1. Tera ae a kaatuua ngkai iangoana aomata aika bati?

 KO A TIA n noria ae a a bati aomata ngkai aika a bon tii tatabe ibukia? N te katoto, a kakorakoraia tabeman ni kamoamoai aroia ao baike a kakororaoi n taabo n reitaki n te intanete. Ma tii tabeman ni boong aikai aika a neboa Iehova ae te Atua. N te kaongora aei, ao ti na maroroakinna bwa tera ae nanonaki n neboan Iehova ao tera ae riai ni kairira bwa ti na karaoa anne. Ti na reiakina naba arora n neboa te Atua n aron ae bon riai n anganaki ao arona n neboa arana n te tai ae kaan ae imwaira.

TERA AE NANONAKI N NEBOAN IEHOVA?

2. E kangaa Iehova ni kaota mimitongina n te Maunga are Tinai? (Nora naba te taamnei.)

² Tera nanon neboaki? N te Baibara ao te taeka ae “neboaki” e kona ni kaineti nakon te bwai ae kaota rianakon temanna. E kaota rianakoni mimitongina Iehova tabeua te tai imwini kainaomataaia te natannaomata ae Iteraera man tautoronakia i Aikubita. Kataamneia aei: A ikotaki mirion ma mirion I-Iteraera i nanoaan te Maunga are Tinai bwa a na kawara Atuaia. E rabunaki te maunga n te nang ae matenten. E rina n roko te mwaeiei ae korakora n raonaki ma te bubu man te warekeno are e a ruru iai aontano, e itirua karawa, e rebwe te baa, ao e korakora karongoaan tangin te buu are te koro. (TeOti. 19:​16-18; 24:17; TaiAre. 68:8) Iangoa aroni mimia  I-Iteraera ngke e kaota aroni mimitongina Iehova n te aro aei.

3. Tera ae nanonaki n neboan Iehova?

³ Ma tera aroia aomata? Ti kona n neboa Iehova? Eng, ti kona. Te anga teuana ae ti kona n neboa iai Iehova bon tataekinani mwaakana ae rianako ao aroarona aika anainano nakoia tabemwaang. Ti neboa naba te Atua ngkana ti kamoamoaa ibukini baika ti kakororaoi man ana ibuobuoki. (Ita. 26:12) E rianako ana katoto te Uea are Tawita n arona n neboa Iehova. N ana tataro i mataia te botaki n aomata aika I-Iteraera, ao e kangai nakon te Atua: “Am bwai ngkoe ae Iehova te kakannato, te korakora, te tamaroa, te mimitong, ao te karineaki, bwa bon am bwai bwaai nako ake i karawa ao i aon te aonnaba.” Ngke e moti ana tataro Tawita, “ao te botaki n aomata e karaoiroa Iehova.”​—1Rong. 29:​11, 20.

4. E kangaa Iesu n neboa Iehova?

⁴ Ni menan Iesu i aon te aba ao e neboa Tamana ngke e kaotia nakoia aomata ae bon Iehova ae e anganna mwaakana ni karaoi kakai. (Mareko 5:​18-20) E neboa naba Iehova Iesu mani baike e taekin ibukin Tamana ao man aroarona nakoia tabemwaang. N te taina ao e angareirei Iesu n te tinakoka. E mena i buakoia taan ongora te aine ae taniaki iroun te taimonio i nanon 18 te ririki. E a kaaorakaki rabwatan neiei iroun te taimonio n te aro are e a bwaokooko ao e a aki kona ni kaeta ikana. Ai kammarakira! E kairaki Iesu n ana nanoanga bwa e na kawara neiei ao n taetae nakoina ma te akoi ni kangai: “Neiko, ko a kamarurungaki mani mamaaram.” Imwina e kaaki baina i aona ao e a rina naba ni kaeta ikana neiei ao n “neboa te Atua,” bwa e a oki raoi marurungina! (Ruka 13:​10-13) E bon riai neiei n neboa Iehova ao ngaira naba.

TERA AE KAIRIRA BWA TI NA NEBOA IEHOVA?

