1, 2. E aera bwa a kona kaaro tabeman n tabeaianga ngkana a kani katabui maiuia natiia ao ni bwabetitoaki?

NGA ma nga aomata aika reirei n te Baibara ake a a tia ni katabui maiuia nakon Iehova ao ni bwabetitoaki. A bati rooro n rikirake i buakoia aika a kaikawaaki i nanon te koaua ao a rinea te maiu ae te kabanea n tamaroa. (TaiAre. 1:1-3) Ngkana te karo ngkoe ae te Kristian, ko boni bae ni kariariaa te bong are e na bwabetitoaki iai natim.—Kabotaua ma 3 Ioane 4.

² Ma ko boni bae naba n tabeaianga. Tao ko a tia n noriia rooro n rikirake tabeman aika bwabetitoaki ao imwina a a nanououa bwa a riai ni maiuakin ana kaetieti te Atua ke a aki. A bati naba ake a kitana te koaua. Ngaia are ko bae n raraoma bwa e na moana ana beku ibukin Iehova natim ao imwina e a manga kabuaa tangiran te koaua irouna are n te moantai. E kona ni katotongia kaain te ekaretia i Ebeto n te moan tienture are e kangai Iesu nakoia: ‘Kam a tia ni kabuaa te tangira are reke iroumi n te moantai.’ (TeKao. 2:4) Ko na kangaa n totokoa rikin anne ao ni buoka  natim bwa e na “rikirake . . . nakon te kamaiuaki”? (1Bet. 2:2) Ibukini kaekaana, ti na rinanon ana katoto Timoteo.

3. (a) E kangaa n riki Timoteo bwa te Kristian, ao tera arona nakon te reirei ni Kristian? (b) Baikara iteran te reirei aika tenua ake e kaungaaki iai Timoteo irouni Bauro?

³ E boni bae n ae ngke e moani kawara Rutetera Bauro n 47 C.E., ao Timoteo e a tibwa reiakina taekan te Aro ni Kristian. E ngae ngke ai tibwa tebwi tabun ana ririki Timoteo, ma e kakairi raoi ni baike e reiakin. Uoua te ririki imwina, e a riki bwa raoni Bauro ni mwamwananga. Tao 16 te ririki imwina, e a korea aei Bauro nakon Timoteo: “Teimatoa ni kakairi ni baike ko reiakin ake e anaaki nanom iai bwa ko na kakoauai, ngkai ko ataiia aomata aika reireiniko baikai, ao ngkai ko a kaman ataa te koroboki ae tabu mangke te merimeri ngkoe bwa e kona ni kawanawanako bwa e aonga ni kamaiuko rinanon onimakinani Kristo Iesu.” (2Tim. 3:14, 15) Nori baike e taekini Bauro: (1) ataakin te koroboki ae tabu, (2) anaakin nanona bwa e na kakoauai baike e reiakin, ao (3) kawanawanaana bwa e aonga ni kamaiuaki rinanon onimakinani Kristo Iesu.

4. Baikara bwaai n reirei ake ko nori bwa a uaana riki n reireinaia natim? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

⁴ Ngkai te karo ngkoe ae te Kristian, ko bon tangira natim bwa e na ataa te koroboki ae tabu, ae ni boong aikai e nanonaki iai te Koroboki ae Tabu n te Taetae n Ebera ma te Koroboki ni Kristian ae Tabu n te Taetae ni Kuriiti. E ngae ngkana a rangi n uarereke ataei, ma a boni kona n reiakin taekaia aomata ao baika riki n te Baibara. E a tia ana botaki Iehova ni katauraoi booki, boroutia, ao taamnei aika rangi ni bati ake a kona ni kabonganai kaaro ni buokiia iai natiia. Ko kona n iangoi tabeua aika tauraoi n am taetae? Uringnga ae te atatai man te Baibara bon aan raoi te iraorao ae kaan ma Iehova.

5. (a) Tera nanon te taeka ae “e anaaki nanom iai bwa ko na kakoauai”? (b) Ti kangaa n ataia ae e anaaki nanon Timoteo bwa e na kakoauaa te rongorongo ae raoiroi ibukin Iesu?

