.

 N AIA bong ni mare te buu te mwaane ae botonimwaane ao te buu te aine ae baaraoi, a boni kaai ni kakauongo raoi nakon te kabwarabwara ibukin te mare. A a bon taneiai ma kiibu ake a taekinaki n te kabwarabwara anne. Ma n te tai aei, a a rangi ni kakawaki riki nakoia. Bukin tera? Ibukina bwa a nangi maiuakini kiibu akanne n aroia taanga.

² Ai aroia naba taanga aika Kristian aika a nang riki bwa kaaro. Tao a a tia ngkoa n ongongo kabwarabwara aika bati ibukini kaikawaaia ataei. Ma ngkai, ao taeka n reirei ni kabwarabwara akanne, a nangi moanna ni kakawaki riki nakoia. E nang reke oin natiia ae a na kaikawaia. Ai tamaroara tibwangaia aei! Eng, ngkana iai te bitaki ae riki ni maiura, a nangi moanna ngkanne ni kakawaki riki kiibu tabeua nakoira. Aei naba bukina ngkai a riai ni wareka te Baibara, taan taromauria Iehova ao ni kananoa aia iango iai “ni kabane bongini” maiuia. Ao aei naba te bwai ae a tuangaki ueea ake i Iteraera bwa a na karaoia.—TuaKau. 17:19.

3. Tera ae e na maroroakinaki n te kaongora aei?

³ Kaaro, iai tabemi ae moan te kakawaki ngkai Kristian ngkami, ae reireinakia natimi taekan Iehova. Ma kam kani karaoa ae bati riki nakon ae kam na tii reireinia natimi taekan Atuara. Kam boni kani buokiia natimi bwa a na tangira te Atua. Tera ae ko kona ni karaoia ibukini karinan tangiran  Iehova irouia natim? N te kaongora aei, ti na maroroakin iai booto n reirei aika aua man te Baibara aika a ana buokingkami ngkai kaaro ngkami. (2Tim. 3:16) Ti na nora naba aroni kakabwaiaaia kaaro aika Kristian mani maiuakinan reirei ni kairiri man te Baibara.

4. Tera te boto n reirei teuana ae e kona ni buokiia kaaro ni karina i nanoia natiia tangiran Iehova? (Iakobo 1:5)

⁴ Boto n reirei 1: Ukera ana kairiri Iehova. Butiia Iehova te wanawana ae ko kainnanoia ibukini buokaia natim ni karikirakea i nanoia tangirana. (Wareka Iakobo 1:5.) Bon te Aomata ngaia ae e tau n anganga taeka n reirei. A bati bukina ngkai e riai ni karaoa anne. Iangoi uoua mai iai. Te moan, Iehova bon te karo ae moan te mwaatai. (TaiAre. 36:9) Te kauoua, ti kakabwaiaaki n taai nako n taeka n reirei ake e katauraoi.—Ita. 48:17.

5. (a) Tera are e a tia ni katauraoia Iehova n ana botaki ibukini buokaia kaaro? (b) N aron ae oti n te taamnei, tera reireiam man aroia Brother ao Sister Amorim ni kaikawaia natiia?

⁵ E katauraoi Iehova amwarake n taamnei, rinanon ana Taeka ao ana botaki, aika a kona ni buokiko ni kaikawaia natim bwa a na tangira Iehova. (Mat. 24:45) N te katoto, ko kona ni karekea te taeka n reirei ae manena n te kaongora ae rereitaki ae “Help for the Family,” ae e a kamani boreetiaki n te maekatin ae te Awake! n ara atureti n te intanete. Ao a bati naba taamnei n te jw.org aika kaineti ma maroro ao taiani kaotioti, aika a kona ni buokiia kaaro ni kaikawaiia natiia rinanon ana reirei ni kairiri Iehova. *—TaeRab. 2:4-6.

