E TAKU Allen, * “I raraoma ibukini mwaingiu n nakomai. I aki ataia bwa a na reke raoraou ke a na aki, ao N na butimwaeaki raoi ke N na aki.” E bita arona Allen ni kaangaraoia ma ana ekaretia ae boou ae kaania 900 te maire (e raka i aon 1,400 te kiromita) raroana mani mwengana.

Ngkana ko mwaing nakon te ekaretia teuana, ko boni bae naba n raraoma. Tera ae e na buokiko ni kanakoraoa arom? Tera ae ko kona ni karaoia ngkana e a kangaanga riki iroum karaoan anne nakon are ko kantaningaia? N te itera are teuana, ngkana ko aki mwaing ko na kangaa ni buokiia naake a mwaing bwa e na bebete riki irouia kanakoraoan aroia n te ekaretia ae boou?

Iangoa te katoto aei: Ngkana a kamwaingaki aroka nakon te tabo teuana, a rinanon naba te rawawata. Ngkana e koutaki te aroka man te tano, a koreaki angiin wakaana bwa e aonga ni bebete kamwaingana. Ngkana e a manga unikaki, e riai te aroka anne ni waekoa ni karikirakei wakaana aika boou. N aron anne, e kona naba ni karawawatako te mwaing nakon te ekaretia teuana. A a tia n riki ‘wakaam’ n am ekaretia are mai mwaina ngke ko karikirakea am iraorao ma kaaina, ao ko iriri am babaire ibukini bwaai n taamnei ake ko taneiai iai. Ma ko a riai ngkai ni karikirakei wakaam aika boou bwa ko aonga n rikirake n am tabo ae boou. Tera ae e na buokiko ni karaoa anne? Boni maiuakinan ana boto n reirei te Baibara. Ti na rinanoi tabeua.

Te aomata ae katoatai ni wareka Ana Taeka te Atua e na riki bwa “ai aron te aroka ae unikaki i rarikini karaanga n ran, ae te aroka ae karikiuaa n taina, ao e aki rai baana. Ao a na nakoraoi bwaai nako aika e karaoi.”​—TaiAre. 1:​1-3.

N aron te aroka ae kainnanoa te ran ni katoatai bwa e aonga n teimatoa ni maiu, e riai naba te Kristian ni katoatai ni kanuaia n Ana Taeka te Atua bwa e aonga n teimatoa ni korakora n te onimaki. Ngaia are wawareka te Baibara ni katoabong, ao kaakaei bobotaki. Kateimatoa arom ni kakaraoa am taromauri n utu ao am ukeuke n reirei i bon iroum. Baike ko kainnanoi ibukin am onimaki n am tabo are mai mwaina, ko na boni kainnanoi naba n am tabo ae boou.

“Ane e kabebetea te aba e na manga kabebeteaki naba.”​—TaeRab. 11:25.

Ko na kakorakoraaki ao e na waekoa n nakoraoi arom ngkana ko kabatiaa uataboan te mwakuri ni minita. E taku Kevin ae te unimwaane n te ekaretia: “Te bwai ae ti buokaki riki iai ngai ma buu, boni waekoara ni karaoa te bwaiania ae aki katoatai ni moan rokora n ara ekaretia ae boou. Ti waekoa iai ni kinaia taari ao bwaiania, ao n ataa riki ara aono.” E taku Roger ae mwaing nakon te tabo ae raka i aon 1,000 te maire (e raka i aon 1,600 te kiromita) raroana man ana tabo: “Te anga ae moan te tamaroa ibukini kanakoraoan arom n te ekaretia ae boou, bon iriran te uarongorongo ni katoatai. Kaongoia naba unimwaane bwa ko tauraoi n ibuobuoki n itera nako, tao ni kaitiakan te Tabo n Taromauri, te onomwi ni karaoan te reirei, ke katokaan temanna n am kaa nakoni bobotaki. A kai atai riki aroia taari ngkana a nora te aomata ae boou ae e tauraoi n anga ngaia.”

“Kamwaawawai . . . nanomi.”​—2Kor. 6:13.

Kamwawaa nanom ni kaineti ma tangiraia taari. Imwini mwaingia Melissa ma ana utu nakon te ekaretia  ae boou, a kaatuua aia iango i aoni karekeaia raoraoia aika boou. E taku neiei: “Ti itamwaomwao ma taari n te Tabo n Taromauri imwain ao imwini bobotaki. E a reke iai ara tai ni maroro riki nakon are tii te kamauri.” A buokaki naba iai te utu aei ni waekoa n atai araia taari. Irarikin anne, a kamwaawai nanoia ni kairuwaeia tabemwaang, ike e a kakorakoraaki riki iai aia iraorao aika boou. E reitia ni kangai neiei: “Ti anga nambwan ara tareboon ao n anai naba aia nambwa, bwa ti aonga ni kaongoaki ao ni kairaki ni bobotaki n te ekaretia ao botaki riki tabeua.”

Ngkana e kangaanga iroum kataetaeaia aomata aika boou, ko kona ni moanna mani mwaneka aika uarereke. N te katoto, moangare n taai nako e ngae ngke ko aki kani moangare. Ane a na kani kataetaeko iai tabeman. Bwa ni koauana, “a kakimwareireia te nano te taratara ma te kakatonga.” (TaeRab. 15:​30, kabwarabwara mai nano) E taku Rachel ae e a raroanako ma te tabo are e ikawairake iai: “I rangi ni mamaamaa. N tabetai, I riai ni kairoroai bwa N na kataetaeia taari n au ekaretia ae boou. I kakaaea te aomata ae tekateka n te Tabo n Taromauri n tii ngaia. Tao e bae ni mamaamaa naba n aekakiu.” E aera bwa ko aki katea tiam ae kataetaean te aomata ae boou imwain ao imwini bobotaki nako?

