1. Tera ae e kariaia Iehova bwa ti na karaoia?

E KARIAIA Iehova bwa ti na rinea aroni maiura ae ti tangiria. E reireinira arora ni karaoi babaire aika raraoi, ao e buokira ni kanakoraoi motinnano ake ti karaoi ibukini kakukureiana. (TaiAre. 119:173) Ngkana ti maiuakina n taai nako te wanawana are n Ana Taeka te Atua, ti na rabakau riki ni karaoi motinnano aika raraoi.​—Ebera 5:14.

2. Tera te kangaanga ae ti kona ni kaitaraa imwini karaoan ara motinnano?

² E ngae ngkana ti karaoa ara motinnano ae raoiroi, ma e kona ni kangaanga katiaan te baere ti moani waakinna. Iangoi katoto tabeua: E iangoa warekan te Baibara ni kabane te tari te mwaane ae ataei. E nakoraoi ana waaki i nanon tabeua te wiki, ma imwina e a manga toki. E baireia te tari te aine temanna bwa e na beku bwa te bwaiania ae katoatai, ma e baenikai ni moana karaoana. E baireia te rabwata n unimwaane bwa a na kabatiaa riki kawaraia taari ibukini kaungaaia, ma imwin namwakaina aika bati, a tuai mani waaki. A kakaokoro baika riki aikai, ma iai te bwai ae a titeboo iai. A aki waekoa ni mwakuriaki baike a motinnanoaki. N te moan tienture, a kaaitara Kristian i Korinto ma te kangaanga ae aron naba anne. Nora reireiara ae ti kona ni karekea mairouia.

3. Tera te babaire are a karaoia kaaini Korinto, ma tera ae riki?

³ Tao n 55 C.E., a karaoa te babaire ae tamaroa kaaini Korinto. A ongo taekaia taari i Ierutarem ao i Iutaia bwa a taonaki n te kangaanga ao te maiu ni kainnano, ao ekaretia ake tabeua a rikoi mwaane aika angabwai ibukini buokaia. Ibukin aia akoi ao tituaraoia kaaini Korinto, a baireia bwa a na anga naba aia bwaintangira, ao a tuanga te abotoro Bauro bwa tera aroia n ibuobuoki. E kanakoi kaetieti Bauro nakon te ekaretia aei ao e mwiokoa Tito bwa e na ibuobuoki n rikoi angabwai.  (1Kor. 16:1; 2Kor. 8:6) Tabeua te namwakaina imwina, e a ataia Bauro ae a tuai man anga aia angabwai kaaini Korinto. Ngaia are taraan ae e na aki tauraoi imwain te tai are e na uotaki iai nako Ierutarem ma aia angabwai ekaretia ake tabeua.​—2Kor. 9:​4, 5.

4. Ni kaineti ma 2 I-Korinto 8:​7, 10, 11, tera are e kaungaia kaaini Korinto Bauro bwa a na karaoia?

⁴ A karaoa te babaire ae raoiroi kaaini Korinto, ao e kamoamoaia Bauro ibukin rianakon aia onimaki ao nanoia ni kan tituaraoi. Ma e riai naba ni kaungaia bwa a na katiaa raoi te baere a moani karaoia. (Wareka 2 I-Korinto 8:​7, 10, 11.) E reke reireiara man aroia anne bwa e boni kona naba ni kangaanga irouia Kristian aika kakaonimaki mwakurian aia motinnano ae raoiroi.

5. Baikara titiraki aika ti na kaekai?

⁵ N aroia kaaini Korinto, e kona naba ni kangaanga iroura mwakurian ara motinnano. Bukin tera? Ibukin aki kororaoira, ti kona ni baenikai ni karaoi bwaai. Ke a kona n riki baika aki ataaki ake e a kangaanga iai iroura bwa ti na mwakuria te baere ti a tia ni motinnanoia. (TeMin. 9:11; IRom 7:18) Ti na kangaa ni manga rinanon ara motinnano ao n iangoia bwa tao ti a riai ni bitia? Ao ti na kangaa ni kanakoraoa riki arora ni katiaa raoi te baere ti moana karaoana?

6. E aera bwa tao ti a riai ni bita ara motinnano?

⁶ Iai motinnano tabeua aika kakawaki aika aki kona ni bitaki. N te katoto, ti aki kona ni bita ara motinnano ibukin ara beku iroun Iehova, ao ti kamatoaa nanora bwa ti na kakaonimaki nakoni buura ni mare. (Mat. 16:24; 19:6) Ma iai motinnano tabeua aika tao a riai ni bitaki. Bukin tera? Ibukina bwa a bibitaki baika riiriki. Baikara aanga aika kona ni buokira ni karaoi motinnano aika taiani kabanea n tamaroa?

