1. E aera bwa ti riai n aantaeka iroun Iehova?

TI RIAI n aantaeka * iroun Iehova ibukina bwa bon ara tia Karikiriki. Ngaia are iai riaina ni katei kaetieti ibukia ana karikibwai. (TeKao. 4:11) Ma iai riki bukina ae ti riai n ongeaba iai irouna, bwa bon te kabanea n tamaroa ana kairiri. Mangkekei ni karokoa ngkai, a bati aomata aika tautaeka i aoia tabemwaang. Ma ngkana ti kabotaua aroia n tautaeka ma aron Iehova, bon te tia Tautaeka Iehova ae wanawana riki nakoia ni kabane, e nananoanga, ao e atataiaomata.​—TeOti. 34:6; IRom 16:27; 1Ioa. 4:8.

2. Ni kaineti ma Ebera 12:​9-11, e aera bwa ti riai n aantaeka nakon Iehova?

² E tangirira Iehova bwa ti na ongeaba irouna, tiaki tii ibukina bwa ti maakua, ma ibukina naba bwa ti tangiria ao ti iangoia bwa Tamara ae tatangira. N ana reta Bauro nakoia taian Ebera, e kabwarabwaraa bwa ti riai “n tauraoi . . . n aantaeka nakon Tamara” ibukina bwa e reireinira ni kataneiaira “bwa ti aonga ni kabwaia.”​—Wareka Ebera 12:​9-11.

3. (a) Ti na kangaa ni kaotia bwa ti aantaeka iroun Iehova? (b) Baikara titiraki aika ti na kaekai?

³ Ti aantaeka nakon Iehova ngkana ti karaoa ara kabanea ni konaa n ongeaba irouna ni bwaai ni kabane, ao ngkana ti rarawa n onimakina oin ara ataibwai. (TaeRab. 3:5) E na bebete riki te aantaeka iroun Iehova ngkana ti atai aroarona  aika tamaroa. Bukin tera? Ibukina bwa a kaotiotaki aroarona aikai ni baike e karaoi ni kabane. (TaiAre. 145:9) Ngkana ti kabatiaa reiakinan taekan Iehova, ti na bon tangiria riki. Ao ngkana ti tangira Iehova, ti aki kainnanoi tuua aika bati ake a na tuangira baika ti na karaoi ao ake ti na aki. Ti kataia ni kaboraoa ara iango ao ara namakin ma nanon Iehova ao ti ribaa te bwai ae buakaka. (TaiAre. 97:10) Ma n tabetai, e kona ni kangaanga te ongeaba iroun Iehova. Bukin tera? Ao tera reireiaia unimwaane n te ekaretia, kaaro, ao tiina, man ana katoto te Kowana ae Neemia, te Uea ae Tawita, ao Maria are tinan Iesu? A na kaekaaki titiraki akanne n te kaongora aei.

4-5. Ni kaineti ma I-Rom 7:​21-23, e aera bwa e kona ni kangaanga te aantaeka nakon Iehova?

⁴ Teuana bukina ae kona ni kangaanga iai te aantaeka nakon Iehova, bwa ti bane ni bure ao ti aki kororaoi. Ngaia are n angiin te tai, ara iango tii te kani karitei. Ngke a karitei Atam ma Ewa ao ni kana uaan te kai are katabuakaki, a a boni katei iai aia kaetieti ibukin te bwai ae raoiroi ao ae buakaka. (KBwaai 3:22) Ni boong aikai, angia aomata a aki kan ongeaba iroun Iehova ao a baireia i bon irouia bwa tera ae eti ao ae kairua.

⁵ E ngae ngke ti kaokoro ngaira bwa ti kinaa Iehova ao ti tangiria, ma e boni kona naba ni kangaanga te aantaeka nakoina. E rinanon naba anne te abotoro Bauro. (Wareka I-Rom 7:​21-23.) N aroni Bauro, ti kani kakaraoa ae raoiroi i matan Iehova. Ma ti riai n teimatoa ni buakana nanora ae kani kakaraoa ae bure.

6-7. Tera riki bukina teuana ae kona ni kangaanga iai te aantaeka nakon Iehova? Taekina te katoto.

⁶ Bukina riki teuana ae kona ni kangaanga iai te aantaeka nakon Iehova, e bon irekereke ma te katei are ti kaikawaaki iai. A bati iango n aomata aika kauntaba ma nanon Iehova, ao e kona ni kangaanga iroura kanakoan iango aika ti taneiai iai. Iangoa te katoto teuana.

