1. Baikara kangaanga aika ti riai n tokanikai i aoia, ma e aera ngkai e kukurei Iehova irouia ana toro aika kakaonimaki? (Nori taamnei ni moan te kaongora aei.)

N ARON ae ko ataia, a bati kangaanga n te maiu n te waaki ae ngkai. A bati i buakomi taari aika kam kekeiaki i buakon aoraki aika kakaiaki. Tabeman a riai n tabeakinia aia utu aika kara e ngae ngke a a boni kara naba. Ma ake tabeman a kakorakoraia ni katauraoi baike a kainnanoi aia utu ma tiaki baika bobuaka. Ao ti ataia ae a bati naba aika a aki tii kaaitara ma teuana i buakoni kangaanga aikai, ma a kakaokoro nako aia kangaanga n tii teuana te tai! E kainnanoaki iai te tai ae bati ao te kakorakora, ao e bati naba iai te kabanemwane. Ma e ngae n anne, ko aki nanokokoraki teutana bwa e na boni buokiko Iehova ao ko onimakina raoi ae iai te tai ae kakukurei n te tai ae e na roko. Ai kukureira Iehova n arom anne!

2. Tera kaungaakira n Itaia 40:29, ma tera te kairua ae kakaiaki ae ti kona ni karaoia?

² Ma ko namakinna n tabetai bwa ko a aki kona n tokanikai i aon am kangaanga? Bon tiaki tii ngkoe n namakina anne. E kaotaki n te Baibara bwa a nanamakina naba ae a aikoa konai uotaia ana toro te Atua aika kakaonimaki rimoa. (1Uea 19:4; Iobi 7:7)  Ma a aki kabwarai nanoia ao a onimakina Iehova ibukini kakorakoraaia. Ao a rau nanoia bwa “e anga te korakora [Atuara] nakon ane e kua.” (Ita. 40:29) E kananokawaki bwa iai tabeman ana toro te Atua ni boong aikai aika motikia bwa te anga ae te kabanea n tamaroa ibukini kaitaraan aia kangaanga, boni katokan aia beku ibukin Iehova, bwa a iangoia bwa e karawawata ara beku ni Kristian ao akea kakabwaiaaia iai. Ngaia are a a katoka warekan Ana Taeka te Atua, kaeani bobotaki, ao te uarongorongo, ae te bwai ae e kantaningaia Tatan bwa a na karaoia.

3. (a) Ti na kangaa n tuka Tatan bwa e na aki kamamaaraira? (b) Tera ae ti na maroroakinna n te kaongora aei?

³ E ataia raoi te Riaboro bwa ti kona ni kakorakoraaki ngkana ti kabatiaa uataboan te mwakuri ni Kristian, ao e aki tangiria bwa ti na korakora. Ngkana ko namakina ae ai akea korakoram ao e a bwara nanom, tai katoka reitakim ma Iehova. Kaaniko riki ma ngaia bwa ane ‘e na kateimatoako, ao e na kakorakorako.’ (1Bet. 5:10; Iak. 4:8) N te kaongora aei, ti na rinanoi baika uoua aika kona ni kamamaaraira n ara beku ibukin te Atua, ao ti na maroroakina naba aroni buokara n tokanikai mani maiuakinan ana boto n reirei te Baibara. Ma ti na kaatuui moa ara iango i aon aron Iehova ni kona ni kakorakoraira, n aron ae kaotaki n Itaia 40:26-31.

4. Tera reireiara n Itaia 40:26?

⁴ Wareka Itaia 40:26. Bon akea ae e kona ni wareki itoi ni kabane n te iuniweeti. A kakoauaa taan rabakau bwa tao 400 te birion itoi n ara nna n itoi ae Naiabu n tii ngaia. Ma iai aran te itoi teuana ma teuana iroun Iehova. Tera reireiara iai? Ngkana e kaota tabeakinan ana karikibwai Iehova ae akea te maiu iai, iangoa ngkanne ana namakin ibukim ngkoe ae ko toro irouna, tiaki ibukin ae ko kairoroaki ma ibukin tangirana iroum! (TaiAre. 19:1, 3, 14) E boni kinako raoi Tamara ae tatangira. ‘A bane ni warekaki naba irannatum’ irouna. (Mat. 10:30) Ao e karau nanora ni kangai te tia areru: “E mutiakin Iehova baike a kaaitara ma ngaai aomata aika akea kabuakakaaia.” (TaiAre. 37:18) Eng, e nori kataaki ake ko kaaitarai, ao e kona n anganiko te korakora bwa ko aonga n nanomwaaka iai.

