1. Tera ae ti riai n iangoia ibukin te onimaki ni Kristian?

BON te aroaro ae rangi ni kakawaki te onimaki ni Kristian. A aki bane n onimaki aomata. (2Tet. 3:2) Ma e a tia Iehova n angania taan taromauria n tatabemania nako ‘tibwangaia n te onimaki.’ (IRom 12:3; IKar. 5:22) A riai n rangi ni kakaitau aomata nako ake iai aia onimaki.

2, 3. (a) Baikara kakabwaia ibukin te aomata ae iai ana onimaki? (b) Baikara titiraki aika ti na rinanoi ngkai?

² E taekinna Iesu Kristo bwa Tamana are i karawa e katikiia aomata nakoina rinanon Natina. (Ioa. 6:44, 65) Ngaia are n onimakinan Iesu, a a kona aomata n tatabemania nako ni karekea kabwaraan aia bure. E kona n reke naba iai aia iraorao ae teimatoa ma Iehova. (IRom 6:23) Tera ae ti karaoia ngkai ti tau ni karekea te kakabwaia ae tamaroa anne? Ngkai taani bure ngaira, te bwai ae ti tau ni karekea bon te mate. (TaiAre. 103:10) Ma e nora ara konabwai Iehova ni kani karaoa ae raoiroi. Ibukin ana akoi ae rianako, e kauki nanora bwa ti na butimwaea te rongorongo  ae raoiroi. Ngaia are ti a kaota onimakinan Iesu ao ni kantaningaa te maiu ae aki toki.​—Wareka 1 Ioane 4:9, 10.

³ Ma tera raoi te onimaki? E koaua bwa tii ataakin ana kakabwaia te Atua n taai aika imwaira? Ao ae kakawaki riki, aaro raa aika ti riai ni kaota iai ara onimaki?

4. Tera aron rotakira n ara onimaki?

⁴ E bati riki ae nanonaki n te onimaki nakon ae tii ataakin ana kantaninga te Atua. Bon te korakora ae kaumaka te aomata bwa e na karaoa ae boraoi ma nanon te Atua. Onimakinan ana anga ni kakamaiu te Atua, e kaungaa ane e onimaki bwa e na tibwaa te rongorongo ae raoiroi nakoia aomata nako. E kabwarabwaraa ni kangai te abotoro Bauro: “Ngkana ko kaotiota te taeka anne ni wim i mataia aomata, ae Iesu bon te Uea, ao n onimakinna i nanom bwa e boni kautia te Atua mai buakoia maate, ao ko na kamaiuaki. Bwa ane e onimaki i nanona ao e na raoiroi, ma ane e kaotioti i mataia aomata ni wina, ao e na kamaiuaki.”—IRom 10:9, 10; 2Kor. 4:13.

5. E aera ngkai e rangi ni kakawaki te onimaki, ao ti na kangaa ni kateimatoa korakorana? Kabwarabwaraa.

⁵ E teretere bwa e boto ara kantaninga ibukin te maiu n aki toki n ana waaki ae boou te Atua i aon te aba, i aon reken ma kateimatoaani korakoran ara onimaki. E kona ni kabotauaki kainnanoani kateimatoaani korakoran ara onimaki ma te aroka ae kainnanoa te ran. Ti riai n teimatoa n teboka te aroka bwa e aonga n ririkirake. Ma ngkana ti aki tebokia n te ran ae tau mwaitina, e na bon rai ao ni mate. Ai aron naba ara onimaki, e na rai ao ni mate ngkana ti aki tabeakinna. (Ruka 22:32; Ebera 3:12) Ma ngkana ti tabeakinna, e na teimatoa n “rikirake” ao ni ‘korakora ara onimaki.’​—2Tet. 1:3; Tit. 2:2.

