1. Tera te aroaro ae kaotaki n ana mwakuri nako te Atua man te moantai?

E A KAMAN otara te katiteuanaaki n te kantaninga ni moani waakinan te karikibwai. E taku teuare kaota raoi te wanawana ae ana moani karikibwai te Atua: “I mena naba i rarikina [Iehova] ba kaanga te tia makuri ae rabakau ngai; Ao ana bwai ni kukurei ngai n te bong ae koraki.” (TaeRab. 8:30, BG) A uaia ni mwakuri te Tama ao te Nati, ao a karaoi baika kakaokoro aika maiu aika ti nori ni boong aikai. E teimatoa ni kaotaki te uaia n ibuobuoki n ana mwakuri nako te Atua. Ti kona n nora te aroaro aei ni katean te aake n ana bong Noa, ni katean te umwanrianna ae tabu, ni kamaenakoana, ao n uouotakina, ngke a mwamwananga ana aomata te Atua n te rereua, ao ni katangani bwaai ni katangitang ma bwanaa aika tangiraoi n anene ni karaoiroa Iehova n ana tembora. A bane waaki aikai ni kainnanoa te uaia n ibuobuoki.​—KBwaai 6:14-16, 22; WarIte. 4:4-32; 1Rong. 25:1-8.

2. (a) Tera te bwai ae rianako n te ekaretia ni Kristian rimoa? (b) Baikara titiraki aika ti na rinanoi?

² E kaotaki naba te uaia n ibuobuoki aei n te ekaretia ni Kristian rimoa ae atuna Iesu Kristo. E kabwarabwaraa te abotoro  Bauro bwa e ngae ngke iai irouia Kristian aika kabiraki n tatabemania nako ‘bwaai n tituaraoi aika kakaokoro’ ao a ‘kakaokoro nakoaia’ ao a ‘kakaokoro aia mwakuri,’ ma bon “te rabwata ae tii teuana” ngaiia. (Wareka 1 I-Korinto 12:4-6, 12.) Ma tera arora ni boong aikai? Ti na kangaa n teimatoa ni katiteuanaaki n tataekina te rongorongo ae raoiroi? Ao ti na kangaa n uaia n ibuobuoki n te ekaretia ao n ara utu naba?

3. Tera te miitara are e noria te abotoro Ioane?

³ N raabanen te moan tienture C.E., ao e nora te miitara te abotoro Ioane ni kaineti ma anera aika itiman aika katanga te buu n tatabemania nako. Ngke e katanga ana buu te anera are te kaniman, ao e nora Ioane “te itoi” ae bwaka mai karawa nako aon te aba. Iai i nanoni bain te “itoi” aei te kiing ae kona ni kauka te mwarua are te kinono. E aetorake te bubu ae korakora mai iai, ao e otinako te rekenikai ae taian rokati. A aki urui aroka rokati ni kaikonaki aikai, ma a otinako ni kaaitaraia “te koraki ake a aki kanikinaeaki ramwaia n ana kanikina te Atua.” (TeKao. 9:1-4) E boni bae n ataa aron aia urubwai rokati aika rangi ni bati Ioane. Tiaki bon rokati naba ake a urubwai i Aikubita n ana bong Mote? (TeOti. 10:12-15) Rokati ni kaikonaki ake e nori Ioane e kaota raoi aroia Kristian aika kabiraki n tataekin rongorongo aika matoatoa ae taekan ana motikitaeka Iehova. A a raonaki ngkai irouia mirion ma mirion ake a kantaningaa te maiu i aon te aba. Maroaka ae katiteuanaakira n uarongorongo e a kamemeerea mwaakan Tatan rinanoni botaki n Aro aika kewe ni katobibia te aonnaba!

4. Tera te mwakuri ae a riai ni karaoia ana aomata te Atua, ao tera te anga ae tii teuana ae a kona ni karaoia iai?

⁴ E rangi ni bubura aia mwakuri ana aomata Iehova ae tataekinan te “rongorongo ae raoiroi” ni katobibia te aonnaba imwain tokin te waaki ae ngkai. (Mat. 24:14; 28:19, 20) E irekereke naba iai kaoan “ane taka” bwa e na moi n ‘te ran ni kamaiu ae akea boona.’ (TeKao. 22:17) Ngkai kaain te ekaretia ni Kristian ngaira, ti na kangaa n tokanikai ni karaoan aei? Tii ngkana ti ‘katiteuanaaki ao ni bane n ibuobuoki.’​—IEbe. 4:16.