6. Tera ana namakin te karo temanna ibukin reirei ni kairiri ake e karekei ma buuna man ana botaki Iehova?

⁶ A bati kaaro aika kaota aia kakaitau ibukin ana ibuobuoki Iehova are e katauraoia rinanon ana botaki. E taku te karo temanna ae Joe: “E bon aki bebete kaikawaaia ataei aika teniman i nanon te koaua. I tatataro ma buu nakon Iehova ibukini buokara. Ao ti bon nanamakinna bwa a roroko raoi n taia ae riai, kaongora ao taamnei, ake a buokira ni kaaitarai ara kangaanga. Ti bon onimakina ana taeka n reirei Iehova n taai nako.” A noria raoi Joe ma buuna bwa a buokaki natiia ni  kaania Iehova, man taamnei ao kaongora ake a katauraoaki.

7. E aera ngkai e kakawaki irouia kaaro bwa a na kabanea aia konaa ni katea te katoto ae raoiroi? (I-Rom 2:21)

⁷ Boto n reirei 2: Riiki bwa te banna ni katoto ae raoiroi. A bon tarataraia aia karo naati, ao n angiin te tai, a kakairi irouia. Akea te karo ae kororaoi. (IRom 3:23) Ma kaaro aika wanawana, a kakorakoraia ni katea te katoto ae raoiroi ibukia natiia. (Wareka I-Rom 2:21.) E taku temanna te karo ibukia ataei: “Kaanga ai aron te ongantari ngaiia ake a toom bwaai nako ake ti taekin ao ni karaoi.” E taku riki: “A tuangira naba ngkana a aki boraoi ara katoto ma te baere ti kataia n reireinia iai.” Ngaia are ngkana ti tangiriia natira bwa a na tangira Iehova, a riai moa n nora tangiran Iehova iroura ae korakora.

8-9. Tera reireiam man ana taeka Andrew ao Emma?

⁸ A bati aanga ake a kona iai kaaro n reireinia natiia bwa a na tangira Iehova. E taku Andrew ae te tari te mwaane ae 17 ana ririki: “A teimatoa au karo n tataekina kakawakin te tataro. E ngae ngkana I a tia ni karaoa au tataro i bon irou, ma e bon roroko naba tamau ni katoa tairiki n tataro ma ngai. A aki toki au karo n taekina aei nakoiu ma mwaaneu: ‘Kam kona ni kabatiaa ami tai n taetae ma Iehova n aron ane kam tangiria.’ E rangi n ringaki nanou n aia taeka aei, ao ngkai, e a rangi ni bebete irou te tataro ma namakinan ae Iehova bon te Tama ae tatangira.” Kaaro, uringnga bwa tangiran Iehova iroumi, e na buokiia natimi n tangiria naba.

⁹ Iangoa rongorongon Emma. Ngke e kitana ana utu taman neiei, e a katuka ana taarau ae bati nakon tinana. E taku Emma: “A bati taai ake e a aki tau iai ana mwane tinau. Ma e teimatoa n tataekina aron Iehova n tabeakinia ana toro ao ni katauraoi baika kainnanoi. E boni maiuakina te baere e tataekinna tinau.” Tera reireiara? A kona naba n angareirei kaaro man aia katoto, e ngae naba ngke a rinanoni kangaanga.—IKar. 6:9.

10. N ningai taai ake a a kona iai kaaro ake tibun Iteraera, ni maroro ma natiia ibukin Iehova? (Te Tua-Kaua 6:6, 7)

¹⁰ Boto n reirei 3: Katoatai ni kakaraki nakoia natimi. E tua Iehova nakoia tibun Iteraera rimoa bwa a na katoatai n reireinia natiia taekana. (Wareka Te Tua-Kaua 6:6, 7.) E kona n reke aia tai kaaro akanne ni mamaroro ma natiia ni kabongnga ao ni karina tangiran Iehova i nanoia. N te katoto, e kona te nati te mwaane ni bane ana tai ni buoka tamana n te ununiki ao n taia te uaa. Ao mwanena, e kabanea ana tai ni buoka tinana n itutu, n raranga, ao mwakuri riki tabeua n te mwenga. A kona kaaro ma natiia ni maroroakini baika rangi ni kakawaki ngkana a kaai ni mwakuri. N te katoto, a kona n taekin aroaron Iehova aika raraoi ma ana ibuobuoki nakoia kaain aia utu.

