E ataa raoi te kangaanga te abotoro Bauro ae kona n reke man te rongorongo ae kewe mairoun Tatan, ma a aki bane n ataia raona ni Kristian. N te katoto, iai tabeman i Korinto ae e a riao onimakinaia i bon irouia, ao a iangoia bwa e korakora aia onimaki ao a aki kona ni bwaka. (1Kor. 10:12) Anne bukina ae e anga te kauring aei Bauro: “I maaku bwa e kaawa ni kabuakakaaki ami iango, ao kam na rairakinako mani kaotiotan te nano ni koaua ao te itiaki ae riai nakon te Kristo, n aron Ewa ngke e mwamwanaaki n ana nanowanawana te naeta.”​—2Kor. 11:3.

E kaotaki n tabeaiangani Bauro aei bwa e bon aki riai te aoaori. Ngkana ko na tokanikai i aoni buakanakin am iango, ko riai n atai karuanikain rongorongo aika kewe ao ni kamanoko mai iai.

Tera te rongorongo ae kewe ae kabutakinako? N te kaongora aei, bon taekan te rongorongo ae tabeitera ke ae mwamwanaa te aba ae rotii aroia n iango aomata ao aia mwakuri. A kabotaua tabeman ma “karaki aika kewe, kabwaouaan te rongorongo, te mwamwanaa te aba, anaakin nanoia aomata, kairan aia iango, [ao] te buaka n te iango” ao a kairekerekea ma “babaire aika buakaka, a karuanikai, ao a babakanikawai.”​—Te boki ae Propaganda and Persuasion.

Tera aroni karuanikaina? Bon te bwai ni kamwane, n aron te kaeti ae aki kona n noraki ae akea boina, ma e boitin, ao e rin n ara iango teutana imwin teutana. E taku te tia rabakau n  te aroaro ni maiu ae Vance Packard bwa e rotaki ara mwakuri n te rongorongo ae kewe “n aron ae riaon ara iango.” E taku te tia rabakau temanna, bwa mwaane ao aine ake a kairaraangaki iai “a kai kairaki nakon te aroaro ni maiu ae moan te karuanikai” n aron te ‘buaka ae korakora te tiritiri iai, te inanonano n te reeti ae riao, riribaakin te Aro, ao aroaro riki tabeua aika aki raraoi.’​—Te boki ae Easily Led​—A History of Propaganda.

Ngkana a kona aomata ni burebureira n aia rongorongo aika kewe, tera ngkanne aron rotakira iroun Tatan? E a tia ni mamataukiroi aroia aomata mangke a moani karikaki. A “bane kaain te aonnaba” ngkai ni mena i aani mwaakana. E kona ni kamanenai waaki nako n te aonnaba ni kabutiinako iai ana kewe. (1Ioa. 5:19; Ioa. 8:44) E rangi ni kokona Tatan ‘ni kamataki nanoia aomata’ ngaia are e a “burebureiia [ngkai] kaain te aonnaba ni kabutaa.” (2Kor. 4:4; TeKao. 12:9) Ko na kangaa n rarawa nakon ana rongorongo ae kewe?

E anga Iesu te kaetieti ae bebete aei ibukini buakanakin te rongorongo ae kewe: “Kam na ataa te koaua, ao e na kainaomataingkami te koaua.” (Ioa. 8:​31, 32) N tain te buaka, a riai tautia n ataa te tabo ae e na reke iai te rongorongo ae kona n onimakinaki, ibukina bwa a na kabutiinako rongorongo aika kewe aiaia bwa a aonga ni mwane iai. Ma e na reke ia te rongorongo ae kona n onimakinaki? E a tia ni katauraoa anne Iehova. Ko kona ni karekei bwaai nako aika ko kainnanoi i nanon te Baibara, ibukini buakanakin ana rongorongo Tatan ae kewe.​—2Tim. 3:​16, 17.

E bon ataa aei te tia kabutiinako rongorongo aika kewe ae kakannato ae Tatan. Ngaia are e kabongana ana waaki ae ngkai ni kabwarai iai nanora mani warekan te Baibara ao te ukeuke n reirei iai. Tai bwaka n ana bwai ni kamwane akanne! (IEbe. 6:​11, kabwarabwara mai nano) Karekea ‘mataatam raoi’ n iteran nako te koaua. (IEbe. 3:18) E kainnanoaki iai am kakorakora. Ma ururinga te koaua ae kakawaki aei, ae e kaotaki iroun te tia kororongorongo ae Noam Chomsky: “Akea ae e kona ni kanoaa am iango n te koaua. Bon te bwai ae ko riai ni kakaaea i bon iroum.” Ngaia are “kakaaea i bon iroum” n arom n taningamarau n “ukeuke raoi n te Koroboki ae Tabu n te bong ae koraki.”​—Mwa. 17:11.