5, 6. Ti kangaa ni katiteuanaaki ngkana ti tataekina te rongorongo ae raoiroi?

⁵ Ngkana ti na tibwaa te rongorongo ae raoiroi ae taekan te Tautaeka n Uea nakoia aomata aika bati, ti riai ni karaoa ara mwakuri n uarongorongo n te aro ae baireaki raoi. Ngaia are a roroko kaetieti iroura. E katauraoira te kairiri are roko rinanon ekaretia ni katobibia te aonnaba, bwa ti na mwakuri ma te katiteuanaaki. Imwin ikotakira ibukin te uarongorongo, ti a waakina tataekinan te Tautaeka n Uea nakoia aomata. Ti kabutaanako te rongorongo rinanon taeka ake a nako mai wira, ao rinanoni booki aika mirion ma mirion aika aanaki man te Baibara. Ko kakorakorako ni kakairi n te kaetieti ae uataboan aanga n uarongorongo aika okoro? Ni karaoan anne, ko a raonia iai aomata aika mirion ma mirion aika katiteuanaaki n taekina ana rongorongo te ‘anera ae kibakiba i nukani karawa,’ are taekinaki n Te Kaotioti 14:6.

⁶ Ai kakimwareireira warekani mwin ara mwakuri nako ake a kaotaki n te Yearbook! Iangoa naba arora ni katiteuanaaki ngkana ti tibwainako beeba ni kakao nakon ara bwabwaro aika kakaokoro. N taai ni botaki aikai ao ti ongora ni kabwarabwara man te Baibara aika kaunganano, ao ni kakauongo naba nakon taiani kaotioti. N angiin te tai ao a katuruturuaki ni kaongora aikai ana bubutii te Atua bwa ti na beku irouna ma korakorara ni kabane. Ti katiteuanaaki  naba ni kauringani maten Iesu. Ti botaki ibukin anne ni katoa ririki imwini bungin taai n Nitian 14, ibukin ara kakaitau n ana tangira ae rianako te Atua ao ibukin ongeabara n ana kaetieti Iesu. (1Kor. 11:23-26) Tiaki tii Ana Tia Kakoaua Iehova aika a kaea. Ni wiki ake imwain te Kauring, ti kabutai angiin aonon ara ekaretia ni kaoia aomata bwa a na raonira n te tai ae kakawaki aei.

7. Tera ae ti kona ni karaoia ngkana ti uaia ni mwakuri?

⁷ E karako ana urubwai te rokati ae tii temanna. N aron anne, tao e kona n aki rangi ni manena ara kakorakora n tii ngaira. Ma ngkana ti uaia ni mwakuri, ti a kona iai ni katikii nanoia aomata aika mirion ma mirion nakon teuare tau n neboaki ao ni karineaki ae Iehova! Ma e ngae n anne, arora n uaia n ibuobuoki aei e aki tii buoka karikirakean te katiteuanaaki irouia ana aomata te Atua.

8, 9. (a) Tera te kaikonaki ae e kabongana Bauro n reireinia iai Kristian bwa a na teimatoa ni katiteuanaaki? (b) Ti na kangaa n uaia n ibuobuoki n te ekaretia?

⁸ N ana reta Bauro nakoia I-Ebeto ao e kaota iai aroni bairean te ekaretia ao kainnanoan te “rikirake n ikawai ni bwaai ni kabane.” (Wareka I-Ebeto 4:15, 16.) Tera ae e na buokira n tatabemanira nako n roko n te tia anne? Ngke e kabongana Bauro te katoto ibukin te rabwata, ao e kaatuua iai taekan te katiteuanaaki i aan atun te ekaretia ae Iesu Kristo. E taekina te abotoro taekani bwain te rabwata ake a bane n ibuobuoki “tomatomana nako ni mwamwakuri ni karaoa ae kainnanoaki.” Ti na kangaa ngaira n tatabemanira nako aika ti a kara ke ti ataei, ti korakora ke ti mamaara, ni buoka aia onimaki ao katiteuanaakia kaain te ekaretia?