⁵ E kakawaki te atatai man te koroboki ae tabu. Ma e bati riki ae kainnanoaki n reiakinaia ataei taekan te onimaki nakon ae tii tuangakia taekaia aomata ao baika riki n te Baibara. E ‘anaaki nanon Timoteo bwa e na kakoauai.’ N te taetae are e moan rairaki iai taeka akanne, e nanonaki iai “kakoauaa raoi” ke “te aki nanououa ao kakoauaan te bwai teuana bwa e boni koaua.” E ataa te Koroboki ae Tabu n te Taetae n Ebera Timoteo mangke te merimeri. Ma imwina riki, e a kairaki n te bwai ni kakoaua bwa e na kakoauaa ae Iesu bon te Mesia. Ni koauana, e a rangi n nene ana koaua Timoteo n te rongorongo ae raoiroi ao e a riki bwa te tia rimwini Kristo ae bwabetitoaki, ao e a raona Bauro n ana mwakuri ni mitinare.

6. Ko na kangaa ni buokiia natim n anai nanoia bwa a na kakoauai baike a reiakin n Ana Taeka te Atua?

⁶ Ko na kangaa ni buokiia natim bwa a na karikirakea aia onimaki n aron Timoteo? Te moan, bwaina te taotaonakinnano. E kainnanoaki te tai ae maan ibukini kakoauaan raoi te bwai teuana, ao tiaki nanona bwa e kona n reke irouia natim tii ibukina bwa e a tia n anaaki nanom bwa ko na kakoauaa. A riai ataei n tatabemania nako ni kamanenai ‘wanawanaia’ ni karikirakea iai kakoauaan ana koaua te Baibara. (Wareka I-Rom 12:1.) Ngkai te karo ngkoe ko kona ni karaoa ae bati ibukini buokaia natim, moarara riki ngkana iai aia titiraki. Iangoa te katoto aei.

7, 8. (a) E kangaa temanna te karo ae te Kristian ni kaota te taotaonakinnano n ana tai n reireina natina? (b) N ningai ae ko kainnanoa iai te aeka n taotaonakinnano anne?

 ⁷ E taku Thomas ae taman te ataeinnaine ae 11 ana ririki: “E titiraki natiu n tabetai ni kangai, ‛E kabongana Iehova rikini bwaai i bon irouia ni karika iai te maiu i aon te aba?’ ke, ‛E aera bwa ti aki irekereke ma aia waaki aomata n aron te rinerine, ni kataia ni kanakoraoi bwaai?’ N tabetai, I taotaona nanou bwa I aonga n aki kaekaa ni bon oin au iango. Te bwai ae e anaa nanon te aomata bwa e na kakoauaa iai te koaua, bon tiaki te bwai ni kakoaua ae tii teuana ma boni bwaai ni kakoaua aika uarereke aika bati.”

⁸ E ataia naba Thomas bwa e kainnanoaki te taotaonakinnano n te angareirei. N etina, e kakawaki bwainan te taotaonakinnano irouia Kristian ni kabane. (IKoro. 3:12) E ataia Thomas ae kona ni kainnanoaki te maroro ae bati i nanon te tai ae maan. E riai ni maroro ma natina te aine i aon te Baibara bwa e aonga ni karikirakea kakoauaani baike e reiakin. E taku Thomas: “Ni kaineti riki ma reirei aika kakawaki, I kan ataia ma buu bwa e boni kakoauai baike e reiakin natira ao e ota iai ke e aki. Ngkana iai ana titiraki, e raoiroi anne. Ni koauana, I tabeaianga ngkana e tii butimwaea te reirei ao akea ana titiraki.”

9. Ko na kangaa ni karina Ana Taeka te Atua i nanoia natim?

⁹ Ngkana a bwaina te taotaonakinnano kaaro n aia angareirei nakoia natiia, ao teutana imwin teutana a na bon ota raoi natiia “n raababan ao n abwakin ao n rietan ao n nanon” te koaua. (IEbe. 3:18) Ti kona n reireinia te bwai ae boraoi ma aia ririki ao aia konabwai. Ngkana a kakoauai baike a reiakin, a na rikirake ni kona ni kaekai titiraki ni kaineti ma aia koaua i mataia aomata, ao raoia n reirei naba. (1Bet. 3:15) N te katoto, a kona natim ni kabwarabwaraa man te Baibara bwa tera ae riki n te mate? A ota raoi n te bwai ae kabwarabwaraaki n te Baibara? * Eng, karinan Ana Taeka te Atua i nanon natim, e kainnanoaki iai am taotaonakinnano, ao e uaana am kakorakora iai.—TuaKau. 6:6, 7.

