1. Tera ae a bane ni kani karaoia ana toro te Atua, ao bukin tera? (Nora te taamnei ni moan te maekatin.)

E TUA Kristo Iesu nakoia taan rimwina ni kangai: “Naako, reireinia aomata mai buakoia botannaomata nako bwa a na riki bwa taan rimwiu.” (Mat. 28:19) A bane ni kani “kakororaoa raoi” te mwakuri ni minita ae a mwiokoaki iai aei ana toro te Atua aika kakaonimaki. (2Tim. 4:5) E bon rangi ni kakawaki te mwakuri aei, e manena riki, ao e kaumakaki riki karaoana nakoni mwakuri riki tabeua. Ma e kona ni kangaanga kabatiaan ara tai n te mwakuri ni minita n aron ae ti kani karaoia.

2. Baikara kangaanga aika ti kaaitarai ngkai ti kakororaoa naba ara mwakuri ni minita?

² Iai riki mwakuri tabeua aika kakawaki ake a kabanea naba ara tai ma korakorara. Ti bae ni kabanei aoa aika bati ni mwakuri ni kareketianti i nanon teuana te bong ibukini karekeani baika ti kainnanoi ma ara utu. Ti bae ni kabokorakora ma tabera riki tabeua n ara utu, te aoraki, te rawawatannano, ke kangaangan te kara. Ti na kangaa ni kakororaoa raoi ara mwakuri ni minita ngkai ti kekeiaki naba ni kaaitarai kangaanga akanne?

3. Tera ae ti kona n iangoia man ana taeka Iesu ni Mataio 13:23?

³ Ti aki riai ni kabwarai nanora ngkana iai baika riki nakoira ae tiatianaki iai ara tai ni kaineti ma ara beku ibukin Iehova. E ataia Iesu bwa ti aki kona ni bane ni karikii uaan te Tautaeka n Uea aika tii te arona. (Wareka Mataio 13:23.) E rangi ni kakawaki iroun Iehova baike ti karaoi n ara beku ibukina, n aron ara kabanea ni konaa. (Ebera 6:​10-12) N te itera are teuana, ti bae n namakinna bwa ti kona ni karaoa ae bati riki n aki ongei baika a riki nakoira. N te kaongora aei, ti na rinanon ngkai arora ae ti kona iai ni moanibwaia te mwakuri ni minita  ni maiura, ni kateimatoa kabebeteani maiura, ao ni kanakoraoa riki rabakaura n uarongorongo ao n angareirei. Ma tera moa ae nanonaki ni kakororaoan raoi ara mwakuri ni minita?

4. Tera ae nanonaki ni kakororaoan raoi ara mwakuri ni minita?

⁴ Ni koauana, ngkana ti na kakororaoa raoi ara mwakuri ni minita ti riai ni kabatiaa uataboan te uarongorongo ao te angareirei n aron ae ti konaa. Ma e bati riki ae kainnanoaki nakoni mwaitin ara tai ae ti kabanea n te uarongorongoi. E kakawaki iroun Iehova bukini karaoana iroura. Ibukina bwa ti tangira Iehova ao aomata nako, ti karaoa ara mwakuri ni minita ni Kristian * ma nanora ni kabane. (Mareko 12:​30, 31; IKoro. 3:23) Te beku ibukin Iehova ma nanora ni kabane e irekereke ma arora n anga boni ngaira ao ni kabongana korakorara ni beku ibukina, n aron ara kabanea ni konaa. Ngkana ti ataa kakawakin te mwakuri n uarongorongo, ti na kabanea ara konaa n taekina te rongorongo ae raoiroi nakoia aomata aika bati.

5-6. E kona ni moanibwaia te mwakuri ni minita te aomata ae tiatianaki ana tai? Kabwarabwaraa.

⁵ Iangoa te rorobuaka ae tatangira te katangitang n te kitaa. E kani kakatangitang ngkana e reke ana tai. N tokina, e a reke ana mwakuri n te wikeen ae te katangitang n te kirabu teuana n ana kaawa. Ma e aki tau ana karekemwane iai. Ngaia are e a mwakuri bwa te tia boobwai man te Moanibong nakon te Kanimabong. E ngae ngke e babane ana tai n te titooa, ma e tangira riki te katangitang. E kani karikirakea riki rabakauna n te katangitang ao ni kabanea ana tai iai. Ma e kukurei n reken taai ake e kona ni katangitang iai, e ngae naba ngkana i nanon te tai ae uarereke.

