1. E aera ngkai a bati aomata aika mangaongao aia iango?

 A BATI Aaro ni boong aikai aika taku bwa Kristian ngaiia ao a taromauria te Atua n te aro ae boraoi ma nanona. Maroaka ae a a boni mangaongao aia iango aomata! A titiraki ni kangai, “Iai te Aro ae koaua ae tii teuana, ke a bane ni kakukureia te Atua Aaro?” Ti kakoauaa raoi n ara iango bwa ti angareirei i aon te koaua? E boraoi ma nanon Iehova tein te taromauri ae a kakairi iai Ana Tia Kakoaua Iehova ni boong aikai? Ti kona ni kakoauaa raoi anne? Ti na nenera ngkai te bwai ni kakoaua.

2. Ni kaineti ma 1 I-Tetaronike 1:​5, e aera ngkai e kakoauaa Bauro bwa e a reke irouna te koaua?

² E kakoauaa raoi te abotoro Bauro bwa e a reke irouna te koaua. (Wareka 1 I-Tetaronike 1:5.) E aki boto anne i aon ana namakin. E nenera raoi Ana Taeka te Atua. E kakoauaa ae “e kairaki korean te Koroboki ae Tabu ni kabane iroun te Atua.” (2Tim. 3:16) Tera are e reiakinna? E kunea Bauro te bwai ni kakoaua ae mataata raoi n te Koroboki ae Tabu, bwa Iesu bon te Mesia are beritanaki. A aki kani butimwaea anne mataniwi n te Aro n I-Iutaia. A taekinna mataniwi akana mwamwanaa te aba akanne bwa a toro iroun te Atua, ma a boni kakeaa n aia mwakuri. (Tit. 1:16) E kaokoro Bauro ma nakanne, bwa e aki rinorinoi koaua man Ana Taeka te Atua ake e kani kakoauai. E tauraoi n angareirei ao ni maiuakin “ana reirei ni kairiri te Atua ni kabane.”​—Mwa. 20:27.

3. A riai ni kaekaaki ara titiraki ni kabane imwain ae ti kakoauaa bwa e a reke iroura te koaua? (Nora te bwaoki ae “ Ana Mwakuri ma Ana Iango Iehova​—‘A Aikoa Kona n Taekinaki Bwa A Rangi ni Bati.’”)

³ A iangoia tabeman bwa e riai te Aro ae koaua ni kona ni kaekai titiraki ni kabane, n ikotaki ma ake a aki kaotaki raoi  kaekaaia n te Baibara. Ma e kona n riki anne? Iangoa ana katoto Bauro. E kaungaia raona n te onimaki bwa a na “katai raoiroini bwaai ni kabane,” ma e bon taekinna naba bwa a bati baike e aki ota iai. (1Tet. 5:21) E korea aei: “E aki tabwanin raoi ara atatai.” E reitia ni kangai: “E maabubu ara taratara, kaanga ai aron ae ti taratara rinanon te tirotaam ae maabubu.” (1Kor. 13:​9, 12) E aki ota Bauro ni bwaai ni kabane, ao ai uana naba ma ngaira. Ma e ota Bauro ni koaua aika kakawaki ibukin Iehova, ao e tau ana atatai anne n te aro are e a kona ni kakoauaa bwa e a reke irouna te koaua!

4. Ti na kangaa ni kamatoaa kakoauaan ae e a reke iroura te koaua, ao tera ae ti na noria ibukia Kristian ni koaua?

⁴ Te anga teuana ae ti kona iai ni kamatoaa kakoauaan ae e a reke iroura te koaua, boni mani kabotauan aron te taromauri are e kateia Iesu, ma ae a karaoia ni boong aikai Ana Tia Kakoaua Iehova. N te kaongora aei, ti na noria bwa Kristian ni koaua (1) a aki taromaurii bouannanti, (2) a karinea aran Iehova, (3) a tangira te koaua, ao (4) e korakora te itangitangiri i marenaia.

