1. E aera bwa bon aomata aika kukukurei taan taromauria Iehova? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

BON aomata aika kukukurei Ana Tia Kakoaua Iehova. N taai ake a bobotaki iai tao n aia taromauri, aia runga, ao n aia botaki ni kaungaunga, a uaia ni kakaraki ao ni ngarengare i marenaia. E aera bwa a rangi ni kukurei? Oin raoi kukureia bwa a kinaa Iehova ae “te Atua ae Kukukurei,” a beku ibukina, ao a kataia ni kakairi n aroarona. (1Tim. 1:11; TaiAre. 16:11) Kioina ngkai Nibwan te kukurei te Atua, e tangirira bwa ti na kukurei naba, ao e katauraoi baika bati ake ti na kukurei iai.—TuaKau. 12:7; TeMin. 3:12, 13.

2, 3. (a) Tera te kukurei? (b) E aera bwa e kona ni kangaanga karekean te kukurei?

² Ao ngkoe tera arom? Ko kukurei? Ko kona ni karikirakea kukureim? E kona ni kabwarabwaraaki te kukurei bwa “te marurung ae teimatoa, ae reke man te aroaro ae moa man te raunnano n uaa te kimwareirei ae bati ni maium, ao man nanom ni kani kateimatoa arom anne.” E kaotaki n te Baibara bwa tii naake iai aia iraorao ae kaan ma Iehova aika kona ni karekea te kukurei ni koaua. Ma e kona ni kangaanga karekean te kukurei n te aonnaba ae ngkai. Bukin tera?

 ³ E kona ni kangaanga reken te kukurei iroura ngkana ti kaaitara ma te rawawata n aroni maten ae tangiraki iroura ke kabaneakina man te ekaretia, te buuraure ke buan ara mwakuri ni kareketianti. E kona ni kakerikaaka kukureira te aki rau ni mwengara ibukin te unun. E kona ni kamemeerea kukureira kakanikoara irouia raora ni mwakuri ke raora n reirei, ao bwainikirinara ke kabureakira ngkai ti beku ibukin Iehova. Ke kerikaakini marurungira, te aoraki ae wenemaan, ke te rawawatannano. Ma uringnga ae e kani kabebeteia ao ni kakukureiia aomata Iesu Kristo, ae “tii ngaia te Uea ae Mwaaka ae kukukurei.” (1Tim. 6:15; Mat. 11:28-30) N te Kabwarabwara i aon te Maunga, e taekin Iesu aroaro aika bati aika kona ni karekea kukureira n aki ongei kataakira aika rawawata n ana waaki Tatan.

4, 5. Ti na kangaa ni karekea te kukurei ao ni kateimatoa?

⁴ E rangi ni kakawaki te bwai are e moani mwaneweia Iesu, e taku: “A a kukurei akana ataia bwa a kainnanoa te Atua, bwa aia bwai te Tautaeka n Uea ae bwaini karawa.” (Mat. 5:3) Ti na kangaa ni kaotia bwa ti ataa kainnanoan te Atua? Boni man te ukeuke n reirei n Baibara, te ongeaba n ana tua, ao moanibwaian taromaurian te Atua ae kukukurei. Ngkana ti toui mwaneka akanne, e na rikirake kukureira. E na kakorakoraaki naba onimakinan ana berita nako te Atua iroura bwa a na koro bukia n te tai ae e a kaan roko. Ao a na kaungaaki nanora n “te kantaninga ae kakukurei” ae katauraoaki n Ana Taeka te Atua ibukia taan taromauri ni koaua.—Tit. 2:13.

⁵ E rangi ni kakawaki kateimatoaan te iraorao ae kaan ma Iehova ibukini karekean te kukurei ae teimatoa. E kairaki n te taamnei te abotoro Bauro bwa e na korea aei: “Kimwareirei n taai nako ibukin te Uea [Iehova]. I a manga taku riki, Kam na kimwareirei!” (IBir. 4:4) Ibukini karekean te iraorao ane kakawaki anne, ti riai ni karekea te wanawana are mairoun te Atua. E taku te Baibara: “E a kukurei te aomata ae kunea te wanawana ao te aomata ae karekea te ataibwai, bon te kai ni kamaiu nakoia te koraki ake a anaia, ao a na atongaki bwa a kukurei te koraki ake a teimatoa n taua ni kamatoaa.”—TaeRab. 3:13, 18.