7. Tera ae ti riai n tataroakinna, ao bukin tera?

⁷ Tataro ibukin te wanawana. E kairaki Iakobo iroun Iehova bwa e na korea aei: “Ngkana iai temanna iroumi ae e aki tau wanawanana, ao ke e teimatoa ni butiia te Atua ao e na anganaki, bwa e tituaraoi n anga nakoia aomata ni kabane.” (Iak. 1:5) E ‘aki tau wanawanara’ n itera tabeua. Ngaia are onimakina Iehova ngkana ko karaoa am motinnano, ao ngkana ko a manga rinanon am motinnano anne. E na boni buokiko Iehova ni karaoi motinnano ma te wanawana.

8. Tera arora ni karaoa ara ukeuke imwaini karaoan ara motinnano?

⁸ Karaoa raoi am ukeuke. Okira Ana Taeka te Atua, wareki booki ake a katauraoaki n ana botaki Iehova, ao maroro ma naake ko kona n onimakinia. (TaeRab. 20:18) E kakawaki karaoan te ukeuke n aron anne imwaini karaoan am motinnano ni kaineti ma bitakin am mwakuri ni kareketianti, mwaingim nakon te tabo teuana, ke rinean te reirei ibukini karekean am mwakuri ae e na boutokaa am mwakuri ni minita.

9. Ti na kangaa ni kakabwaiaaki ngkana ti aki mwamwanaira i bon iroura?

⁹ Nenera raoi bukini karaoan am motinnano. E kakawaki iroun Iehova bukini karaoani bwaai iroura. (TaeRab. 16:2) E tangiria bwa ti na bwabwaina te koaua ni bwaai ni kabane. Ngaia are ngkana ti karaoi motinnano, ti aki kani mwamwanaira i bon iroura ao tabemwaang naba, ni kaineti ma bukini karaoan ara motinnano. Ngkana ti aki bwabwaina te koaua, ane e na boni kangaanga iroura mwakurian ara motinnano. N te katoto, tao e iangoia te tari te mwaane ae ataei bwa e na beku bwa te bwaiania ae katoatai. Ma imwin tabeua te tai, e a kangaanga kakoroan ana aoa, ao ai akea kukureina n ana mwakuri ni minita. Tao e iangoia n te moantai bwa e kani bwaiania ibukina bwa e kani kakukureia Iehova. Ma tao boni bukini  karaoana irouna bwa e kani kakukureiia ana karo ke te aomata riki temanna.

10. Tera ae kainnanoaki ibukini karaoani bitaki?

¹⁰ Iangoa te bwai ae riki iroun te aomata ae reirei n te Baibara ae e motinnanoia bwa e na kaaki te moko. N te moantai, e a aki moko i nanon teuana ke uoua te wiki e ngae ngke e kangaanga irouna, ma imwina ao e a manga moko. N tokin te tai, e a bon tokanikai! E buokaki ni katoka anuana anne ibukin tangiran Iehova irouna ao nanona ni kani kakukureia.​—IKoro. 1:10; 3:23.

11. E aera bwa e riai n iai tiam ae ko na uaiakinna?

¹¹ Katei tiam ake ko na uaiakin. Ngkana ko ataia raoi bwa tera ae ko uaiakinna, ko na kona riki ni katiaa te baere ko moana karaoana. N te katoto, tao ko baireia bwa ko na kabatiaa riki am tai ni wareka te Baibara. Ma ngkana akea am babaire iai, ko na bon aki roko n tiam anne. * Ke tao a baireia unimwaane bwa na kabatiaa riki aia tai ni kakawariia taari ni kaungaia, ma imwin tabeua te tai a tuai mani mwakuria. Ngkana a na karaoa anne, a kona n tabeki titiraki aikai: “Ti a tia ni korei araia taari ake a na kakabwaiaaki riki ngkana ti kawariia ni kaungaia? Ti a tia ni bairea te tai ae ti na kawariia iai?”

12. Tao tera ae ti riai ni karaoia, ao bukin tera?

¹² Karaoa ae ko boni konaa. A bane n aki tau ara tai ao korakorara ibukini karaoani bwaai ni kabane ake ti kani karaoi. Ngaia are karaoa ae ko boni konaa. Ngkana e riai, tao ko a kainnanoa bitakin am babaire ae ko a aki kona ni kakororaoia. (TeMin. 3:6) Ma iangoia bwa aongkoa ko rinanon am motinnano, ko karaoa te bitaki iai, ao ko namakinna bwa ko a kona ni mwakuria. Iangoi aanga aika nimaua aika kona ni buokiko ni katiaa raoi te baere ko moana karaoana.

13. Ko na kangaa ni karekea te korakora ae ko kainnanoia ibukini mwakurian am motinnano?

¹³ Tataro ibukini kakorakoraam ni mwakuria am motinnano. E kona te Atua n anganiko te korakora bwa ko aonga ni ‘karekea nanom ma ni mwakuria’ am motinnano. (IBir. 2:13) Ngaia are butiia Iehova taamneina ae raoiroi bwa e na anganiko te korakora ae ko kainnanoia. Teimatoa n tataro e ngae naba ngkana e taraa ni baenikai kaekaana. N aron are e taku Iesu: “Teimatoa ni bubutii ao kam na anganaki [te taamnei ae raoiroi].”​—Ruka 11:​9, 13.

