1. Bukin tera bwa ti anga ara kaeka n taai ni bobotaki?

 BUKIN tera bwa ti kaakaei bobotaki n te ekaretia? Bukina ae kakawaki bwa ti na karaoiroa iai Iehova. (TaiAre. 26:12; 111:1) Ti kaakaei naba bobotaki bwa ti aonga ni kaungaira i marenara i nanon taai aika kangaanga aikai. (1Tet. 5:11) Ngkana ti katea baira ao n anga ara kaeka ti a karaoi iai baika uoua aikai.

2. N ningai ae ti kona iai n anga ara kaeka n taai ni bobotaki?

² E reke ara tai n anga ara kaeka ni katoa wiki n taai ni bobotaki. N te katoto, ti kona n anga ara kaeka n te wikeen n tain te Reirei n te Taua-n-Tantani. I nukan te wiki ti kona n anga ara kaeka n tain te reirei are Kaubwai n Taamnei Aika Kakawaki, te Reirei n te Baibara n te Ekaretia, ao itera ake a mena i aan te maroro.

3. Baikara kangaanga aika ti kona ni kaaitarai, ao ti kangaa ni buokaki n Ebera 10:24, 25?

³ Ti bane n tangiria bwa ti na karaoiroa Iehova ao ni kaungaia raora n te onimaki. Ma ti kona ni kaaitara ma kangaanga ngkana ti anga ara kaeka. E kona n nako nanora ngkana ti anga ara kaeka, ke ti rangi ni kan anganga ara kaeka ma n tabetai ti aki ririneaki. Ti na kangaa ni kaaitarai kangaanga aikai? Ti kona ni kunea kaekaan anne n ana reta te abotoro Bauro nakoia taian Ebera. Ngke e maroroakina kakawakin te bobotaki, ao e taekinna bwa ti riai ni moanibwaia ‘kaungaakira i marenara.’ (Wareka Ebera 10:24, 25.) N ataakin ae a kona ni kaungaaki tabemwaang n ara taeka aika uarereke ae oti iai ara onimaki, e a aki riki nako nanora ngkana ti anga ara kaeka. Ao ngkana ti aki ririneaki, ma ti kukurei bwa e reke aia tai tabemwaang n te ekaretia n anga aia kaeka.—1Bet. 3:8.

4. Baikara baika tenua aika kakawaki aika a na maroroakinaki n te kaongora aei?

 ⁴ N te kaongora aei, ao ti na maroroakinna moa bwa ti na kangaa ni kaungaira i marenara n te ekaretia ae uarereke ae karako iai mwaitiia taani kaeka. Imwina ti na nora arora ni kaungaira i marenara n te ekaretia ae bubura ae a mwaiti iai aika a katea baia ao n anga aia kaeka. Ao te kabane, ti na maroroakin aanga aika ti kona iai ni kaungaia tabemwaang ni baike ti taekin n ara kaeka.

5. Ti na kangaa ni kaungaira i marenara ngkana a karako aika roko n taromauri?

⁵ N te ekaretia ke n te kurubu ae uarereke, ao e aki rangi ni bati iai taani kaeka ake e na rineiia te tia kaira te reirei. N tabetai e kona ni manga maan n tataningaa temanna are e na anga ana kaeka. E kona n taaraa ni kabotu te taromauri iai ao n aki kaunganano. Tera ae ko kona ni karaoia? Tauraoi ni kakatea baim n taai nako. Karaoan anne, ko a kaungaia iai tabemwaang bwa a na anganga riki aia kaeka.

6-7. Ti na kangaa ni kauarerekea nakon nanora ngkana ti anga ara kaeka?

⁶ Tera ae ko kona ni karaoia ngkana e nanako nanom n anga am kaeka? A bati aika a namakina naba anne. Ma ngkana ko tangiria ni kani kaungaia taari, e aera ko aki ukoukori aanga ibukini kauarerekean nakon nanom ngkana ko anga am kaeka? Ko na kangaa ni karaoa anne?

⁷ Ko kona n noria bwa e nakoraoi rinanoan tabeua aanga n ibuobuoki ake a a tia ni boreetiaki n Te Taua-N-Tantani n taai aika nako. b N te katoto, katauraoi raoi. (TaeRab. 21:5) Ngkana ko a taneiai riki ma te reirei anne, e na rangi ni bebete riki iroum arom n anga am kaeka. Kakimototoa naba am kaeka. (TaeRab. 15:23; 17:27) Te kaeka ae kimototo e kauarerekea te nakonnano. A kai ota riki taari n te kaeka ae kimototo ae tii teuana ke uoua iai te kibuntaeka, nakon te kaeka ae abwabwaki ae kaotii iango aika bati. Mani katauraoan am kaeka ae kimototo n oin am taeka, ko a kaotia iai bwa ko katauraoi raoi ao ko ota raoi n te reirei anne.

