1-2. Tera ae riiriki n angin te tai ngkana a bwabetitoaki aomata, ao tera ko riai n iangoia?

 KO A tia ni mamatakuakinia taani bwabetito? Ko ongo bwanaaia ae nene ngke a kaekai titiraki ake uoua imwaini bwabetitoakia. Ko noriia aia utu ao raoraoia bwa a rangi ni kakatonga irouia. Ngke a a otirake man te ran taani bwabetito ao ko a ongo te uboubo ao n nora kimwareireia ae oti n ubuia. E katautauaki bwa tao iraua tenga ni katoa wiki aika karaoa te mwaneka anne, a katabui maiuia ao ni bwabetitoaki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova.

² Tera ngkoe arom? Ngkana ko iangoa te bwabetito, ko a riki iai bwa te aomata ae rangi n okoro n te aonnaba ae buakaka aei ibukina bwa ko “ukoukora Iehova.” (TaiAre. 14:1, 2) E koreaki te kaongora aei ibukim e ngae naba ngkana ko ataei ke ko a kara. Ma ngaira ake ti a tia ni bwabetitoaki, ti tangiria naba ni kakorakoraa nanora ni beku iroun Iehova n aki toki. Ti na rinanon ngkai bukina aika tenua ngkai ti kani beku iroun Iehova.

3. Bukin tera bwa a tangira te koaua ao te raoiroi ana toro Iehova? (Taian Areru 119:128, 163)

³ E tua Iehova nakoia ana aomata bwa a na “tangira te koaua.” (Tek. 8:19) E kaumakiia taan rimwina Iesu bwa a na ukoukora te raoiroi. (Mat. 5:6) E nanonaki n aei bwa e riai ni korakora nanon te aomata ibukini karaoan ae eti, ae raoiroi, ao ae itiaki i matan te Atua. Ko tangira te koaua ao te raoiroi? Ti kakoauaa bwa ko bon tangiria. Ko ribaa te kewe ao baika kairua ao ni buakaka. (Wareka Taian Areru 119:128, 163.)  Te kewe bon anuan Tatan ae te tia tautaekania kaain te aonnaba aei. (Ioa. 8:44; 12:31) Teuana mai buakon tian Tatan bon uaraoan aran Iehova ae te Atua ae tabu. E a tia Tatan ni kabutiinako keewe ibukin Atuara man te tai are e riki te karitei i Eten. E kataia n taekina Iehova bwa te tia Tautaeka ae bangaomata ao e mwamwanaa te aba n taua te bae raoiroi mairouia aomata. (KBwaai 3:1, 4, 5) E teimatoa ana kewe Tatan ibukin Iehova ni kabuakakai aia iango ao nanoia aomata. Ngkana a rineia aomata bwa a na aki “tangira te koaua,” e kona Tatan ni kairiia bwa a na karaoi aeka ni mwakuri nako aika a aki raoiroi ao ni buakaka.—IRom 1:25-31.

4. E kangaa ni kaotia Iehova bwa bon te “Atua ae tataekina te koaua”? (Nora naba te taamnei.)

⁴ Iehova bon “te Atua ae tataekina te koaua” ao e tituaraoi n reireinia naake a tangiria, taekan te koaua. (TaiAre. 31:5) Ni karaoan anne, e a buokiia iai ni kainaomataia man ana kewe Tatan. E reireinia naba ana toro Iehova bwa a na bwaina te koaua ao te raoiroi. A buokaki iai ni karekea karineaia i bon irouia ao te raunnano. (TaeRab. 13:5, 6) E a tia naba ni karaoa anne nakoim ngke ko reirei n te Baibara? Ko a tia n reiakinna ae kawain Iehova bon te kabanea n tamaroa ibukia aomata ao ibukim naba. (TaiAre. 77:13) Ngaia are ko kan tei ibukin ana raoiroi te Atua. (Mat. 6:33) Ko kan tei ibukin te koaua ao ni buoka kaotaraeani kewen te tia uaraoa Atuara ae Iehova. Ko na kangaa ni karaoa anne?

5. Ko na kangaa n tei ibukin te koaua ao te raoiroi?

⁵ Ko kona n rinea aroni maium ae oti iai bwa ko kangai: “I ribai ana kewe Tatan, ao I boutokaa te koaua. I tangira Iehova bwa au tia Tautaeka, ao I kani karaoa te baere e taku bwa e eti.” Ko na kangaa ni karaoa anne? Kawara Iehova n te tataro ao katabua maium nakoina ao imwina kaota am katabu anne i mataia aomata ni bwabetitoam. Tangiran te koaua ao te raoiroi bon te bwai ae kona ni kairiko bwa ko na bwabetitoaki.