⁹ Kiingin anne boni man arora n aantaeka ao ni karineia naake e mwiokoiia Iesu bwa a na karaoa te babaire n te ekaretia, ae taekaia unimwaane. (Ebera 13:7, 17) E kona n aki bebete n taai nako karaoan anne iroura. Ma ti boni kona ni karaoia ngkana ti bubutii kairara mairoun te Atua. E kona ni buokira taamneina ae mwamwakuri bwa ti na boutokai babaire n te ekaretia ma nanora ni kabane. Ngaia are ngkana ti namakina n tabetai ae ti a aki kani kakairi n te babaire, ti riai n iaiangoa ae e na karekea te katiteuanaaki n te ekaretia, nanorinanora n uaia n ibuobuoki. Irarikina, te uaia n ibuobuoki n itera aikai e na boni bae ni buokira ni kabane n rikirake n te tangira.

10. A kangaa tabonibai ni buoka katiteuanaakin te ekaretia? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

¹⁰ A rangi n ibuobuoki tabonibai ni karekea te katiteuanaaki n te ekaretia. N aki ongeia bwa iraua aia ririki taari mwaane aikai ma a anga ngaiia ni karaoi beeku ibukini kakabwaiaara ni kabane. N te katoto, a buokiia unimwaane n taraia raoi bwa e na tau mwaitin ara boki ibukin te mwakuri ni minita. Irarikin anne, a katoatai n tabeakina te kaitiaki ao te onobwai n te Tabo n Taromauri, ao a butimwaeiia iruwa ake a kaei ara bobotaki. Arora n uaia n ibuobuoki ma taari mwaane aikai, ti a buoka iai butiraoin te ekaretia.​—Kabotaua ma Mwakuri 6:3-6.

11. Tera ae a kona ni karaoia naake a ataei riki ni buoka katiteuanaakin aia ekaretia?

¹¹ A bati taari mwaane aika ikawai n te onimaki ake a tabeakini mwioko n te ekaretia i nanon ririki aika bati. Ma e kona n tiatianaki aia konabwai ngkai a a tabe ni kara, ngaia are e a riai karaoani bitaki. A kona n rangi n ibuobuoki taari mwaane ake a ataei riki. E ngae ngke a tuai ni mwaatai, ma rinanon reireinaia ni kataneiaaki, a kona ni  buokaki iai bwa a na tabeakini mwioko riki tabeua. Ai raoiroira ngkana tabonibai a ukoukora ae a na tau n riki bwa unimwaanen te ekaretia! (1Tim. 3:1, 10) A ririkirake tabeman unimwaane n te ekaretia ake a ataei riki ao a a tau ni karaoa te mwakuri ni mwamwananga n te aono ae uarereke, ao ni beku ibukia taari n ekaretia aika bati. Tiaki bwa ti kakaitau ibukin nanoia ni boutoka te koraki ake a ataei riki?​—Wareka Taian Areru 110:3; Te Minita 12:1.

12, 13. Tera ae kona ni buokiia kaain te utu ni kabane bwa a na uaia n ibuobuoki?

¹² Ni maroroakinan te mwaneka are imwina ae te uaia n ibuobuoki, ti na noria bwa ti na kangaa ni karikirakea aei n ara utu. A bati aika a noria bwa karaoan te Taromauri n Utu ae uaana riki ni katoa wiki, e buoka kakorakoraan te reitaki i marenaia ake a ikawai ma ake a ataei. Ti kaatuui riki bwaai n taamnei n taai aika kakukurei aikai, ao aei are buoka katiteuanaakia kaain te utu. E kona te kataneiai ibukin te mwakuri ni minita ni kataubobongaia kaain te utu nakon te uarongorongo ae uaana riki. E kai noraki naba bwa ngkana a taekina Ana Taeka te Atua kaain te utu, a a kaaniaki riki iai ibukina bwa a bane n tangira te Atua ae tii temanna ao a kani karaoa nanona.

¹³ Tera ae a kona ni karaoia taanga ni mare bwa a na uaia n ibuobuoki ni karekea iai neboan Iehova? Ngkana a uaia n toro iroun Iehova ma te kakaonimaki taanga ni mare, a kona ni kimwareirei n te katiteuanaaki ae kona n reke iai. Ti riai ni kaota tangiraia raora ni mare n aron Aberaam ma Tara, Itaaka ma Rebeka, ao Erekana ma Anna. (KBwaai 26:8; 1Tam. 1:5, 8; 1Bet. 3:5, 6) Ti na katiteuanaaki iai ma buura ao ni kaaniaki riki ma Tamara are i karawa.​—Wareka Te Minita 4:12.