⁷ N taabo tabeua, a kairoroaki rooro n rikirake bwa a riai ni kakorakoraia ni karekea aia mwane ae bati. E kaaitara ma anne te tari te aine ae Mary. * Imwain reiakinan taekan Iehova, e reirei n te kuura n reirei ae te kabanea n tamaroa i abana. E kairoroaki irouia ana utu bwa e na karekea nakoana ae bubura ae bati boona iai. E tangira naba anne neiei. Ma imwin reiakinan taekan Iehova, e a bita tiana ibukin tangiran Iehova. Ma e ngae n anne ao e taku: “N tabetai, I a nori aanga aika tamaroa ake I kona ni karekea iai te mwane ae bati, ma a na bon tutuka au beku ibukin Iehova. Ibukin aroni kaikawaakiu, e teimatoa ni kangaanga irou bwa N na karautaeka. I riai ni bubutiia Iehova bwa e na buokai n rarawa nakon te kariri ae butimwaean te mwakuri ni kareketianti ae kona n uruana au beku ibukina.”​—Mat. 6:24.

8. Tera ae ti na rinanona ngkai?

⁸ Ti kakabwaiaaki ngkana ti aantaeka nakon Iehova. Ma naake iai mwaakaia ni kairiri n aroia unimwaane n te ekaretia, kaaro, ao tiina, a riai riki n ongeaba n ana kairiri te Atua, bwa a kona ni kakabwaiaaki tabemwaang n aroia anne. Ti na nori ngkai katoto tabeua man te Baibara aika kona n reireinira arora ni kamanena mwaakara ni kairiri n aron ae boraoi ma nanon Iehova.

9. Baikara kangaanga ake e kaaitarai Neemia?

⁹ E angania unimwaane Iehova mwiokoaia ae kakawaki ae kawakinaia ana aomata. (1Bet. 5:2) A kona unimwaane ni karekea reireiaia ae bati man aroaron Neemia nakoia ana aomata Iehova. Ngkai te kowana ngaia i Iuta, bon iai mwaakana ni kairiri. (Neem. 1:11; 2:​7, 8; 5:14) Iangoi kangaanga tabeua ake e kaaitarai Neemia. E ataia bwa a a tia ni kamwaraea te tembora aomata, ao a aikoa angabwai nakoia tibun Rewi n aron ae baireaki n te Tua. A urua tuan te Taabati I-Iutaia ao tabeman a mare ma aine aika ianena. E a riai te Kowana ae Neemia ni kanakoraoa te kangaanga aei.​—Neem. 13:​4-30.

10. Tera aron Neemia nakoni kangaanga ake e kaaitarai?

¹⁰ E aki kabongana buaka mwaakana Neemia ni katei oin ana kaetieti i aoia ana aomata te Atua. Ma e ukera ana kairiri Iehova rinanon te kakorakora n tataro, ao e reireinia aomata ana Tua Iehova. (Neem. 1:​4-10; 13:​1-3) E nanorinano naba Neemia n uaia ni mwakuri ma aomata ao e buoka naba manga katean oon Ierutarem.​—Neem. 4:15.

11. Ni kaineti ma 1 I-Tetaronike 2:​7, 8, tera aroia ae riai unimwaane nakoia kaain te ekaretia?

¹¹ Tao a aki kaaitara unimwaane ma kangaanga ake e kaaitarai Neemia, ma a kona ni kakairi irouna n aanga aika bati. N te katoto, a mwakuri korakora ibukini kakabwaiaaia taari. Ao a aki kariaia bwa a na kamoamoa ngkai iai mwaakaia ni kairiri. Ma a mwannanoa te ekaretia. (Wareka 1 I-Tetaronike 2:​7, 8.) E kaotaki aia tangira ae bati ao nanorinanoia man aroia n taetae nakoia. E taku Andrew ae e a maan ni beku bwa te unimwaane: “I noria bwa a ringaki riki nanoia taari ngkana e akoi ao e mwamwannano te unimwaane. A kaungaaki iai kaain te ekaretia bwa a na ongeaba irouia unimwaane.” E taku Tony ae e a  maan naba ni beku bwa te unimwaane: “I kataia ni maiuakina te reirei ni kairiri n I-Biribi 2:3 ao I kataia n iaiangoiia tabemwaang bwa a kakawaki riki nakoiu. I buokaki iai bwa N na rawa ni kairoroiia bwa a na ongeaba irou.”