8. Tera ana iango Iehova ngkana ti karaoa ara kabanea ni konaa?

⁸ Ma tera ae ko na karaoia ngkana ko a tia ni katai aanga n ibuobuoki aikai, ma e bon nako naba nanom ngkana ko anga am kaeka n te moantai ke te kauatai? Ke e karauaki nanom bwa Iehova e kakaitau ngkai ko kakorakorako ni karaoa am kabanea ni konaa. (Ruka 21:1-4 21:1-4) E aki tuangira Iehova bwa ti na karaoa ae riaon ara konaa. (IBir. 4:5) Noria bwa tera ae ko kona ni karaoia, katea tiam bwa ko na boni karaoia, ao tataro bwa e na aki nako nanom. N te moantai, tao tiam anne ko tii anga am kaeka teuana ae kimototo.

9. Tera ae kona n riki n ekaretia aika bubura?

⁹ Ngkana e mwaiti taan uarongorongo n am ekaretia ko na manga bae ni boo ma te kangaanga ae kaokoro. Tao a bati taari aika a kakatei naba baia bwa a na kaeka, n te aro are e aki nonoraki baim. N te katoto, e rangi n unga nanon Danielle n anganga ana kaeka. c E iangoia neiei bwa iteran ana taromauri, ana anga ni kaungaaia tabemwaang, ao te anga ae e kakorakoraaki iai onimakinan ana koaua te Baibara irouna. Ma ngke e a mwaing nakon te  ekaretia ae bubura ao e a aki nang ririneaki. N tabetai e a bon aki naba ririneaki ni karokoa e bwara te taromauri. E taku neiei: “I a rangi n un ao I namakinna bwa e a aki reke kakabwaiaakiu. Ngkana e a okioki n riki anne, ko a moanna naba n iangoia bwa bon nanoia n aki rineiko.”

10. Ti na kangaa ni karekea riki ara tai n anga ara kaeka?

¹⁰ Ko a tia n namakina naba are iroun Danielle? Ngkana eng, ao e na bae ni bwara nanom ao ko nang tii kakauongo n tain te taromauri. Ma tai kataia ni katoka arom n anga am kaeka. Tera ae ko kona ni karaoia? Ko kona n noria bwa e ibuobuoki katauraoan am kaeka tabeua imwaini bobotaki nako. Ngkana ko aki rineaki ni moan te reirei, ma e na bon reke naba am tai ni kaeka i nanon tain te taromauri. Ngkana ko na katauraoi ibukin te Reirei n te Taua-N-Tantani, iangoia bwa tera irekerekeni barakirabe ni kabane ma te boto n iango n te kaongora anne. Ngkana ko karaoa anne, ao e na bae n reke iai am tai ni kaeka n tain te reirei anne. Irarikina naba, ko na tauraoi ni kaeka i aoni barakirabe ake a maroroakinaki iai koaua aika nano aika kangaanga riki kabwarabwaraaia. (1Kor. 2:10) Bukin tera? Ibukina bwa e na bae ni karako iai taani kaeka n te reirei anne. E na tera arom ngkana ko a tia ni maiuakin aanga ni ibuobuoki aikai, ma e bon aki naba reke am tai ni kaeka imwini bobotaki tabeua? Ko kona ni kawara te tia kaira te reirei imwain te botaki ao n tuangnga te titiraki ae ko na kaekaa.

11. Tera ae ti kaungaaki bwa ti na karaoia n I-Biribi 2:4?

¹¹ Wareka I-Biribi 2:4. I aani kairan te abotoro Bauro n te taamnei, e a kaungaia Kristian bwa a na tabeakin aroia tabemwaang. Ti na kangaa ni maiuakina te reirei ni kairiri anne n taai ni bobotaki? Ngkana ti ururingnga ae a tangiria naba tabemwaang n ai arora, ni karekea aia tai ni kaeka.

12. Tera te anga ae tamaroa ibukini kaungaaia tabemwaang n taai ni bobotaki? (Nora naba te taamnei.)

¹² Iangoia n te aro aei. Ngkana ko kakaraki ma raoraom, ko na taua atin te maroro n te aro are e a aki reke iai aia tai raoraom ni kakaraki? Ni koauana ko aki, ma ko tangiria bwa e na reke naba aia tai ni kakaraki. N aron naba anne, ti tangiriia aika bati bwa a na kaeka  n taai ni bobotaki. Ni koauana, te anga teuana ae tamaroa ibukini kaungaaia tarira, bon anganakia aia tai ni kaotiota aia onimaki. (1Kor. 10:24) Ti na noria bwa ti na kangaa ni karaoa anne.

13. Ti na kangaa ni karekea riki aia tai tabemwaang n anga aia kaeka?

¹³ Te anga teuana, ti kona ni kakimototoi ara kaeka bwa e aonga n reke aia tai tabemwaang ni kaeka. A kona unimwaane ao taan uarongorongo tabeman aika mwaatai ni katea te katoto. E ngae ngke ko anga am kaeka ae kimototo, ma tai taekin iango aika bati. Ngkana ko taekini bwaai ni kabane ake n te barakirabe, e a kangaanga ngkanne reken aia kaeka ake tabemwaang. N te katoto, n te barakirabe aei ao iai kaeka aika uoua aika kaotaki, ko na teimatoa ni kakimototoi am kaeka ao tai taekin iango aika bati. Ngkana ko moan rineaki bwa ko na kaeka n te barakirabe aei, e aera ko aki tii taekina teuana mai buakoni kaeka aika uoua aikai?