⁶ N aron naba anne, e kona n tiatianaki am tai n uataboa te mwakuri n uarongorongo. Ma bon anne te bae ko kani kakaraoia. Ko kakorakorako ni karikirakea rabakaum n rotii nanoia aomata n te rongorongo ae raoiroi. Ma ibukina bwa a bati baika ko riai ni karaoi, ko na bae n iangoa arom ae ko na moanibwaia iai te mwakuri n uarongorongo.

7-8. Ti na kangaa ni kakairi n aron Iesu ni kaineti ma te mwakuri ni minita?

⁷ E katea te katoto ae rianako Iesu ibukin arona ni kaineti ma te mwakuri ni minita. E moanibwaia tataekinan Ana Tautaeka n Uea te Atua. (Ioa. 4:​34, 35) E ririanna bubua ma bubua te maire n uarongorongo nakoia aomata aika bati. E ukeri aanga ake e kona iai n taetae nakoia aomata n ana tabo te botannaomata ao ni mwengaia. E moanibwaia Iesu te mwakuri ni minita ni maiuna.

⁸ Ti kona ni kakairi irouni Kristo n arora n ukeri aanga ake ti na taekina iai te rongorongo ae raoiroi n taai ao n taabo ake ti kona ni karaoia iai. Ti kukurei ni kakeaa mwengaraoira ibukin uataboan te uarongorongo. (Mareko 6:​31-34; 1Bet. 2:21) A kona tabeman n te ekaretia ni beku bwa bwaiania aika okoro, bwaiania aika katoatai ke aika aki katoatai. Tabeman riki a reiakina te taetae teuana ke a mwaing nakon te tabo ae a kainnanoaki riki iai taan uarongorongo. Ma e karaoaki angiin te mwakuri n uarongorongo irouia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea ake a aki kona ni beku n itera aikai, ma a karaoa aia kabanea ni konaa. E ngae ngke a kakaokoro ara konabwai, ma Iehova e aki kantaningaa ae riaon ara konaa. E tangiria bwa ti na beku ibukina ma te kukurei ngkai ti tataekina “te rongorongo ae raoiroi ae mimitong are mairoun te Atua ae kukukurei.”​—1Tim. 1:11; TuaKau. 30:11.

9. (a) E kangaa Bauro ni moanibwaia te uarongorongo e ngae naba ngke e riai ni kareketianti? (b) Ni kaineti ma Mwakuri 28:​16, 30, 31, tera aroni Bauro ibukin ana mwakuri ni minita?

⁹ E katea te katoto ae tamaroa te abotoro Bauro n arona ni moanibwaia te mwakuri ni minita ni maiuna. Ni menana i Korinto ni kauouani mwanangana ni mitinare, e aki tau ana mwane ao e a riai ni kareketianti ni karaoi umwanrianna i nanon tabeua te tai. Ma e aki iangoa te karao umwanrianna bwa te bwai ae moan te kakawaki. E karaoia ibukini boutokaana n te mwakuri ni minita bwa e aonga n tataekina te rongorongo ae raoiroi nakoia kaaini Korinto “n akea boona.” (2Kor. 11:7) E ngae ngke e riai ni kareketianti teutana Bauro ma e teimatoa ni moanibwaia te mwakuri ni minita, ao e uarongorongo ni katoaa te bongi n Taabati. Ngke e a tau ana mwane, e a kona ni kaatuua riki iangoan te uarongorongo. E ‘a kakorakoraa riki n tataekina te rongorongo ma ni kaotiota koauan ae Iesu bon te Kristo.’ (Mwa. 18:​3-5; 2Kor. 11:9) Imwina riki ngke e a kabureaki n te auti i Rom i nanon uoua te ririki, e uarongorongo nakoia aomata ake a kawaria ao e korei reeta. (Wareka Mwakuri 28:​16, 30, 31.) E motinnanoia bwa e na aki kariaia te bwai teuana bwa e na kakawaki riki nakon ana mwakuri ni minita. E korea aei: “Ti aki kabwarai nanora iai, kioina ngkai ti . . . , anganaki te mwakuri ni minita aei.” (2Kor. 4:1) N aroni Bauro, e ngae naba ngkana ti mwakuri ni kareketianti ma ti kona n teimatoa ni karika te mwakuri ibukin te Tautaeka n Uea bwa te beku ae moan te kakawaki ni maiura.