6. Taekini baika uoua ake e kabwarabwaraaki iai te onimaki n Ebera 11:1.

⁶ Iai kabwarabwaraan te onimaki n te Baibara n Ebera 11:1. (Warekia.) A katuruturuaki baika uoua aika ti aki kona n nori n te onimaki: (1) “Baika kantaningaaki,” e bae n nanonaki n aei baika a na riki ake a a tia ni beritanaki n aron, tokin te buakaka ni kabane ao rokon te waaki ae boou i aon te aba (2) “Baika boni koaua aika aki noraki.” Te taetae ni Kuriiti ae rairaki nakoni “kaotii kakoauaani” e kaineti ma bwaai ni kakoaua ibukini baika boni koaua aika aki noraki n aron Iehova ae te Atua, Iesu Kristo, anera, ao te Tautaeka n Uea. (Ebera 11:3) Ti na kangaa ni kaotia bwa ti onimakina raoi ara kantaninga ao ti kakoauai baika aki noraki aika taekinaki n Ana Taeka te Atua? Boni man ara taeka ao ara mwakuri. Ngkana akea iroura baikai, e na bon aki tabwanin raoi ara onimaki.

7. Ti kangaa ni buokaki n ana katoto Noa n ataa ae nanonaki n ae iai am onimaki? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

⁷ E katuruturuaki n Ebera 11:7 ana onimaki Noa ae “maaka te Atua ao e kabaa te aake ibukini kamaiuaia kaaini batana, imwin anganakina te kauring mairoun te Atua n taekani baike a tuai n noraki.” E kaota ana onimaki ni kabaan te aake ae totoakaei. A boni bae n titirakinna kaain rarikina bwa e aera e kabaa te bwai ae rangi n totoakaei aei. E teimatoa ni kainabwabu Noa ke e tuangia bwa akea aia bwai iai? Tiaki ngaia anne! E kairaki n ana onimaki bwa e na ninikoria n uarongorongo ao ni kauringia naake a maiu n ana tai ae e a kaan roko ana motikitaeka te Atua. E boni bae Noa ni manga taekin taeka ake e tuangnga Iehova aikai: “I a tia ni baireia bwa N nang kamaunaia aomata ni kabane, bwa e a onrake te aonnaba irouia n te iowawa . . . N nang karokoa te ieka ae te  ran n te aonnaba bwa e na kamaunaia aomata ma maan aika iai te ikeike ni maiu irouia. A na mauna bwaai ni kabane n te aonnaba.” Akea te nanououa bwa e kabwarabwaraa naba Noa nakoia aomata te anga ae tii teuana ae a na kamaiuaki iai, ngke e a manga taekina ana kaetieti te Atua aei: “Ko riai n rin i nanon te aake.” Ngaia are e kaotiota ana onimaki n te aro riki teuana n arona n riki bwa “te tia uarongorongoa taekan te raoiroi.”​—KBwaai 6:13, 17, 18; 2Bet. 2:5.

8. Tera are e kairaki iai Iakobo iroun te taamnei bwa e na taekinna ibukin te onimaki ni Kristian ni koaua?

⁸ E bae ni korea ana reta Iakobo teutana te tai imwini koreani kabwarabwaraan te onimaki irouni Bauro i aani kairana n te taamnei. N aroni Bauro, e kabwarabwaraa naba Iakobo te onimaki ni Kristian ni koaua bwa tiaki tii kakoauaan te bwai teuana ma e riai ni kaotaki n te mwakuri. E korea aei Iakobo: “Kaota am onimaki nakoiu ae akea mwakuriana, ao N na kaota au onimaki nakoim n au mwakuri.” (Iak. 2:18) E reitianako ni kaota te kaokoro ae teretere i marenani kakoauaan te bwai teuana ao mwakuriana. A kakoauaa taimonio ae iai te Atua, ma a aki onimakinna. A kakorakoraia ni karaoi mwakuri ake a na totokoa kakoroani bukin ana kantaninga te Atua. (Iak. 2: 19, 20) Ni kaitaraan anne, e titiraki Iakobo ibukin te mwaane rimoa ae onimaki ni kangai: “Tiaki e atongaki bwa e raoiroi Aberaam are tamara n te mwakuri ngke e anga natina are Itaaka bwa te karea i aon te baonikarea? Ko ataia bwa e kaai ni mwakuri ana onimaki ma ana mwakuri, ao e kakororaoaki ana onimaki n ana mwakuri.” Imwina e reitia riki ni katerea te bwai ae kakawaki ae e riai ni kaotaki te onimaki n te mwakuri, ngke e kangai: “N aron te rabwata bwa e mate ngkana akea te taamnei iai, ao ai aron naba te onimaki bwa e mate ngkana akea ana mwakuri.”​—Iak. 2:21-23, 26.