Uringnga ae e aki tangiriko Tatan bwa ko na bwaina te iangoraoi ao n ataa koauan te baere ko ongo. Bukin tera? N aron ae taekinaki n te boki teuana, ibukina bwa “a kokona riki” rongorongo  aika kewe “ngkana a kabwaraaki nanoia aomata bwa a na aki bwaina te iangoraoi.” (Media and Society in the Twentieth Century) Ngaia are tai waekoa ni kakoauai bwaai nako ake ko ongo, ao ko aki iaiangoi raoi moa. (TaeRab. 14:15) Kabongana am konabwai n iango ao te wanawana are e anganiko te Atua, bwa ko na kakoauaa raoi te koaua.​—TaeRab. 2:​10-15; IRom 12:​1, 2.

A kona taani karaoi babaire ibukin te buaka ni kabongana te rongorongo ae kewe ni kamamaraa iai ao ni kakerikaaka te nano ni kani buaka. A kona ni mwamwanaiia tautia ake aiaia bwa a na boni buaka i marenaia, ke ni kababaia bwa a na kaokoroia man te taanga ni buaka ae bwanin. E taekinna te mataniwi n te taanga ni buaka mai Tiaman bwa teuana bukini konaakia n te Moani Buaka Are Kabutaa Aonnaba, bwa a rangi n rotakibuaka aomata n te rongorongo ae kewe are kabutakinako, ao a aikoa ataa te bwai ae a na karaoia. E kabonganai naba aeka ni kamwane akanne Tatan ni karaureia ao ni kataenikaiia iai konana. N te katoto, e kauekea te itabarara i buakoia taari ke ni mwamwanaiia bwa a na kararoaia ma ana botaki Iehova ibukin noran te ribuaka iai ke te kairua.

Tai mwamwanaaki! Kariaia kairakim n Ana Taeka te Atua. N te katoto, ni kaineti ma kateimatoaan te katiteuanaaki ma taari n te onimaki, ko kaungaaki n te Baibara bwa ko na teimatoa n “tauraoi n ikabwarabure” ao ni waekoa ni kanakoraoi itabarara. (IKoro. 3:​13, 14; Mat. 5:​23, 24) E anga te kauring ae matoatoa bwa ti na aki kararoaira ma te ekaretia. (TaeRab. 18:1) Tuoi bwaini kamanoam ni kaitaraa ana rongorongo ae kewe Tatan. Titirakiniko ni kangai: ‘Tera ae e kaira au iango ngke e kaunai tariu temanna? Nanon aon te aba ke taamnein te Atua?’​—IKar. 5:​16-26; IEbe. 2:​2, 3.

Te tautia ae e a mamaara kakaonimakina ni koaua nakon ana tia kairiri, e na bon aki nakoraoi ana buaka. Ngaia are taani kabutiinako rongorongo aika kewe a kataia n urui onimakinaia taani kairiri irouia tautia. Ngkana iai aia kairua taani kairiri, a kona ni kabongana ao ni kangai: “Kam aki kona n onimakinia ami tia kairiri!” ao “Tai kariaia bwa a na kairingkami nakon te kabuanibwai!” E kakaraoa aei Tatan. E aki kona ni bwara nanona ni kataia ni kamemeerea iroum onimakinan ana kairiri Iehova are e a tia ni katauraoia.

 Ko na kangaa ni kamanoko mai iai? Motinnanoia bwa ko na nimta ana botaki Iehova ao ni kakaonimaki ni koaua ni boutokaa te mwaaka ni kairiri are e katauraoia, n aki ongea te aki kororaoi ae ko noria. (1Tet. 5:​12, 13) Tai kariaia bwa e na ‘waekoa ni mangaongao am iango’ ngkana ko kaaitara ma aia waaki taan tannako man te koaua, ke taani bureburea te iango, e ngae naba ngkana a taraa ni koaua waaki akanne. (2Tet. 2:2; Tito 1:10) Kakairi n te taeka n reirei are e anganaki te rorobuaka n ataei are Timoteo. Nimta te koaua are ko a tia n reiakinna, ao ururingnga bwa ko reiakinna mai ia. (2Tim. 3:​14, 15) Bon iai te bwai ni kakoaua ae bati ae oti iai bwa ko kona n onimakina te toro ae kakaonimaki are e a tia ni kabongana Iehova i nanon ririki aika e a kani bubua ngkai, ibukini kairara ni kawain te koaua.​—Mat. 24:​45-47; Ebera 13:​7, 17.