12. E aera bwa a riai n nanorinano unimwaane?

¹² A riai n nanorinano unimwaane n aron Iehova. E ngae ngke bon te tia Tautaeka ae Moan te Rietata n te iuniweeti Iehova ma e “bwatiku rikaaki” bwa e na kateirakea “ane e mangori man te tano.” (TaiAre. 18:35; 113:​6, 7) E bon ribaiia Iehova akana kamoamoa ao ni kainikatonga.​—TaeRab. 16:5.

13. E aera bwa e riai n “taua aron newena” te unimwaane?

¹³ Te unimwaane ae aantaeka iroun Iehova e riai n “taua aron newena.” Ngkana e aki karaoa aei, e kona n aki taetae ma te akoi nakon ane e aki karinerine. (Iak. 1:26; IKar. 5:​14, 15) E taku Andrew are taekinaki mai mwaina: “N tabetai, I namakina ae I a aki kan taetae ma te akoi nakon te tari ae aki karinerine. Ma I kananoa au iango n aia katoto mwaane aika kakaonimaki ake a karakinaki n te Baibara, ao I buokaki iai bwa N na ataa kakawakini bwainan te nanorinano ao te nimamannei.” A kaotia unimwaane bwa a aantaeka iroun Iehova man aroia ni bwaina te tangira ao te atataiaomata ngkana a taetae nakoia kaain te ekaretia ke raoia n unimwaane.​—IKoro. 4:6.

14. Tera tabeia kaaro mairoun Iehova, ao tera ae e kantaningaia mairouia?

¹⁴ E mwiokoiia kaaro Iehova bwa atun te utu, ao e kantaningaiia bwa a na reireinia ni kataneiaia natiia ao ni kaetietiia. (1Kor. 11:3; IEbe. 6:4) Ma iai tiani mwaakan te karo ni kairiri ao e na boni kaekaa bukinana i matan Iehova are a riki irouna utu nako. (IEbe. 3:​14, 15) A kaotia kaaro bwa a aantaeka iroun Iehova ngkana a kabongana mwaakaia ni kairiri n te aro ae kakukureia te Atua. A kona ni karekea reireiaia ae bati man nenerani maiun te Uea ae Tawita.

15. E aera bwa bon te katoto ae raoiroi te Uea ae Tawita nakoia kaaro?

¹⁵ E mwiokoa Tawita Iehova bwa atun oin ana utu ao te natannaomata naba ae Iteraera. Ngkai te uea Tawita, e korakora mwaakana ni kairiri. N tabetai, e kabongana buaka mwaakana ao e karaoi buure aika kakaiaki. (2Tam. 11:​14, 15) Ma e kaotia bwa e aantaeka iroun Iehova man  arona ni butimwaea kaetakina. E bunra nanona n ana tataro nakon Iehova, ao e kabanea ana konaa n ongeaba n ana reirei ni kairiri. (TaiAre. 51:​1-4) Irarikin anne, e nanorinano ni butimwaei taeka n reirei tiaki tii mairouia mwaane ma aine naba. (1Tam. 19:​11, 12; 25:​32, 33) E reke reireian Tawita n ana bure ake e karaoi ao e a moanibwaia te beku iroun Iehova.

16. Tera reireiaia kaaro mairoun Tawita?

¹⁶ Iangoi reirei tabeua aika kona ni karekei kaaro mairoun te Uea ae Tawita: Tai kabongana buaka mwaakam ni kairiri ae e anganiko Iehova. Kariaia bwa ko kairua ao butimwaea te reirei ni kairiri man te Baibara mairouia tabemwaang. Ngkana ko karaoa anne, ane a na karineko am utu ibukin nanorinanom. Ngkana ko tataro ma kaain am utu, bunra nanom nakon Iehova, ao kariaia bwa a na ongo ae ko onimakinna raoi. Ao ae kakawaki riki, moanibwaia am beku ibukin Iehova. (TuaKau. 6:​6-9) Am katoto ae raoiroi bon teuana i buakoni bwaintangira aika rangi ni kakawaki ae ko kona n angania am utu.