6. E boto i aon tera rekeni kukureira ae teimatoa?

⁶ Ma ngkana ti kani karekea te kukurei ae teimatoa, e kakawaki bwa ti na wareka Ana Taeka te Atua ao ni maiuakinna naba. E kakoauaa Iesu bwa e kakawaki maiuakinan te bwai ae ti reiakinna ngke e kangai: “Ngkana kam atai baikai ao kam a kukurei ngkana kam karaoi.” (Ioa. 13:17; wareka Iakobo 1:25.) E kakawaki aei ngkana ti kani kanuaira n ara onimaki ao ni karekea te kukurei ae teimatoa. Ma ti na kangaa ni kukurei ngkai a rangi ni bati baika kona ni kabuaa kukureira? Ti na nenera te baere e taekinna imwina Iesu n te Kabwarabwara i aon te Maunga.

7. A na kangaa ni kukurei aomata aika nanokawaki?

⁷ “A a kukurei akana nanokawaki bwa a na kabebeteaki.” (Mat. 5:4) A kona n iangoa aei tabeman, ‘A na kangaa ni kukurei aomata aika nanokawaki?’ E aki nanonia aomata ni kabane aika nanokawaki Iesu. A bati aomata aika buakaka ake a bwaebwaeti ibukini kangaanga ake a karawawataaki iai aika kanikinaean “taai aika okoro aika karuanikai” aikai. (2Tim. 3:1)  Ma nanokawakia i bon ibukia a aki kaaniaki riki iai ma Iehova, ao a aki kona naba ni karekea te kukurei. E boni bae Iesu n taetae ibukia aomata ake a ataia bwa a kainnanoa te Atua. A nanokawaki ngkai a noria bwa a rangi ni bati aomata aika kakeaa te Atua ao a aki maiuakina ae e tangiria. A ataia naba ae taani bure ngaiia ao a nori baika bubuaka n riki n te aonnaba. E noriia Iehova akana nanokawaki ma nanoia ni koaua, e kabebeteia rinanon ana Taeka, ao e angania te kukurei ao te maiu.—Wareka Etekiera 5:11; 9:4.

8. Kabwarabwaraa bwa e kangaa bwainan te nimamannei ni karekea te kukurei.

⁸ “A a kukurei akana nimamannei bwa a na bwaibwai n te aonnaba.” (Mat. 5:5) E na kangaa bwainan te nimamannei ni karekea te kukurei? A bitii maiuia aomata imwin reken te atatai ae eti ibukin te koaua. A bati ngkoa aika moakakung, a kakauntaeka, ao a iowawa. Ma ngkai, a a karina i aoia “te aroaro ae boou” ao a kaotiota “te atataiaomata ae nako man te nanoanga, te akoi, te nanorinano, te nimamannei, ao te taotaonakinnano.” (IKoro. 3:9-12) E a reke irouia ngkai te rau, te tangira ao te maiu ae kakukurei riki. Irarikin anne, e beritanaki n te Baibara bwa a na “bwaibwai n te aonnaba” aomata akanne.—TaiAre. 37:8-10, 29.

9. (a) N te aro raa ae “a na bwaibwai n te aonnaba” akana nimamannei? (b) E aera bwa a kona ni kukurei “akana bwarua kakaraoan ae raoiroi”?

⁹ N te aro raa ae “a na bwaibwai n te aonnaba” akana nimamannei? A na bwaibwai n te aonnaba taan rimwin Iesu aika kabiraki n te taamnei ngkana a a tautaeka iai bwa ueea ao ibonga. (TeKao. 20:6) Mirion ma mirion ake a aki kantaningaa te nako karawa ake a na bwaibwai n te aonnaba ngkana a maeka iai n aki toki. A na kororaoi, a na rau ao ni kukurei iai. Bon naakai naba ake a kukurei ibukina bwa a “bwarua kakaraoan ae raoiroi.” (Mat. 5:6) A nang rauaki naake a baki n te itera n taamnei ao ni bwarua te raoiroi n te aonnaba ae boou. (2Bet. 3:13) Ngkana e a tia te Atua ni kamauna te buakaka ni kabane, a nang kukurei aomata aika raoiroi ao n aki manga nanokawaki ibukini mwakuri aika buakaka.—TaiAre. 37:17.

10. Tera ae nanonaki ni bwainan te nanoanga?

¹⁰ “A a kukurei akana nanoanga bwa a na nanoangaaki.” (Mat. 5:7) Te weabe n Ebera ae irekereke ma nanoanga e nanonaki iai “bwainan te tangira, te akoi, te nanoanga; . . . te atataiaomata.” N aron anne, e irekereke naba te weabe ni Kuriiti ma namakinan te nanokawaki ibukin temanna. Ma e bati riki ae nanonaki n te nanoanga nakon tii te namakin. N te Baibara, e nanonaki naba iai kaotiotana ao mwakuriana.