5. Ti na kangaa ni koaua raoi bwa e boni kona ni kakorakoraira Iehova?

⁵ Wareka Itaia 40:28. Iehova bon Nibwan te korakora ni kabane. N te katoto, iangoa te korakora are e anga nakon taai. E taku te tia korei rongorongon te rabakau n aonnaba ae David Bodanis: “Te korakora are e kakanakoa Taai ni katoa tekan, titeboo korakorana ma boom [aika mwaakaroiroi aika birion ma birion].” E katautaua te tia kakaae temanna bwa taai “e kakanakoa . . . mwaitin te korakora n teuana te tekan ae tau ibukini kainnanoia aomata i nanon 200,000 te ririki”! Ngkai e anga te korakora Iehova nakon taai, e kona naba n anganira te korakora ae ti kainnanoia bwa ti aonga n tokanikai i aon ara kangaanga.

6. N te aro raa ae e kamaiu iai amon Iesu, ao tera aron rotakira iai?

⁶ Wareka Itaia 40:29. E karekea te kimwareirei ae bati te beku ibukin Iehova. E taku Iesu nakoia taan rimwina: “Amoa amou i aomi.” E reitia ni kangai: “E na kabebeteaki nanomi iai. Bwa e kamaiu amou ao e bebete uotau.” (Mat. 11:28-30) Ai koauara taeka akanne! N tabetai, ti kona n namakina te kua ngkana ti kitani mwengara ni kaea te taromauri ke te uarongorongo. Ma tera ara namakin ngkana ti oki? Ti boni kabebeteaki, ao ti a tauraoi riki iai ni kaaitarai ara kangaanga. E boni kamaiu amon Iesu!

7. Taekina te rongorongo ae kaota koauani Mataio 11:28-30.

 ⁷ E kabokorakora te tari te aine ae ti na aranna bwa Kayla ma aorakina ae te chronic fatigue syndrome, te rawawatannano, ao te maraki n atu ae korakora. N tabetai, e a kangaanga irouna kaeani bobotaki. Ma imwin ana kakorakora n ira te botaki teuana, e a korea aei: “Te kabwarabwara bon taekan te bwarannano. E karaoaki ma te mwamwannano ao te atataiaomata n te aro are I a bon tang iai. I a kauringaki iai ae I riai ni kaakaei bobotaki.” Ai kukureira neiei ngke e kakorakoraa n ira te botaki!

8, 9. Tera ae e nanonna te abotoro Bauro ngke e korea aei: “Ngkana I mamaara, ao ngkanne I a korakora”?

⁸ Wareka Itaia 40:30. E ngae ngke ti mwaatai, ma ti bon aki kona ni karaoi bwaai nako n oini korakorara. Anne te reirei ae ti riai n ataia. Bon te mwaane ae konabwai te abotoro Bauro, ma iai naba mamaarana aika tukia mani karaoani bwaai nako ake e tangiri. Ngke e taekin tabeaiangana nakon te Atua ao e a tuangaki aei: “E kakororaoaki mwaakau iroum ni mamaaram.” E ota n anne Bauro ao e motika ana taeka ni kangai: “Ngkana I mamaara, ao ngkanne I a korakora.” (2Kor. 12:7-10) Tera ae e nanonna?

⁹ E ataia Bauro ae iai tian ana konabwai ngkana akea ana ibuobuoki teuare nibwan te korakora. Bon tii taamnein te Atua ae kona ni karekea te korakora are e kainnanoia Bauro. Tiaki tii anne, ma e kona taamnein te Atua ni kakorakoraa Bauro bwa e na karaoi mwakuri ake e bon aki kona ni karaoi n oini korakorana. Tii te arona anne ma ngaira. Ngkana e reke korakorara mairoun Iehova, ti na boni korakora!

10. E kangaa Iehova ni buoka Tawita n tokanikai i aon ana kangaanga?

¹⁰ E nanamakina kakorakoraana te tia areru ae Tawita rinanon taamnein te Atua. E anene ni kangai: “I kona ni biri ni kaaitaraia taani kuribwai n am ibuobuoki, ao I kona n tamwarakea te oo ni mwaakan te Atua.” (TaiAre. 18:29) Iai taian oo ke kangaanga tabeua ake ti aki kona n ‘tamwarakei’ n oini korakorara. Ti kainnanoa te korakora mairoun Iehova.

11. Kabwarabwaraa taben te taamnei ae raoiroi ni kona ni buokira n tokanikai i aon ara kangaanga.

¹¹ Wareka Itaia 40:31. E aki kiba ao n tabeibeti te ikare n te raroa ae raroakaei n tii korakorana. E tabekakirake n aang aika abue aika aetorake, ao ibukin anne, e aki kamanena korakorana ae bati te ikare. Ngaia are ngkana ko kaaitara ma te kangaanga ae ko taonakinako iai, ururinga te ikare. Butiia Iehova bwa e na tabekikorake n aron te ikare rinanon “te tia ibuobuoki are te taamnei ae raoiroi.” (Ioa. 14:26) E kakukurei bwa ti kona ni bubutii n te tai are ti kainnanoia iai, 24 te aoa n tebongina. Ao ti bae ni kainnanoa riki ana ibuobuoki te Atua ngkana e a reke te itabarara i marenara ma kaain te ekaretia temanna. Ma e aera ngkai e riki anne?