6. Baikara bukina aika kaotaki n Taian Areru 45:4 ngkai ko tangira iai Iesu Kristo?

⁶ Bukin tera bwa ko tangira Iesu Kristo? Nori bukina aika raoiroi n Taian Areru 45:4. (Warekia.) E tei Iesu ibukin te koaua, te nanorinano ao te raoiroi. Ngkana ko tangira te koaua ao te raoiroi, ko bon tangira naba Iesu Kristo. Iangoa aron Iesu n ninikoria n tei  ibukin te koaua ao te raoiroi. (Ioa. 18:37) Ma e kangaa Iesu ni boutokaa te nanorinano?

7. Tera ae e anaaki iai nanom n nanorinanon Iesu?

⁷ E boutokaa te nanorinano Iesu rinanon ana katoto. N te katoto, e anga te karaoiroaki ni kabane nakon Tamana ao tiaki nakoina. (Mareko 10:17, 18; Ioa. 5:19) Tera am namakin n noran te aeka n nanorinano anne? Tiaki e kairiko bwa ko na tangira Natin te Atua ao ni kakairi irouna? Eng. Bukin tera bwa e nanorinano Iesu? Ibukina bwa e tangira Tamana ae nanorinano ao e kakairi irouna. (TaiAre. 18:35; Ebera 1:3) E aki anaaki nanom iroun Iesu ngkai e kaotiotii raoi aroaron Iehova?

8. Bukin tera ngkai ti tangira Iesu bwa ara Uea?

⁸ Ti tangira Iesu bwa ara Uea ibukina bwa bon te tia Tautaeka ngaia ae te kabanea n raoiroi. E a tia Iehova ni kataneia Natina ao ni mwiokoia bwa e na tautaeka. (Ita. 50:4, 5) Iangoa naba aron Iesu ni kaotiota te tangira are e anga iai boni ngaia. (Ioa. 13:1) Ko bon riai n tangira Iesu ngkai bon ngaia am Uea. E kabwarabwaraa bwa te koraki ake a tangiria raoi ni koaua e arania bwa raoraona ao a kaotiota aia tangira n aroia n ongeaba n ana tua. (Ioa. 14:15; 15:14, 15) Bon te tibwanga ae rine te riki bwa raoraon Natin Iehova!

9. E kangaa n titeboo bwabetitoaia Kristian ma bwabetitoani Kristo?

⁹ Teuana mai buakon ana tua Iesu bwa a na bwabetitoaki taan rimwina. (Mat. 28:19, 20) E katea te katoto iai. E kaokoro aroni bwabetitoana ma taan rimwina n aanga tabeua. (Nora te bwaoki ae “ Kaokoroni Bwabetitoan Iesu ma Taan Rimwina.”) Ma e titeboo naba n aanga tabeua. Ni bwabetitoan Iesu, e a anga ngaia ibukini karaoan nanon Tamana. (Ebera 10:7) N aron naba anne, a bwabetitoaki taan rimwini Kristo bwa a kaotia i mataia aomata ae a a tia ni katabui maiuia nakon Iehova ae te Atua. E a boboto ngkai maiuia i aoni karaoan nanona ao tiaki nanoia. Ngaia are a kakairi n ana katoto aia Toka.

10. Bukin tera bwa e riai ni kairiko tangiran Iesu bwa ko na bwabetitoaki?

¹⁰ Ko butimwaea Iesu bwa Natin Iehova ae ana rikitemanna ao te Uea ae e a tia n rineia te Atua bwa e na tautaekanira. Ko ataia ae e nanorinano Iesu ao e katotonga raoi Tamana. Ko reiakina taekana are e kaamwarakeia aika baki, e kabebetei nanoia aika bwara nanoia, ao e kamarurungia aoraki. (Mat. 14:14-21) Ko a tia n nora arona ni kairira ana ekaretia n ara bong aikai. (Mat. 23:10) Ao ngkai te Uea n Ana Tautaeka n Uea te Atua, ko ataia ae e na karaoa ae bati riki nakon taai aika imwaira. Ko na kangaa ni kaotia bwa ko tangiria? Ngkana ko kakairi n ana katoto. (Ioa. 14:21) Ko kona ni moana karaoan anne ngkana ko katabua maium nakon Iehova ao ni bwabetitoaki.