11. Tera reireiara ibukini bwainan te nanoanga n te kaikonaki ae te I-Tamaria ae te rao ni koaua?

¹¹ Wareka Ruka 10:30-37. E teretere raoi n ana kaikonaki Iesu ae te I-Tamaria ae te rao ni koaua te bwai ae nanonaki ni kaotiotan te nanoanga. E rangi n atataiaomata ao n nanoanga te I-Tamaria ao e a kairaki iai bwa e na buoka te mwaane are rawawata. Ngke e tia n taekina te kaikonaki aei Iesu ao e taku: “Naako ao karaoa naba aekakin anne.” Ngaia are ti kona n titirakinira ni kangai: ‘I karaoa naba aekakin anne? I nanoanga naba n aron are e karaoia te I-Tamaria? I kona ni karaoa ae bati riki n ibuobuoki ao ni karaoi mwakuri aika raraoi n akoiia aika rawawata? N te katoto, I kona ni buokiia raao ni Kristian aika kara, aine ake a a tia ni mate buuia, ao ataei ake tiaki kaain te onimaki aia karo? I kona ni biririmoa n “taetae ni kabebeteia akana rawawata nanoia”?’—1Tet. 5:14; Iak. 1:27.

12. E na kangaa n reke te kukurei man te nanoanga?

 ¹² E na kangaa n reke te kukurei ni bwainan te nanoanga? Ngkana ti kaotiota te nanoanga nakoia aomata, ti na karekea iai te kukurei ae reke man te anganga. Irarikin anne, ti ataia ae ti kakukureia Iehova iai. (Mwa. 20:35; wareka Ebera 13:16.) Ni kaineti ma te aomata ae kaotiota te atataiaomata, e taku te Uea ae Tawita: “E na kawakinna Iehova ao e na kateimatoa maiuna. E na atongaki bwa e kukurei n te aonnaba.” (TaiAre. 41:1, 2) Ngkana ti kaotiota te atataiaomata ao te nanoanga nakoia aomata, ti na bon nanoangaaki naba iroun Iehova ao ni karekea te kukurei n aki toki.—Iak. 2:13.

13, 14. E aera bwa a a kukurei naake a eti nanoia?

¹³ E taku Iesu: “A a kukurei akana eti nanoia bwa a na nora te Atua.” (Mat. 5:8) Ngkana a na teimatoa n itiaki nanora, a riai n itiaki ara iango ao ti riai ni karikirakei namakin ao iango aika itiaki. Ti riai ni kateimatoa itiakin ara iango bwa e aonga n aki kabarekaaki ara taromauri nakon Iehova.—Wareka 2 I-Korinto 4:2; 1Tim. 1:5.

¹⁴ A kona naake a eti nanoia ni karekea aia iraorao ae kaan ma Iehova are kangai: “A a kukurei ake a a tia n teboki aia kamwarai.” (TeKao. 22:14) N te aro raa ae a “teboki [iai] aia kamwarai”? A “teboki aia kamwarai” Kristian aika kabiraki ae nanona bwa a itiaki n ana taratara Iehova ao a na anganaki te aki mamate ao ni karekea te kukurei ae akea tokina i karawa. Te koraki ae uanao ake a kantaningaa te maiu i aon te aba a kona naba ni karekea aia iraorao ae kaan ma te Atua ibukina bwa a raoiroi i matana. E taekinaki n te Baibara bwa “a a tia n teboki aia kamwarai ao ni kamainainai n raraan te Tiibutetei.”—TeKao. 7:9, 13, 14.

15, 16. A na kangaa naake a eti nanoia n “nora te Atua”?

¹⁵ Ma a na kangaa naake a eti nanoia n “nora te Atua” ngkai n etina, “akea te aomata ae kona n [nora te Atua] ao e na maiu”? (TeOti. 33:20) Te taetae ni Kuriiti ae “nora” e kona n nanonaki iai “noria n te iango, ataia, kinaa.” Te koraki ake a nora te Atua n ‘nanoia’ bon naake a kinaa raoi, ao a atai aroarona. (IEbe. 1:18) E kororaoi kaotiotan aroaron te Atua iroun Iesu, ngaia are e a kona ni kangai: “Ane e a tia n norai ao e a tia naba n nora te Tama.”—Ioa. 14:7-9.

