1. Tera te reirei ae kakawaki are e maroroakinna Iesu nakoia taan rimwina n ana kabanea n tairiki i rarikia?

N ANA kabanea n tairiki Iesu i rarikia taan rimwina ao e kaania 30 te tai taekinan te tangira irouna. E tuangia taan rimwina bwa a riai n ‘itangitangiri i marenaia.’ (Ioa. 15:12, 17) E riai n rianako aia itangitangiri i marenaia bwa e aonga n noraki kaokoroia ngkai taan rimwin Iesu ngaiia. (Ioa. 13:34, 35) Tiaki tii te namakin ae kaotiotaki n te tangira aei. E taekina Iesu te aroaro ae rangi ni kakawaki ae te anga boni ngkoe. E taku: “Akea te tangira iroun te aomata ae korakora riki nakon aei, ae e na anga maiuna ibukia raoraona. Bon raoraou ngkami ngkana kam karaoa ae I tua nakoimi.”—Ioa. 15:13, 14.

2. (a) Tera ae ti kona n noria i buakoia ana toro te Atua? (b) Taekin titiraki aika ti na kaekai n te kaongora aei.

² A kinaaki ana toro Iehova ni boong aikai man aia tangira are a anga ngaiia iai ao katiteuanaakia ae teimatoa. (1Ioa. 3:10, 11) Ai kakaitaura ngaira ngkai e taabangaki te tangira i buakoia ana toro Iehova n aki ongea aia reeti, aia baronga, aia taetae, ke aroni kaikawaaia! Ma ti bae n iango ni kangai: ‘E aera bwa e a rangi ni kakawaki riki n ara bong aikai te tangira? A kangaa Iehova ao Iesu ni kateimatoaira n te tangira? Ti na kangaa ngaira n tatabemanira  nako ni kaotiota te tangira ae “kateimatoa te aba” are e kaotiotia Kristo?’—1Kor. 8:1.

3. Tera aron rotakia aomata n ‘taai aika karuanikai’ aikai?

³ Ibukina bwa te maiu aei e a “onrake n te kangaanga ma te rawawata,” a bati n ‘taai aika karuanikai’ aikai ake a a taonakinako n rawawata aika kakaokoro. (TaiAre. 90:10; 2Tim. 3:1-5) A rangi ni bati aika ai akea tangiran te kani maiu irouia. E katautauaki bwa e raka i aon 800,000 mwaitiia aomata aika mate ni katoa ririki bwa a bakabureiia, ae nanona bwa e mate temanna ni katoa 40 te tekan. E kananokawaki bwa iai naba Kristian tabeman aika taonakinako n te rawawata ao a bakabureiia.

4. Antai aika karakinaki n te Baibara ake a taekinna bwa a kani mate?

⁴ N taai ake a karakinaki n te Baibara, iai tabeman ana toro te Atua aika kakaonimaki ake a taonakinako n aia kangaanga ao a a iangoia bwa e raoiroi riki ae a mate. N te katoto, e bwaebwaeti ni kangai Iobi are taonaki n te maraki ae korakora: “I ribaa maiuu, I aki kan teimatoa ni maiu.” (Iobi 7:16; 14:13) E rangi ni maraki nanon Iona ni baike a riki imwini karaoani mwiokoana ao e taku: “Iehova, taiaoka anaa maiuu, bwa e raoiroi riki ae I mate nakon ae I maiu.” (Iona 4:3) N te taina, e taonakinako naba n ana kangaanga te burabeti ae kakaonimaki ae Eria ao e bubutii bwa e na mate. E taku: “E a tau! Iehova, an anaa maiuu ngkai.” (1Uea 19:4) Ma e ngae anne, a kakawaki iroun Iehova ana toro aika kakaonimaki ni koaua ao e tangiriia bwa a na maiu. E aki kabuakakaia n aia namakin ma e buokiia n tokanikai i aon nanoia ni kani mate, ao e kateimatoaia n te tangira bwa a aonga ni kakaonimaki ni beku ibukina n taai nako.

5. E aera bwa a kainnanoa riki ngkai ara tangira taari?

⁵ E ngae ngke akea iangoan te kani mate irouia tarira ni boong aikai, ma a bati aika kekeiaki i buakoni karawawataaia ao a kainnanoa kateimatoaaia n te tangira. Tabeman a nanomwaaka i aan te bwainikirinaki ao te kakanikoaki. Ake tabeman a kabuakakaaki ao ni winnantiaki n aia tabo ni mwakuri. Ke a a kua bwa a mwamwakuri i tinanikun te aoa ni mwakuri ke ibukini katiaan aia mwakuri aika bati i aon taia. Ma tabeman iai aia kangaanga aika kakaiaki n aia utu, bwa tao a mare ma ae tiaki kaain te onimaki are e teimatoa n tiribureiia. Ibukin aaro aikai ao kangaanga riki tabeua, a bati n te ekaretia aika namakinna bwa ai akea korakoraia ao a a rawawata. Antai ae kona ni buokiia naakai ni kateimatoaia?