10-11. Ti na kangaa ni kakororaoa raoi ara mwakuri ni minita e ngae ngkana ti aoraki?

¹⁰ Ngkana e tiatianaki ara uarongorongo man te auti teuana ma teuana ibukini kangaangan te kara ke te aoraki, ti kona n uarongorongo n aanga riki tabeua. Taan tataekina te rongorongo ae raoiroi n te moan tienture, a kawariia aomata n taabo ake a mena iai. A uarongorongo n taai ao n taabo ake a mena iai aomata, man te auti teuana ma teuana, n ana tabo te botannaomata, ao n te tai ae aki baireaki. (Mwa. 17:17; 20:20) Ngkana ti aki konamaki, ti kona n tekateka n uarongorongo n taabo ake a bati iai aomata aika ririaki. Ke ti kona n uarongorongo n te tai ae aki baireaki, n te reta, ke n te tareboon.  A bati taan uarongorongo aika aki konamaki ake a karekea te kukurei ao te raunnano ae bati mani kabonganaan aanga n uarongorongo aikai.

¹¹ Ko kona ni kakororaoa raoi am mwakuri ni minita e ngae ngkana ko aoraki. Iangoa riki ana katoto te abotoro Bauro. E taku: “I konai bwaai ni kabane ni karaoi iroun teuare anganai te korakora.” (IBir. 4:13) E kainnanoa te korakora anne Bauro ni bwakana n aoraki ni mwanangana ni mitinare teuana. E taku nakoia kaaini Karatia: “E moan reke angan taekinan te rongorongo ae raoiroi nakoimi kioina ngke I aoraki.” (IKar. 4:13) N aron anne, ngkana ko aoraki ko kona naba n taekina te rongorongo ae raoiroi nakoia taokita, neeti, ao tabeman riki. Angia aomata aikai a memena n aia tabo ni mwakuri ngkana a kawaraki mwengaia irouia taan uarongorongo.

12. Tera ae nanonaki ni “[kaatuuan] taraan te bwai ae tii teuana” ni matam?

¹² E taku Iesu: “Tauran te rabwata te mata. Ngkana e kaatuua taraan te bwai ae tii teuana [ke e “bebete,” kbn.] matam, ao e na oota rabwatam ni kabane.” (Mat. 6:22) Tera ae e nanonna? E nanonna bwa ti riai ni kateimatoa kabebeteani maiura ke ni kaatuua ara iango i aon tiara ke ara kantaninga ae tii teuana, ao ti na aki katikakinako ke ni kamamaraaki mai iai. E katea Iesu te katoto n arona ni kaatuua ana iango n ana mwakuri ni minita, ao e reireinia taan rimwina bwa a na kaatuua naba aia iango n aia beku ibukin Iehova ao Ana Tautaeka n Uea. Ti kakairi iroun Iesu ngkana ti kabotoa maiura n ara mwakuri ni minita, n arora n “ukoukora moa ana Tautaeka n Uea te Atua ma ana raoiroi.”​—Mat. 6:33.

13. Tera ae kona ni buokira ni kaatuua ara iango n ara mwakuri ni minita?

 ¹³ Te anga teuana ae ti kaatuua iai ara iango n ara mwakuri ni minita boni mani kabebeteani maiura, bwa e aonga ni bati riki ara tai ni buokiia tabeman bwa a na ataa Iehova ao n tangiria. * N te katoto, ti kona ni karaoi bitaki nakon ara aoa ni mwakuri ni kareketianti bwa e aonga ni bati riki ara tai n te mwakuri ni minita n te wiki? Ti kona ni kauarerekei riki ara kaakibotu aika anaa te tai?

