1. Tera te kangaanga are e rinanona Tawita?

 E BIRINAKO n rawea maiuna Tawita. E kan tiringnga te uea ae korakora i Iteraera ae Tauro. Ngke e kainnanoa te amwarake Tawita, e a nakon te kaawa ae Nobo, ike e a bubutii iai nimaua te bwerena. (1Tam. 21:​1, 3) Imwina, e a kamanoa ma ana rorobuaka n te nangananga teuana. (1Tam. 22:1) E aera ngkai e rinanon aei Tawita?

2. E kangaa ni karekea n te kangaanga i bon irouna Tauro? (1 Tamuera 23:​16, 17)

² E rangi ni bakantang Tauro n tanoatan taekan Tawita ao n totokanikaina n te buaka. E ataia naba Tauro ae e a rawa irouna Iehova ibukin aki ongeabana, ao e a tia n rinea Tawita bwa e na riki bwa te uea. (Wareka 1 Tamuera 23:​16, 17.) Ma ngkai e bon uea moa Tauro i Iteraera, iai ana taanga ni buaka ae bubura ao a mwaiti taani boutokaia. Ngaia are e a riai ni birinako Tawita n rawea maiuna. Ma te koaua bwa e iangoia Tauro bwa e kona ni kaitaraa ana kantaninga te Atua ibukin Tawita? (Ita. 55:11) E aki kaotaki n te Baibara, ma te bwai teuana ae ti kona ni kakoauaa, bwa e a boni karekea n te kangaanga Tauro. A na boni konaaki n taai nako naake a kaitaraa te Atua!

3. Tera ana namakin Tawita n aki ongea te kangaanga are e rinanona?

³ Bon te aomata ae nanorinano Tawita. E aki rineia bwa e na riki bwa te uea i Iteraera. Bon Iehova ae bairea anne. (1Tam. 16:​1, 12, 13) E rangi n ribaa Tawita Tauro. Ma e aki bukina Iehova Tawita n te kangaanga are e a rinanona, ke ni ngurengure ibukin aki tauni kanaia ao ibukini menaia n  te nangananga. Ni kaitaraan anne, tao n ana tai ni mena n te nangananga are e a karioa iai te anene n nebonebo ae tamaroa ae kanoana naba te kibu ae aana ara kaongora aei, ae kangai: “A na bon aki tare n te bwai teuana ae raoiroi akana ukoukora Iehova.”​—TaiAre. 34:10.

4. Baikara titiraki aika ti na rinanoi, ao e aera ngkai e kakawaki anne?

⁴ Ni boong aikai, a bati ana toro Iehova aika aki tau kanaia ao baike a kainnanoi ni maiuia, * moarara riki n taini butinakon te aoraki n taai aikai. Ao e na bon rikirake riki te kangaanga ngkai e a kaan rokon “te rawawata ae korakora.” (Mat. 24:21) Ngaia are e kakawaki bwa ti na kaekai titiraki aika aua aikai: N te aro raa ae e “aki tare n te bwai teuana ae raoiroi” Tawita? E aera ngkai ti riai n reireinira bwa a na rau nanora? E aera ngkai ti kona ni kakoauaa ae e na bon tabeakinira Iehova? Ao ti na kangaa ni katauraoi mangkai imwain taai aika a na roko?

5-6. E kangaa Taian Areru 23:​1-6 ni buokira n ota n ana taeka Tawita are a “aki tare n te bwai teuana ae raoiroi” ana toro te Atua?

⁵ Tera ae e nanonna Tawita ngke e taekinna bwa a na “aki tare n te bwai teuana ae raoiroi” ana toro Iehova? Ti kona n ota ngkana ti nori taeka aika kuri n titeboo ma akanne, n Taian Areru 23. (Wareka Taian Areru 23:​1-6.) E moana te areru anne Tawita ni kangai: “Bon Iehova te tia Kawakinai, bwa ana tiibu ngai. Akea te bwai ae e na kai nanou iai.” N te areru anne, e taekin Tawita baika kakawaki ni koaua n aroni baika raraoi ake e anganna Iehova, kioina ngkai e butimwaeia bwa te tia Kawakinna. E kairia Iehova “i nanoni kawain te raoiroi,” ao E kakaonimaki ni boutokaa Tawita n taai aika nakoraoi ao n taai ni kangaanga. E ataia Tawita ae e na  bon iai naba kangaanga ni maiuna ni menana n ana “tawaana n uteute” Iehova. N tabetai, e kona ni bwara nanona n aron ae kangaa e “nakonako n te mwarua ae rotongitong,” ao e na bon iai naba taani kairiribai nakoina. Ma ibukina bwa te tia Kawakinna Iehova, “akea te bwai ae karuanikai ae [e] maakua” Tawita.