6. E kangaa Iehova ni kateimatoaia ana toro n te tangira?

⁶ E kateimatoaia taan taromauria Iehova n arona ni karaui nanoia bwa e bon tangiriia ngkai ao n aki toki. A rangi ni kaungaaki nanoia tibun Iteraera ake a kakaonimaki ngke a ongo ana taeka Iehova aikai: “Ko rangi ni kakawaki i matau, ko karineaki, ao I tangiriko, . . . tai maaku bwa I memena iroum”! (Ita. 43:4, 5) Ngkai ngkoe naba ana toro Iehova, ko kona ni kakoauaa ae e rangi n tangiriko. * E berita ni kangai te Baibara ni kaineti ma naake a ukoukora te taromauri ae koaua: “E na kakamaiu ngkai boni ngaia Teuare korakora. E na kakatonga ibukim ma te kimwareirei ae bati.”—Teb. 3:16, 17.

7. N te aro raa ae titeboo iai ana tangira Iehova ma te tina ae tobwaa natina? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

⁷ E berita Iehova bwa e na kateimatoaia ao ni kabebeteia ana aomata n aki ongei  kataakia. E taku: “Ane kam na mamma ao n rarikinaki, ao kam na bwabwakoaki raoi i aoni bubuaniwaen neiei. N aron te tina ni kabebetea natina te mwaane, ao N na teimatoa naba ni kabebeteingkami.” (Ita. 66:12, 13) Ai kaungananora noran te tina ae tatangira ae e rarikina ma ni bwabwakoa raoi natina i aoni bubuaniwaena! A ringaki nanora n aron Iehova ni kaikonaka korakoran ana tangira n aron anne ibukia taan taromauri ni koaua. Ko riai ni kakoauaa raoi bwa ko rangi ni kakawaki ao n tangiraki iroun Iehova.—Ier. 31:3.

8, 9. Ti na kangaa ni kakorakoraaki n ana tangira Iesu?

⁸ Aio naba bukina ngkai ti ataia ae e tangirira te Atua: E “rangi n tangiriia kaain te aonnaba te Atua, n te aro are e a anga Natina ae te rikitemanna, bwa e aonga n aki kamaunaaki ane e onimakinna, ma e na reke irouna te maiu are aki toki.” (Ioa. 3:16) Ai batira te tangira are e kaotia Iesu ngke e anga maiuna ibukira! Ao ai korakorara rotakin nanora n te tangira anne! E beritanaki n Ana Taeka te Atua bwa e aki kona naba te “rawawata [ke] te maraki” ni “karaureira man tangirara iroun te Kristo.”—IRom 8:35, 38, 39.

⁹ Ngkana ti kaaitara ma kangaanga aika kamamaarai rabwatara, ara iango, ke a kabuaa kukureira n ara beku ibukin Iehova, e kona ururingan tangirara irouni Kristo ni kakorakoraira bwa ti na nanomwaaka. (Wareka 2 I-Korinto 5:14, 15.) Iai mwaakan ana tangira Iesu ni kateimatoaira ao ni kaungaira bwa ti na aki kabwarai nanora, e ngae naba ngkana ti aitara ma kataaki n aroni kabuanibwai aika karina, te bwainikirinaki, kabwakara, ke raraomara.

10, 11. Antai tabena kateimatoaaia ao kaungaaia taari aika bwara nanoia? Kabwarabwaraa.

¹⁰ Te anga teuana ae e kateimatoaira iai Iehova n te tangira bon rinanon te ekaretia ni Kristian. Ngkana ti tangiriia tarira n te onimaki, ti a kaotia iai bwa ti tangira Iehova. Ti karaoi bwaai ni kabane aika ti konai ni buokiia iai taari bwa a na ataia ae a rangi ni kakawaki ao e bon tangiriia Iehova. (1Ioa. 4:19-21) E kaumakiia Kristian te abotoro Bauro ni kangai: “Teimatoa ni kaungaingkami i marenami ao ni kateimatoaingkami, n aron ae kam boni kakaraoia.” (1Tet. 5:11) Eng, a kona kaain te ekaretia ni kabane ao tiaki tii unimwaane ni kakairi iroun Iehova ao Iesu ni kabebeteia ao ni kateimatoaia taari.—Wareka I-Rom 15:1, 2.