Uringnga are e kataia naba Tatan ni kaririko n aanga aika otara. N tabetai, e kataia ni kakamaakuko. Te bwai ni kakamaaku bon “teuana mai buakon rongorongo aika kewe ae e a kamani kakabonganaaki.” (Te boki ae Easily Led​—A History of Propaganda) N te katoto, e koreia Professor Philip M. Taylor mai Buritan bwa a kabongana kaain Aturia te bwai ni kakamaaku ao te rongorongo ae kewe bwa a aonga n taui aroia aiaia. E na boni kabongana Tatan maakakia aomata, maakakin te bwainikirinaki, maakakin te mate, ao aeka ni kakamaaku riki tabeua ibukin tauan arom bwa ko aonga ni kerikaaki man am beku iroun Iehova.​—Ita. 8:12; Ier. 42:11; Ebera 2:15.

Tai kariaia Tatan bwa e na kabongana te maaku ni kamamaraa iai nanom ke n urua etin arom. E taku Iesu: “Tai maakuia te koraki ake a kona ni kamateingkami, ao akea riki te bwai ae a na karaoia imwin aei.” (Ruka 12:4) Onimakina raoi ana berita Iehova are e na tararuaiko, ke n anganiko “te korakora ae riaoni korakoraia aomata,” ao ni buokiko ni kaaitarai aanga ni kakamaaku ake ko na bwaka iai.​—2Kor. 4:​7-9; 1Bet. 3:14.

Ko na boni bae ni kaaitara ma baika kakamaaku ake a na kamamaraa nanom. Ma ururingi ana taeka ni kaungaunga Iehova nakon Iotua, aikai: “Ko na ninikoria ao kakorakorako. Tai maakunrang ke ni maaku, bwa e memena iroum Iehova ae Atuam n taabo ake ko nako iai.” (Iot. 1:9) Ngkana ko raraoma, waekoa n tataro nakon Iehova ni bunrii tabeaiangam nako. Ane ko na kakoauaa raoi bwa ‘te rau are mairoun te Atua e na kawakina nanom ma am iango’ bwa ko aonga ni korakora ni kaaitarai ana rongorongo nako aika kewe Tatan.​—IBir. 4:​6, 7, 13.

Ko uringa te rongorongo ae kewe are e kabongana ana tia tei Aturia are te Rabetiake nakoia ana aomata te Atua? Ai aron ae e kangai, ‘Akea te bwai teuana ae e kona ni kamanoko mairoun Aturia. Akea naba te bwai ae e kona ni karaoia ibukim Atuam ae Iehova.’ E ninikoria ni kangai: ‘E bon tuangira Iehova bwa ti na kamauna te aba aei.’ Tera ana taeka Iehova ibukin anne? “Tai maaku ibukin taeka ake ko ongo, . . . ake a taekin ana toro uean Aturia ni kamatauningaai iai.” (2Uea 18:​22-25; 19:6) Imwina, e kanakoa te anera temanna bwa e na kamaunaia I-Aturia aika 185,000 n te tairiki ae tii teuana!​—2Uea 19:35.

Ko a tia n taamnei n te taamnei teuana ae ko nora iai temanna bwa e a mwamwanaaki ao ni kairaki ana iango? Ko boni bae ni kangai i nanom: ‘Tai kakoauaia! A kekeweiko!’ Iangoa ngkanne aroia anera n tatakaruaa naba ae kangai nakoim: “Tai mwamwanaaki n ana kewe Tatan!”

Kaini taningam nakon ana rongorongo aika kewe Tatan. (TaeRab. 26:​24, 25) Kakauongo nakon Iehova ao onimakinna ni bwaai nako aika ko karaoi. (TaeRab. 3:​5-7) Butimwaea ana onnon aei: “Bwaina te wanawana natiu, ao kakimwareireia nanou.” (TaeRab. 27:11) Ao ane ko na tokanikai i aoni buakanakin am iango!