5. Baikara bukina ngkai ti karinea Iehova?

⁵ Ti neboa Iehova ibukina bwa ti rangi ni karinea. A bati bukina ngkai ti karinea. Boni moan te mwaaka Iehova, ao akea tiani mwaakana. (TaiAre. 96:​4-7) E teretere raoi wanawanana ae bati ni baike e karaoi. Bon Nibwan te maiu ngaia ao te tia Kateimatoa te maiu. (TeKao. 4:11) E kakaonimaki ni koaua. (TeKao. 15:4) A nakoraoi bwaai ni kabane aika e karaoi ao e kakakoroi nanon ana berita n taai nako. (Iot. 23:14) Maroaka ae e kangai te burabeti ae Ieremia ibukin Iehova: “Bon akea naba temanna ae ai arom i buakoia aomata ni kabane aika wanawana aika i buakoia natannaomata, ao i buakon aia tautaeka n uea ni kabane”! (Ier. 10:​6, 7) Eng, a boni bati bukina aika raoiroi ngkai ti karinea Tamara are i karawa. Ma ti aki riai n tii karinea Iehova, ti riai naba n tangiria.

6. E aera bwa ti tangira Iehova?

⁶ Ti neboa Iehova ibukina bwa ti rangi n tangiria. Iangoi aroaron Iehova tabeua aika ti tangiria iai. E nanoanga. (TaiAre. 103:13; Ita. 49:15) E ataa marakira ngkana ti maraki. (Tek. 2:8) E buokira bwa ti na kaan ma ngaia ao n riki bwa Raoraona. (TaiAre. 25:14; Mwa. 17:27) Ao e nanorinano; “e bwatiku rikaaki bwa e na taraa karawa ma aonnaba, e kateirakea ane e mangori man te tano.” (TaiAre. 113:​6, 7) E na kangaa ngkanne te aomata n aki kan neboa Atuara ae kakannato aei?​—TaiAre. 86:12.

7. Tera te bwai ae okoro ae reke ara tai ni karaoia?

⁷ Ti neboa Iehova ibukina bwa ti tangiriia tabemwaang bwa a na kinaa. A bati aika a aki ataa te koaua ibukin Iehova. Bukin tera? Ibukina bwa e kamataki nanoia Tatan n arona ni kabutiinako rongorongo aika kewe Ibukina.  (2Kor. 4:4) E kairiia aomata Tatan bwa a na kakoauaa ae e unun Iehova, e aki mwamwannano, ao boni ngaia ae karikii rawawata n te aonnaba. Ma ti ataa te koaua ibukin Atuara! E reke ara tai ni kaota te koaua ao n neboia. (Ita. 43:10) E kaatuuaki taekan neboan Iehova n Taian Areru 96. Ngkana ti maroroakin tabeua kiibu n te areru aei, iaiangoi aanga aika ko kona iai n neboa Iehova n aron ae bon riai n anganaki.

TI NA KANGAA N NEBOA IEHOVA N ARON AE BON RIAI N ANGANAKI?

8. Tera te anga teuana ae ti kona n neboa iai Iehova? (Taian Areru 96:​1-3)

⁸ Wareka Taian Areru 96:​1-3. Ti kona n neboa Iehova n te bae ti taekinna ibukina. Ni kiibu aikai, ao a kaoaki ana aomata Iehova bwa a na “anene nakon Iehova,” ni “karaoiroa arana,” n “tataekina . . . te rongorongo ae raoiroi ae taekan ana kakamaiu,” ao n “tataekina mimitongina i buakoia natannaomata.” Aikai aanga ni kabane aika ti kona n neboa iai Tamara are i karawa. A aki tabwarabwara I-Iutaia aika kakaonimaki ao Kristian n te moan tienture n taekini nakoia tabemwaang baika raraoi ni kabane ake e karaoi Iehova ibukia ao a kaitiaka naba taekana. (Tan. 3:​16-18; Mwa. 4:29) Ti na kangaa ni karaoa anne?

9-10. Tera reireiam man rongorongon Angelena? (Nora naba te taamnei.)

⁹ Iangoa rongorongon te tari te aine ae Angelena, a ae maeka n te United States. E ninikoria n tei ibukin Iehova n te kambwana are e mwakuri iai. Ngkai te tia mwakuri ae boou Angelena, e a kaoaki bwa e na ira te boowi ike a anganaki iai aia tai taani mwakuri aika boou bwa a na taekini bwaai tabeua ibukia. E katauraoi taamnei tabeua Angelena ake e na kaotii ae oti iai kimwareireina ngkai ngaia temanna Ana Tia Kakoaua Iehova. Ma imwain raoi ana tai n taetae, ao e taetae temanna raona ni mwakuri ni kabwarabwaraa ae e kaikawaaki bwa temanna Ana Tia Kakoaua Iehova. E kakanikoi ara koaua teuaei. E taku Angelena: “E bukibuki manawau. Ma I taku i nanou: ‘Te koaua bwa N na kariaia temanna bwa e na taekini keewe ibukin Iehova? Ke N na tei Ibukina?’”

