1, 2. (a) Tera te mwioko ae kakawaki are e anganaki Toromon? (b) E aera ngke e tabeaianga Tawita iroun Toromon?

E TUANGAKI Toromon bwa e na kaira te mwakuri ni kateitei ae moan te kakawaki ae katean te tembora i Ierutarem. E na “rianako tamaroana, n te aro are e na ataaki n aaba nako kakannatona ao tamaroana.” Ao ae kakawaki riki bwa e na riki bwa “ana auti Iehova ae te Atua ae koaua.” E baireia Iehova bwa bon Toromon ae e na kaira te kateitei aei.​—1Rong. 22:​1, 5, 9-11.

² E kakoauaa te Uea ae Tawita bwa e na boni boutokaa te mwakuri te Atua. Ma e bon ‘uarereke ao e ronnano’ Toromon. E na ninikoria ni waakina katean te tembora? E na tukaki mani waakinan te mwakuri ngkai e uarereke ao e ronnano? Ngkana e na nakoraoi ana mwakuri Toromon, e kainnanoa ae e na ninikoria ao e na waakina te mwakuri.

3. Tera reireian Toromon ibukin te ninikoria ae reke mairoun tamana?

³ E boni bae Toromon ni karekea reireiana ae bati ibukin te ninikoria, mairoun tamana. Ngke e ataei Tawita ao e kaaitaraia maan aika tiritiri ake a uotiianako ana tiibu tamana. (1Tam. 17:​34, 35) E kaota te ninikoria ae rianako ngke e kaitaraa te aintoa  are te tia buaka. Eng, man ana ibuobuoki Iehova ao te atibu are maranran, e a tokanikai Tawita i aoni Koria.​—1Tam. 17:​45, 49, 50.

4. E aera ngkai e kainnanoa te ninikoria Toromon?

⁴ Ai angaraoira iroun Tawita bwa e na manga kaungaa Toromon bwa e na ninikoria ao ni katea te tembora! (Wareka 1 Rongorongo 28:20.) Ngke arona bwa e aki ninikoria Toromon, e kona n taonakinako n te maaku ao e na aki waakina te mwakuri, ao e kakaiaki riki anne nakoni kabwakana ni mwiokoana.

5. E aera bwa ti kainnanoa te ninikoria?

⁵ N aron Toromon, ti kainnanoa te ibuobuoki mairoun Iehova bwa ti aonga n ninikoria ao ni katiaa te mwakuri. Ngaia are ti kona n iangoi katoto tabeua rimoa ibukin te ninikoria. Ao imwina ti a kona n iangoa arora ni kaota te ninikoria ao ni katiaa ara mwakuri.

6. Tera ae anaaki nanom iai n ninikorian Ioteba?

⁶ Iangoa ninikorian Ioteba ngke e kaririaki irouni buuni Botiba nakon te wene ni bure. E bae n ataia ae e na bon reke n te kangaanga ae kakaiaki ngkana e rawa nakon neiei. Ma e ngae n anne, e aki kariaia ao e kaota ninikoriana ni waekoa n rawa nakoina.​—KBwaai 39:​10, 12.

7. Kabwarabwaraa ninikorian Raaba. (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

⁷ Raaba bon te katoto naba ibukin te ninikoria. Ngke a roko n ana auti neiei taani karaba n tutuo aika tibun Iteraera, e boni kona ni katokanikaia maakuna ao ni kanakoia. Ma e onimakina Iehova ao e ninikoria ni karabaia mwaane aika uoman aikai ao ni karekea angani birinakoia. (Iot. 2:​4, 5, 9, 12-16) E kakoauaa Raaba ae Iehova bon te Atua ae koaua, ao e aki nanokokoraki bwa e na bon anga abaia nakoia tibun Iteraera. E aki kariaia bwa e na taonakinako ni maakakia aomata n ikotaki ma uean Ieriko ao ana rorobuaka. Ma e karaoa te bwai teuana ae e a karekea iai maiuna ma ana utu imwina riki.​—Iot. 6:​22, 23.

8. Tera aron rotakia abotoro n ninikorian Iesu?

⁸ A katea te katoto ae raoiroi ibukin te ninikoria ana abotoro Iesu aika kakaonimaki. A a tia n nora ninikorian Iesu. (Mat. 8:​28-32; Ioa. 2:​13-17; 18:​3-5) A buokaki n ana katoto bwa a na karikirakea ninikoriaia. Ngke a kaitaraaki abotoro irouia Tarukaio, a aki katoka aia angareirei n aran Iesu.​—Mwa. 5:​17, 18, 27-29.