14. Tera ae kona ni buokira n iangoia bwa e na mwaitira ara tai ni kakatei baira? (Nora naba te taamnei.)

¹⁴ Kamanena wanawanam n iangoia bwa e na mwaitira am tai ni kakatea baim. Ngkana ti katoatai ni kakatei baira, ti a kona ni kairoroa te tia kaira te reirei bwa e na ririneira e ngae ngke e tuai reke aia tai tabemwaang ni kaeka. E kona aei ni kabwarai nanoia tabemwaang ao a aikoa naba kani katei baia.—TeMin. 3:7.

15. (a) Tera arora ae riai ngkana ti aki ririneaki? (b) A na kangaa taani kaira te reirei ni kaota tabeakinaia kaain te ekaretia? (Nora te bwaoki ae “ Ngkana Ko Kaira te Reirei.”)

¹⁵ Ngkana a bati taan uarongorongo aika katei baia n tain te reirei, e kona n aki rangi ni bati ara kaekaeka n aron ae ti tangiria. N tabetai e kona n aki rineira te tia kaira te reirei. E kona ni kabwaranano anne, ma ti aki riai n un ngkana ti aki ririneaki.—TeMin. 7:9.

16. Ti na kangaa ni kaungaia naake a anga aia kaeka?

¹⁶ Ngkana e aki rangi ni bati am kaekaeka n aron are ko tangiria, e aera bwa ko aki kakauongo nakoia tabemwaang ake a anga aia kaeka ao ni kamoamoaia imwin te botaki? A kona  ni kaungaaki taari n am taeka ni kaungaunga nakoia, n aroni kaungaakia ngke arona bwa ko anga am kaeka. (TaeRab. 10:21) Kamoamoaaia tabemwaang bon te anga naba teuana ae ti kona ni kaungaira iai i marenara.

17. (a) A na kangaa kaaro ni buokiia natiia ni katauraoi aia kaeka ae bon tau? (b) N aron ae oti n te taamnei, baikara aanga aika aua ibukini katauraoan am kaeka? (Nora naba te kabwarabwara mai nano.)

¹⁷ Ti na kangaa riki ni kaungaira i marenara n taai ni bobotaki? Ngkana te karo ngkoe, buokiia natim ni katauraoa aia kaeka ae botau ma aia ririki ni maiu. (Mat. 21:16) N tabetai ao a maroroakinaki baika kakawaki n te reirei teuana n aron te kangaanga n te mare, ke te aroaro ni maiu ae riai ma e na boni bae naba n iai teuana ke uoua te barakirabe ae kona te teei n anga iai ana kaeka. Buokiia naba natim bwa a na ota bwa e aera ngkai a kona n aki rineaki n te tai are a katei iai baia. Kabwarabwaraan aei nakoia, a kona iai n aki bwara nanoia ngkana aki rineaki ma a rineaki tabemwaang.—1Tim. 6:18. d

18. Ti na kangaa n rarawa ni kaatuua taekinara ngkana ti kaeka? (Taeka N Rabakau 27:2)

¹⁸ Ti bane ni kona ni katauraoi ara kaeka aika kateimatoa te aba ae kamoamoaaki iai Iehova, ao a na kaungaaki naba iai raora ni Kristian.  (TaeRab. 25:11) E ngae ngke ti kona n taekina teutana te baere ti a tia n rinanona ma ti riai n rarawa ni kabatiaa taekinara. (Wareka Taeka N Rabakau 27:2; 2Kor. 10:18) N onean mwin anne, ti kakorakoraira ni kaatuua ara kaeka i aon Iehova ana Taeka ao ana aomata. (TeKao. 4:11) Ni koauana ngkana ti tuangaki n te titiraki bwa ti na taekina te baere ti rinanona ti bon riai ni karaoa anne. E na oti te katoto n aei n te barakirabe are imwina n te kaongora aio.

19. (a) Tera ae e na riki ngkana ti kaotiota tabeakinaia te koraki ake a roko n taromauri? (I-Rom 1:11, 12) (b) Tera ae ko kakaitau iai ni kaineti ma te kaekaeka n taai ni bobotaki?

¹⁹ Ngkai akea tuua aika matoatoa i aon aron te kaeka, ti riai ngkanne n taraia raoi bwa ti na kaungaira i marenara. E kona n nanonaki n aei bwa ti na kabatiaa ara kaeka. Ke e kona naba n nanona te raunnano n taai ake e reke iai ara tai ni kaeka ao te kukurei ngkana a reke naba aia tai ni kaeka tabemwaang. Ngkana ti kaatuua tabeakinaia tabemwaang ni bobotaki n te ekaretia, ti a kona ni karekea iai “te ikaungaunga i marenara.”—Wareka I-Rom 1:11, 12.