1-3. (a) A kangaa Kristian ni kaotiia bwa a ingainga ni kani bobotaki? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.) (b) Tera ae ti na maroroakinna n te kaongora aei?

NGKE ai tibwa 17 ana ririki Corinna, e kabureaki tinana ao ni kanakoaki nakon ana tabo te Soviet ae a kammwakuraki iai buure. Imwina, e a kamwaingaki Corinna nako Siberia, nga ma nga te maire mai abana. E kammwakuraki kaanga te toro ao e mwakuri korakora n tabetai i tinaniku n tain te mwaitoro ma kunnikaina ae aki tau ibukini kaabueana. N aki ongei karawawata aikai, ma e motinnanoia Corinna ao te tari te aine temanna bwa a na kaea te taromauri n te ekaretia teuana.

² E kabwarabwaraa neiei ni kangai: “Ti kitana ara tabo ni mwakuri n te tairiki ao n rianna nakon te tabo n turein teuana ae 15 te maire (25 te kiromita) raroana. E mwananga te turein n te aoa uoua n te ingabong ao ti kabanea onoua te aoa imwain ruora, ao ni manga rianna n te raroa ae onoua te maire (10 te kiromita) nakon te tabo ni bobotaki.” E uaana mwanangaia arei? E taku Corinna: “N tain te botaki ao ti reiakina Te Taua-n-Tantani ao n anenei kunan te Tautaeka n Uea. E riki bwa kakorakoraan ao karikirakean ara onimaki.” E ngae ngke a aki okira aia mwakuri  imwin tenibong, ma e aki roko n te ataia te manatia n te tabo ni man ae akea n taai akanne Corinna ma raona arei.

³ E kakawaki n taai nako irouia ana aomata Iehova taai ake a bobotaki iai. N te tai naba are e tei iai te ekaretia ni Kristian, a ‘mutiakina te kaai n ikoikotaki’ taan rimwin Iesu. (Mwa. 2:42) Ko bae naba n uataboa ingaingaia ni kani kaakaei bobotaki n te ekaretia. E ngae n anne, a bane Kristian n aitara ma bwaai n tutuki. E kona ni kangaanga kaeani bobotaki iroura ibukin te mwakuri ni kareketianti, te babaire ae bati, ke kuara man ara mwakuri ni katoabong. Tera ae kaungaira bwa ti na kataia n tokanikai i aoni bwaai n tutuki aikai, ao ni kateimatoa arora ni kaakaei bobotaki? ^[1] Ti na kangaa ni buokiia ake ti reirei ma ngaiia n te Baibara ao tabemwaang bwa a na ataa kakawakin kaeani bobotaki? N te kaongora aei, ti na rinanoi bukina aika wanua ngkai ti bobotaki n taromauri. Ti kona ni kaokoroi nakon itera aika tenua n aron aikai: aron rotakim, rotakia tabemwaang, ao rotakin Iehova ni kaeani bobotaki iroum. ^[2]

4. E kangaa te bobotaki ni buokira n reiakina taekan Iehova?

⁴ Ti reireiaki n taiani bobotaki. Ti buokaki ni bobotaki n ekaretia nako bwa ti na reiakina taekan Atuara ae Iehova. N te katoto, n taai aika tibwa nako ae kaania uoua te ririki ao n angiin ekaretia e rinanoaki te boki ae Kaaniko Riki ma Iehova n te Reirei n te Baibara n te Ekaretia. Tiaki e kakorakoraaki tangiran Tamam are i karawa iroum n reiakinan aroaron te Atua ma aia kaeka naba tarim n te ekaretia? Ti karikirakei naba ara atatai n Ana Taeka te Atua n arora ni kakauongo raoi nakoni kabwarabwara, kaotioti, ao taiani wareware n te Baibara. (Neem. 8:8) N te katoto, iangoi bwaai n taamnei aika kakawaki ake ko karekei ni katoa wiki n am tai ni katauraoi ao n ongoraean reirei aika kakawaki n te wareware man te Baibara!

