Nakoni kanoana

Kiiba nakoni kanoana

Titiraki Mairouia Taani Wareware

Titiraki Mairouia Taani Wareware

Iai riki kanaia tibun Iteraera n te rereua i rarikin te manna ao te kuere?

Te manna bon oini kanaia tibun Iteraera n te rereua i nanon 40 te ririki. (TeOti. 16:35) E katauraoa naba te kuere Iehova n taai aika uoua. (TeOti. 16:12, 13; WarIte. 11:31) Ma e ngae n anne, iai naba amwarake tabeua ae bon tau ake a kang.

N te katoto, E kairiia ana aomata Iehova n tabetai nakon ‘te tabo ae a na motirawa iai’ ae reke iai baika a kainnanoi. (WarIte. 10:33) Teuana mai buakon taabo akanne bon Erim, ae “a mena iai koburake n ran aika 12 ao aroka aika baam aika 70,” ae tao te baam ae te tate. (TeOti. 15:27) E taekinaki n te boki ae te Plants of the Bible bwa “e rangi ni kai maiu te aroka aei n taabo aika kakaokoro ao n angiin te tai e kamanenaaki ibukin te amwarake n te rereua. E karekea te amwarake, te oera, ao kamanoaia mirion ma mirion aomata.”

A bae naba n tiku tibun Iteraera n te rereua ae ataaki ngkai bwa Feiran, ae aonon Wadi Feiran. a E taekina aei te boki ae Discovering the World of the Bible ibukin te tabo ke te mwarua aei, “Bon 81 te maire[130 te kiromita] raababana ao te kabanea n ananau, n tamaroa, ao ni kinaaki n tabo i Tinai.” E kangai riki te boki anne: “Ngkana e mwananga temanna n te raroa ae 28 te maire [45 te kiromita] man te tabo are e kaitiboo iai te karaanga ma marawa, ao e a roko naba n te Rereua ae Feiran. Bon Eten i Tinai. Mangkekei ni karokoa ngkai, a bati aomata aika a roroko n te tabo aei ibukin tirauan te baam ae te tate.”

Te baam ae te tate n rereuan Feiran

Ngke a kitana Aikubita tibun Iteraera, ao a uouotii aia bua ni burawa, aia bwai ni kaboo burawa, tabeua uita ao te oera. A boni bae n aki teimaan bwaai aikai. A uotii naba “nanai ni man aika rangi ni bati aika nanai n tiibu, kooti, ao kaao.” (TeOti. 12:34-39) Ma ibukina bwa e kangaanga aron te maiu n te rereua, a na boni bae ni mate maan aika bati. Tabeman mai buakoia a bae n riki bwa kanaia tibun Iteraera. Ao maan ake tabeman a riki bwa aia karea, ao aia karea naba nakoia atua aika kewe. b (Mwa. 7:39-43) Ma a boni kaikawaia naba maan tabeman tibun Iteraera, n aron ae oti n ana taeka Iehova nakoia aomata ngke e kaekaia ibukin akean aia onimaki ni kangai: “A na riki natimi bwa taani kawakintiibu n te rereua i nanon 40 te ririki.” (WarIte. 14:33) Ngaia are e boni bae n iai aia nanai ni man ae e reke te miriki iai ao n taai tabetai e reke iai te irikomaiu, ma e bon aki tau ibukia aomata aika tenua te mirion i nanon 40 te ririki. c

E reke ia kanaia maan ao nimaia? d N taai akekei ao e bati bwabwakan te karau n te aro are a a bati aroka aika riki n te rereua. E taekinaki n te boki ae te Insight on the Scriptures, Volume 1, bwa 3,500 te ririki n nako ao “e bati riki te ran i Arabia are a mena iai ngkoa tibun Iteraera nakon taai aikai. Noran taiani mwarua aika nano ao ni mwautakataka ngkai, ake a riki ngkoa bwa taiani karaanga, e oti iai bwa iai taai ngkoa ake e rangi ni bati iai bwabwakan te karau n te aro are e a karikii karaanga n ran.” Ma e ngae n anne, bon te tabo ae kamaroaa ao ni kakamaaku te rereua. (TuaKau. 8:14-16) N akean te ran are e katauraoia Iehova n te aro ni kakai, a na boni kaai ni mate tibun Iteraera ma aia man.—TeOti. 15:22-25; 17:1-6; WarIte. 20:2, 11.

E tuangia Mote tibun Iteraera ae e kakaamwarakeia Iehova n te manna “bwa [a] aonga n ataia ae e aki maiu te aomata n tii te amwarake, ma e maiu n taeka nako aika nako mai win Iehova.”—TuaKau. 8:3.

a Nora Te Taua-n-Tantani ae bwaini Mei 1, 1992, i. 24-25 n te taetae n Ingiriti.

b E taekini taai aika uoua te Baibara ngke a kareanaki maan nakon Iehova n te rereua. Te moan, ngke e kateaki te nakoa n ibonga ao te kauoua n tain te Toa ae te Riao. A riki baikanne n 1512 B.C.E., n aia kauoua n ririki tibun Iteraera ni kitana Aikubita.—NakIbo. 8:14–9:24; WarIte. 9:1-5.

c N raabanen aia ka-40 n ririki n te rereua, a anai tibun Iteraera bubua ma bubua tenga maan bwa konaia n tain te buaka. (WarIte. 31:32-34) Ma e ngae n anne, a teimatoa ni kana te manna ni karokoa ae a rin n te Aba ni Berita.—Iot. 5:10-12.

d Akea te bwai ni kakoaua ae a kana te manna maan, ngkai e kaonotaki mwaitin te manna nakon ae kona ni kanna te aomata temanna.—TeOti. 16:15, 16.