12, 13. (a) E aera bwa e kona n reke te itabarara i marenaia Kristian? (b) Tera reireiara ibukin Iehova n rongorongon Ioteba?

¹² E kona n riki te itabarara i marenaia aomata ibukina bwa ti bane n aki kororaoi. Ngaia are e kona n iai taai ake a maraki iai nanora n aia taeka ke aia mwakuri raora n te onimaki, ke taai ake ti kammaraki iai nanoia. E kona n riki aei bwa kataakira ae korakora. Ma n aroni kataaki ake tabeua, e a reke iai ara tai ni kaota etin arora nakon Iehova. N te aro raa? Ngkana ti reireinira ni mwakuri ma te katiteuanaaki ma taari ake e tangiriia naba Iehova, n aki ongei aki kororaoia.

¹³ E kaotaki n rongorongon Ioteba bwa Iehova e aki tuki kataakia ana toro. E kaboonakoaki Ioteba bwa te toro ngke e ataei, irouia tarina aika bakantang, ao e a kairaki nako Aikubita. (KBwaai 37:28) E nora te  bwai ae riki Iehova, ao e boni bae n nanokawaki n nora te baere karaoaki nakon raoraona ae raoiroi ae Ioteba. Ma e ngae n anne, E aki tuka rikina. Rimwi riki ngke e a bukinaki Ioteba bwa e taua buuni Botiba ao ni kabureaki, e bon aki naba tuka rikin anne Iehova. Ma te koaua bwa te Atua e a kaaki taekan Ioteba? Tiaki ngaia anne. “E kanakoraoi bwaai ni kabane Iehova ake e karaoi [Ioteba].”—KBwaai 39:21-23.

14. Tera kakabwaiaara n ara onimaki ao n rabwatara ngkana ti “kanakoa” te un?

¹⁴ Iai riki te katoto teuana. Angia aomata a tuai mani karawawataaki n aron are e riki nakon Tawita. Ma e ngae n anne, e aki kaikoa unna raoraon te Atua aei, n te aro are e a taonakinako iai. Ma e korea aei: “Kanakoa te un ao kitana te un ae korakora. Tai kauna nanom ao n rairaki nakoni karaoan ae buakaka.” (TaiAre. 37:8) Bukina ae moan te kakawaki ae ti na “kanakoa” iai te un, bwa ti katotonga iai Iehova are “aki karaoa nakoira ae e kaineti ma ara bure.” (TaiAre. 103:10) Ma iai riki manenani ‘kanakoan’ te un. E kona te un ni karekei aoraki n aron te rietata n raraa ao aorakin te maamaa. E kona n rota te ato ao te baa ni bwabwai, ao ai te kanoannano. Ngkana ti un, n angiin te tai ti aki bwaina te iangoraoi. Ao n tabetai e kona te un n taorimwiaki n namakinan te rawawatannano i nanon te tai ae maan. Ma n te itera are teuana, e taekinaki n te Baibara bwa “e anga te maiu nakon te rabwata te nano ae rau.” (TaeRab. 14:30) Ma tera ae ti na karaoia ngkana ti un irouia tabeman, ao ti na kangaa ni karekea te raoi ma tarira? Ti kona ni maiuakina ana taeka n reirei te Baibara ae reke iai te wanawana.

15, 16. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana iai ae e kaunira?

¹⁵ Wareka I-Ebeto 4:26. Ti aki mimi ngkana ti kaaitara ma te ribuaka mairouia kaain te aonnaba. Ma ngkana e kaunira kaain ara utu temanna ke kaain te onimaki n ana taeka ke ana mwakuri, ao e kona n rangi ni maraki nanora iai. Tera arora ngkana ti aki kona ni mwaninga taekan anne? Ti na kariaia te un bwa e na titiku i nanora i nanon ririki aika bati? Ke ti na kakairi n ana taeka n reirei te Baibara ae reke iai te wanawana bwa ti na waekoa ni kanakoraoa te kangaanga? Ngkana ti katikua ni kamaanna, e na kangaanga riki raoiakinara ma tarira.