9. E kangaa 2 Timoteo 1:7 ni buokira n ataia bwa antai nibwan te ninikoria?

⁹ A kaota korakoran nanoia Ioteba, Raaba, Iesu, ao abotoro, ike a a kairaki iai bwa a na karaoi mwakuri aika raraoi. Ma a aki onimakin oini korakoraia ibukin ninikoriaia. E reke man onimakinan Iehova irouia. Ti kaaitara naba ma baika riiriki aika ti kainnanoa iai te ninikoria. N oneani mwin ae ti na onimakinira i bon iroura, ti riai n onimakina Iehova. (Wareka 2 Timoteo 1:7.) Ti na rinanoi itera aika uoua ni maiura ae ti kainnanoa iai te ninikoria: n ara utu ao n te ekaretia.

10. E aera ngkai a kainnanoa te ninikoria rooro n rikirake aika Kristian?

¹⁰ A kaaitara ma baika riiriki aika bati rooro n rikirake ake a kainnanoa iai te ninikoria bwa a na beku ibukin Iehova. A kona ni karekea reireiaia mairoun Toromon ao ni kakairi irouna ngke e kaota te ninikoria ni karaoi motinnano ma te wanawana ibukini katiaan te tembora. E ngae ngke a kona ao a bon riai rooro n rikirake aika Kristian ni kairaki irouia aia karo, ma iai motinnano aika kakawaki ake a bon riai ni karaoi. (TaeRab. 27:11) A kainnanoa te ninikoria ni karaoan aia motinnano ma te wanawana ibukin rineaia raoraoia aika raoiroi, aia kaakibotu aika raraoi, itiakin aroaroni maiuia, ao te bwabetito. A kainnanoa te ninikoria anne  ibukina bwa a karaoa te bwai ae e aki kukurei iai Tatan are te tia kakanikoa te Atua.

11, 12. (a) E kangaa Mote ni katea te katoto ae raoiroi ibukin te ninikoria? (b) A na kangaa rooro n rikirake ni kakairi n ana katoto Mote?

¹¹ Te motinnano teuana ae kakawaki ae a riai ni karaoia rooro n rikirake, boni katean tiaia. N aaba tabeua, a anaaki nanoia rooro n rikirake bwa a na katei tiaia ae karekean aia reirei ae rietata ao te mwakuri ae bubura booia iai. N aaba tabeua, a kona rooro n rikirake n namakinna ae a riai ni kaatuui aia iango i aoni buokaia aia utu ni karekei maiuia, ibukin te kangaanga ma te mwane. Ngkana ko kaaitara ma aekaki aikai, iangoa ana katoto Mote. E kaikawaaki iroun natini Barao te aine, ao e kona ni katea tiana bwa e na kakannato ao ni kaubwai. Iangoa anaakin nanona bwa e na karaoa anne irouia ana utu aika I-Aikubita, ana tia reirei, ao taan anga te reirei ni kairiri nakoina! N oneani mwin are e na kariaia anne, e tei n nene ibukin te taromauri ae itiaki. Ngke e kitana kaubwain Aikubita Mote, e ninikoria n onimakina raoi Iehova. (Ebera 11:​24-26) Ibukin anne e a kakabwaiaa Iehova n te tai anne, ao e na boni kabatiaa riki kakabwaiaana n te tai ae e na roko.

¹² N aron anne, e na boni kakabwaiaia rooro n rikirake Iehova ake a ninikoria ni katei tiaia n te onimaki ao ni moanibwaia te Tautaeka n Uea ni maiuia. E na boni buokiia ni karekei baika a kainnanoi aia utu. N te moan tienture, e kaatuua ana iango Timoteo i aon tiana n te onimaki, ao ko kona naba ngkoe. *​—Wareka I-Biribi 2:​19-22.

13. E kangaa te ninikoria ni buoka te tari te aine ae te roro n rikirake bwa e na roko n tiana?

¹³ E riai te tari te aine temanna i Alabama i U.S.A., ni karikirakea ninikoriana ibukini katean tiana n te onimaki. E korea aei: “I nanon rikirakeu ao I rangi ni mamaamaa. I kuri n aki kona ni kataetaeia kaain te Tabo n Taromauri, ao I a bon aki kona riki ni karebwerebwe n aia mataroa aomata aika I aki kinaia.” Ma e roko n tiana neiei n riki bwa te bwaiania ae katoatai, man aia ibuobuoki ana karo ao kaain te ekaretia. E taku: “A kaungaaki tiia aika raoiroi n ana waaki Tatan bwa te reirei ae rietata, te kakannato, karekean te mwane ae bati ao kaubwain te maiu aei. N angiin te tai, a kangaanga rekeia ao e tii karekea te rawawata ao te maraki. Ma te beku ibukin Iehova e karekea kimwareireiu ae moan te bati ao namakinan ae iai te bwai ae I kakororaoia ni maiuu.”