5. A kangaa bobotaki ni buokiko ni maiuakini baike ko reiakin man te Baibara ao ni kanakoraoa arom n uarongorongo?

⁵ Ti buokaki ni bobotaki n te ekaretia bwa ti na maiuakini booto n reirei man te Baibara n iteran nako maiura. (1Tet. 4:9, 10) N te katoto, te Reirei n te Taua-n-Tantani bon ibukini kainnanoia ana aomata te Atua. E a tia te Reirei n te Taua-n-Tantani ni kaungako bwa ko na manga rinanon tiam, ko na kabwaraa ana bure tarim n te ekaretia, ke ni kanakoraoi riki am tataro? Ti reireinaki te mwakuri ni minita n te botaki i nanon te wiki. Ti reiakinaki aron tataekinan te rongorongo ae raoiroi ao arora n anga te reirei ae uaana i aoni booto n reirei n te Baibara.​—Mat. 28:19, 20.

6. Ti kangaa ni kaungaaki n ara bobotaki ao ni kakorakoraaki iai?

⁶ Ti kaungaaki n taiani bobotaki. E kona te waaki ae ngkai ni kamamaarai ara iango, ara namakin, ao ara onimaki. Ni kaitaraan anne, ti kaungaaki ao ni kakorakoraaki ni bobotaki n te ekaretia. (Wareka Mwakuri 15:30-32.) N ara bobotaki aika bati ao ti rinanoi kakoroani bukin taetae ni burabeti n te Baibara. Ibukin anne, e a kaneneaki riki ara koaua bwa a na boni koro bukin ana berita Iehova n taai aika a na roko. Ni koauana, ti aki tii kaungaaki irouia naake a kabwarabwara mai moa. Ti kakorakoraaki naba n aia kaeka tarira n te onimaki ao aia anene mai nanoia. (1Kor. 14:26) Ao ngkana ti mamaroro ma tarira imwain ao imwini bobotaki, ti namakinna ae ti katiteuanaaki ao ni karekea te kabebeteaki ni koaua.​—1Kor. 16:17, 18.

7. E aera bwa e rangi ni kakawaki rokora n ara bobotaki?

⁷ Ti kairaki n te taamnei ae raoiroi n taiani  bobotaki. E taku Iesu Kristo are kamimitongaki: “Ane iai taningana ao ke e ongo ana taeka te taamnei ae raoiroi nakoia ekaretia.” (TeKao. 2:7) Eng, e kaira te ekaretia ni Kristian Iesu rinanon te taamnei ae raoiroi. Ti kainnanoa te taamnei ae raoiroi bwa e na buokira n rarawa nakon te kariri, e na kaninikoriaira ao ni kataubobongaira n te mwakuri ni minita, ao ni buokira naba ni karaoi motinnano aika raraoi. Tiaki bwa ti na katai aanga nako ake a katauraoaki n ikotaki ma bobotaki n te ekaretia ibukini karekean te taamnei ae raoiroi anne?

8. A kangaa ni buokaki tarira n te onimaki ngkana a norira ni kaei bobotaki ao a ongoraei ara kaeka ma ara anene? (Nora naba te bwaoki ae “E Kitanna n Taai Nako ma Namakinan te Marurung Riki.”)

⁸ E reke ara tai ni kaotia ae ti tangiriia tarira n taiani bobotaki. Kananoi iangoani kangaanga ake a riai n nanomwaaka iai tarim tabeman n am ekaretia. Maroaka are e korea aei te abotoro Bauro: “Ti na iaiangoira i marenara”! E kabwarabwaraa imwina Bauro bwa ti kona ni kaota ara mwamwannano n arora n “aki kaaki arora ni bobotaki.” (Ebera 10:24, 25; te kabwarabwara mai nano) Ko kaotia ni kaeani bobotaki bwa ko kani katiteuanaaki ma tarim n te onimaki, ni maroro ma ngaiia, ao n tabeakin aia namakin. Irarikin anne, a kaungaaki naba n am kaeka mai nanom ao am anene.​—IKoro. 3:16.