¹⁶ Irarikin ataakin aroaron te Atua, a kona taan taromauri ni koaua n “nora te Atua” man noran ana mwakuri ake e karaoi ibukia. (Iobi 42:5) A kaatuui naba ‘mataia’ i aoni kakabwaia aika tamaroa ake e katauraoi te Atua ibukia naake a kakorakoraia ni kateimatoa itiakin aroia ao  ni kakaonimaki ni koaua n toro irouna. Ni koauana, a na nora raoi Iehova taani kabiraki ngkana a a kautaki nako karawa.—1Ioa. 3:2.

17. E aera bwa a a kukurei taani karekea te raoi?

¹⁷ E taku Iesu imwina: “A a kukurei taani karekea te raoi.” (Mat. 5:9) Ngkana ti biririmoa ni karekea te raoi ti na boni kukurei. E korea ae kangai te tia rimwini Kristo ae Iakobo: “E unikaki uaan te raoiroi n te raoi, ibukia te koraki ake taani karekea te raoi.” (Iak. 3:18) Ngkana e aki nakoraoi ara iraorao ma temanna n te ekaretia ke n ara utu, ti kona ni bubutiia te Atua bwa e na buokira bwa ti na riki bwa taani karekea te raoi. Ao ane e na anganiko taamneina ae raoiroi, te aroaro ae raoiroi, ao te kukurei. E katuruturua Iesu kakawakin te biririmoa ni karekea te raoi ngke e kangai: “Ngkana ko uota am karea nakon te baonikarea, ao ko uringa ae iai tangin nanon tarim iroum, ao katuka am karea i matan te baonikarea ao naako moa raoiakina tarim, ao imwina ko na oki n anga am karea.”—Mat. 5:23, 24.

18, 19. E aera ngkai a kona ni kimwareirei Kristian e ngae naba ngkana a bwainikirinaki?

¹⁸ “Kam a kukurei ngkana a kabwainrangingkami aomata, ma ni bwainikiriningkami ao n uaraoingkami ibukiu.” Tera ae e nanonna Iesu? E reitia ni kangai: “Kam na kakatonga ao kam na rangi ni kimwareirei, bwa e rianako kaniwangami i karawa, bwa bon anne naba aroni bwainikirinaia burabeti ake rimoa.” (Mat. 5:11, 12) Ngke a oreaki abotoro ao n tuangaki bwa a na katoka aia uarongorongo, “a otinako naakai man te Tanirim, ni kimwareirei.” Ni koauana, a aki kukurei n oreaia. Ma a kimwareirei “kioina ngkai a katauaki bwa a na bwainnataeaki ibukin aran Iesu.”—Mwa. 5:41.

¹⁹ N taai aikai, a nanomwaaka ana aomata Iehova ao a kukurei ngkai a karawawataaki ibukin aran Iesu ao ngkai a rinanoni kataaki aika kakaiaki. (Wareka Iakobo 1:2-4.) N aroia abotoro, ti aki kukurei naba n aeka ni karawawata nako. Ma ngkana ti kateimatoa etin arora i matan te Atua n ara tai ni kataaki, e na bon anganira te ninikoria ae ti kainnanoia bwa ti aonga n nanomwaaka. N te katoto, n Aokati 1944, a kanakoaki Henryk Dornik ma tarina nakon te tabo ni kaikain teuana. Ma a taku taani kakaaitara: “E kangaanga ae ko na anai nanoia bwa a na karaoa te bwai teuana. A kukurei ni mate ibukin aia onimaki.” E taku Brother Dornik: “E ngae ngke akea nanou ni kani mate ibukin au onimaki, ma ibukina bwa I ninikoria ni kaaitarai karawawataau ao e kakawaki irou au kakaonimaki ni koaua i matan Iehova, e a bon reke iai kukureiu. . . . I a kaaniaki riki ma Iehova n au tataro ma nanou ni koaua, ao I noria bwa bon te tia Ibuobuoki ae kona n onimakinaki.”

20. E aera bwa ti kukurei n toro iroun “te Atua ae kukukurei”?

²⁰ Ngkana e kimwareirei iroura “te Atua ae kukukurei,” ti kona ni kukurei n aki ongea bwainikirinara irouia Aaro, kaitaraakira ni mwengara, te aoraki, ke rikirakera ni kara. (1Tim. 1:11) Ti namakina naba te kukurei ibukin ana berita aika kakawaki Atuara, “ae aki kona ni kewe.” (Tit. 1:2) A na rianako riki kakoroani bukin ana berita Iehova ni kabotauaki ma kangaanga ao kataaki n taai aikai. Ni koauana, e na riaon ara iango aron tamaroan te maiu ao kakukurein te Bwaretaiti. Eng, e ‘na korakora kimwareireira n te rau ae bati.’—TaiAre. 37:11.