1. N aron ae taekinaki n I-Ebeto 6:​10-13, tera ana anga teuana Iehova ae moan te karaunano ae e kaota iai tabeakinara? Kabwarabwaraa.

ANA anga teuana Iehova ae moan te karaunano ae kaota iai tabeakinara ngkai ana toro ngaira, boni man arona ni buokira bwa ti na kaaitaraia taani kairiribai nakoira. Karoton te tia kairiribai nakoira bon Tatan ao taimonio. E anga te kauring Iehova nakoira ibukia, ao e anganira naba baika ti kainnanoi bwa ti aonga ni kaaitaraia. (Wareka I-Ebeto 6:​10-13.) Ngkana ti butimwaea ana ibuobuoki Iehova ao n onimakinna raoi, ti na kona n tokanikai ni kaitaraa te Riaboro. Ti kona naba ni kaotiota te aki nanokokoraki n aron te abotoro Bauro. E korea aei: “Ngkana e tei ibukira te Atua, ao ai antai ae kona ni kaaitaraira?”​—IRom 8:31.

2. Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei?

² Ngkai Kristian ni koaua ngaira, ti aki kaatuua ara iango i aon Tatan ao taimonio. Ti kaatuua riki ara iango i aon reiakinan Iehova ao te beku ibukina. (TaiAre. 25:5) Ma ti riai n atai ana anga Tatan ake e kakabonganai. Bukin tera? Bwa ti aonga n aki mwane irouna. (2Kor. 2:11; kbn.) N te kaongora aei, ti na nora te anga ae a rangi ni kokona iai Tatan ma taimonio, are a kataia ni burebureiia iai aomata. Ti na nora naba arora ae ti kona n tokanikai iai n rarawa nakoia.

3-4. (a) Tera te tabunea? (b) Tera aroni butanakoni kakoauaan te tabunea?

³ Ana anga ae rangi ni kokona iai Tatan ao taimonio bon aroia ni kataia ni burebureiia aomata rinanon te tabunea. A  taku taan tabunea bwa aongkoa a atai ke a taui aroni baike a aki kona aomata n atai ke n taui aroia. N te katoto, a taku tabeman bwa aongkoa a atai kanoan taai aika a na roko mani kabonganaan te kaiwa ke taraani bwaini karawa. Tabeman riki a karaoi mwakuri ake aongkoa a taetae iai ma maate. Tabeman a kakaraoi mwakuri n tabunea ao a kona ni karaoa temanna. *

⁴ Tera aroni butanakoni kakoauaani mwaakan te tabunea? E kuneaki n te kakaae teuana ae karaoaki n aaba aika 18 i Latin America ao n te Caribbean bwa e kaania katenimwakoroni mwaitiia aomata iai aika onimakina te tabunea ke te mwakuri n ibonga, ao e kaania naba te mwaiti anne aika kakoauaa bwa a kona aomata n reitaki ma taamnei. E karaoaki naba te kakaae n aban Aberika aika 18. E katautauaki bwa e raka i aon iterani mwaitiia aomata iai ake a taekinna bwa a kakoauaa te tabunea. Ngaia are n taabo aika ti mena iai, ti riai ni kawakinira man te tabunea. E bon teimatoa Tatan ni burebureiia “kaain te aonnaba ni kabutaa.”​—TeKao. 12:9.

5. Tera ana namakin Iehova ibukin te tabunea?

⁵ Iehova bon “te Atua ae tataekina te koaua.” (TaiAre. 31:5) Ao tera ana namakin ibukin te tabunea? E bon ribaia! E tuangia tibun Iteraera ni kangai: “E aki riai n noraki i buakomi te aomata ae kabueka natina te mwaane ke natina te aine n te ai, te tia kaiwa, te tia tabunea, te tia ukoukori kanikinaeani baika tuai n riki, te tia kakaraoi, te tia bubutii buokana iroun te tia rorokoia taimonio, ke te tia kaiwani kanoan taai aika a na roko, ke te tia titirakinia maate. Bwa e riribaaki iroun Iehova ane e kakaraoi baikai.” (TuaKau. 18:​10-12) A aki mena Kristian i aan te Tua are a anganaki tibun Iteraera iroun Iehova. Ma ti ataia bwa e aki bibitaki ana namakin ibukin te tabunea.​—Maraki 3:6.

