1. E aera bwa te bwabetito bon te mwaneka ae kakawaki? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

NI KATOA ririki ao a bwabetitoaki nga ma nga aomata aika reirei n te Baibara. A bati i buakoia aika rooro n rikirake aika tebwi tabun aia ririki ao ake i aana riki. A boni kaikawaaki i nanon te koaua. Ngkoe naba temanna i buakoia? Ngkana ngaia anne, ko riai ni kamoamoaaki. Te bwabetito bon te mwaneka ae kainnanoaki ibukia Kristian, ao e rangi ni kakawaki ibukini karekean te kamaiuaki.—Mat. 28:19, 20; 1Bet. 3:21.

2. E aera bwa e aki riai ni maakaki te katabu?

² E ngae ngke te bwabetito e kauka te kawai nakoni kakabwaia aika bati, ma iai naba baika ko riai ni karaoi. N te aro raa? N am bong ni bwabetito, ko taekina eng nakon te titiraki aei, “Ibukina bwa ko onimakina ana karea Iesu Kristo, ko a tia ngkai n raira nanom man am bure ao ni katabua maium nakon Iehova bwa ko na kakaraoa nanona?” Am bwabetito boni kaotan am katabu. Bon te berita ae kakawaki ae ko taekinna nakon Iehova bwa ko na tangiria ao ni moanibwaia karaoan nanona. Bon te motinnano ae  rangi ni kakawaki. Ko riai n uringaaba iai? Ko na bon aki. Bon tiaki te motinnano ae kairua ngkai ko a kariaia bwa e na kaiririko Iehova. Iangoa te itera are teuana! Te aomata ae aki kani kairaki iroun Iehova e boni mena i aan ana kairiri Tatan. E aki tabeakina kamaiuam te Riaboro. Ma e boni kukurei ngkana ko kabuaa te maiu are akea tokina bwa ko tei n ana itera ao ko rawa nakoni mwaakan Iehova n tautaeka.

3. Baikara kakabwaiaam imwini katabuani maium nakon Iehova?

³ N oneani mwin ae ko na boutokaa Tatan, iangoi kakabwaiaam ngkai te Kristian ngkoe ae ko a tia ni katabua maium ao ni bwabetitoaki. Ngkai ko a tia n anga maium nakon Iehova, ko a kona n taekina aei ma te aki nanokokoraki: “E mena Iehova n au itera, N na aki maaku. Tera ae e kona ni karaoia te aomata nakoiu?” (TaiAre. 118:6) Bon akea te kakabwaia ae rine riki nakon te tei n ana itera te Atua ao ataakin ae e kukurei iroum.

4, 5. (a) N te aro raa ae te katabu bon taben temanna ma temanna? (b) Baikara kangaanga aika aki tii kaineti nakoia rooro n rikirake?

⁴ Ngkai te Kristian ngkoe ae ko bwabetitoaki, am reitaki ma Iehova bon tiaki aekakin te aba ke aia bwai am utu ae ko kona ni bwaibwai iai imwia. Ma bon tabem ngkai kamaiuam, e ngae naba ngkana ko maeka i rarikia am karo. E aera bwa e kakawaki ururingan aei? Ibukina bwa ko aki kona n atai kangaanga aika ko na kaaitarai n te tai ae imwaim. N te katoto, ngkana ko bwabetitoaki imwaini koron tebwi tabun am ririki, ko na bae n aitara ma namakin ao kariri aika boou ngkana ko a roko n tebwi tabun te ririki. E taku te teinnaine ae tebwi tabun ana ririki: “E bon aki kona te teei ae uarereke n un n taai nako ngkai ngaia temanna Ana Tia Kakoaua Iehova ao e aki kang keeke n tain te rekenibong n te reirei. Ma imwin tabeua te ririki ngkana e a korakora tangiran te kani wene n taanga irouna, e riai ni kakoauaa raoi bwa te ongeaba n taai nako n ana tua Iehova bon te motinnano ae te kabanea n tamaroa.”

⁵ Ni koauana, tiaki tii rooro n rikirake aika kaaitara ma kariri aika boou. A kaaitara naba ikawai ake a a tia ni bwabetitoaki ma kataakin aia onimaki aika a aki kantaningai, n aron tekatekaia n taanga, te aoraki, ke te mwakuri ni kareketianti. Ni koauana, n aki ongeia bwa iraua am ririki, ma a na bane aomata ni kaaitara ma kangaanga aika kakaokoro, ae kainnanoaki iai te kakaonimaki nakon Iehova.—Iak. 1:12-14.

