1. Tera aron rotakia tabeman ngkana e kabaneaki man te ekaretia temanna ae a tangiria?

IAI ae ko tangiria ae e a tia ni kabaneaki man te ekaretia? E kona ni kauruakinano anne! E taku te tari te aine ae Hilda: “Ngke e mate buu imwin 41 ara ririki ni mare, I iangoa anne bwa te bwai ae moan te karawawata irou. * Ma ngke e kitana te ekaretia natiu te mwaane, buuna, ao natina, e a rangi ni kakaiaki riki anne irou.”

2-3. Ni kaineti ma Taian Areru 78:​40, 41, tera ana namakin Iehova ngkana e kitanaki irouia ana toro?

² Iangoa uruakin nanon Iehova ngke a kitanna tabeman kaain ana utu aika anera! (Iuta 6) Ao iangoa marakina n noraia ana aomata aika tangiraki ake tibun Iteraera ngke a okioki ni karitei nakoina. (Wareka Taian Areru 78:​40, 41.) Ko kona ni kakoauaa ae e maraki naba Tamara are i karawa ae tatangira, ngkana e kitanna temanna ae ko tangiria. E ota n rawawatam ae ko rinanona. E na bon nanoangaiko n anganiko te kaungaunga ma te ibuobuoki ae ko kainnanoia.

³ N te kaongora aei, ti na maroroakini baike ti kona ni karaoi bwa ti aonga ni karekea ana ibuobuoki Iehova ngkana iai kaain ara utu ae kabaneaki. Ti na nora naba arora ni buokiia kaain te ekaretia ake a rinanon te kangaanga anne. Ma ti na nenera moa te iango ae aki raoiroi ae ti riai n rarawa iai.

4. Tera aia namakin kaaro aika bati ngkana e kitana Iehova natiia te mwaane ke te aine?

⁴ Ngkana e kitana Iehova te nati te mwaane ke te aine ae tangiraki, a aki toki n iangoia kaaro bwa a bon riai ni karaoa ae  bati riki ibukini buokan natiia bwa e na aki kitana te koaua. E taku te tari te mwaane ae Luke imwini kabaneakin natina te mwaane: “I boni bukinai iai. I aki mamatu raoi naba iai. N tabetai I a bon tang ao e rawawata nanou.” E iaiangoa aei te tari te aine ae Elizabeth ae rinanon naba te kangaanga anne: “Tera ae I a tia ni karaoia ae bure ngkai te tina ngai? I iangoia bwa I kabwaka ni karina te koaua i nanon natiu te mwaane.”

5. Antai ae e na bukinaki ngkana iai temanna ae kitana Iehova?

⁵ Ti riai n uringnga ae e a tia Iehova n anganira te bwaintangira ae te inaomata n rinea ae ti na karaoia. Ae nanona bwa ti kona n rineia bwa ti na ongeaba irouna, ke ti aki. Iai tabeman rooro n rikirake aika aki nakoraoi kaikawaakia, ma a rineia bwa a na beku iroun Iehova ao n teimatoa ni kakaonimaki nakoina. Ake tabeman a a tia aia karo ni kakorakoraia n reireinia bwa a na tangira Iehova, ma ngke a a ikawai ao a a kitana te koaua. N tokin te tai, boni ngaira n tatabemanira nako ae ti na rineia bwa ti na beku ibukin Iehova ke ti aki. (Iot. 24:15) Ngaia are ngkami kaaro ake kam rawawata bwa e kitana Iehova natimi, rarawa n iangoia bwa kam riai ni bukinaki iai!

6. Tera aron rotakia naati ngkana e kitana te Atua aia karo?

⁶ N tabetai, e kona te karo ke te tina ni kitana te koaua ao ana utu. (TaiAre. 27:10) E kona ni karawawata aei nakoia naati ngkai a tataraiia aia karo bwa banna ni katoto aika raoiroi. E taku Esther ae kabaneaki tamana: “I a bon taatang naba ibukina bwa I ataia ae e aki tii betinako man te koaua tamau. E boni motinnanoia bwa e na kitana Iehova. I tangira tamau, ngaia are I aki toki n raraomaeakina aroni maiuna imwini kabaneakina. N tabetai, I bon rotaki n te tabeaianga ae korakora.”