14. E na kangaa te boto n reirei n Taeka N Rabakau 21:5 ni buokiko ni mwakuria am motinnano?

¹⁴ Karaoa am babaire. (Wareka Taeka N Rabakau 21:5.) Ngkana ko na katiaa raoi te baere ko moana karaoana, e riai n iai am babaire. Ao ko riai ni mwakuria am babaire anne. N aron anne, ngkana ko karaoa am motinnano teuana, korei baike ko kani karaoi ibukini mwakuriana. Tibwatibwai mwakuri aika bubura ni kamaenakoi nakon aika uarereke riki bwa ko aonga ni kai ataia bwa mwaitira ae ko a tia ni karaoia. E kaungaia Bauro kaaini Korinto bwa a na kaokoroi aia angabwai “ni katoaa moanibongin te wiki,” n oneani mwin are a na tataningaa Bauro ao a a tibwa rikoa te angabwai. (1Kor. 16:2) Kamaenakoani mwakuri aika bubura nakon aika uarereke riki, e kona ni buokira bwa ti na aki taonakinako iai.

15. Imwini karaoan te babaire, tera ae kona ni karaoaki?

¹⁵ Te babaire ae mataata ae ko koreia e kona ni buokiko ni mwakuria am motinnano. (1Kor. 14:40) N te katoto, a tuangaki rabwata n unimwaane bwa a na mwiokoa te unimwaane temanna ae e na korei mwin aia moti, e na koreia naba bwa antai ae e na karaoa nanon te moti anne, ao te tai are e riai  n tia iai. Unimwaane ake a ira nanon te kaetieti aei a na kona riki ni kakororaoi nanon aia moti. (1Kor. 9:26) Ko kona naba ni kataia ni karaoa anne ni baika ko kakaraoi ni katoabong. N te katoto, ko kona ni korei baika ko na karaoi ni katoabong ao ni karinani man are ko na moani karaoia. Ko na buokaki iai n aki tii katiaa te baere ko moana karaoana, ma e na bati naba baika ko karaoi i nanon te tai ae uarereke.

16. Tera ae kakawaki ni mwakurian am motinnano, ao e kangaa ni boutokaaki anne n I-Rom 12:11?

¹⁶ Kataningamarauko. E kainnanoaki te kakorakora ibukini mwakurian te babaire ao katiaan te baere ko moana karaoana. (Wareka I-Rom 12:11.) E tuanga Timoteo Bauro bwa e na ‘teimatoa ni katabetabea’ ao n “teimatoa” ni kanakoraoa riki ana angareirei. E kaineti te taeka n reirei anne ma tiia n te onimaki ni kabane.​—1Tim. 4:​13, 16.

17. Ti na kangaa ni maiuakina I-Ebeto 5:​15, 16 ni mwakurian ara motinnano?

¹⁷ Bairea raoi am tai. (Wareka I-Ebeto 5:​15, 16.) Bairea te tai ae ko na karaoa iai te baere ko a tia ni motinnanoia ao tai manga bitia. Rarawa n tataningaa te tai ae angaraoi ibukini mwakuriana, bwa e bon aki kona n reke anne. (TeMin. 11:4) Taratara raoi bwa ko na aki kariaia baika aki rangi ni manena bwa a na anaa am tai ao korakoram ae ko kainnanoia ibukini baika kakawaki riki. (IBir. 1:10) Ngkana e angaraoi, rinea te tai are a na aki katabetabeko iai tabemwaang. Tuangia bwa ko a aki kani katabetabeaki. Iangoia bwa ko na tiringa am tareboon, ao imwina riki ko a kai tuoa am meeri ke n reitaki ma tabeman n te intanete. *

18-19. Tera ae kona ni buokiko bwa e na aki bwara nanom mani mwakurian am motinnano ae raoiroi e ngae ngke e kangaanga?

¹⁸ Iaiangoi baika raraoi aika reke man am mwakuri. Baika raraoi aika reke imwini mwakurian am motinnano, ai aron tokini kawaim ni mwanangam. Ngkana ko kan roko n tokini kawaim, ko na bon reitaanako mwanangam e ngae ngke e kainaki te kawai ke ko a riai ni bita kawaim. N aron naba anne, ngkana ti iaiangoi baika raraoi aika reke man ara motinnano, e na bon aki waekoa ni bwara nanora ngkana e tutukaki kawaira ke e kiribwakekee.​—IKar. 6:9.

¹⁹ E kangaanga karaoani motinnano aika raraoi, ao e kangaanga naba mwakuriaia. Ma ko kona ni karekea te wanawana ao te korakora ae ko kainnanoia man ana ibuobuoki Iehova, ibukini katiaan raoi te baere ko moana karaoana.