6. (a) N te aro raa ae ko na kakoroa iai bukin am katabu nakon Iehova? (b) Tera reireiam n I-Biribi 4:11-13?

⁶ Ibukini buokam ni kateimatoa kakaonimakim n aki ongea te bwai teuana, uringnga are ko bon riai ni kakoroa bukin am berita nakon Iehova. Ae nanona bwa ko a tia n tuanga te tia Tautaeka n te iuniweeti bwa ko na teimatoa ni beku ibukina e ngae naba ngkana a aikoa beku raoraom ke am karo. (TaiAre. 27:10) Ko kona ni karekea korakoram ni bwaai ni kabane ake ko kaaitarai man ana ibuobuoki Iehova ibukini maiuakinan am katabu.—Wareka I-Biribi 4:11-13.

7. Tera ae nanonaki ni mwakuriani kamaiuam “ma te maaku ao te rurubenebene”?

⁷ E tangiria Iehova bwa ko na riki bwa raoraona. Ma e kainnanoa te kakorakora kateimatoaan te iraorao anne ao mwakuriani kamaiuam. Ni koauana, e kangai I-Biribi 2:12: “Teimatoa ni mwamwakuria kamaiuami ma te maaku ao te rurubenebene.” E kaotaki n taeka aikai bwa ko riai n iangoa arom ae ko na kateimatoa iai am iraorao ma Iehova ao n teimatoa ni kakaonimaki nakoina n aki ongei kangaanga. Tai iangoia bwa aongkoa ko kona ni karaoa anne. Iai naba ana toro te Atua ake a a maan ake a a tia n aki kateimatoa  kakaonimakia. Ngaia are baikara mwaneka aika ko riai ni mwakuria iai kamaiuam?

8. Tera ae irekereke ma te ukeuke n reirei i bon iroum, ao e aera bwa e kakawaki?

⁸ Te iraorao ma Iehova e nanonaki iai te kakauongo nakoina ao te mamaroro ma ngaia. Te ukeuke n reirei man te Baibara i bon iroum bon te anga ae kakawaki ae ti kona iai ni kakauongo nakon Iehova. E irekereke naba iai karekean te atatai n arora ni wareware ao ni kananoa ara iango n Ana Taeka te Atua ao booki ake a aanaki man te Baibara. Ngkana ko karaoa aei, uringnga are iai riki te bwai ae riai ni karaoaki irarikin anne. E riai n aki karaoaki kaanga aron ae ko kamatenikunai koaua ake iai bwa ko aonga ni bwaati n tain te ukeuke n te tabo n reirei. Te ukeuke n reirei ae karikiuaa, kaanga aron te neweaba are ko a atai iai ao ni kunei baika boou ibukin aroaron Iehova. Ko na buokaki iai ni kaania te Atua ao ane e na manga kaaniko.—Iak. 4:8.

9. Baikara bwaai ni mwakuri aika buokiko n am ukeuke n reirei i bon iroum?

⁹ E a tia ana botaki Iehova ni katauraoi bwaai ni mwakuri aika bati ibukini buokam bwa ko na kona ni karaoa am kaetieti ae uaana ibukin am ukeuke n reirei i bon iroum. N te katoto, i aan “Bible Study Activities” n te mwakoro ae “Teenagers” n te jw.org, ko kona ni buokaki iai ni karekei reirei aika manena n rongorongo ake n te Baibara. Iai naba n te jw.org, te study guides ke te bwai n reirei ae “What Does the Bible Really Teach?” ae ko na buokaki iai ni karikirakea am onimaki. E buokiko naba bwa ko na rabakau ni kabwarabwarai am koaua nakoia tabemwaang. A kona n reke iango riki tabeua ibukin te ukeuke n reirei n te kaongora ae “Young People Ask . . . How Can I Make Bible Reading Enjoyable?” n te Awake! ae bwain Eberi 2009 n te taetae n Ingiriti. E kakawaki ngkanne te ukeuke n reirei ao kananoan te iango ibukini mwakuriani kamaiuam.—Wareka Taian Areru 119:105.