6. (a) E kangaa Tatan ni kabongana te tabunea bwa a na rotakibuaka iai aomata? (b) N aron ae kaotaki n Te Minita 9:​5, tera te koaua ni kaineti ma aroia maate?

⁶ E anganira Iehova te kauring ibukin te tabunea ngkai e ataia bwa Tatan e kabongana te tabunea bwa a na rotakibuaka iai aomata. E kabongana Tatan te tabunea ni boutokai iai keewe, ae teuana naba ma iai bwa aongkoa a maiu n te tabo teuana maate. (Wareka Te Minita 9:5.) E kabongana naba Tatan te tabunea ni kakamaakuia aomata ao ni katannakoia mairoun Iehova. Tiana bwa naake a kabongana te tabunea a na onimakinia taamnei aika buakaka ao tiaki Iehova.

7. Tera ae e tuangira Iehova?

⁷ N aron ae taekinaki mai mwaina, e tuangira Iehova baika ti riai n atai bwa ti a aonga n aki burebureaki iroun Tatan ao taimonio. Iangoi mwaneka aika manena ake ti kona ni buakana iai Tatan ao taimonio.

8. (a) Tera raoi te anga ae ti kona n rarawa iai nakoia taamnei aika buakaka? (b) E kangaa Taian Areru 146:4 ni kaotaraea ana kewe Tatan ibukin te mate?

⁸ Wareka Ana Taeka te Atua ao kananoa am iango iai. Bon aei raoi te anga ae ti kona n totokoi iai keewe aika boutokaiia taamnei aika buakaka. Ana Taeka te Atua kaanga ai aron te kabaang ae kakang ae  kona ni kaotaraei keewe ake e boutokai Tatan. (IEbe. 6:17) N te katoto, e kaotaraeaki n Ana Taeka te Atua te kewe are a kona maate n reitaki ma aika maiu. (Wareka Taian Areru 146:4.) Ti kauringaki naba iai bwa tii Iehova ae kona n atai kanoan taai aika na roko. (Ita. 45:21; 46:10) Ngkana ti wawareka Ana Taeka te Atua ao ni kananoa ara iango iai, ti na kona ni kaaitarai ao n ribai keewe ake a tangirira taimonio bwa ti na kakoauai.

9. Aeka n tabunea raa aika ti na rarawa iai?

⁹ Rarawa ni karaoi baika irekereke ma te tabunea. Ngkai Kristian ni koaua ngaira, ti aki kairekerekeira ma aeka n tabunea nako. N te katoto, ti aki kawariia taan rorokoia taimonio ke ni kataia n reitaki ma maate n aanga tabeua. N aron ae kaotaki n te kaongora are imwain aei, ti aki karaoi katei n taunimate aika boto i aoni kakoauaan ae a maiu n te tabo teuana maate. Ti aki naba kabonganai taraakini bwaini karawa ke te kaiwa ni kataia n atai iai kanoan taai aika a na roko. (Ita. 8:19) Ti ataia bwa a rangi ni karuanikai aeka ni mwakuri aikai ao ti a kona n reitaki iai ma Tatan ao taimonio.

10-11. (a) Tera ae a karaoia tabeman n te moan tienture ngke a ataa te koaua? (b) Ni kaineti ma 1 I-Korinto 10:​21, e aera bwa ti riai ni kakairi n aia katoto Kristian rimoa, ao ti na kangaa ni karaoia?

¹⁰ Kanakoi baika irekereke ma te tabunea. Iai kaain Ebeto n te moan tienture aika taan tabunea. Ngke a ataa te koaua ao a karaoa te bitaki ae korakora. “A mwaiti naba taan tabunea ake a ikotii aia boki ao a kabueki i mataia te koraki ni kabane.” (Mwa. 19:19) Aomata aikai a kabanea aia konaa n rarawa nakoia taamnei aika buakaka. A rangi ni bobuaka aia boki n tabunea akanne. N oneani mwin are a anganako ke ni kaboonakoi nakoia tabemwaang, a boni kabueki. A tabe riki ma kakukureian Iehova nakon iangoani bobuakani booki akanne.