7. Tera ana namakin Iehova ibukin te roro n rikirake ae e kabaneaki ana karo?

⁷ Rooro n rikirake, ti nanokawaki ma ngkami ngkana e kabaneaki temanna i buakoia ami karo. Karaua nanomi bwa e bon ataa raoi rawawatami Iehova. E tangiringkami ao e kakaitau n ami kakaonimaki ni koaua, ao ai arora naba ngaira aika tarimi ao mwaanemi n te onimaki. Uringnga naba are tiaki ngkami ae kam na bukinaki n aia babaire ami karo. N aron are taekinaki mai mwaina, e a tia Iehova n angania aomata nako inaomataia n rinea ae a na karaoia. Ao naake a a tia ni katabui maiuia ao ni bwabetitoaki, a bon riai n “uotii oin uotaia ae tabeia.”​—IKar. 6:​5, kbn.

8. Tera ae a na karaoia kaain te utu aika kakaonimaki ngkai a taningaa temanna ae a tangiria bwa e na okira Iehova? (Nora naba te bwaoki ae “ Okira Iehova.”)

⁸ Ngkana iai temanna ae ko tangiria ae kitana Iehova, ko bae n teimatoa ni kantaningaia bwa e na okira Iehova n te tai teuana. Ma tera ae ko kona moa ni karaoia ngkai? Teimatoa n tararuaa marurungim n te onimaki. Ko kona iai ni katea te katoto ae raoiroi nakoia kaain am utu, ao tao nakon naba ane e kabaneaki. E na reke naba iai korakoram ae ko kainnanoia ibukini kaitaraan rawawatam. Ti na maroroakin aanga tabeua aika manena ake ko kona ni karaoi.

9. Ti na kangaa ni karekea korakorara mairoun Iehova? (Nora naba te bwaoki ae “ Kiibu Aika Karaunano Ngkana E Kitana Iehova Kaain Am Utu.”)

⁹ Irira raoi am babaire ibukini bwaai n taamnei. E rangi ni kakawaki bwa ko na teimatoa ni kakorakorako ma kaain am utu. Ko na kangaa ni karaoa anne? Karekea korakoram mairoun Iehova n arom ni kateimatoa wawarekan Ana Taeka te Atua ao ni kananoa am iango iai, n ikotaki ma kaakaeani bobotaki ni Kristian. E taku Joanna ae a kitana te koaua tamana ma tarina: “I namakina te rau ngkana I wareka taekaia naake a taekinaki n te Baibara n aron Abikaira, Etita, Iobi, Ioteba, ao Iesu. I kaungaaki ao ni buokaki n aia katoto bwa N na iaiangoi baika raraoi ao I kabebeteaki iai. I noria naba bwa a rangi ni kaungaai taian anene man ara botaki.”

10. Ti kangaa ni buokaki n Taian Areru 32:​6-8 bwa ti na nanomwaaka i aan rawawatara?

¹⁰ Kaotii tabeaiangam nakon Iehova. Ngkana ko namakina te rawawata, teimatoa n tataro nakoina. Bubutiia Atuara ae tatangira bwa e na buokiko n iangoi bwaai n aron iangoaia irouna, ao n “anganiko te ataibwai ao [n] reireiniko te kawai ae ko riai n nako iai.” (Wareka Taian Areru 32:​6-8.) E boni kona ni kangaanga ae ko na tuanga Iehova am namakin, ma e bon ota raoi n rawawatam. E rangi n tangiriko ao e kaungako bwa ko na bunra nanom nakoina.​—TeOti. 34:6; TaiAre. 62:​7, 8.

11. Ni kaineti ma Ebera 12:​11, e aera bwa ti riai n onimakina ana reirei ni kaetieti Iehova ae tatangira? (Nora naba te bwaoki ae “ Kabaneakin Temanna Bon Ana Reirei ni Kaetieti ae Tatangira Iehova.”)