9, 10. (a) Kabwarabwaraa aron ana taeka Iesu n Ioane 10:16 ni buokira n ataa kakawakin te bobotaki ma tarira n te onimaki. (b) Ngkana ti katoatai n roroko n te bobotaki, ti kangaa iai ni buoka temanna ae kaitaraaki irouia ana utu?

⁹ Ti katiteuanaaki ma raora n te onimaki n taiani bobotaki. (Wareka Ioane 10:16.) E kabotaua Iesu ma te tia kawakintiibu, ao taan rimwina ma te nanai n tiibu. Iangoa aei: Ngkana a mena n te maunga uoman tiibu, uoman riki a mena n te mwarua, ao temanna e amwarake n taabo tabeua, a na taekinaki tiibu akana niman akanne bwa tii tenanaina? A aki, bwa a kaai n ikoikotaki te nanai n tiibu i aan ana tararua te tia kawakinia. N aron naba anne, ti aki kona n irira ara tia Kawakintiibu ngkana bon nanora ni kani kaokoroira. Ti riai ni bobotaki ma Kristian ake tabeman ao n riki bwa “tii tenanaina” i aan “temanna te tia kawakintiibu.”

¹⁰ Ngkana ti kaea te taromauri, ti a boutokaa iai katiteuanaakin ara botaki n itaritari. (TaiAre. 133:1) A a tia tabeman raora n te onimaki ni kaitaraaki irouia aia karo ao tariia. Ma e berita Iesu bwa e na karekea aia utu n te onimaki ae a na tangiriia ao n tabeakinia. (Mareko 10:29, 30) Ngkana ko katoatai ni kaei bobotaki, ko kona ni kaotia raoi ae bon te karo ngkoe, te tina, ke te tari, irouia naaka a tangiraki aikai! Tiaki ngkanne kaungaaki iai bwa ti na kabanea ara konaa n roroko ni bobotaki nako?

11. E kangaa kaeani bobotaki iroura ni buokira n angan Iehova te baere bon riai n anganaki?

¹¹ Ngkana ti kaakaei bobotaki, ti angan iai Iehova te baere bon riai n anganaki. Ngkai bon ara tia Karikiriki Iehova, e riai ni karaoiroaki, n neboaki, ni katituaraoaki, ao ni karineaki. (Wareka Te Kaotioti 7:12.) Ngkana ti tataro, ti anene ao n taekina Iehova n ara bobotaki, ti anganna iai te baere bon riai n anganaki ae taromauriana iroura. E kakawaki iroura te tibwanga ae karinean Teuare e a tia ni karaoa ae rangi ni bati ibukira.

12. Tera aron rotakin Iehova n ongeabara n ana tua ibukini kaeani bobotaki?

¹² E bon riai naba bwa ti na ongeaba iroun Iehova. E tua nakoira bwa ti na aki kaaki arora ni bobotaki, moarara riki n tain te toki aei. Ngkana ti kukurei n ongeaba n te tua anne, e na kukurei iai Iehova. (1Ioa. 3:22) E nori ao a kakawaki irouna ara kakorakora ni kaei bobotaki nako.​—Ebera 6:10.

13, 14. Ti kangaa ni kaania Iehova ma Iesu n taai ni bobotaki?

¹³ Ngkana ti kaei bobotaki, ti a kaotia nakon Iehova bwa ti kani kaania ma Natina. N ara bobotaki ao e kairirira ara tia Reirei ae Moan te Kakannato rinanon ana Taeka ae te Baibara. (Ita. 30:20, 21) A taekina naba aei aomata aika tiaki kaain te onimaki ake a kaei ara bobotaki: “E boni mena te Atua i buakomi.” (1Kor. 14:23-25) E kakabwaiai Iehova taiani bobotaki n taamneina ae raoiroi ao e boni kaira te angareirei man te Baibara. N ara bobotaki, ti a kakauongo iai bwanaan Iehova ao n namakina tangirara irouna, ao ni kaania.