11. N ningai te tai teuana ae a riai ni maroro iai kaaro aika Kristian ma natiia?

¹¹ N taai aikai ao a a bati bitaki. A aikoa konaa kaaro n uaia ni mamaroro ma natiia ni katoabong. A kona kaaro ni mena n aia tabo ni mwakuri, ao natiia n aia tabo n reirei. Ngaia are kaaro tabeman, a ukeri aanga ake a na kona iai n reke aia tai ma natiia. (IEbe. 5:15, 16; IBir. 1:10) Te anga teuana ibukin aei bon te taromauri n utu. E taku temanna te tari te mwaane ae ataei ae Alexander: “E teimatoa tamau ni kaira ara taromauri n utu, ao e aki kariaia te bwai teuana bwa e na tuka arora n ikoikotaki aei. Imwin te taromauri n utu, ti boni maroroakini baika kakawaki.”

12. Tera ae e riai n ururingnga atun te utu n tain te taromauri n utu?

 ¹² Ngkana ngkoe atun te utu, tera ae ko kona ni karaoia bwa e aonga ni kakukurei te taromauri n utu irouia natim? E aera bwa ko aki reirei ma ngaiia n ara boki ae boou ae Ko Kona ni Kukurei n Aki Toki! E kona te reirei n te boki aei ni kairiri nakoni maroro aika tamaroa. Ko tangiriia natim bwa a na kaotii raoi aia namakin ao baike a iaiangoi, ngaia are tai karaoa am taromauri n utu bwa am tai n tiribureiia ke ni bwaurania. Tai biririmoa naba n un ngkana arona bwa e kaota ana iango natim ae e aki boraoi ma ana boto n reirei te Baibara. Ma kaitauia ngkai a bwabwaina te koaua ao kaungaia bwa a na aki wimakiki ni kaotii aia iango. E na bon nakoraoi am ibuobuoki nakoia natim ngkana ko bon oota raoi n aia namakin.

13. Baikara taai riki tabeua ake a kona ni kamanenai kaaro ni buokiia iai natiia bwa a na kaania Iehova?

¹³ Kaaro, katoatai n ukeri aanga ake kam kona iai ni buokiia natimi bwa a na kaania Iehova. Kam aki riai n tii taningaa te tai n reirei n te Baibara ibukin reireinaia natimi taekan Atuara ae tatangira. E taku te tina temanna ae Lisa: “Ti buokiia natira ni karekea kinaakin Iehova rinanon ana karikibwai. N te katoto, ngkana e karaoa te bwai teuana ae kamanga ara kamea, ti a taekina naba nakoia natira ae e kaotaki n anne, bwa Iehova bon te Atua ae kukukurei, ao e karaoira naba bwa ti na kona ni kukurei ni baika kamanga.”

14. E aera ngkai e kakawaki irouia kaaro bwa a na buokiia natiia n rineia raoraoia ma te wanawana? (Taeka N Rabakau 13:20)

¹⁴ Boto n reirei 4: Buokiia natimi ni karekeia raoraoia aika raraoi. E kaotaki n ana Taeka te Atua bwa a kona raoraora ni karirira nakon ae raoiroi ke ae buakaka. (Wareka Taeka N Rabakau 13:20.) Kaaro, kam kinaia raoraoia natimi? Kam a tia ni kaitiboo ao ni kabanea tabeua te tai ma ngaiia? Kam na kangaa ni buokiia natimi ni karekeia raoraoia aika tangira Iehova? (1Kor. 15:33) Ko kona ni buokiia ni karaoi aia motinnano ma te wanawana, ngkana ko kaoia aika ikawai n te onimaki, bwa a na raoniko ni karaoi bwaai tabeua n am utu.—TaiAre. 119:63.