14. N ningai ae a kainnanoa iai te ninikoria kaaro aika Kristian?

¹⁴ A kainnanoa naba te ninikoria kaaro aika Kristian. N te katoto, e kona am tia kammwakuri n okioki n tuangko bwa ko na karakaa am tai ni mwakuri n te tairiki ke n te wikeen, n taai ake ko kaokoroi ibukin am taromauri n utu, te uarongorongo, ao bobotaki ni Kristian. E kainnanoaki te ninikoria bwa ko na karautaeka nakoni baikai ao ni katea te katoto ae raoiroi ibukia natim. Ke tao iai kaaro tabeman n te ekaretia ake a kariaia natiia bwa a na karaoi baika ko aki tangiriia natim bwa a na karaoi. A kona n titirakiniko kaaro akanne bwa e aera ngkai a aki kakaraoi baikanne natim. Ko na ninikoria ao n taetae ma te akoi ni kaota bukin am babaire anne?

15. A na kangaa ni buokaki kaaro n Taian Areru 37:25 ao Ebera 13:5?

¹⁵ Ti kaota te ninikoria ngkana ti buokiia natira ni katei tiaia n te onimaki ao ni buokiia n roko iai. N te katoto, a raraoma kaaro tabeman ni kaungaia natiia bwa a na bwaiania, a na beku n te tabo ae korakora riki iai kainnanoan te ibuobuoki, a na beku n te Betaera, ke ni mwakuri n taiani kateitei n ana botaki Iehova. Tao a raraoma bwa a na aki kona n tabeakinaki irouia natiia ngkana a  kara. Ma kaaro aika wanawana a kaota te ninikoria ao a onimakin ana berita Iehova. (Wareka Taian Areru 37:25; Ebera 13:5.) Kaaro ake a kaota te ninikoria ae aron anne ao a onimakina Iehova, a buokiia natiia bwa a na karaoa naba anne.​—1Tam. 1:​27, 28; 2Tim. 3:​14, 15.

16. A kangaa kaaro tabeman ni buokiia natiia ni katei tiaia n te onimaki, ao a kangaa ni kakabwaiaaki iai natiia?

¹⁶ Iai te taanga teuana n te United States ae a buokiia natiia ni katei tiaia n te onimaki. E taku te buu te mwaane: “Imwain ae a rabakau n nakonako ao n taetae natira, ti mamaroroakina nakoia kakukurein te mwakuri ni bwaiania ao te beku ibukin te ekaretia. E a riki ngkai anne bwa tiaia. Katean tiaia n te onimaki ao rokoia iai, e buokiia natira ni kaaitarai kariri man ana waaki Tatan, ao e buokiia naba ni kaatuui aia iango i aon Iehova.” E korea aei te tari te mwaane ae iai natina uoman: “A bati kaaro aika kabanei korakoraia ao kaubwaia ni buokiia natiia n roko n tiaia ae te takaakaro, te kaakibotu, ao te reirei. Ti wanawana riki ngkana ti kabanei korakorara ao kaubwaira ni buokiia natira n roko n tiaia ake a na buokaki iai ni kateimatoa aia iraorao ma Iehova. Moan te karaunano noraia natira tiaki tii n roko n tiaia aikai ma ti raonia naba iai.” Akea te nanououa bwa te Atua e na boni kakabwaiaia kaaro ake a buokiia natiia ni katei tiaia n te onimaki ao ni buokiia n roko iai.

17. Taekini katoto ibukini kaotan te ninikoria n te ekaretia.

¹⁷ E kainnanoaki naba te ninikoria n te ekaretia. N te katoto, a kainnanoa te ninikoria unimwaane ngkana a karaoi babaire ibukini buure aika kakaiaki, ke ngkana a buokiia naake a ruanikai maiuia ibukin te aoraki. A kakawari karabuuti unimwaane tabeman ibukini buokan aia onimaki taiani bure. Ao tera aroia taari aine aika akea buuia? A a bati ngkai baika a kona ni karekei ibukini karababaan aia mwakuri ni minita n aron te bwaiania, te mwaing nakon te tabo ae korakora riki iai kainnanoan te ibuobuoki, te mwakuri ma te Aobiti Ibukin te Korotaamnei/Kateitei n te Aono, ao kaean Te Kuura Ibukia Taan  Uarongorongoa te Tautaeka n Uea. A kona naba tabeman ni kaea te Kuura ni Kireata.