10. E aera bwa e kakawaki te tataro iroun te Kristian ae e a tia ni bwabetitoaki?

¹⁰ Ngkai te ukeuke n reirei i bon iroura bon te anga ae ti kakauongo iai nakon Iehova, te tataro ngkanne bon te anga ae ti maroro iai ma ngaia. E aki riai te Kristian n  iangoa te tataro bwa tii te mamaroro ae akea uaana, ke n iangoia bwa aongkoa te bwai ni katekeraoi ae e na reke iai angana n tokanikai ni baike e uaiakin. Ma te tataro bon te maroro ma ara tia Karikiriki. E kan ongora Iehova iroura. (Wareka I-Biribi 4:6.) Ngkana ko rinanon te aeka n raraoma teuana, e taku te taeka n reirei man te Baibara bwa ko na “kaaki rawawatam i aon Iehova.” (TaiAre. 55:22) Ko kakoauaa raoi aei? A kona mirion ma mirion tarira n te onimaki ni karaua nanom bwa a a tia ni buokaki iai, ao ko kona naba ni buokaki!

11. E aera bwa ti riai ni kaitaua Iehova n taai nako?

¹¹ E bati riki ae ko kona ni karaoia nakon tii te tataro ni bubutii ana ibuobuoki Iehova. E kangai te Baibara: “Kam na kaotiota ami kakaitau.” (IKoro. 3:15) Ti kona n tabetai n rangi n taonakinako n ara kangaanga n te aro are ti a tarariaoi kakabwaiaara aika bati. E aera ko aki motinnanoia bwa ko na katoabong n iangoi baika tenua ake ko kona ni kakaitau iai? Imwina, karabwaa Iehova n am tataro ibukini kakabwaia akanne. E taku Abigail ae tebwi tabun ana ririki, are bwabetitoaki ngke 12 ana ririki: “I kakoauaa ae e riai ni kaitauaki riki Iehova nakoia aomata tabeman n te iuniweeti. Ti riai ni katoatai ni kaitaua ibukini bwaintangira ake e anganira. I anganaki ngkoa te kauring ae tamaroa ae kangai nanona: ‘Ngkana ti tii anganaki baika ti a tia ni kaitaua Iehova iai, a na bati ara bwai ke a na karako?’” *

12, 13. E aera bwa e kakawaki iangoan ae tera arom ae ko a tia ni katoonga iai raoiroin Iehova?

¹² E kamaiuaki te Uea ae Tawita mani kangaanga aika bati ao e taekin taeka aikai n te anene: “Katoongnga ao noria ae e raoiroi Iehova. E a kukurei te aomata ane e kamanoa irouna.” (TaiAre. 34:8) E kamatataaki n te kibu aei kakawakin te baere e rinanona te aomata. Ngkana ko wareka te Baibara ao ara boki aika aanaki mai iai ao ngkana ko kaei bobotaki ni Kristian, ko a ongoraei iai baike a rinanoi tabemwaang ao aron te Atua ni buokiia n teimatoa ni kakaonimaki. Ma ngkana ko a tabe n ikawai n te onimaki, ko riai n nora aron Iehova ni buokiko i nanoni maium. Ko a tia ni katoonga raoiroin Iehova?

¹³ Iai te anga teuana ae a a tia iai Kristian ni kabane ni katoonga raoiroin Iehova. Boni kaoakia bwa a na kaania te Atua ao Natina. E taku Iesu: “Akea te aomata ae kona n nakoiu ngkana e aki katikia te Tama are kanakomaiai.” (Ioa. 6:44) Ko kakoauaa bwa a kaineti naba taeka aikai nakoim? E kona ni kangai te roro n rikirake temanna, ‘A katikaki au karo iroun Iehova, ao I a iriia naba.’ Ma ngke ko katabua maium nakon Iehova ao ni bwabetitoaki, ko kaotia iai bwa e a reke naba am reitaki ae kakawaki ma ngaia. Ko a ataaki raoi ngkai irouna. E kaungaira ni kangai te Baibara: “Ngkana iai ae e tangira te Atua, ao e ataaki te aomata aei iroun te Atua.” (1Kor. 8:3) Kaotia n taai nako bwa e kakawaki iroum nnem n ana botaki Iehova ao kakaitau iai.

14, 15. E na kangaa te uarongorongo ni kakorakoraa am onimaki?

¹⁴ Te anga riki teuana ae ko kona iai ni katoonga raoiroin Iehova boni man namakinan ana boutoka n tibwaakin am koaua nakoia tabemwaang. Ko kona ni karaoa aei n am tai n uarongorongo ao n te tabo n reirei naba. A kunea tabeman bwa e kangaanga te uarongorongo nakoia tabonroroia n te tabo n reirei. Ko bae n ota iai. Ko aki ataia bwa e na tera aroia raom n reirei iai. E kona ni kangaanga riki bwa ko na taetae i mataia ataei  aika bati nakon ae tii temanna. Tera ae e kona ni buokiko?