¹⁰ Ngke e bane ana maroro raona ni mwakuri aei ao e a tataro naba i nanona Angelena. Imwina e taetae nakon teuaei ma te  akoi ni kangai: “Titeboo arou ma ngkoe. I kaikawaaki naba bwa temanna Ana Tia Kakoaua ao I teimatoa ni kaainna ni karokoa ngkai.” E rangi n un teuaei ma e teimatoa n rau Angelena ngke kaotii ana taamnei n taini bobotaki ni Kristian ake e kaei ao e tei ibukin ana koaua ma te iangoraoi. (1Bet. 3:15) Tera mwina? Ngke e a moti ana kabwarabwara Angelena, ao e a bitaki aron te mwaane arei. E kaotia naba ae iai baika kakukurei aika e ururingi i nanoni kaikawaana bwa temanna Ana Tia Kakoaua Iehova. E taku Angelena: “Ti bon riai n tei ibukin Iehova. Bon te kakabwaia ngkai ti kona n tataekina arana.” E reke naba kakabwaiaara ngkai ti karaoiroa Iehova ao n neboia e ngae ngke a aki karinea tabemwaang.

11. A kaanga taan taromauri ni koaua ni kakairi n te boto n reirei are n Taian Areru 96:8?

¹¹ Wareka Taian Areru 96:8. Ti kona n neboa Iehova n ara bwai aika kakawaki. A karinea n taai nako Iehova taan taromauria ni koaua n te anga aei. (TaeRab. 3:9) N te katoto, a anga aia bwaintangira I-Iteraera ibukini katean ao kateimatoaan raoiroin te tembora. (2Uea 12:​4, 5; 1Rong. 29:​3-9) A akoa Kristo ma ana abotoro, taan rimwina tabeman “n aia bwai.” (Ruka 8:​1-3) A anga naba bwaai n ibuobuoki Kristian ake n te moan tienture ibukia tariia ao mwaaneia n te onimaki. (Mwa. 11:​27-29) Ni boong aikai ti kona naba n neboa Iehova rinanon ara bwaintangira n te mwane.

12. E na kangaa n neboaki Iehova n ara bwaintangira? (Nora naba te taamnei.)

¹² Iangoa te rongorongo teuana ae kaota arora n neboa Iehova n ara bwaintangira. E kabwarabwaraaki n te ribooti ibukin 2020 taekan te mwautakataka are riki i Zimbabwe i nanon te tai ae maan. Mirion ma mirion aomata aika kaani mate ibukin akeani kanaia, n ikotaki naba ma te tari te aine ae Prisca. Ma n aki ongea te mwautakataka, e kateimatoa ana babaire Prisca n nanako n uarongorongo ni katoa Katenibong ao Kanimabong, e ngae naba ngkana taini kamarauan te tano. A bwainingareia kaain rarikina ngke e nako n uarongorongo n oneani mwin are e na mwakuria ana tawaana ao a taku, “Ane ko na mate ibukin akeani kanam.” E kaeka Prisca ma te aki nanokokoraki ni kangai, “E tuai mani kitania ana aomata Iehova.” E aki maan imwina, ao e a karekei bwaai n ibuobuoki man ara botaki. A tauraoi bwaai  n ibuobuoki akanne man ara bwaintangira. A rangi ni mimi kaain rarikin Prisca, ao a taku nakoina, “E aki kitaniko te Atua ao ngkai ti a kan reiakina riki taekana.” A moana kaakaeani bobotaki itiman mai buakoia kaain rarikin neiei.