⁶ Ngaia are e a reke kaekaan ara titiraki aei: N te aro raa ae e “aki tare n te bwai teuana ae raoiroi” Tawita? A bon reke bwaai ni kabane ake e kainnanoi ni kaineti ma ana iraorao ma Iehova. E aki boto kimwareireina i aoni bwaikoraki. E rau nanon Tawita ni baike e katauraoi Iehova. E kakawaki riki irouna kakabwaiaana ao kamanoana iroun Atuana.

7. Ni kaineti ma Ruka 21:​20-24, tera te kangaanga are a kaitaraa Kristian n te moan tienture ake a maeka i Iutaia?

⁷ E oti n ana taeka Tawita aikai bwa ti riai ni bwaina te iango ae riai ni kaineti ma bwaikoraki. Ti boni kona ni kakukureira ni baika iai iroura, ma a aki riai ni moanibwai. Anne te koaua ae kakawaki ae a ota iai Kristian n te moan tienture ake a maeka i Iutaia. (Wareka Ruka 21:​20-24.) E a kamani kauringia Iesu ae e na roko te tai are e na “otabwaniniaki [Ierutarem] irouia kaain te taanga ni buaka.” Ngkana e riki anne, a riai ni “birinako nakoni maunga.” E na reke maiuia ngkana a karaoa anne, ma a na boni kitan aia bwai aika bati. E kabwarabwaraa anne Te Taua-n-Tantani n ririki aika nako ni kangai: “A kitana aia tawaana ao aia auti, ao a aki anaa aia bwai mai nanon aia auti. A onimakinna bwa a na kamanoaki mani kawakinaki iroun Iehova, ao a moanibwaia riki taromauriana nakoni bwaai ni kabane aika tao a taraa ni kakawaki naba.”

8. Tera reireiara ae kakawaki man te baere riki nakoia Kristian ake i Iutaia n te moan tienture?

⁸ Tera reireiara ae kakawaki man te baere riki nakoia Kristian ake i Iutaia n te moan tienture? E kaotaki aei n Te Taua-n-Tantani are taekinaki mai mwaina: “Tao e na kataaki ara kaantaninga ibukini baikorakin te maiu aei nakon taai aika imwaira; a kakawaki riki bwaai aikai ke e kakawaki riki te kamaiuaki ae na reke irouia aomata ni kabane aika a mena n ana itera te Atua? Eng, biri nakora arei e kona n nanonna bwa ti na rinanon taiani kangaanga ao kainnano. Ti riai n tauraoi ni karaoi bwaai ni kabane aika riai, n ai aroia kauatabora ake a biri nako ngkoa mai Iutaia.” *

9. Tera te kaungaunga ae ko karekea man ana reirei ni kairiri Bauro nakoia taian Ebera?

⁹ Ko kona n iangoa kangaangan ae a na kitan aia bwai ni kabane Kristian akanne ao ni moana maiuia ae boou? A kainnanoa te onimaki bwa a aonga ni kakoauaa ae e na boni buokiia Iehova ni baike a kainnanoi. Ma e bon reke buokaia. Nimaua te ririki imwain otabwaninian Ierutarem irouia kaain Rom, e anga te reirei ae kakawaki Bauro nakoia taian Ebera ae kangai: “Kam na maiuakina te aro ae akea te bakimwane iai, ngkai a rau nanomi n ami bwai akana iroumi. Bwa e kangai ngkoa te Atua: ‘N na bon aki kaakiko ao N na bon aki kitaniko.’ Ai ngaia ae ti rangi n ninikoria ao ti kangai: ‘Te tia buokai Iehova, N na aki maaku. Tera ae e kona ni karaoia te aomata nakoiu?’ ” (Ebera 13:​5, 6) Akea te nanououa bwa naake a mutiakina ana taeka n reirei Bauro imwain rokoia I-Rom, a kona riki n rau nanoia n aia bwai aika karako n aia tabo ae boou. A kakoauaa ae e na bon tabeakini kainnanoia Iehova. E karaui  nanora ana taeka Bauro bwa ti kona naba ni kakoauaa ae e na tabeakinira Iehova.