10. Tera iteran am angareirei ae rangi ni kakawaki?

¹⁰ Ni koauana, e kakawaki naba am katoto ibukini karikirakean aia onimaki natim. E taku Stephanie ae iai natina aine aika teniman: “Ngke a rangi n uarereke natiu ao I bon titirakinai ni kangai, ‘I mamaroroakinna ma natiu bwa e aera ngkai I kakoauaa bwa bon iai Iehova, e tatangira, ao a raoiroi kawaina nako? A kona n noria raoi bwa I bon tangira Iehova?’ I aki kona ni kantaningaia bwa a na anaaki nanoia natiu ma tii ngkana e anaaki moa nanou.”

11, 12. Tera te wanawana, ao e aera bwa ti kona n taekinna ae e aki boto wanawanan temanna tii man ana ririki?

¹¹ Ti ataia ae iai iroun Timoteo (1) te atatai man te Baibara ao (2) e onimakini baike e kakoauai. Ma tera ae e nanonna Bauro ngke e taekinna ae e kona te koroboki ae tabu ni ‘kawanawana Timoteo bwa e aonga ni kamaiuaki’?

¹² E kabwarabwaraaki n te Insight on the Scriptures, Volume 2, bwa n te Baibara ao te wanawana bon “te konabwai ibukini kabonganaan te atatai ao te ota ni kaetii kangaanga iai, ni kararoai bwaai aika karuanikai, ni kakoroi bukin taian tia aika uaiakinaki, ke n anga te reirei ni kairiri nakoia tabemwaang bwa a na karaoia naba. Boni kaitaraan raoi te nanobaba.” E taekinaki n te Baibara bwa  “te nanobaba e nimta nanon te teei.” (TaeRab. 22:15) Kioina ngkai te wanawana boni kaitaraan raoi te nanobaba, nanona ngkanne te wanawana boni kanikinaean te ikawai. Te ikawai n te onimaki e aki kaineti riki ma ana ririki temanna, ma boni mani maakakin Iehova irouna ao tauraoina n ongeaba n ana tua.—Wareka Taian Areru 111:10.

13. E na kangaa ni kaotia te roro n rikirake bwa e a reke irouna te wanawana ibukini kamaiuana?

¹³ Rooro n rikirake aika ikawai raoi n te onimaki, a bon aki “uouotaki kaanga n naao ao ni katiotioaki” ni baika a tangiri ke ni kaririakia irouia tabonroroia. (IEbe. 4:14) Ma a karikirakea “aia atatai ao a kataneiaaki iai bwa a na ataa ae eti ao ae kairua.” (Ebera 5:14) A kaotiia bwa a a tabe n ikawai riki n te onimaki bwa a boni karaoi aia motinnano ma te wanawana, e ngae naba ngkana akea aia karo i rarikia ke aomata aika ikawai. (IBir. 2:12) Bon anne te wanawana ae kainnanoaki ibukin te kamaiuaki. (Wareka Taeka N Rabakau 24:14.) Ko na kangaa ni buokiia natim bwa a na karekea te wanawana anne? Te moanibwai, ko riai n taraia raoi bwa a na atai baika rangi ni kakawaki iroum aika boto man te Baibara. A riai n ataia man am taetaenikawai ao am katoto bwa ko kataia ni maiuakin ana kaetieti te Baibara.—IRom 2:21-23.

14, 15. (a) Baikara baika kakawaki ake a riai n iaiangoi ataei ake a kani bwabetitoaki? (b) Ko na kangaa ni buokiia natim bwa a na iaiangoi kakabwaia man ongeabaia n ana tua te Atua?

¹⁴ Ma e bati riki ae riai ni karaoaki ibukini karikirakean aia onimaki natim nakon ae tii tuangakia te bwai ae eti ao ae kairua. Ko riai naba ni buokiia bwa a na iaiangoi aeka n titiraki aikai: ‘E aera bwa e katabuakaki n te Baibara bwaai aika e tangiri te rabwata? Tera ae kairai bwa N na kakoauaa ae a kanakoraoa maiuu n taai nako ana kaetieti te Baibara?’—Ita. 48:17, 18.

¹⁵ Ngkana e a kani bwabetitoaki natim, buokia bwa e na iaiangoi raoi baike e riai ni karaoi imwin te bwabetito. Tera ana namakin iai? Baikara kakabwaia iai? Baikara kangaanga iai? E aera bwa a rianako riki kakabwaia iai nakoni kangaanga? (Mareko 10:29, 30) Akanne baike e na bae ni kaaitarai  imwini bwabetitoana. Ngaia are e rangi ni kakawaki bwa e na iaiangoi raoi baikanne imwaini karaoan te mwaneka ae moan te kakawaki aei. Ngkana a buokaki ataei bwa a na kananoi aia iango i aoni kakabwaia man ongeabaia ao kangaanga man aki ongeabaia, a na boni bae ni kakoauaa riki ae e na nakoraoi maiuia n taai nako ngkana a kakairi n ana kaetieti te Baibara.—TuaKau. 30:19, 20.