18. A na kangaa taari aine aika kara ni kaota te ninikoria?

¹⁸ Bon te kakabwaia nakon te ekaretia taari aine aika kara. Ti rangi n tangiriia taari aine aikai! Tabeman a aikoa kona ni karaoa ae bati n aia beku ibukin te Atua n aron are mai mwaina, ma a teimatoa ni kona ni kaota te ninikoria ao ni waakina te mwakuri. (Wareka Tito 2:​3-5.) N te katoto, e kainnanoa te ninikoria te tari te aine ae e a kara ngkana e butiiaki bwa e na maroro ma te tari te aine ae ataei ibukin te kunnikai ae riai. E na aki bwaurana te tari te aine anne ibukin tein oneana, ma tao e kona ni kaungaa bwa tera aron rotakia tabemwaang n tein ana kunnikai. (1Tim. 2:​9, 10) E kona n uaana kaotan te mwamwannano ae aron anne.

19. (a) A na kangaa n ninikoria taari mwaane ake a a tia ni bwabetitoaki? (b) E kangaa I-Biribi 2:13 ao 4:13 ni buokiia taari mwaane ni karikirakea te ninikoria?

¹⁹ A riai naba taari mwaane ake a a tia ni bwabetitoaki ni kaota te ninikoria ao ni waakina te mwakuri. Bon te kakabwaia nakon te ekaretia taari mwaane aika ninikoria ake a kukurei ni butimwaei riki mwioko tabeua. (1Tim. 3:1) Ma iai tabeman ake a kona n raraoma ni karaoa anne. Tao e a tia te tari anne ni karaoi kairua n taai aika nako, ao e namakinna bwa e aki tau n riki bwa te tabonibai ke te unimwaane. E kona te tari temanna n namakinna bwa e aki tau ni kakororaoa te mwioko teuana. Ngkana ko namakina anne, e kona ni buokiko Iehova ni karikirakea ninikoriam. (Wareka I-Biribi 2:13; 4:13.) Uringnga ae n te taina ao e namakinna naba Mote bwa e aki tau ibukin te mwioko teuana. (TeOti. 3:11) Ma e buokia Iehova, ao imwina riki e a ninikoria Mote ao e katiaa ana mwakuri. E kona ni karikirakea te ninikoria anne te tari te mwaane ae e a tia ni bwabetitoaki ngkana e ukera ana ibuobuoki Iehova rinanon ana kakorakora n tataro ni bubutii, ao warekan te Baibara ni katoabong. E kona n ibuobuoki naba kananoan te iango i aon rongorongo man te Baibara ibukin te ninikoria. E kona n nanorinano ni bubutiia unimwaane te reirei ni kataneiai ao n tauraoi n taai nako n ibuobuoki ni baike a kainnanoaki. Ti kaungaia taari mwaane ni kabane ake a a tia ni bwabetitoaki bwa a na ninikoria ao ni mwakuri korakora ibukin te ekaretia!

20, 21. (a) Tera ana karaunano Tawita nakon Toromon? (b) Tera ae ti aki nanououa iai?

²⁰ E kauringa Toromon te Uea ae Tawita bwa e na memena Iehova irouna ni karokoa tian te kateitei ibukin te tembora. (1Rong. 28:20) E kananoa ana iango Toromon i aon ana taeka tamana, ao e ngae ngke e uarereke ao e ronnano ma e aki kariaia baikanne bwa a na tukia mani waakinan te mwakuri. E kaota te ninikoria, e waakina te mwakuri, ao man ana ibuobuoki Iehova e katiaa te tembora ae rangi n tamaroa i nanon itiua ao te iterana te ririki.

²¹ N aron Iehova ngke e buoka Toromon, e kona naba ni buokira bwa ti na ninikoria ao ni katiaa ara mwakuri, i nanon ara utu ao n te ekaretia. (Ita. 41:​10, 13) Ngkana ti kaota te ninikoria ibukin ara taromauri nakon Iehova, ti aki nanououa ibukin ana berita ngkai ao n te tai ae imwaira. Ngaia are “ninikoria . . . ao waakina te mwakuri.”