¹¹ Boutokaa aia babaire unimwaane. Kabaneakin te aomata bon ana babaire naba Iehova. Arona ni kaeta te aomata ma te tangira, bon te anga ae te kabanea n tamaroa ibukini buokan te tia bure ao ake nikiraia naba. (Wareka  Ebera 12:11.) A kona tabeman n te ekaretia n taekinna bwa e aki eti aia babaire unimwaane ibukini kabaneakin temanna. Ma uringnga are n angiin te tai, a aki kan taekina buakakan te tia bure nakanne. Ti aki ataa bwaninin te rongorongo. Ngaia are ti wanawana ngkana ti onimakinia unimwaane n te komete ni kaboowi n te ekaretia, ake a kabanei aia konaa ni kakairi n ana boto n reirei te Baibara ao ni motikitaeka “ibukin Iehova.”​—2Rong. 19:6.

12. Baikara kakabwaia ake a a tia n rinanona tabeman imwini boutokaan ana reirei ni kaetieti Iehova?

¹² Man arom ni boutokaa aia babaire unimwaane ibukini kabaneakin temanna ae ko tangiria, ko a kona iai ni buokia bwa e na okira Iehova. E taku Elizabeth are taekinaki mai mwaina: “E rangi ni kangaanga katokan reitakira ma natira te mwaane ae e a ikawai. Ma ngke e a okira Iehova, e taekinna bwa e bon tau ni kabaneaki. Imwina, e a taekinna ae a bati reireiana ake e karekei. I a ataa ngkai kakawakin ana reirei ni kaetieti Iehova.” E reitia ni kangai Mark are buuna: “Imwina riki, e a tuangai natira anne bwa e tangiria ni manga oki ibukina bwa ti katoka reitakira ma ngaia. I rangi ni kukurei ngkai e buokira Iehova bwa ti na ongeaba.”

13. Tera ae e na buokiko n tokanikai i aon rawawatam?

¹³ Mamaroro ma raoraom ake a ota n am namakin. Ikoikotaki ma Kristian aika ikawai n te onimaki, ake a kona ni buokiko ni kateimatoa te iango ae raoiroi. (TaeRab. 12:25; 17:17) E taku Joanna are taekinaki mai mwaina: “I namakinna i nanou bwa ai tii ngai. Ma e buokai te mamaroro ma raoraou aika I onimakinia.” Ma tera arom ngkana iai tabeman n te ekaretia aika taekini baika ko a rawawata riki iai?

14. E aera bwa ti riai n ‘teimatoa n taotaon nanora i marenara ao n tauraoi n ikabwarabure’?

¹⁴ Taotaona nanom nakoia tarim ao mwaanem n te onimaki. Ti aki kona ni kantaningaiia ni kabane bwa a na taekini baika raraoi n taai nako. (Iak. 3:2) Ti bane n aki kororaoi, ngaia are tai mimi ngkana a aki ataa te bae a na taekinna tabeman, ke a taekini baika karawawata n tiaki nanoia. Uringa ana kaungaunga te abotoro Bauro aei: “Teimatoa n taotaon nanomi i marenami ao tauraoi n ikabwarabure ngkana iai bukini ngurenguremi i marenami.” (IKoro. 3:13) E taku te tari te aine temanna ae kabaneaki ana koraki: “E a tia ni buokai Iehova bwa N na kabwarai aia bure taari ake a kataia ni kaungaai, ma n tokin te tai a boni karawawataai.” Tera ae a kona ni karaoia kaain te ekaretia ni buokiia kaain te utu ake a kakaonimaki?

15. Tera ae ti kona ni karaoia ni buokiia iai kaain te utu ae e a tibwa kabaneaki temanna ae tangiraki irouia?

¹⁵ Bwaina te akoi nakoia kaain te utu ake a kakaonimaki. E taekinna te tari te aine ae Miriam bwa e a raraoma ni kaei bobotaki imwini kabaneakin mwaanena. E taku neiei: “I raraoma n te bwai ae a na taekinna tabeman. Ma bon iai naba raao aika tamaroa aika uataboa rawawatau, ao n aki kaota ribaakin mwaaneu are kabaneaki. I kakaitau irouia naakai ibukina bwa I a aki namakina ae tii ngai n  rawawatau.” E taku te tari te aine temanna riki: “Imwini kabaneakin natira te mwaane, a a roko raoraora ni karaui nanora. A kaotia tabeman bwa a aki ataa te bae a na taekinna. A tang tabeman ma ngai, ao ake tabeman a kororeta nakoiu ni kaungaai. I rangi ni buokaki n te baere a karaoia!”