11. N am iango, tera bukina ae rangi ni kakawaki bwa ko riai ni bwabetitoaki?

¹¹ Tera bukina ae rangi ni kakawaki bwa ko riai ni bwabetitoaki? E kaota Iesu ana tua te Atua ae te kabanea ni kakannato ngke e kangai: “Ko riai n tangira Iehova ae Atuam ma nanom ni kabane, maium ni kabane, am iango ni kabane, ao korakoram ni kabane.” (Mareko 12:30) Anne naba kabwarabwaraan tangiran te Atua iroum?

12. Bukin tera bwa ko tangira Iehova? (Nora naba te taamnei.)

¹² A rangi ni bati bukina ngkai ti tangira Iehova. N te katoto, ko a tia n ota bwa boni ngaia “nibwan te maiu” ao bon te tia Anga “bwaai n tituaraoi aika raraoi ma bwaintangira aika kororaoi.” (TaiAre. 36:9; Iak. 1:17) Bwaai ni kabane ake ko karekei a bon roko mairoun Atuara ae tituaraoi ao n tatangira.

13. Bukin tera ngkai te kaboomwi bon te bwaintituaraoi ae tamaroa?

 ¹³ Te kaboomwi bon te bwaintituaraoi ae tamaroa ae e a tia n anganira Iehova. E aera bwa ti kona n taekina anne? Iangoa aroni kaanin ana reitaki Iehova ma Natina. E taku Iesu: “E tangirai . . . te Tama” ao “I tangira te Tama.” (Ioa. 10:17; 14:31) E rikirake ni korakora aia iraorao i marenaia i nanoni birion ma birion te ririki. (TaeRab. 8:22, 23, 30) Iangoa ngkanne korakorani marakin te Atua ngke e kariaia Natina bwa e na rawawata ao ni mate. E rangi n tangiriia aomata Iehova n ikotaki naba ma ngkoe ao e kukurei n anga natina ae rangi n tangiria bwa te karea bwa ko aonga ni maiu n aki toki ngkoe ao tabeman riki. (Ioa. 3:16; IKar. 2:20) Aei bukina ae te kabanea ni kakawaki ngkai ti tangira te Atua.

14. Tera te tia ae te kabanea n tamaroa ni maium ae ko kona n rineia?

¹⁴ E a rikirake tangiran Iehova iroum ngkai ko a reiakina ae bati riki ibukina. Ko boni bae ni kani kaania riki ngkai ao n aki toki ao ko boni kona. E kaungako ma te akoi bwa ko na kakimwareireia nanona. (TaeRab. 23:15, 16) Ko kona ni karaoa anne tiaki tii n te taeka ma n te mwakuri naba. E na oti raoi ni maium bwa ko bon tangira raoi Iehova. (1Ioa. 5:3) Anne te tia ae te kabanea n tamaroa ni maium ae ko kona n rineia.

15. Ko na kangaa ni kaotiota tangiran Iehova?

 ¹⁵ Ko na kangaa ni kaotiota tangiran Iehova? Te moan, ko karaoa am tataro ae okoro ike ko a katabua iai maium nakon te Atua ae koaua n tii ngaia. (TaiAre. 40:8) Imwina, ko kaota am katabu anne i mataia aomata ni bwabetitoakim. N aron ae ti maroroakinna mai moa n te kaongora aei, anne bon te bwai ae rangi ni kakawaki ao ni kakukurei ni maium. Ko a moana te maiu ae boou, tiaki ibukim ma ibukin Iehova. (IRom 14:8; 1Bet. 4:1, 2) Taraan ae bon te mwaneka ae bubura ae ko riai ni karaoia ao bon te koaua anne. Ma e karekea te anga nakoim ibukin te maiu ae te kabanea n tamaroa. N te aro raa?

16. N aron ae kaotaki n Taian Areru 41:12, e na tera aron Iehova ni kakabwaiaia te koraki ake a kabanea maiuia ni beku irouna?