¹⁴ E taku Iesu: “Ike a botaki iai uoman ke teniman n arau, ao I mena naba i buakoia.” (Mat. 18:20) N te boto n reirei anne, e kaineti ana taeka Iesu nakon ara bobotaki. Ngkai Kristo atun te ekaretia, e ‘nakonako i buakoia’ ekaretia aika kaainaki irouia ana aomata te Atua. (TeKao. 1:20–2:1) Karaua iangoia! A kakorakoraira Iehova ma Iesu n ara tai ni bobotaki ni Kristian. Tera am iango n ana namakin Iehova ngkana e nora ingaingara ni kani kaania ma Natina?

15. Ti kangaa ni kaotia nakon te Atua bwa ti ongeaba irouna n rorokora n taiani bobotaki?

¹⁵ Ngkana ti kaei bobotaki, ti a kaotia iai bwa ti boutokaa ana tautaeka te Atua. E ngae ngke e tua Iehova nakoira bwa ti na kaei bobotaki, ma e aki kairoroira nako iai. (Ita. 43:23) Ngaia are e a nakoira aroni kaotan tangiran Iehova mai nanora ao teira n nene ni boutokaa ana tautaeka. (IRom 6:17) N te katoto, e kona ni kairoroira te tia kammwakuri n tuangira bwa ti na mwinibwaia kaakaean te bobotaki ibukin te mwakuri ni kareketianti. Ngkana ti bobotaki n taromauri, e kona te tautaeka ni kakamaakuira n taian tuuaa, te kabureaki, ke n ae kakaiaki riki. Ke ti kona ni kaririaki ni karaoan te kaakibotu n oneani mwin ae ti na kaea te taromauri. Ngkana a riki baikai, ti a kaaitara ma te motinnano aei: Antai ae ti na ira nanona? (Mwa. 5:29) Ngkana ti rinea boutokaan ana tautaeka Iehova, ti a kakimwareireia nanona.​—TaeRab. 27:11.

16, 17. (a) Ti kangaa n ataia ae a rangi ni kakawaki taiani bobotaki irouia Kristian n te moan tienture? (b) Tera ana namakin Brother George Gangas ibukini bobotaki ni Kristian?

¹⁶ A aki tii bobotaki Kristian rimoa tabeua te tai imwin te kakai ae kamimi ni Bentekota 33 C.E., ma “a botumwaaka ni mutiakina aia angareirei abotoro ao a a kaai n ikoikotaki.” (Mwa. 2:42) Te taeka ni Kuriiti ae rairaki bwa “a botumwaaka ni mutiakina” e nanonaki iai te nanomwaaka ke te teimatoa ni karaoa te bwai teuana ma te kakorakora. E aki bebete kaeani bobotaki irouia Kristian akanne i aan te tautaeka n Rom ao  kakaaitaraia irouia mataniwi n te Aro n Iutaia. Ma a boni botumwaaka naba.

¹⁷ A bati ana toro Iehova n taai aikai aika rangi ni kakaitau ibukini bobotaki ni Kristian. E taku George Gangas ae kaain te Rabwata n Tautaeka n te maan ae raka i aon 22 te ririki: “Irou ngai, te bobotaki ma taari bon te bwai teuana ae moan te kakukurei n te maiu ao nibwan te kaungaunga. I tangiria ni moantaai n roko n te Tabo n Taromauri ao ni kabanea ni kitanna ngkana I konaa. I namakina te kimwareirei ngkana I maroro ma ana aomata te Atua. Ngkana I mena i buakoia, I namakinna ae I kamanoaki ao ni mwengaraoi ma au utu n te bwaretaiti n taamnei.” E reitia n taku: “N aron te kambwati ae kokotea meang, ao ai aron naba nanou ao au iango ae te kani kaakaei bobotaki.”

18. Tera am namakin ibukin ara bobotaki, ao tera ae ko motinnanoa karaoana?

¹⁸ Anne naba am namakin ibukin te kaai ni bobotaki n taromauria Iehova? Ngkana ngaia anne, motinnanoia bwa ko na nanomwaaka ao ni botumwaaka ni kakorakorako ni kaei bobotaki. Ko a kaotia ngkanne ae ko inanoi ma te Uea ae Tawita are kangai: “Iehova, I tangira te auti ae ko maeka iai.”​—TaiAre. 26:8.