5. Tera reireiara iroun Iesu ni kaineti ma te aro ae riai ibukin taromaurian te Atua, ao ti na kangaa ni kakairi iai?

⁵ E kairaki Iesu n tangiran te Atua bwa e na taromauria Iehova n tii ngaia, ngke e mena i karawa ao i aon te aba. (Ruka 4:8) E reireinia taan rimwina bwa a na karaoa naba anne. A bon aki kakamanenai banna n aia taromauri, Iesu ma taan rimwina aika kakaonimaki. Bon te Taamnei te Atua, ngaia are akea te bwai ae a kona ni karaoia aomata ae e kona n tei ibukin Iehova! (Ita. 46:5) Ma tera aroia aomata ake a karaoi bannaia naake aongkoa santo ke santa, ao n tataro nakoia? N te kauoua n tua  n Tuua Ake Tebwina, ao e taku Iehova: “Ko na tai karaoa am bouannanti ae kaaraki ke te bwai ae katotongan te bwai teuana i karawa i eta ke i aon te aba i nano . . . Ko na tai bobaraaki nakoia.” (TeOti. 20:​4, 5) A mataata taeka akanne irouia naake a kani kakukureia te Atua.

6. Tera aron te taromauri ae a kakairi iai Ana Tia Kakoaua Iehova ni boong aikai?

⁶ A kakoauaa taani korea rongorongon rimoa bwa a taromauria te Atua n tii ngaia Kristian ake rimoa. N te katoto, e taekinaki n te boki ae History of the Christian Church bwa Kristian rimoa a “koro n ribaa” te iango ae a na kamanenai banna n aia tabo n taromauri. Ni boong aikai, a kakairi Ana Tia Kakoaua Iehova n te katoto are a kateia Kristian n te moan tienture. Ti aki taromaurii bannaia naake aongkoa santo ke santa ke taian anera. Ti aki naba taromauria Iesu. Ao ti aki karaoi waaki ake ti na taromaurii iai baika a tei ibukin te aba ke te tautaeka. N aki ongeia bwa tera ae riki, ma ti kamatoai nanora bwa ti na ongeaba n ana taeka Iesu aikai: “Ko riai n taromauria Iehova ae Atuam.”​—Mat. 4:10.

7. Tera kaokoroia Ana Tia Kakoaua Iehova ma Aaro?

⁷ Ni boong aikai, a bati aika kan ongongora irouia mataniwi n Aaro aika rangi ni kinaaki. A rangi n anaaki nanoia irouia ao ai aron ae a a taromauria. A bati ake a iririi aia taromauri mataniwi aikai, a kabooi aia boki ake a korei, ao a anga te mwane ae bati ibukini boutokaan aia waaki ke baike a uaiakin. Tabeman a kakoauai bwaai ni kabane ake a taekin. A rangi n ingainga ibukia n te aro are e a kona n taekinaki bwa ngkana e kaoti Iesu e na bon titeboo ingaingaia n nora Iesu ma aia mataniwi aikai! Ni kaitaraan anne, akea aia mataniwi taan taromauria Iehova ni koaua. E ngae ngke ti karineia taani kairiri n ara botaki, ma ti butimwaea ana reirei Iesu ae mataata aei: “Taari ngkami ni kabane.” (Mat. 23:​8-10) A aki anaaki nanora irouia aomata n aron ae kaanga ti a taromauria, n aki ongeia bwa mataniwi n Aaro ngaiia ke taan tautaeka. Ti aki boutokai aia waaki ke baike a uaiakin. Ma ti teimatoa n tei i nuka ao ni kaokoroira ma te waaki n te aonnaba. Ti kaokoro n itera akanne ma Aaro ake tabeua ake a taku bwa Kristian ngaiia.​—Ioa. 18:36.

8. Ti kangaa n ataia bwa e tangiria Iehova bwa ti na neboa arana ao n tataekinna nakoia aomata?

⁸ N te tai teuana, e tataro Iesu ni kangai: “Tamau, neboa aram.” E kaekaa te tataro anne Iehova n te bwanaa ae korakora mai karawa, ike e berita iai bwa e na bon neboa arana. (Ioa. 12:28) E neboa aran Tamana Iesu, n ana mwakuri ni minita. (Ioa. 17:26) Ngaia are e bon riai kantaningaan ae a na kakatonga Kristian ni koaua ni kamanena aran te Atua, ao n tataekinna nakoia aomata.