10. Tera reireiani Bauro ae kaotia nakoira?

¹⁰ E anga naba te reirei ni kairiri anne Bauro nakon Timoteo ao e kaineti naba nakoira. E korea aei: “Mangaia ae ngkana iai kanara ma kunnikaira, ao a na rau nanora ni baikai.” (1Tim. 6:8) Nanona bwa ti a aki kona ni kakukureira n amwarake aika kangkang, ni karekea mwengara ae tamaroa, ke ni kabooi kunnikaira n te tai teuana ma teuana? Tiaki anne ae e nanonna Bauro. E taekinna bwa a riai n rau nanora ni baika iai iroura. (IBir. 4:12) Anne reireiani Bauro are karekea. Te bwai ae riai ni kakawaki riki iroura, bon ara iraorao ma te Atua ao tiaki kaubwaira.​—Aba. 3:​17, 18.

11. Tera reireiara ibukin te raunnano man ana taeka Mote nakoia tibun Iteraera?

¹¹ E kona ni kaokoro ara iango i aoni baike ti kainnanoi ma ana iango Iehova. Nora te baere e taekinna Mote nakoia tibun Iteraera imwini kabanean 40 te ririki n te rereua: “E a tia Iehova ae Atuami ni kakabwaiaingkami ni bwaai nako ake kam karaoi. E atai raoi aron nakonakomi n te rereua ae abwabwaki aei. E memena iroumi Iehova ae Atuami n ririki aika 40 aikai, ao akea te bwai ae kam tare iai.” (TuaKau. 2:7) E katauraoa Iehova te manna bwa kanaia tibun Iteraera i nanon ririki akana 40 akanne. E aki roko n te mane kunnikaia ake a bwaini man te tai are a kitana iai  Aikubita. (TuaKau. 8:​3, 4) E ngae ngke a iangoia tabeman bwa a aki tau baikai, ma e kauringia tibun Iteraera Mote ae a bon reke baike a kainnanoi. E na boni kukurei Iehova ngkana ti reireinira bwa a na rau nanora ni baika iai iroura, ni kakaitau ni baika uarereke ake e katauraoi, ao n iangoi bwa te kakabwaia ma ni kakaitau iai.

12. E kangaa ni kaotia Tawita bwa e onimakina Iehova ao e aki onimakinna i bon irouna?

¹² E ataia Tawita ae e kakaonimaki Iehova ao e tabeakinia naake a tangiria. E ngae ngke e ruanikai maiuna ngke e korea Taian Areru 34, ma e korakora ana onimaki Tawita n aron ae kangaa e a nora “ana anera Iehova n otabwaninia.” (TaiAre. 34:7) Tao e kabotaua ana anera Iehova Tawita ma te tautia ae katea ana umwanrianna n te tawaana ao e teimatoa n tantani imwaia aiana. E ngae ngke bon te tia buaka ae korakora Tawita ao e berita nakoina Iehova bwa e na uea, ma e aki onimakina rabakauna ni bana ke ni kamanena te kabaang ibukini kataenikaiakia aiana. (1Tam. 16:13; 24:12) E onimakina Atuana Tawita ao e kakoauaa ae ana anera Iehova e na boni ‘kamaiuia akana maaka te Atua.’ Ni koauana, ti a aki kona ni kantaningaa kamanoara n te kakai ni boong aikai. Ma ti bon ataia ae naake a onimakina Iehova, a na aki teimatoa n rawawata n aki toki.

13. E aera ngkai ti na taraa n aki mano raoi ngkana e a buakanira Koka mai Makoka, ao bukin tera ngkai ti aki riai ni maaku? (Nora te taamnei ni moan te maekatin.)

