IAI mwiokoan te I-Iutaia ae Moretekai ae kakawaki, n aron ae oti ni bokin te Baibara ae Etita. Bon te I-Iutaia ae taenikai are mwakuri n ana baareti ueani Botia. E riki aei ni moan te kanimaua n tienture B.C.E. “n ana bong te [Uea] ae Aatueruti.” (E kinaaki riki te uea anne n ara bong aikai, n arana ae Tokititi I.) E katoka te babaire ibukin tiringan te uea Moretekai. Ibukin ana kakaitau te uea n aei, e a kaota karineani Moretekai i mataia aomata. Imwina riki, imwini maten Aman are riribaa Moretekai ao I-Iutaia riki ake tabemwaang, ao e a karikirakea Moretekai te uea bwa te buraaim minitita. N nakoana anne, e a kona Moretekai ni karaoa te moti are e a kamaiuia I-Iutaia n aononi Botia ni kabane man tiringakia.—Etita 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

A taekinna tabeman taani korei rongorongon rimoa ni moan te Ka-20 n tienture, bwa bon te karioiango te boki ae Etita ao bon akea te aomata ae Moretekai. Ma n 1941 ao a a kunea taan rabakau ni bwain aantano, te bwai ni kakoaua ae boutokaa te baere e taekinaki n te Baibara ibukini Moretekai. Tera are a kunea?

A kunea taani kakaae te baba ae karaoaki man te bokaboka ae koreaki n te taetae ni Botia, ae e oti iai te ara ae Marduka (ke Moretekai n te taetae ni Kiribati). E mwakuri bwa te tia tararuai bwaai, ae tao te tia mwane i Tiutian. N te tai are e kuneaki iai te koroboki anne, ao e koreia te tia rabakau n rongorongon te tabo anne ae Arthur Ungnad, bwa ai tibwa te moantai aei ae “mwaneweaki iai Moretekai n te koroboki ae tiaki kanoan te Baibara.”

Imwin ana ribooti anne Ungnad, ao a a tia taan rabakau n rairi riki nga ma nga baaba ake a koreaki n te taetae ni Botia. I buakoni baikai, a kuneaki naba baaba aika uarereke ni maeran te kaawa ae Betiebori, are n te tabo ngkoa ae Nneni Baika Kakawaki i rarikin oon te kaawa. A koreaki baaba aikai n ana tai n uea Tokititi I. A koreaki n te taetae n Eram ao a oti naba iai aara tabeua ake a kuneaki n te boki ae Etita. a

Tabeua baaba ake mai Betiebori, a mwanewea te ara ae Marduka, are e beku bwa ana tia koroboki te uea n te baareti i Tiutian n ana tai n uea Tokititi I. E kabwarabwaraaki Marduka n te baba teuana bwa te tia raitaeka ngaia. E tonu raoi anne ma kabwarabwaraani Moretekai n te Baibara. Bon te mataniwi ngaia ae beku n ana auti te Uea are Aatueruti (Tokititi I) ao e bwaati taetae aika uoua. E tetekateka Moretekai ni katoabong ni mataroan oon ana baareti te uea i Tiutian. (Etita 2:19, 21; 3:3) Te oo aei bon te kateitei ae bubura are aia tabo ni mwakuri mataniwi n ana baareti te uea.

E noraki bwa iai baika titeboo n rongorongoni Marduka are mwaneweaki n taiani baba ao n rongorongoni Moretekai are mwaneweaki n te Baibara. A maiu n te tai ae tii teuana, te tabo ae tii teuana, ao titeboo naba aia mwakuri. A kaotaki n rongorongo aika titeboo aikai bwa aia kukune taan rabakau ni bwain aantano, a kaineti nakoni Moretekai are kabwarabwaraaki n te boki ae Etita.