9. A kangaa Kristian n te moan tienture ni kaotia bwa a karinea aran te Atua?

⁹ N te moan tienture C.E., teutana te tai imwin tein te ekaretia ni Kristian, ao Iehova e a “mutiakinia aomata aika tiaki I-Iutaia, ni karekeia te koraki ake a na uouota arana mai buakoia.” (Mwa. 15:14) A kakatonga Kristian n te moan tienture ni kamanena aran te Atua, ao n tataekinna nakoia aomata. A kamanena aran te Atua n aia mwakuri ni minita ao ngke a korei bokin te Baibara. * A kaotia raoi bwa a bon tei ibukin aran te Atua.​—Mwa. 2:​14, 21.

10. Tera te bwai ni kakoaua ae kaotia bwa a tei ibukin aran Iehova Ana Tia Kakoaua Iehova?

¹⁰ A tei ibukin aran Iehova Ana Tia Kakoaua Iehova? Iangoa te bwai ni kakoaua iai. Ni  boong aikai, a bati mataniwi n Aaro aika kabanei korakoraia ni karabaa te koaua ae iai aran te Atua. A kanakoa te ara anne man aia rairai n te Baibara, ao a katabuaka naba kamanenaana n aia tai n taromauri. * Bon tii Ana Tia Kakoaua Iehova aika kaotiota raoi karinean aran Iehova. Bon tii ngaira ae ti karaoa ae bati n tataekina aran te Atua, ni kabotauaki ma Aaro ake tabeua! Ti karaoa ara kabanea ni konaa ni maiuakina arara ae Ana Tia Kakoaua Iehova. (Ita. 43:​10-12) Ti katauraoi katoton te Baibara ae Tabu​—Te Rairai ae te Aonnaba ae Boou n te mwaiti ae raka i aon 240 te mirion, ae karinaki iai aran Iehova n taabo ake a kanakoi mai iai taan rairi Baibara ake tabeua. Ti katauraoi naba booki aika aanaki man te Baibara aika kamanena aran Iehova, n taetae aika raka i aon 1,000!

11. A kangaa ni kaotiota tangiran te koaua Kristian rimoa?

¹¹ E tangira te koaua Iesu, ae te koaua ibukin te Atua ma ana kantaninga. E kaboraoa maiuna Iesu ma te koaua anne, ao e kaotiotia nakoia aomata. (Ioa. 18:37) A rangi n tangira naba te koaua taan rimwin Iesu ni koaua. (Ioa. 4:​23, 24) Ni koauana, e taekinna te abotoro Betero bwa te Aro ni Kristian boni “kawain te koaua.” (2Bet. 2:2) Ibukini korakoran tangiran te koaua irouia Kristian rimoa, a rarawa nakon aia koaua Aaro,  taiani katei, ao aia iango aomata, ake a aki boraoi ma te koaua. (IKoro. 2:8) N aron anne, a kakorakoraia Kristian ni koaua ni boong aikai n “teimatoa n nakonako i nanon te koaua,” n aroia ni kabotoi aia koaua ni kabane ao aroaroni maiuia i aon Ana Taeka Iehova.​—3Ioa. 3, 4.

12. Tera ae riki ngkana a noria taani kairiri bwa e a riai ni kaetaki otara, ao e aera ngkai a karaoa anne?

¹² A aki taekinna ana aomata te Atua ni boong aikai, bwa a ota ni bwaai ni kabane ibukin te koaua. N tabetai, e kairua aia kabwarabwara ibukin reirei tabeua man te Baibara, ke aroni bairean te ekaretia. Ti aki riai ni mimi iai. E kamataataa te Baibara bwa e na rikirake te atatai ae eti ni waakinakon te tai. (IKoro. 1:​9, 10) E kaota te koaua Iehova teutana imwin teutana, ao ti riai n tataninga ma te taotaonakinnano ibukin te koaua bwa e na ririkirake n oota. (TaeRab. 4:18) Ngkana a noria taani kairiri n ara botaki bwa e a riai ni kaetaki te ota ibukin te koaua teuana, a aki tabwara ni karaoa anne. A bati Aaro ni boong aikai ake a bitii aia reirei ibukina bwa a kani kakukureiia kaain aia Aro ke kaain te aonnaba. Ma e karaoi bitaki ana botaki Iehova ibukini kaaniara riki ma te Atua, ao kaboraoan aron ara taromauri ma are e kateia Iesu. (Iak. 4:4) A aki boto bitaki aika ti karaoi i aon aia iango kaain te aonnaba, ma ibukina bwa ti a ota riki n te Baibara. Ti tangira te koaua!​—1Tet. 2:​3, 4.