17. Tera mwiokoaia tiina mairoun Iehova?

¹⁷ E angania tiina Iehova mwiokoaia ae kakawaki n te utu ao e angania mwaakaia ni kairiri ae bon tau i aoia natiia. (TaeRab. 6:20) Ni koauana, baike e karaoi ao n taekin te tina e kona n rotii aroia natina i nanoni maiuia ni kabane. (TaeRab. 22:6) Nora reireiaia tiina mairouni Maria are tinan Iesu.

18-19. Tera reireiaia tiina man ana katoto Maria?

¹⁸ E ataa raoi Maria kanoan te Koroboki ae Tabu. E rangi ni karinea Iehova ao iai ana iraorao ae kaan ma ngaia. E kukurei n aantaeka n ana babaire Iehova, e ngae ngke e na karekea te bitaki nakoni maiuna ni kabane.​—Ruka 1:​35-38, 46-55.

¹⁹ Tiina, kam kona ni katotonga Maria n aanga aika bati. N te aro raa? Te moan, man aromi ni kateimatoa ami iraorao ma Iehova rinanon te ukeuke n reirei n te Baibara ao te tataro. Te kauoua, n aromi n tauraoi ni karaoi bitaki ibukini kakukureian Iehova. N te katoto, tao ko kaikawaaki irouia am karo aika kakaiun ao a aki kaotiota te akoi n aia taetae nakoia natiia. Ngaia are ko a kona n ikawairake ma iangoan ae anne aroni kaikawaaia naati. Imwin reiakinan naba ana kaetieti Iehova, ko kona n noria ae e kangaanga taotaonan unim ao te taotaonakinnano nakoia natim, moarara riki ngkana ko a kua ao a aki ongeaba. (IEbe. 4:31) N taai akanne, e rangi  ni kakawaki bwa ko na bubutiia Iehova buokam n te tataro. E taku te tina ae arana Lydia: “N tabetai I a riai ni kakorakoraai n tataro bwa I aonga n aki taetae ma te un ngkana e aki ongeaba natiu te mwaane. I waekoa ni katoka au taetae ao I tataro i nanou nakon Iehova bwa e na buokai. I teimatoa n rau iai.”​—TaiAre. 37:5.

20. Tera te kangaanga ae a kaitaraa tiina tabeman, ao a na kangaa n tokanikai iai?

²⁰ A kaaitara tiina tabeman ma te kangaanga riki teuana. E kangaanga irouia kaotan aia tangira nakoia natiia. (Tit. 2:​3, 4) Tabeman aine a kaikawaaki n utu ike kaaro iai akea reitakia ae kaan ma natiia. Ngkana anne aroni kaikawaam, tiaki nanona bwa ko riai ni manga karaoa aia kairua am karo anne. Te tina ae aantaeka iroun Iehova e na bon riai n reireinna arona ni kaota ana tangira nakoia natina. E kona ni kangaanga bitakin ana iango, ana namakin, ao ana mwakuri. Ma e boni kona ni karaoia, ao bitaki akanne a na karekei kakabwaia nakoina ma ana utu.

21-22. N Itaia 65:​13, 14, baikara kakabwaiaara ngkana ti aantaeka nakon Iehova?

²¹ E ataa kakawakin te aantaeka nakon Iehova te Uea ae Tawita. E korea aei: “A raoiroi babaire ake mairoun Iehova bwa a kakimwareireia te nano, e itiaki ana kaetieti Iehova, bwa e kaotai maata. A anga te kauring nakon am toro, ao iai te kaniwanga ae bubura ngkana a kawakinaki.” (TaiAre. 19:​8, 11) Ni boong aikai, ti kona n nora te kaokoro i marenaia naake a aantaeka nakon Iehova ao naake a rarawa nakon ana reirei ni kairiri ae tatangira. Naake a aantaeka nakon Iehova a “takarua ni kimwareirei . . . ibukin raoiroin te nano.”​—Wareka Itaia 65:​13, 14.

²² Ngkana a tatauraoi unimwaane n te ekaretia, kaaro, ao tiina, n aantaeka nakon Iehova, e na nakoraoi maiuia, e na kakukurei riki aia utu, ao a na katiteuanaaki riki kaain te ekaretia. Ma ae kakawaki riki, a kakimwareireia nanon Iehova. (TaeRab. 27:11) Iai riki te bwai ae kakimwareirei nakon anne?