 ¹¹ Tabeman n te ekaretia ake a taonaki n te rawawatannano ae korakora a bae ni kainnanoa te ibuobuoki mairouia taokita ao te bwainnaoraki. (Ruka 5:31) A ataia unimwaane ao tabeman riki n te ekaretia bwa tiaki taokita ngaiia, ma e rangi ni kakawaki aia ibuobuoki ao aia kabebetenano. A kona kaain te ekaretia ni kabane n ‘taetae ni kabebeteia akana rawawata nanoia, ni boutokaiia akana mamaara, ao ni bwaina te taotaonakinnano nakoia aomata nako.’ (1Tet. 5:14) A riai Kristian ni kabane ni kaotiota te tangira, te nanoanga, te taotaonakinnano, ao n taetae ni kabebeteia akana bwara nanoia bwa a aonga ni kateimatoaaki. Ko anganga te kabebetenano ao te kaungaunga n taai nako? Ngkana ko ataa arom n anga te aeka n ibuobuoki anne, e na uaana riki am kakorakora iai.

12. Taekina te katoto teuana ibukin temanna ae kateimatoaaki n aia tangira kaain te ekaretia.

¹² E na kangaa ara tangira ni kateimatoaia naake a taonakinako n te rawawata? E taku te tari te aine temanna i Eurobe: “N tabetai I iangoa ae N na bakabureai. Ma iai taani boutokaai aika tatangira. I kamaiuaki irouia kaain au ekaretia. A bwabwaina te tangira taari ao a kaungaai n taai nako. E ngae ngke tii tabeman ake a ataia ae I taonakinako n te rawawata, ma a tauraoi ni buokai n taai nako kaain te ekaretia. Iai te taanga teuana ae a riki bwa kaanga au karo n te onimaki. A mwannanoai, ao a tauraoi ni buokai 24 te aoa ni katoabong.” Ni koauana, a aki kona aomata nako n ibuobuoki n aron aei. Ma ngkana ti kaota ara boutoka ma nanora ni koaua, e kona n rangi ni buokiia aika taonakinako n te rawawata. *

13. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti kani kateimatoaia tabemwaang?

¹³ Bwaina te kakauongo raoi. (Iak. 1:19) Boni kaotan te tangira bwainan te kakauongo ma te nanoanga. Ko kona n tabeki titiraki ma te akoi bwa ko aonga n ota raoi n ana namakin te aomata ae rawawata. Ao ko a kona iai ni kaota am nanoanga ao ni kateimatoa tarim n te onimaki. Kaotia n ubum bwa ko boni mwannanoia raoi. Ngkana e taetae, bwaina te taotaonakinnano ni kariaia bwa e na kabwarabwarai bwaai ao tai waekoa n uruana ana maroro. Ngkana ko kakauongo ma te taotaonakinnano, ko na bae n ota riki n ana namakin. Ao e a kona te tari ane rawawata anne n onimakiniko ao ni kani kakauongo riki n am taeka ngkana ko kataia ni kateimatoa. Ngkana ko kaotia bwa ko tabeakinna raoi, e a kona ni kabebeteaki man am mwamwannano.

14. E aera bwa ti rarawa nakon te nano ni kan tiribure?

¹⁴ Rarawa nakon te nano ni kan tiribure. E na korakora riki rawawatan nanon te aomata ae karawawataaki ngkana e iangoira bwa ti tiribureia ao e na aki uaana ara kakorakora ni kani kateimatoa n te tangira. “Te taetaenikawai ae aki iangoaki raoi kaanga ai aron te ewa n te kabaang, ma bon te bwai ni kamaiu neweia akana wanawana.” (TaeRab. 12:18) E ngae ngkana ti aki kan ‘ewara’ ane e rawawata nanona n ara taeka, ma ti boni kona ni kammarakiia ngkana ti aki iango moa imwain ae ti taetae. Ngkana ti na kateimatoaia aomata n te tangira ao ni kaungaia, ti riai n ota n aia namakin, n iangoira bwa aongkoa ngaiia.—Mat. 7:12.