 ¹¹ Ti na kangaa ni kakairi n aia katoto Kristian ake n te moan tienture? Ti wanawana ngkana ti kanakoi ara bwai aika iai irekerekeia ma te tabunea. E nanonaki naba iai taiani bunna, te bwaa ni kakaraoi, ke baike a bwabwaini aomata ke iai ni mwengaia ake aongkoa a kamanoaki iai mairouia taamnei aika buakaka.​—Wareka 1 I-Korinto 10:21.

12. Baikara titiraki aika ti riai n titirakinira iai ibukin ara kaakibotu?

¹² Tuoa raoi am kaakibotu. Titirakiniko ni kangai: ‘I wawareka taekan te tabunea ni booki, maekatin, ke kaongora n te intanete? Tera aron te katangitang ae I ongoraeia, taamnei ao kamataku n te terewitin ke takaakaro n te kaombiuta? Iai irekerekeia ma te tabunea? Iai naba iai te vampire, te zombie, ke te mwaaka ae kamimi? A kaota te tabunea, te kakaraoi ke manibuakaan temanna bwa baika a aki karuanikai?’ Ma tiaki nanona bwa kaakibotu ni kabane aika karioaki ke karaki ni mii, iai irekerekeia ma te tabunea. Ngkana ko na tuoa am kaakibotu, motinnanoia bwa ko na karaoi am rinerine aika a na buokiko ni kararoako man te bwai ae e ribaia Iehova. Ti kani kabanea ara konaa ni ‘kateimatoa itiakini mataniwin nanora’ i matan Atuara.​—Mwa. 24:16. *

13. Tera ae ti riai n rarawa ni karaoia?

¹³ Rarawa ni karakinia taimonio. Ti kani kakairi n ana katoto Iesu i aon aei. (1Bet. 2:21) E boni mena i karawa Iesu imwain rokona n te aonnaba, ao e rangi n ataa rongorongon Tatan ao taimonio. Ma e aki kakarakini baike a a tia ni karaoi taamnei  aika buakaka aikai. E kan riki Iesu bwa te tia kakoaua ibukin Iehova ao tiaki ibukin Tatan. Ti kona ni kakairi iroun Iesu n arora n aki kakarakinia taimonio. N oneani mwin anne, ti kaotia n ara taeka bwa a “kaungaaki [nanora] n te bwai ae raoiroi,” ae taekan te koaua.​—TaiAre. 45:1.

14-15. (a) E aera bwa ti aki riai ni maakuia taamnei aika buakaka? (b) Tera te bwai ni kakoaua bwa Iehova e kamanoia ana aomata ni boong aikai?

¹⁴ Tai maakuia taamnei aika buakaka. N te aonnaba ae aki kororaoi aei, a kona n riki baika buakaka nakoira. E kona ni karina n riki te kabuanibwai, te aoraki, ke te mate. Ma ti aki riai n iangoia bwa a karikii baikai taamnei aika aki nonoraki. E taekinaki n te Baibara bwa e kona temanna ma temanna n taonakinako n “te tai are a riki iai baika aki kantaningaaki.” (TeMin. 9:11) Ni kaineti ma taimonio, e kaotia Iehova bwa moan te mwaaka riki ngaia nakoia. N te katoto, e aki kariaia te Atua kamatean Iobi iroun Tatan. (Iobi 2:6) N ana bong Mote, e kaotia Iehova bwa e mwaaka riki nakoia ibongan Aikubita ake a tatabunea. (TeOti. 8:18; 9:11) E kaota mwaakana Iesu are e anganaki iroun Iehova, ngke e karenakoa Tatan ma taimonio mai karawa nakon te aonnaba. Ao n te tai ae e a kaan roko, a na tewenakoaki nako nanon te kinono, n te aro are a nang aki manga rotakibuaka aomata irouia.​—TeKao. 12:9; 20:​2, 3.