9, 10. E kangaa Ioane ni buokira n ataa kakawakini kaotan ara onimaki?

⁹ Tenibwi tabun te ririki imwina, e korea ana Euangkerio te abotoro Ioane ao ana reta aika tenua. E kakoauaa kabwarabwaraan te onimaki ni Kristian ni koaua ae nano riki irouia taani korea te Baibara ake tabeman ake a kairaki n te taamnei? E bati riki ana tai Ioane nakoia taani korea te Baibara ake tabeman riki ni kamanena te weabe n te taetae ni Kuriiti ae rairaki n tabetai bwa “mwakuria ana onimaki.”

¹⁰ N te katoto, e kabwarabwaraa ni kangai Ioane: “Ane e onimakina te Nati ao e a reke irouna te maiu are aki toki, ma ane e aki ira nanon te Nati, e na aki reke irouna te maiu ma e na memena i aona unin te Atua.” (Ioane 3:36) E irekereke naba te onimaki ni Kristian ma kaotan te ongeaba n ana kaetieti Iesu. N angin te tai, e mwanewei Ioane ana taeka Iesu ae kaotaki iai bwa kaotiotan te onimaki bon te mwakuri ae reitinako.​—Ioa. 3:16; 6:29, 40; 11:25, 26; 14:1, 12.

11. Ti na kangaa ni kaota ara kakaitau ngkai ti a ataa te koaua?

¹¹ Ai kakaitaura ngaira ngkai e kamanena Iehova taamneina ae raoiroi ni kaota te koaua ibukina ma Natina, ao ni buokira naba bwa ti na onimakina te rongorongo ae raoiroi! (Wareka Ruka 10:21.) Ti riai n teimatoa ni kaitaua Iehova ngkai e a tia ni katikira nakoina rinanon Natina, ae “te Mataniwi ae Rietata ao te tia Kakororaoa ara onimaki.” (Ebera 12:2) Ibukini kaotan ara kakaitau n te aeka n akoi ae rianako anne, ti riai n teimatoa ni kakorakorai ara onimaki rinanon te tatataro ao te ukeuke n reirei n Ana Taeka te Atua.​—IEbe. 6:18; 1Bet. 2:2.

12. Aaro raa aika ti riai ni kaota iai ara onimaki?

¹² Ti riai n teimatoa n onimakini ana berita Iehova. Ti riai ni kaotiota aei n ara mwakuri. N te katoto, ti teimatoa n uarongorongoa Ana Tautaeka n Uea te Atua nakoia aomata ao ni buokiia n riki bwa taan rimwini Kristo. Ti teimatoa naba ni karaoa “ae raoiroi nakoia aomata ni kabane . . . ma e a moamoa riki nakoia ake a katiteuanaaki ma ngaira n te onimaki.” (IKar. 6:10) Ao ti kakorakoraira ni “buuta te aroaro nikawai ma ana mwakuri nako,” n arora ni kawakinira man te bwai ae kona n urua ara iraorao ma Iehova.​—IKoro. 3:5, 8-10.

13. Tera aroni kakawakin “onimakinan te Atua,” ao e kabotauaki ma tera, ao bukin tera?

¹³ E kangai te Baibara: “Ngkana akea te onimaki ao e aki kona ni kakukureiaki te Atua, bwa ane e kawara te Atua ao e riai ni kakoauaa bwa bon iai ngaia ao bon te tia karekei kaniwangaia te koraki ake a ingainga n ukoukoria.” (Ebera 11:6) E kabwarabwaraaki n te Baibara bwa “onimakinan te Atua” bon iteran “aara” naba ae ti kainnanoia ngkana ti kan riki bwa Kristian ni koaua ao n teimatoa iai. (Ebera 6:1) I aon aaia Kristian anne, a riai n “raon [aia] onimaki” n aroaro riki tabeua aika kakawaki, ‘bwa a aonga ni kawakinia n te aro ae a na teimatoa n tangiraki iai iroun te Atua.’​—Wareka 2 Betero 1:5-7; Iuta 20, 21.

14, 15. Tera aroni kakawakin te onimaki ni kabotauaki ma te tangira?