15. Tera te bwai n ibuobuoki ae kakawaki ae ti kona ni kamanena ni kateimatoaia iai tabemwaang n te tangira?

¹⁵ Kabebeteia tabemwaang n Ana Taeka te  Atua. (Wareka I-Rom 15:4, 5.) Bon te kakabwaia te Koroboki ae Tabu bwa e anga te kabebetenano ao te karaunano. Te Baibara boni mairoun “te Atua ae kakarekea te nanomwaaka ma te kabebeteaki.” Irarikini kiibu aika kabebetenano, iai kaubwaira aika bwaai n ibuobuoki riki tabeua ibukin te ukeuke n reirei n te Baibara. Ti kona ni kamanena te Watch Tower Publications Index ao te Research Guide for Jehovah’s Witnesses. Ti kona ni buokaki ni baikai ni karekei kiibu ao booki ake ti kona ni kamanenai ni kabebeteia ao ni kateimatoaia iai taari. A kona naba baikai ni kataubobongaira bwa ti aonga ni kaotiotii iango aika irianaki n te nanoanga ake a na uaana riki iai ara tangira ma ara kakorakora.

16. Baikara aroaro aika ti kainnanoi ngkana ti kaungaa te Kristian ae rawawata?

¹⁶ Bwaina te akoi ao te mwamwannano. Aikai iteran naba te tangira ae aki bangaomata ae ti kaotiotia ngkana ti kaungaa ao ni kateimatoa temanna. Iehova bon “te Tama ae nananoanga ao te Atua ae anga te kabebetenano n aekana nako,” ao e “atataiaomata” nakoia ana toro. (Wareka 2 I-Korinto 1:3-6; Ruka 1:78; IRom 15:13) E katea te katoto ae tamaroa iai Bauro ngke e korea aei: “Ti nabeingkami ma te nimamannei ni menara i buakomi n aron te tina ae kaamwarakeia natina ma ni mwannanoiia. Ibukin tangirami ae korakora iroura, ti a motikia bwa ti na anganingkami tiaki tii ana rongorongo ae raoiroi te Atua, ma boni ngaira naba, kioina ngkai kam rangi n tangiraki iroura.” (1Tet. 2:7, 8) Ngkana ti mwamwannano n aron Iehova, ti a kona n anga te kabebetenano are e tataroia tarira.

17. Tera te iango ae riai ae ti riai ni bwainna ibukia tarira ae e na buokira ni kateimatoaia n te tangira?

¹⁷ Tai kantaningaia bwa a kororaoi tarimi. Kateimatoa te iango ae riai ibukia taari. Kantaningaan te aroaro ae kororaoi mairouia taari bon te iango ae aki eti ao e na karekea te bwarannano. (TeMin. 7:21, 22) Uringnga bwa Iehova e aki tangira ae riao mairouia ana toro. Ngkana ti kakairi n ana katoto, ti na taotaon naba nanora nakon aki kororaoia tabemwaang. (IEbe. 4:2, 32) N oneani mwin are ko na taekinna bwa e aki tau ae a karaoia n aia beku ibukin Iehova, karekea bwa anuam kamoamoaaia n te bwai ae a karaoia. A kona ni kaungaaki n anne. A kona ni kateimatoaaki aomata n te tangira ngkana ko kamoamoaia ma nanom ni koaua ao a na buokaki naba ni ‘karekea iai bukini kimwareireia’ n aia beku ae tabu. Ai raoiroira riki karaoan anne nakon ae ti na kabotauia ma tabemwaang n te aro ae kabwaranano!—IKar. 6:4.

18. Tera ae kaungaira bwa ti na kateimatoaia tabemwaang n te tangira?

¹⁸ A rangi ni kakawaki iroun Iehova ana tiibu nako ao iroun naba Iesu, are e katauraoa te karea ni kaboomwi. (IKar. 2:20) Ti rangi n tangiriia tarira n te onimaki, ao n akoiia. Ngkana ti na riki bwa taani kabebeteia, “ti na ukoukori baika karekea te rau ao baika kateimatoaira i marenara.” (IRom 14:19) Ai ingaingara ngaira ni kariariaa te Bwaretaiti are e nang akea iai te bwai ae e na karekea bwaran nanora! A na akea iai te aoraki, te buaka, rikiara ae te mate, te bwainikirinaki, kangaanga n te utu, ao te bwarannano. N tokin te nga n ririki, a nangi bane ni kororaoi aomata. Naake a tokanikai i aon te kabanea ni kataaki a nang riki bwa natin Iehova ae te Atua i aon te aba, ma ni karekea “te inaomata ae rianako arona ae reke irouia natin te Atua.” (IRom 8:21) Ti bia bane n teimatoa ni kaotiota te tangira ae kateimatoa te aba ao n ibuobuoki i marenara bwa ti aonga ni kamaiuaki n ana waaki ae boou te Atua i aon te aba.