16. A na kangaa kaain te ekaretia ni boutokaiia naake a kabaneaki kaain aia utu?

¹⁶ Teimatoa ni boutokaiia kaain te utu ake a kakaonimaki. A a kainnanoa riki ngkai am tangira ao am kaungaunga. (Ebera 10:​24, 25) N tabetai, a noria naake a kabaneaki kaain aia utu bwa a aikoa naba kakataetaeaki irouia kaain te ekaretia tabeman. Tai kariaia bwa e na riki anne! A kainnanoa riki kamoamoaaia ao kaungaakia rooro n rikirake ake a kitana te koaua aia karo. E taku Maria ae kabaneaki buuna ao ni kitana ana utu: “A roko raoraou tabeman n au auti ao a kuuka ao ni buokai n reirei ma natiu. A uataboa rawawatau ao n tang ma ngai. A tei ibukiu ngkana iai aika a taekini baika aki koaua. I rangi ni kaungaaki irouia!”​—IRom 12:​13, 15.

17. Tera ae a kona ni karaoia unimwaane ni kabebeteia naake a rawawata?

¹⁷ Unimwaane, kamanenai aanga ake a kona n reke ibukini kakorakoraaia kaain te utu ake a kakaonimaki. Bon tabemi ae kakawaki kabebeteaia naake a kitana Iehova aia utu. (1Tet. 5:14) Ibukini kaungaakia, maroro ma ngaiia imwain ao imwini bobotaki. Kawariia n aia auti ao tataro ma ngaiia. Katoaia n te mwakuri ni minita, ao kaoia n tabetai nakon ami taromauri n utu. A riai unimwaane n tabeakinia naake a rawawata ao ni kaota nakoia te mwamwannano ma te tangira are a kainnanoia.​—1Tet. 2:​7, 8.

18. Ni kaineti ma 2 Betero 3:​9, tera ae e tangiria te Atua mairouia taani bure?

¹⁸ “E aki tangira kamaunaan temanna [Iehova] ma e tangiriia aomata nako bwa a na rairi nanoia.” (Wareka 2 Betero 3:9.) E ngae ngke e karaoa te bure ae kakaiaki temanna, ma e rangi ni kakawaki naba maiuna iroun te Atua. Uringnga are e a tia ni kabwakaa te boo ae rangi  ni kakawaki Iehova ibukini maiuia taani bure, ae ana karea ni kaboomwi Natina ae tangiraki. E nanoanga Iehova ao e kataia ni buokiia nakanne bwa a na okiria. E kantaningaia bwa a na karaoa anne, n aron ae ti noria n ana kaikonaki Iesu are taekan te nati ae bua. (Ruka 15:​11-32) A bati aika kitana te koaua ake a a manga okira Tamaia are i karawa ae tatangira imwina riki. A rangi ni kukurei naba kaain te ekaretia ni butimwaeiia. E namakina te kimwareirei Elizabeth are taekinaki mai mwaina, ngke e a manga kaokaki natina. E taku: “I rangi ni kakaitau irouia naake a kaungaira bwa ti na aki kabwaraa nanora.”

19. Bukin tera ngkai ti kona n teimatoa n onimakina Iehova?

¹⁹ Ti kona n onimakina Iehova n taai nako. E aki kona n anganira te kaetieti ae ti na ruanikai iai. Bon te Tama ae tituaraoi ao ae nananoanga, ao e rangi n tangiriia ni kabane naake a tangiria ao n taromauria. Karaua nanom bwa e na bon aki kitaniko Iehova n am tai n rawawata. (Ebera 13:​5, 6) E taku Mark are taekinaki mai mwaina: “E bon aki kitanira Iehova. E bon aki raroa mairoura ngkana ti rinanoni kangaanga.” E na teimatoa Iehova n anganiko “te korakora ae riaoni korakoraia aomata.” (2Kor. 4:7) Eng, ko boni kona n teimatoa ni kakaonimaki ao n aki kabwaraa nanom, e ngae ngke e kitana Iehova temanna ae tangiraki iroum.