N te itera are teuana, ko kona n rangi n ingainga ni kani kaitiboo ma aika boou i nanon tabeua te wiki. Ma imwina, e a totonako ingaingam anne. Ngkana e riki anne, ko riai ni kakorakorako riki bwa ko na teimatoa ni karekeia raoraom aika boou.

A kainnanoa te tai ae maan riki aroka tabeua ibukini kamatoaani wakaaia n te tabo ae boou. N aron anne, a kakaokoro aroia aomata nako ni kanakoraoi aroia n te ekaretia ae boou. Ngkana ko a tibwa mwaing ao ko teimatoa ni kabokorakora ma kanakoraoan arom, ko kona ni buokaki ni booto n reirei man te Baibara aikai:

“A na aki bwara nanora ni karaoan ae raoiroi, bwa ti na bon taia uaana n taina ae riai ngkana e aki bwara nanora.”​—IKar. 6:9.

Kariaia waakinakon riki te tai ibukini kanakoraoan arom, e ngae ngke e a maan riki nakon are ko kantaningaia. N te katoto, a bati mitinare ake a reirei ngkoa n te Kireata ake a tiku tabeua te ririki n aaba aika ianena ake a mwiokoaki iai, imwain okia nako abaia. A buokaki iai bwa e na kaan riki reitakia ma taari n aaba akanne, ao n nakoraoi riki aroia ni kaineti ma kaokoron te katei.

E bati ana tai ni mwaing Alejandro ao e ataia ae e kainnanoaki te tai ae maan ibukini kanakoraoan te aroaro. E taku teuaei: “Imwini mwaingira ae nako, ao e taku buu, ‘A bane ni mena raoraou n ara ekaretia are mai mwaina!’ ” E kauringa neiei are anne naba ana taeka uoua te ririki n nako, ni mwaingia are mai mwaina. Ma i nanon ririki akana uoua akanne, e kaotiota neiei tabeakinaia tabemwaang, ao a a riki bwa raoraona ni kaan naake e aki kinaia ngkoa.

“Tai kangai, ‘E aera ngkai a raraoi riki boong ake rimoa nakon aikai?’ bwa ko aki wanawana ngkai ko titiraki n aei.”​—TeMin. 7:10.

Rarawa ni kabotaua am ekaretia ae boou ma are mai mwaina. N te katoto, a kona taari n am ekaretia ae boou n aki bobo i buako riki ke a aki wimakiki riki nakoia ake mai mwaina. Kaatuua am iango i aon aroaroia aika raraoi, n aron ae ko tangiria bwa a na karaoia naba nakoim. A kubanako tabeman aika boou n ataakin ae a kairoroaki ni mwaingia bwa a na bon  titirakinia ni kangai, ‘I tangiriia raoi “[taari] nako i nanon te onimaki”?’​—1Bet. 2:17.

“Teimatoa ni bubutii ao kam na anganaki.”​—Ruka 11:9.

Teimatoa n tataroa buokam. E taku David ae te unimwaane n te ekaretia, “Tai kataia ni kanakoraoia i bon iroum. A bati baika ti kona ni karaoi tii man ana ibuobuoki Iehova. Tataroakinna!” E boraoi n iango ma anne Rachel are taekinaki mai moa. E taku: “Ngkana ti namakinna ngai ma buu bwa ti a tinanikuaki n te ekaretia, ti tataro ni kangai nakon Iehova, ‘Taiaoka, buokira n ataa te bwai ae tao ti karaoia ae e a kangaanga iai kawarakira irouia tabemwaang.’ Imwina, ti kataia ni kabanea riki ara tai ma taari.”

Kaaro, ngkana e kangaanga irouia natimi bwa a na boo i buako, karekea ami tai n tataroakina anne ma ngaiia. Buokiia ni karekeia raoraoia aika boou, n aromi ni bairei taai ibukin te uaia n itamwaomwao ni kaungaunga.

Tera ae ko kona ni karaoia ni buokiia naake a a tibwa mwaing nakon am ekaretia? Kataia n riki bwa te rao ni koaua man te moantai. Ngkana ko na karaoa anne, kataia n iangoia bwa baikara baika ko na kakaitau iai ngke arona bwa ko boou n te tabo teuana, ao karaoi baikanne. (Mat. 7:12) A kona naake a boou n raoniko n am taromauri n utu ke n taamnei n te JW Broadcasting are katoa namwakaina? Ko kona ni kaoia bwa a na iriko n uarongorongo? Ngkana ko kaoia bwa kam na uaia n amwarake, ane a na ururinga am akoi anne. Tera riki te ibuobuoki ae manena ae ko kona n angania?

E taku Carlos: “Ngke ti roko n ara ekaretia ae boou, e anganira te tari te aine temanna aran titooa aika boraoi. Ti rangi ni buokaki iai.” A na boni kakaitau naake a roko man te tabo ae kaokoro iai tauani kanoan te bong, ngkana ko reireinia aroia n oneiia n tain te kabuebue, te kamwaitoro, ke te kakarau. Ko kona naba ni buokiia bwa e na uaana riki aia uarongorongo ngkana ko karakina aron te aono anne, ke ni kabwarabwarai aia koaua kaaina.

E a raka i aon teuana te ririki maanin Allen are taekinaki mai moa, n ana ekaretia ae boou. E ururing ni kangai: “N te moantai, I riai ni kairoroai bwa N na ikikina ma taari. Ma I a namakinna ngkai bwa kaanga ai kaain au utu ao I kukurei iai.” E ataia Allen ae a aki bua raoraona ni mwaingina, ma a a reke aika boou, ake a na bae n teimatoa n riki bwa raoraona ni maiuna.