13. E na kangaa n neboaki Iehova n aroarora? (Taian Areru 96:9)

¹³ Wareka Taian Areru 96:9. Ti kona n neboa Iehova man aroarora. A riai n itiaki rabwataia ibonga ake a beku n ana tembora Iehova. (TeOti. 40:​30-32) Ma e kakawaki riki itiakin aroaroia nakon itiakin rabwataia. (TaiAre. 24:​3, 4; 1Bet. 1:​15, 16) Ti riai ni kakorakoraira ni buuta “te aroaro nikawai” aika aroaro ao mwakuri aika aki itiaki, ao ni karina i aora “te aroaro ae boou” ae taekan arora n iaiango ao ni karaoi bwaai aika kaotiotaki iai aroaron Iehova aika tamaroa. (IKoro. 3:​9, 10) Man ana ibuobuoki Iehova, a a kona naba ni bitaki aomata aika rangi ni kammaira aroaroia ao n rangi n iowawa ao ni karina te aroaro ae boou.

14. Tera reireiam man rongorongon Jack? (Nora naba te taamnei.)

¹⁴ Iangoa rongorongon Jack, ae te mwaane ae rangi n iowawa ao ni maiubuaka ae aranaki bwa Te Taimonio. Ibukin ana bure ake e karaoi, e a motikaki taekana bwa e na kamateaki. Ma i nanon ana tai Jack n tataningaa kamateana ao e a butimwaea te reirei n te Baibara ma te tari te mwaane are e kakawara te oo ni karabuuti are kamateaki iai Jack. N aki ongea arona rimoa, ma e buuta aroarona rimoa Jack ao ni waakinakon te tai e a tau nakon te bwabetito. E a bon rangi ni bitaki Jack n te bong are e nang kamateaki iai, ao a tang tabeman taan tararuaiia buure ngke a kaboo ma ngaia. E taku te bureitiman are e mwakuri n te karabuuti anne: “Bon te bure ae te kabanea ni buakaka ngkoa Jack n te tabo aei. Ngkai ai temanna i buakoia aika rangi n tamaroa.” N te wiki are imwini kamatean Jack, ao a a kaitiboo ma te bure temanna ae ai tibwa ana moantai n ira te taromauri, taari mwaane ake a okira te karabuuti ibukini karaoan te taromauri ni katoa wiki. Tera ae kaira teuaei bwa e na kaea? E rangi n anaaki nanona ni bitakin aroaron Jack ao e kan ataia bwa tera ae e riai ni karaoia bwa e aonga n taromauria Iehova. E mataata raoi ae e kona n neboaki Tamara are i karawa n aroarora!​—1Bet. 2:12.

 E NA KANGAA IEHOVA N NEBOA ARANA N TE TAI AE KAAN AE IMWAIRA?

15. E na kangaa Iehova n neboa raoi arana n te tai ae kaan ae imwaira? (Taian Areru 96:​10-13)

¹⁵ Wareka Taian Areru 96:​10-13. A kabwarabwaraaki ni kabaneani kibun Taian Areru 96 aikai ae Iehova bon te tia Motikitaeka ae raoiroi ao te Uea. E na kangaa Iehova n neboa arana n te tai ae kaan ae imwaira? Rinanon ana motikitaeka. E na waekoa ni kamauna Baburon ae Kakannato ngkai e kabuakakaa arana ae tabu. (TeKao. 17:​5, 16; 19:​1, 2) A kona tabeman ake a nora kamaunaani Baburon ae Kakannato ni manga raonira n te taromauri ae koaua. N tokina n Aremaketon, ao e nang kamauna Iehova ana waaki ni kabane Tatan, ni kamaunaia naake a kakaitaraa ao a kamatauninga arana, ma e na kamaiuia naake a tangiria ni kabane ao ake a kakatonga n neboia. (Mareko 8:38; 2Tet. 1:​6-10) Imwin te kabanea ni kataaki n tokin Ana Tautaeka Iesu ae Maanna Tenga te Ririki, ao e nang boni katabuaki raoi aran Iehova. (TeKao. 20:​7-10) N te tai anne, “e na buta te aonnaba n ataakini mimitongin Iehova, n aron taari ngkai e kabutaa marawa.”​—Aba. 2:14.

16. Tera ae ko motinnanoia bwa ko na karaoia? (Nora naba te taamnei.)

¹⁶ Ai kakukureira ngkana a nangi bane aomata aika maiu n neboa Iehova ibukin arana! Ma imwain rokon te bong anne, ti kona ni karaoa tabera n neboa Atuara n taai nako. Ibukini kaotani kakawakin aei, e a tia te Rabwata n Tautaeka n rinea Taian Areru 96:8 bwa ara kibu ibukin te ririki 2025: “Neboa Iehova ibukin arana.”