¹⁶ Iehova bon te Aomata ae rangi n tituaraoi. N aki ongeia bwa mwaitira ae ko anganna, ma e na teimatoa n taai nako n anganiko ae bati riki. (Mareko 10:29, 30) E na anganiko te maiu ae kakukurei, te kakabwaia ae bati ao te maiu ae manena, e ngae naba ngkai ko mena n te aonnaba ae buakaka aei. Ao anne ai tibwa te moan tetere. Maium are ko moanna ngke ko bwabetitoaki e aki kona n toki. Ko kona ni beku iroun Tamam ae tatangira n aki toki. E na teimatoa n rikirake te tangira i marenam ma Tamam ao ko na bon teimatoa ni maiu n ai arona, n aki totoki.—Wareka Taian Areru 41:12.

17. Tera ae ko kona n angan Iehova ae tuai n reke irouna?

¹⁷ Ngkana ko katabua maium nakon te Atua ao ni bwabetitoaki, ko a karekea iai te tibwanga ae anganakin Tamam te bwai ae rangi ni kakawaki. E a tia n anganiko baika raraoi ni kabane, ao taai ake ko kukurei iai. Ibukin anne, ko kona n angan te tia Bwaibwai i karawa ao n te aonnaba te bwai ae tuai n reke irouna, ae nanom ni kani beku irouna. (Iobi 1:8; 41:11; TaeRab. 27:11) Aei bon te anga ae te kabanea n tamaroa ae ko kona ni kamanena iai maium. Akea te nanououa bwa ko kani bwabetitoaki ibukina bwa ko tangira Iehova.

18. Baikara titiraki aika ko kona n titirakiniko iai?

¹⁸ Ko na kangaa ngkanne ni kaekaa te titiraki aei, Ko na bwabetitoaki? Bon tii ngkoe ae ko kona ni kaekaa anne. E bae n ibuobuoki ngkana ko titirakiniko aei, ‘Bukin tera ngkai I a tataninga?’ (Mwa. 8:36) Uringi bukina aika tenua ake ti a tia n rinanoi. Te moan, ko tangira te koaua ao te raoiroi. Titirakiniko aei, ‘I kan nora te tai ae a na bane iai aomata n taekina te koaua ao ni kakaraoa ae raoiroi?’ Te kauoua, ko tangira Iesu Kristo. Titirakiniko aei, ‘I tangira Natin te Atua bwa au Uea, ao I kani kakairi n ana katoto?’ Te katenua ae kakawaki riki, ko tangira Iehova. Titirakiniko aei, ‘I kani kakimwareireia nanon Iehova n arou ni beku irouna bwa Atuau?’ Ngkana am kaeka nakon titiraki akanne eng, ao bukin tera ngkai ko a aki bwabetitoaki? Bukin tera ngkai ko a tataninga?—Mwa. 16:33.

19. Bukin tera bwa ko riai n aki tabwarabwara nakon te bwabetito? Taekina te kaikonaki. (Ioane 4:34)

¹⁹ Ngkana ko tabwarabwara nakon te bwabetito, ao iangoa te kaikonaki are e kabongana Iesu. (Wareka Ioane 4:34.) Noria bwa e kabotaua Iesu karaoan nanon Tamana ma te amwarake. Bukin tera? E raoiroi te amwarake ibukira. E ataia Iesu ae a raoiroi ibukira bwaai ni kabane aika e tuangira Iehova bwa ti na karaoi. E aki tangiria Iehova bwa ti na karaoa te bwai teuana ae ti na maraki iai. Te koaua ae nanon naba Iehova bwa ko na bwabetitoaki? Eng. (Mwa. 2:38) Ngaia are ko kona ni kakoauaa raoi ae ko na kakabwaiaaki ngkana ko ongeaba n te tua ae ko na bwabetitoaki. Ngkana ngaia bwa ko aki tabwarabwara ni kana te amwarake ae rangi ni kangkang, bukin tera ngkai ko tabwarabwara nakon te bwabetito?

20. Tera ae ti na maroroakinna n te kaongora are imwina?

²⁰ Bukin tera bwa a tataninga tabeman? A bati aika kona ni kaeka ni kangai, “I tuai moa tauraoi.” Ni koauana bon te motinnano ae te kabanea ni kakawaki katabuani maium nakon Iehova ao bwabetitoam. Ngaia are e kainnanoaki te tai ae tau, iangoana raoi, ao te kakorakora bwa ko aonga n tauraoi. Ma ngkana e korakora nanom ni kani karaoa te mwaneka anne, tera ae ko kona ni karaoia ngkai ni katauraoiko? Ti na maroroakina kaekaan te titiraki anne n te kaongora are imwina.