15. Tera ae a kona ni karaoia kaaro ni buokiia iai natiia bwa a na karekeia raoraoia aika raraoi?

 ¹⁵ Iangoa rongorongon te karo temanna ae Tony. E taekina te bwai are e karaoia ma buuna ibukini buokaia natiia ni karekeia raoraoia aika raraoi. E taku: “I nanon ririki aika bati, I a tia ma buu ni kakaoia nakoni mwengara, taari aika kakaokoro aia ririki ma abaia. Ti amwarake ma ngaiia ao a raonira n ara taromauri n utu. E rangi n tamaroa te anga aei ibukini kinaakia aomata aika a tangira Iehova ao n tia ni beku irouna ma te kukurei. Ti kakabwaiaaki naba n tikuia ni mwengara mataniwi aika mwamwananga, mitinare ao tabeman riki. A bati reireiaia natira aika reke man rongorongoia naakai, ingaingaia ao nanoia ni kan anga ngaiia, ao a buokaki naba iai ni kaaniaki riki ma Iehova.” Kaaro, motinnanoia bwa kam na buokiia natimi ni karekeia raoraoia aika raraoi.

16. Tera ae ko na karaoia ngkana arona bwa e a taekinna natim bwa e aki kani beku ibukin Iehova?

¹⁶ Tera ae ko na karaoia ngkana ko a tia ni karaoa am kabanea ni konaa, ma e bon aki naba kani beku ibukin Iehova natim temanna? Tai iangoia bwa ko kabwaka. E bane n anganira Iehova n ikotaki ma natim, te bwaintangira ae te inaomata n rinea ae ti na karaoia, ao ti a kona iai n rineia bwa ti na beku iroun te Atua ke ti na aki. Ngkana e baireia natim bwa e na kitana Iehova, tai kabwaraa nanom, ma kantaningaia bwa e na manga oki n te tai teuana. Ururinga te kaikonaki ibukin te nati ae bua. (Ruka 15:11-19, 22-24) E tiotionako te rorobuaka anne mairoun tamana, ma n tokina, e a manga oki. A taku tabeman: “Anne bon tii te kaikonaki, te koaua bwa e kona n riki anne ni maiura?” Eng, e kona! Bon aei ae riki nakon te roronga ae Elie.

17. Ko na kangaa ni kaungaaki n rongorongon Elie?

¹⁷ E taekina aei Elie ibukia ana karo: “A kabanea aia konaa ni karina i nanou tangiran Iehova ma ana Taeka ae te Baibara. Ma I a moanna ni karitei ngke tao 15 au ririki.” E a moana maiuna ae kiriuoua, ao e rawa nakon aia reirei ana karo ae e na kaania ma Iehova. E bon irekereke Elie ma mwakuri aika bubuaka ngke e a kitana mwengana. Ma n tabetai, e  mamaroro n te Baibara ma temanna raoraona. E taku: “Ngkana I kabatiaa maroroakinan taekan Iehova nakon raoraou, e a korakora riki irou iangoan Iehova. Ao koraan te koaua n te Baibara, are a a unikia au karo i nanou, a a moanna ni bwebwerake teutana imwin teutana.” N tokin te tai, e a oki Elie nakon te koaua. * Iangoa aroni kukureia ana karo imwin aia kakorakora n reireinna bwa e na tangira Iehova man uarerekena!—2Tim. 3:14, 15.

18. Tera am iango ibukia kaaro aika a mwakuri korakora n reireinia natiia bwa a na tangira Iehova?

¹⁸ Kaaro, kam a tia n anganaki te mwioko ae tamaroa, ae karikirakean te roro ae boou aika a na manga taromauria Iehova. (TaiAre. 78:4-6) E aki bebete anne, ao ti kamoamoaingkami n ami kakorakora ae bati ibukini buokaia natimi! Ngkana kam teimatoa ni buokiia natimi bwa a na tangira Iehova ao ni kaikawaiia n ana reirei ni kaetieti ma ana kaungaunga, kam a kona ni kakoauaa iai ae e na boni kukurei n anne Tamara are i karawa ae tatangira.—IEbe. 6:4.