14. Baikara bitaki ake a karaoi te taanga teuana bwa a aonga ni kabatiaa riki aia tai n uarongorongo?

¹⁴ Aei te bae e karaoia te unimwaane ae Elias ma buuna. E taku: “Ti aki kona ni bwaiania n te tai ae waekoa, ma ti kona ni karaoi bwaai tabeua ibukini kamwawaan ara tai. Ngaia are ti a karaoi mwaneka aika bebete ake ti kona iai ni kabatiaa riki ara tai n uarongorongo. N te katoto, ti kauarerekei ara kabanemwane ao baike ti tarai ngkai bwa kaakibotu aika anaa te tai, ao ti bubutii nakoia ara tia kammwakuri bwa a na bita ara tai ni mwakuri bwa e aonga ni bati riki ara tai n uarongorongo. Ibukin anne, ti a kona n ira te uarongorongo n te tairiki, ni kairi reirei n te Baibara aika bati riki, ao n uataboa naba te uarongorongo n te wiki uoua te tai n te namwakaina. Ai kakimwareireira anne!”

15-16. Ni kaineti ma 1 Timoteo 4:​13, 15, tera arora ni kanakoraoa riki rabakaura ngkai taan uarongorongo ngaira? (Nora naba te bwaoki ae “ Tiia Ibukini Kakororaoan Raoi Au Mwakuri ni Minita.”)

¹⁵ Te anga naba teuana ae ti na kakororaoa raoi iai ara mwakuri ni minita boni mani kanakoraoan riki rabakaura n uarongorongo.  Aomata aika mwaatai ni mwakuri tabeua a riai n teimatoa ni karekea te kataneiai ao te reirei bwa e aonga n rikirake aia atatai ao rabakauia. Ai tii te arona naba ma taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea. Ti riai n teimatoa n reireinira arora ae ti na mwaatai riki iai n ara mwakuri ni minita.​—TaeRab. 1:5; wareka 1 Timoteo 4:​13, 15.

¹⁶ Ma ti na kangaa n teimatoa n rikirake n ara mwakuri ni minita? Ngkana ti mutiakina te kaetieti are ti karerekea ni katoa wiki n te Botaki ae Maiura ao Ara Mwakuri ni Minita. E katauraoaki iai te reirei ni kataneiai ae manena ibukini buokara ni karikirakea riki rabakaura n te mwakuri ni minita. N te katoto, ngkana e anga te reirei ni kairiri te tia babaire nakoia naake a anga aia reirei n te kuura, ti kona n taui mwin aanga ake ti na buokaki iai ni kanakoraoa riki ara mwakuri ni minita. Ti kona ni kamanenai reirei n ibuobuoki akanne ngkana ti taekina te rongorongo ae raoiroi nakon temanna. Ti kona ni bubutii ana ibuobuoki te mataniwi n ara kurubu ke n toa ma ngaia n te mwakuri ni minita ke te tia uarongorongo riki temanna ae mwaatai, te bwaiania, ke te mataniwi n te aono. Ngkana ti a mwaatai riki ni kabonganai booki ake n ara Bwai ni Mwakuri Ibukin te Angareirei, ti na unga riki n uarongorongo ao n angareirei.

17. Tera ae e na reke iroum ngkana ko kakororaoa raoi am mwakuri ni minita?

¹⁷ Ai kabwaiara ngaira ngkai e kariaia Iehova bwa ti na riki bwa ‘raona ni mwakuri’! (1Kor. 3:9) Ngkana ko “koaua raoi bwa baikara bwaai aika kakawaki riki” ao ko kaatuua am iango n te mwakuri ni minita, ko na boni “[beku] iroun Iehova ma te kakatonga.” (IBir. 1:10; TaiAre. 100:2) Ngkai ngkoe naba ana minita te Atua, ko kona ni kakoauaa bwa e na anganiko te korakora ae ko kainnanoia ibukini kakororaoan am mwakuri ni minita, n aki ongei am kangaanga ke mamaaram. (2Kor. 4:​1, 7; 6:4) E ngae ngke e karako ke e bati am tai n uarongorongo, ma ko kona ni “karekea iai bukini [kimwareireim]” ngkana ko karaoa am mwakuri ni minita ma nanom ni kabane. (IKar. 6:4) Ko kaota tangiran Iehova ao raom n aomata ngkana ko kakororaoa raoi am mwakuri ni minita. “Ngkana ko karaoa aei, ko kamaiuko iai ma ake a ongo iroum.”​—1Tim. 4:16.