¹³ N te tai ae imwaira, e na bon roko kataakira ni kaineti ma onimakinan ana kamanomano Iehova. Ngkana e a buakania ana aomata te Atua Koka mai Makoka ae taekaia natannaomata aika ikotaki, e na bon taraa n ruanikai maiura. Ti riai ni kakoauaa ae e kona ni kamaiuira Iehova ao e na boni kamaiuira. Irouia natannaomata aikai, ai aroia tiibu ngaira aika akea kamanoaia ao akea ae e na kamanoira. (Etek. 38:​10-12) E na bon akea ara bwai ni buaka ao ti aki kataneiaaki n te buaka. A na bon taraira natannaomata bwa ti kai konaaki. A a aki ataia ae a tauraoi ana anera Iehova ni kamanoira, ma ti ataa aei ngaira ibukina bwa iai ara onimaki. Eng, a na bon aki ataia. A na boni kubanako ngkana e a roko te taanga ni buaka mai karawa ni kamanoira!​—TeKao. 19:​11, 14, 15.

14. Tera ae ti kona ni karaoia ngkai ibukini katauraoara imwain taai aika a na roko?

¹⁴ Tera ae ti kona ni karaoia ngkai ibukini katauraoara imwain taai aika a na roko? Te moan, ti riai ni bwaina te iango ae riai ibukini bwaikoraki, ngkai ti na boni kitani n te tai teuana. A riai naba n rau nanora ni baika iai iroura ao ni karekea kimwareireira n ara iraorao ma Iehova. Ngkana ti a kinaa riki Atuara, ti nang kakoauaa riki ae e boni kona ni kamanoira ngkana e a buakanira Koka mai Makoka.

15. Baikara baike e rinanoi Tawita are e a ataia iai bwa e aki kona ni kaaki taekana Iehova?

¹⁵ Nora te bwai ae e buoka Tawita ao ae kona naba ni buokira ni katauraoira imwaini kataaki. E taku Tawita: “Katoongnga ao noria ae e raoiroi Iehova. E a kukurei te aomata ane e kamanoa irouna.” (TaiAre. 34:8) A kabwarabwaraaki n taeka akanne bukina ngkai e kona Tawita n onimakina ana boutoka Iehova. E onimakina Iehova Tawita ao e aki kaaki taekana  te Atua. Ngke e ataei Tawita ao e kaaitara ma te toa mai Biritia ae Koria. E taekina aei nakon te tia buaka ane korakora anne: “N te bong naba aei ao e na anga ngkoe Iehova nako nanoni baiu.” (1Tam. 17:46) Imwina, e beku Tawita iroun te uea ae Tauro. E kataia n tiringnga Tauro n taai aika bati. Ma ‘e memena Iehova’ iroun Tawita. (1Tam. 18:12) Ibukina bwa e a tia n nora ana ibuobuoki Iehova Tawita n taai aika nako, e ataia ae e kona ni buokia ni kataakina aika ngkai.

16. N te aro raa ae ti kona iai ni “katoongnga” ao n noria ae e raoiroi Iehova?

¹⁶ Ngkana ti onimakina ana kaetieti Iehova ngkai, ti na kakoauaa riki ae e boni kona ni kamaiuira n taai aika imwaira. Ti riai n onimakina Iehova ngkana ti na bubutiia ara tia kammwakuri ibukin ara motirawa bwa ti aonga ni kaea te runga ke te bwabwaro, ke ngkana ti na bubutii bitakin ara tai ni mwakuri bwa ti aonga ni kaei botaki nako ao ni kabanea riki ara tai n te mwakuri ni minita. Ma iangoia bwa e aki butimwaea ara bubutii ara tia kammwakuri ao ti a kabaneaki. Ti onimakina Iehova bwa e na aki kitanira ke ni kaaki taekara, ao e na katauraoi n taai nako baike ti kainnanoi? (Ebera 13:5) A bati ake a kabwanina aia tai ake a taekinna bwa e a tia Iehova ni buokiia n te tai are a kainnanoia iai. E boni kakaonimaki Iehova.

17. Tera te kibu ibukin te ririki 2022, ao e aera ngkai e tonuraoi?

¹⁷ Ngkai e mena Iehova n ara itera, ti na bon aki maakui kanoan taai aika imwaira. E na bon aki kitanira Atuara ngkana ti teimatoa ni moanibwaia nanona ni maiura. Ibukini kauringara bwa ti riai ni katauraoira mangkai imwain taai aika kangaanga aika imwaira ao n onimakina Iehova bwa e na aki kitanira, e a tia te Rabwata n Tautaeka n rinea Taian Areru 34:10 bwa ara kibu ibukin te ririki 2022, ae kangai: “A na bon aki tare n te bwai teuana ae raoiroi akana ukoukora Iehova.”