16. Tera ae a riai ni karaoia kaaro ngkana e a moanna ni mamaara ana onimaki natiia ae e a tia ni bwabetitoaki?

¹⁶ Ma tera ae ko na karaoia ngkana e a nanououa ibukin te koaua natim imwini bwabetitoana? N te katoto, e kona te roro n rikirake temanna ni manga atikaki nanona nakoni bwain te aonnaba ke e a nanououa bwa bon te maiu ae te kabanea n tamaroa touani mwini booto n reirei man te Baibara ke tiaki. (TaiAre. 73:1-3, 12, 13) Ngkai te karo ngkoe, ko riai n ataia bwa arom ni kaekaa ana nanououa anne, e kona ni kairia bwa e na rinea ae e na teimatoa ni beku ibukin Iehova ke e na aki. Taraia raoi bwa ko na aki kauntaeka ma natim ibukin anne, n aki ongeia bwa e rangi n uarereke ke e a roro n rikirake. Tiam iai boni boutokaana ma te tangira ao anaakin nanona.

17, 18. A na kangaa kaaro ni buoka te roro n rikirake ae e a manga nanououa?

¹⁷ Ni koauana, te roro n rikirake ae e a tia ni bwabetitoaki, e a tia ni katabua maiuna nakon Iehova. E berita n ana katabu bwa e na tangira te Atua ao ni moanibwaia Nanona nakoni bwaai ni kabane. (Wareka Mareko 12:30.) E iangoa te berita aei Iehova bwa e rangi ni kakawaki ao e riai ane e karaoia ni kakoroa raoi bukina. (TeMin. 5:4, 5) Kauringa natim baikanne n te tai ae riai ao taetae ma te akoi. Ma imwaini karaoan anne, kabonganai raoi reirei aika katauraoaki ibukia kaaro n ana botaki Iehova. Ni karaoan anne, ko a karekea iai angani kamatataan ae e kakawaki ibukina katabuani maiuna nakon Iehova ao rikina bwa te Kristian, ao a na bati kakabwaiaana iai.

¹⁸ N te katoto, e kona n reke te taeka n reirei ae e na buokiko n te bukinibaa ae atuna: “Questions Parents Ask,” mai bukin te boki ae Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 1. A anganaki iai kaaro te taeka n reirei bwa a na aki waekoa n iangoia bwa e a ribaa te koaua natiia ae tebwi tabun ana ririki. N angiin te tai, bon iai te bwai ae karika te kangaanga anne. E kona n ae te kariri mairouia tabonrorona. E kona naba n riki man akean raoraona ke namakinan ae a korakora riki n aia onimaki rooro n rikirake ake tabeman nakoina. E taekinaki naba n te bukinibaa anne bwa tiaki nanona bwa a riki kangaanga aikai, ibukina bwa e a aikoa kakoauaa am koaua natim. Ma a reke mani kangaanga riki tabeua ake e a tabe ni kaaitarai tao ngkai moa. E katauraoaki n te bukinibaa aanga tabeua ake e na kona iai te karo ae te Kristian ni buoka natina ae e a nanououa n te koaua.

19. A na kangaa kaaro ni buokiia natiia bwa a na ‘wanawana bwa a aonga ni kamaiuaki’?

¹⁹ Ngkai te karo ngkoe, iai mwiokoam ae kakawaki ao tibwangam bwa ko na kaikawaiia natim “i nanon ana reirei ni kaetieti ao ana kaungaunga Iehova.” (IEbe. 6:4) N aron ae ti a tia n noria, ti riai n reireinia tiaki tii te bwai ae taekinaki n te Baibara ma ti na buokiia naba bwa e na rikirake i nanoia kakoauaan te bwai ae a reiakinna. Eng, a kainnanoa te onimaki ae nene are e na kairiia bwa a na katabui maiuia nakon Iehova ao ni beku ibukina ma nanoia ni kabane. A bia buokaki natim ni karekea te ‘wanawana bwa a aonga ni kamaiuaki’ man Ana Taeka Iehova, taamneina, ao am kakorakora.