14. Ngkana e aki toro iroun Iehova buum, tera ae ko kona ni karaoia ni kakorakoraa am mare?

¹⁴ A riai Kristian n rawa n reitaki buaka ma aika tiaki kaain te onimaki. (2Kor. 6:14) Ma tera aroia tarira ao mwaanera ake a kakaokoro aia Aaro kaaini bataia? A a kamani mare imwain reiakinan te koaua tabeman aika beku iroun te Atua ngkai, ao buuia tiaki kaain te onimaki. E ngae n anne, maiuakinani booto n reirei man te Baibara e kona ni karekea te katiteuanaaki n te utu. E irekereke anne ma aroia n uaia n ibuobuoki n aron are a konaa, ao n aki kakeaa aia onimaki. E kona ni kangaanga aei, ma iangoa te kaniwanga ae kona n reke iai. E kona naba ni kangaanga maiuakinani booto n reirei man te Baibara ngkana e a beibetinako man te ekaretia te rao ni mare. E riki aei nakon te tari te aine ae Mary. A uaia ni beku iroun Iehova ngaia ma buuna ae David, ma tao 25 te ririki n nako ao e a aki manga kaakaei bobotaki teuaei. E kakaonimaki Mary ni kaei bobotaki ma bwabwaro ao e keiaki naba ni maiuakini booto n reirei man te Baibara ni mwengana, n ikotaki ma reiakinaia natina aika onoman. Ngke a a ikawai natiia ao ni kitana mwengaia, e a tiku ni maroaa riki Mary. Imwina ao David e a moana wawarekan taiani maekatin ake e katikui neiei ibukina. I nanon taina, e a manga kaea te Tabo n Taromauri teuaei. E aki toki tibuna te mwaane ae onoua ana ririki n taua ana kaintekateka, ao ngkana e aki roko David, ao e taku tibuna aei nakoina: “Grandpa, I a kua n taningaiko ngkai n tain te botaki.” E a beku ngkai iroun Iehova ma te kukurei David, ao e rangi ni kimwareirei Mary ngkai a a uaia ni karaoa anne.

15. A na kangaa taanga ni mare ake a ikawai riki ni buokiia ake a ataei riki?

¹⁵ E kakawaki irouia ana toro te Atua bwa a na bane ni kateimatoa te uaia n ibuobuoki n aia mare, ngkai e kakaaitaraia kaain te  utu Tatan ni boong aikai. N aki ongeia bwa ai maanra ngkoe ni mare, ma iaiangoia bwa tera ae ko kona n taekinna ke ni karaoia ae e na kateimatoa am mare. A kona naake a ikawai riki ni buokiia kaain te ekaretia ake a ataei riki ni kaineti ma aei. Tao ko kona ni kaoia taanga n ataei n tabetai nakoni mwengam bwa a na taromauri n utu i rarikim ma buum. Ngkana a mena i rarikimi naake a ataei riki, a kona n nora kakawakin te tangira ao te boonnano n aki ongeia bwa ai maanra te tekateka ni mare.​—Tito 2:3-7.

16, 17. Tera ae a kariariaa ana toro te Atua aika katiteuanaaki?

¹⁶ Kataamneia tibun Iteraera n taai ake a karakinaki n te Baibara ngke a neboa Iehova n tain te toa n ana tembora i Ierutarem. A boni bae ni katauraoi imwain te mwananga, a tabeakini kainnanoia i marenaia i aoni kawaia, ao imwina a katiteuanaaki n taromauri n te tembora. E kainnanoaki te uaia n ibuobuoki ni baikai ni kabane. (Ruka 2:41-44) Ngkai ti tabe ni mwananga nakon te waaki ae boou i aon te aba, ti riai naba n uaia ni katiteuanaaki ao n uaia n ibuobuoki. E kainnanoaki n aei te kakorakora ni koaua ae teimatoa. Ko kona n iangoi aanga ake ko na kabatiaa riki iai karaoan aei?

¹⁷ Iangoi kakabwaia aika mena imwaira! Ti nang kitana te waaki ae ngkai i aon te aba ae mena iai te iraraure ao te mangaongao. Ti a nora ngkai kakoroani bukin aia taetae ni burabeti Itaia ma Mika, ae taekaia ana aomata te Atua aika katiteuanaaki n ararakea “ana maunga Iehova.” (Ita. 2:2-4, BG; wareka Mika 4:2-4.) Ni koauana, e a karietataaki ara waaki n taromauri “ni boong aika kaitira.” Ma ai korakorara kukureira ao kimwareireira ngkana ti a maeka n te tai are a nang bane iai aomata ni katiteuanaaki ao n uaia n ibuobuoki!