¹⁶ Iangoia bwa aongkoa e kauniko tarim temanna ao ko aki kona ni mwaninga taekan anne. Baikara mwaneka aika manena aika ko kona ni karaoi ibukini karekean te raoi? Te moan, kakorakorako n tataro nakon Iehova. Butiia bwa e na buokiko ni kanakoraoa am maroro ma tarim. Uringnga are bon raoraon  naba Iehova te tari anne. (TaiAre. 25:14) E tangiraki iroun te Atua. E akoiia raoraona Iehova ao e kantaningaira naba bwa ti na karaoa anne. (TaeRab. 15:23; Mat. 7:12; IKoro. 4:6) Imwina, kaururingnga n am iango bwa tera ae ko na taekinna. Tai iangoia bwa e boni kani kammarakiko tarim. Tao tiaki nanona ke ko aki ota n te bwai ae riki. Tauraoi ni butimwaea ae tao ko boni karika naba te kangaanga n te anga teuana. Ko kona ni moana am maroro ni kangai, “Tao I a rangi ni kakaiun, ma ngke ko kataetaeai ngkoananoa, I namakina ae . . . ” Ngkana e aki uaana te maroro n aron are ko kantaningaia, kakaaea riki angam ni karekea te raoi. Ma teimatoa n tataro ibukin tarim. Butiia Iehova bwa e na kakabwaiaa. Butiia te Atua bwa e na buokiko ni kaatuua am iango i aon aroaron tarim aika raraoi. N aki ongeia bwa tera mwina, ma ko kona ni kakoauaa raoi bwa e kukurei Iehova n am kakorakora mai nanom ni kan raoiakina tarim, are raoraon naba te Atua.

17. E na kaanga ni buokira Iehova ni kanakoraoa ara iraorao ma ngaia imwini karaoan te bure, ao e aera bwa ti riai ni butimwaea ana ibuobuoki?

¹⁷ A namakinna tabeman bwa a aki tau ni beku ibukin Iehova, ibukina bwa a a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki. E kona te uringaaba imwin te bure n anaa raun nanora, kimwareireira, ao korakorara. E taku te uea ae Tawita are kabokorakora ma uringaabana imwin ana bure: “Ngkana I teimatoa ni kainabwabu ao a kanakinako riiu ibukini ngirangirau ni kabongnga. Bwa e tinebu baim i aou n te ngaina ao n te bong.” Ma e kakukurei bwa e karaoa te bwai teuana ibukin ana kangaanga Tawita, n aron te mwaane ae korakora ana onimaki. E korea aei: “N tokina ao I a kaota au bure nakoim . . . ao ko kabwarai au kairua ma au bure.” (TaiAre. 32:3-5) Ngkana ko a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki, e tauraoi Iehova ni buokiko ni kanakoraoa am iraorao ma ngaia. Ma ko riai ni butimwaea te ibuobuoki are e katauraoia rinanon te ekaretia. (TaeRab. 24:16; Iak. 5:13-15) Tai baenikai bwa e boboto iai maium n aki toki n te tai ae imwaim! Ma tera arom ngkana e a maan imwini kabwaraan am bure ao e bon teimatoa naba n tabetabe mataniwin nanom iai?

18. E kangaa ana katoto Bauro ni buokiia naake a kabokorakora ma namakinan ae a aki tau?

¹⁸ N taraana, iai naba taai ake e rawawata iai te abotoro Bauro n ana mwakuri aika bubuaka ngkoa. E taku: “Ngai te kabanea ni mangori i buakoia abotoro, ao I aki tau n aranaki bwa te abotoro ibukina bwa I a tia ni bwainikirina ana ekaretia te Atua.” E reitia ni kangai: “Ma n ana akoi ae rianako te Atua, ao I a riki n ai arou aei.” (1Kor. 15:9, 10) E ataia Iehova ae e aki kororaoi Bauro ma e boni butimwaeia naba, ao e kantaningaa Bauro bwa e na ataa anne. Ngkana ko raira nanom ni koaua man am bure rimoa ao ko a tia ni kaotii, e kona n rau nanom bwa e bon nanoanga Iehova. Ngaia are kakoauaa ana taeka Iehova, ao butimwaea ana kabwarabure!—Ita. 55:6, 7.

19. Tera te kibu ibukin te ririki 2018, ao e aera ngkai e tonuraoi?

¹⁹ Ngkai e a kaan tokin te waaki ae ngkai, ti kona ni kantaningaa rikiraken te kangaanga. Ma karaua nanom bwa e kona n anganiko te bwai ae ko kainnanoia ibukini buokam Teuare “anga te korakora nakon ane e kua, ao te korakora ae bati nakoia akana akea korakoraia.” (Ita. 40:29; TaiAre. 55:22; 68:19) N te ririki 2018, ti na kauringaki te koaua ae kakawaki aei ni katoaa te tai are ti kaea iai te botaki n te Tabo n Taromauri, ao n nora ara kibu ibukin te ririki, ae kangai: “E na manga reke korakoraia te koraki ake a kabotoi aia kantaninga i aon Iehova.”—Ita. 40:31.