¹⁵ Ti nori bwaai ni kakoauaa aika bati bwa Iehova e kamanoia ana aomata ni boong aikai. Iangoa aei: Ti uarongorongoa taekan te koaua ao n angareirei iai ni kabutaa te aonnaba. (Mat. 28:​19, 20) Ibukin anne, ti a kaotaraei ana mwakuri aika buakaka te Riaboro. Ni koauana, ngke arona bwa e kona Tatan ni katoka ara mwakuri, e na boni katokia, ma e bon aki konaa. Ngaia are ti aki riai ni maakuia taamnei aika buakaka. Ti ataia bwa “a biribiri matan Iehova n te aonnaba ni kabutaa, bwa e na kaota korakorana ibukia te koraki ake a tabwanin raoi nanoia nakoina.” (2Rong. 16:9) Ngkana ti kakaonimaki nakon Iehova, ti na aki kona n teimatoa n rotakibuaka irouia taimonio.

16-17. Taekina te katoto ni kaineti ma kainnanoan te ninikoria ngkana ti na rarawa nakoia taamnei aika buakaka.

¹⁶ E kainnanoaki te ninikoria ngkana ti na rarawa nakoia taamnei aika buakaka, moarara riki ngkana a kaaitaraira raoraora ke ara utu ake a taku bwa a tangirira. Ma e kakabwaiaia Iehova naake a kaotiota te aeka n ninikoria anne. Iangoa ana katoto te tari te aine ae Erica, ae maeka i Ghana. Bon 21 ana ririki ngke e butimwaea te reirei n te Baibara. Ngkai natin te mitinare ae te tia tabunea, e kantaningaaki neiei bwa e na ira karaoan te katei ae irekereke ma te taimonio, ae kanakin irikon te man are kareanaki nakoia ana bakatibu tamana ake a a tia ni mate. Ngke e rawa Erica, a a iangoia ana utu bwa a na un aia bakatibu. A kakoauaa ana utu neiei ae a na katuuaaeaki irouia atuaia akanne n te aoraki ao n aorakin te iango.

¹⁷ A kataia ana utu Erica ni kairoroa bwa e na ira aia katei, ma e bon rawa e ngae naba ngke e a riai ni kitana mwengana. A butimwaeia tabeman taani Kakoaua nakoni mwengaia. E boni kakabwaiaa Iehova Erica ngkai e a reke ana utu ae boou, ao a a riki kaain te onimaki bwa kaanga tarina ao mwaanena. (Mareko 10:​29, 30) E ngae ngke e kabaneaki Erica irouia ana utu ao a kabuekaki naba ana bwai, ma e teimatoa ni kakaonimaki ni koaua nakon Iehova, e bwabetitoaki, ao e a riki ngkai bwa te bwaiania ae katoatai. E aki maakuia taimonio. E taekina aei ibukia ana utu: “I katoabong n tataro bwa a na kona au utu n rinanon te kakabwaia ae ataakin Iehova ao karekean te inaomata ae reke man te beku ibukin Atuara ae tatangira.”

18. Baikara kakabwaiaara ngkana ti onimakina Iehova?

¹⁸ Tiaki nanona bwa ngaira ni kabane a na kataaki ara onimaki n aron anne. Ma ti riai ni bane n rarawa nakoia taamnei aika buakaka ao n onimakina Iehova. Ngkana ti karaoa anne, ti na karekei kakabwaia aika bati ao ti na aki kona ni burebureaki n ana kewe Tatan. E na aki toki naba ara beku ibukin Iehova ibukini maakakia taimonio. Ao ae kakawaki riki, e na korakora riki ara iraorao ma Iehova. E korea aei te tia rimwini Kristo ae Iakobo: “Aantaeka nakon te Atua, ma kam n rarawa nakon te Riaboro, ao ane e na birinako mairoumi. Kaania te Atua, ao ane e na kaaningkami.”​—Iak. 4:​7, 8.