¹⁵ Te moan, iangoia bwa e aera ngkai ko kakoauai raoi am koaua. Ko kona ni kabonganai raoi bwaai n reirei ke study guides n te jw.org. A karaoaki ibukini buokam n iaiangoa te bwai ae ko kakoauaa, bukini kakoauaana, ao arom ni kona ni kabwarabwarai am koaua nakoia tabemwaang. Ngkana e a nene am koaua ao ko tauraoi raoi, ko na kan uarongorongoa ngkanne taekan aran Iehova.—Ier. 20:8, 9.

16. Tera ae kona ni buokiko bwa ko na tokanikai i aoni maakum n taekin am koaua?

¹⁶ E ngae ngke ko katauraoi raoi, ma ko kona naba ni maaku n taekin am koaua. E taku te tari te aine ae 18 ana ririki, are e bwabetitoaki ngke 13 ana ririki, “I ataa te bwai ae I kakoauaa, ma n tabetai, e kangaanga taekinani baike I iangoi.” E kangaa n tokanikai i aon aei? E taku: “I kataia n taetae ma te aki nakonnano. A tataekini baike a kakaraoi raoraou. I riai ni kataia ni karaoa naba anne. Ngaia are I a taekina naba te bwai teuana, n aron aei, ‘I angareirei n te Baibara n te bong teuana, ao . . . ’ Imwina, I a reitia n taekina te bwai ae kakawaki iai. E ngae ngke tiaki raoi taekan te Baibara, ma n tabetai iai tabeman aika a kan ataia bwa tera arou n angareirei man te Baibara. N tabetai a tabeki titiraki ibukin anne. Kabatiaan riki karaoan au anga aei, e a bebete riki iai irou te maroro. Imwin anne, I nanamakina te kukurei!”

17. Tera riki ae kona ni buokiko bwa ko na uarongorongo nakoia tabemwaang?

¹⁷ Ngkana ko kaota karineaia tabemwaang ao n tabeakinia naba, e na bebete riki karineam irouia. “I raraoma ni maroroakina te Baibara, bwa a kaawa n aranai aomata bwa I baba n Aro.” Aei ana taeka Olivia, ae 17 ana ririki are e bwabetitoaki ngke e uarereke riki. Imwina, e a moanna neiei n iangoi bwaai n te aro ae kaokoro. N oneani mwin are e na kabatiaa iaiangoan raraomana, e taku: “A bati rooro n rikirake aika a aki ataa rongorongoia Ana Tia Kakoaua Iehova. Bon tii ngaira taani Kakoaua aika a kinaira. Ngaia are e kona n rotaki aroia ni butimwaeira man aroarora. Ma tera aroia ngkana ti maamaa ke ni maaku ke e kangaanga kaotan ara koaua, ke ti bwainrang ngkana ti taetae? A kona n taraira bwa ti aki kakatonga ngkai taani Kakoaua ngaira. A kona naba ni kaekaira n te aro ae aki riai ibukina bwa ti aki ninikoria. Ma ngkana ti maroro ma te aki nakonnano ao ni kakoauaa raoi ara koaua, ao ni karinna bwa kanoan ara mamaroro, a na bae ni kani karineira riki.”

18. Tera ae irekereke ma mwakuriani kamaiuam?

¹⁸ N aron ae ti a tia n noria, mwakuriani kamaiuam bon te mwioko ae kakawaki. Bwaai tabeua aika irekereke iai boni wawarekan Ana Taeka te Atua ao kananoan te iango iai, te tatataro nakon Iehova, ao iaiangoan aanga ake e a tia ni kakabwaiako iai Iehova. Karaoani baikai e na buokiko ni karikirakea kakoauaan ae e a riki Iehova bwa raoraom. Ibukin anne, ko a kairaki iai bwa ko na taekin am koaua.—Wareka Taian Areru 73:28.

19. E aera bwa e uaana am kakorakora ibukini mwakuriani kamaiuam?

¹⁹ E taku Iesu: “Ngkana iai ae e kan rimwiu ao ke e kakeaa boni ngaia, ke e tabeka ana kai ni kammaraki ao ke e teimatoa n irai.” (Mat. 16:24) E teretere bwa rikim bwa te tia rimwin Iesu n ikotaki ma am katabu ao am bwabetito boni mwiokoam ae kakawaki ngkai te Kristian ngkoe. Ma e kauka te kawai nakoni kakabwaia aika rangi ni bati ngkai, ao nakon te maiu ae akea tokina n ana aonnaba ae boou te Atua. Ngaia are kabanea am konaa n teimatoa ni mwamwakuria kamaiuam!