13. Tera te aroaro ae rianako ae a kaotiotia Kristian ni koaua, ao a kangaa ni kaota anne Ana Tia Kakoaua Iehova ni boong aikai?

¹³ A kinaaki Kristian n te moan tienture ibukin aroaroia aika bati aika raraoi, ma ae rianako riki bon te tangira. E taku Iesu: “Ane a na ataingkami aomata ni kabane bwa bon taan rimwiu ngkami, n aei: ngkana kam itangitangiri.” (Ioa. 13:​34, 35) Ni boong aikai, a katiteuanaaki n te tangira Ana Tia Kakoaua Iehova ni katobibia te aonnaba. Ti kaokoro ma Aaro ake tabeua, bwa e katiteuanaaki ara botaki n itaritari n aki ongea kakaokoron ara reeti ao ara katei. Ti nora te tangira ae koaua n ara bobotaki, ara runga, ao ara bwabwaro. Ti buokaki n anne bwa ti na kakoauaa riki ae ti bon taromauria Iehova n te aro ae boraoi ma nanona.

14. Ni kaineti ma I-Korote 3:​12-14, tera te anga ae kakawaki ae ti kona ni kaota iai te tangira ae korakora i marenara?

¹⁴ Ti kaumakaki n Ana Taeka te Atua bwa ti na ‘kakorakoraa te itangitangiri i marenara.’ (1Bet. 4:8) Te anga teuana ae ti kaota iai te tangira, boni man arora n ikabwarabure ao n taotaon nanora i marenara ibukin aki kororaoira. Ti ukeri naba aanga ake ti kona iai ni bwaina te tituaraoi ao te akoi nakoia kaain te ekaretia ni kabane, ao naake tao a kaunira naba. (Wareka I-Korote 3:​12-14.) Te bwai ni kabaebae ae te tangira boni kanikinaeara ae kakawaki bwa Kristian ni koaua ngaira.

15. Baikara riki itera tabeua ake ti kakairi iai n aron te taromauri are kateaki irouia Kristian n te moan tienture?

¹⁵ Ti kakairi n aron te taromauri are a kateia Kristian n te moan tienture, n itera riki tabeua. N te katoto, i nanon ara botaki ao iai mataniwi aika mwamwananga ao unimwaane ma tabonibai n te ekaretia, ae te babaire naba are a kateia abotoro n te moan tienture. (IBir. 1:1; Tit. 1:5) Ara iango ibukin te wene n taanga ao te mare, karinean tabun te raraa, ao nanora ni kani kamanoa te ekaretia mairouia taani bure aika aki rairi nanoia, ti boni kakairi n aron te taromauri are kateaki n te moan tienture.​—Mwa. 15:​28, 29; 1Kor. 5:​11-13; 6:​9, 10; Ebera 13:4.

16. Tera reireiara man I-Ebeto 4:​4-6?

 ¹⁶ E taekinna Iesu bwa a bati ake a na taekinna bwa taan rimwina, ma bon tiaki taan rimwina ni koaua ni kabane. (Mat. 7:​21-23) E a kaman taekinna naba te Baibara bwa ni kabaneani boong ao a bati aika a na “baka n tangira te Atua.” (2Tim. 3:​1, 5) Ma e kamatataaki n te Baibara bwa bon tii teuana te onimaki ae boraoi ma nanon te Atua.​—Wareka I-Ebeto 4:​4-6.

17. Antai aika irira Iesu ni boong aikai ao ni maiuakina te onimaki ae tii teuana ae koaua?

¹⁷ Antai ni boong aikai aika maiuakina te onimaki ae tii teuana ae koaua? Ti a tia n nenera te bwai ni kakoaua. Ti a tia n nora aron te taromauri are e kateia Iesu ao ni bwainaki irouia Kristian ake n te moan tienture. Kaekaan te titiraki anne, bon Ana Tia Kakoaua Iehova. Ai kakabwaiaakira ngaira ngkai ti riki bwa ana aomata Iehova ao n ataa te koaua ibukin ana kantaninga! Ti bia teimatoa n taua te koaua ma te aki nanokokoraki.