 ¹⁴ A katuruturua kakawakin te onimaki taani korea te Baibara n aroia n taekinna bubua ma bubua te tai. Akea riki te aroaro ni Kristian ae okioki ni mwaneweaki n aron aei. E nanonaki n aei bwa te onimaki bon te aroaro ni Kristian ae moan te kakawaki?

¹⁵ E korea aei Bauro ngke e kabotaua te onimaki ma te tangira: “Ngkana iai au onimaki ae korakora n te aro ae I kona iai ni kamwaingi maunga, ma ngkana akea te tangira irou, ao bon akea uaau.” (1Kor. 13:2) E katuruturua Iesu te aroaro ae moan te kakawaki ae tangiran te Atua ngke e kaekaa te titiraki aei: “Tera te tua ae te kabanea ni kakannato i buakon te Tua Rinanoni Mote?” (Mat. 22:35-40) A bane i nanon te tangira aroaro ni Kristian aika kakawaki n ikotaki naba ma te onimaki. E taekinaki n te Baibara bwa “te tangira . . . e onimakini bwaai ni kabane.” E onimakini baike e taekin te Atua n ana Taeka ae koaua.​—1Kor. 13:4, 7.

16, 17. E kangaa n uaia ni katuruturuaki te onimaki ao te tangira n te Baibara, ma tera ae kakawaki riki i buakoia, ao bukin tera?

¹⁶ Ibukina bwa a uaia ni kakawaki te onimaki ao te tangira, a bati aia tai taani korea te Baibara ni katuruturui aroaro aikai, n angiin te tai n te kibuntaeka teuana. E kaumakiia taari Bauro bwa a na “karina nangoani [bwabwaaia] ae te onimaki ma te tangira.” (1Tet. 5:8) E korea aei Betero: “E ngae ngke kam tuai n noria [Iesu], ma kam tangiria. E ngae ngke kam aki noria ngkai, ma kam onimakinna.” (1Bet. 1:8) E titiraki ni kangai Iakobo nakoia tarina aika taani kabiraki: “Tiaki e rineiia te Atua naake a iangoaki irouia kaain te aonnaba bwa a maiu ni kainnano, bwa a na kaubwai n te onimaki ao a na bwaibwai n te Tautaeka n Uea, are e beritanna nakoia te koraki ake a tangiria?” (Iak. 2:5) E korea aei Ioane: “Aei ana tua [te Atua]: ae ti na onimakina aran Natina ae Iesu Kristo ao ti na itangitangiri i marenara.”​—1Ioa. 3:23.

¹⁷ E ngae ngke e kakawaki te onimaki, ma a na aki manga kainnanoaki iteran nako te aroaro aei ngkana ti a nori kakororaoan ana berita te Atua ao n nora koauan ara kantaninga ni Kristian. Ma e na teimatoa ni kainnanoaki karikirakean tangiran te Atua ao kaain rarikira. Ngaia are e a kona ni korea aei Bauro: “Ma a teimatoa ngkai baika tenua aikai: te onimaki, te kantaninga, ao te tangira. Ma e kakawaki riki te tangira i buakoia.”​—1Kor. 13:13.

18, 19. Tera kaotiotan te onimaki ae korakora ae ti noria ni boong aikai, ao antai ae riai ni kamoamoaaki iai?

¹⁸ N ara bong aikai ao ana aomata Iehova a onimakina Ana Tautaeka n Uea te Atua are e a tia n tei. Ibukin anne, e a rikirake te bwaretaiti n taamnei ma kaaina aika wanua tabun te mirion ni katobibia te aonnaba. Bon te tabo ae rangi ni bati iai uaan taamnein te Atua. (IKar. 5:22, 23) Boni kaotan te onimaki ao te tangira ni Kristian ni koaua ae korakora!

¹⁹ Akea te aomata ae kona ni kamoamoaaki ibukin te katiteuanaaki aei. E na kamoamoaaki iai Atuara. Man te mwakuri ae kamimi aei, e a reke iai “kakannaton Iehova, ae te kanikina ae akea tokina ae e na aki maunanako.” (Ita. 55:13) Ni koauana, bon “ana bwaintangira te Atua” ae ti na ‘kamaiuaki iai rinanon te onimaki.’ (IEbe. 2:8) E na teimatoa n rikirake ara bwaretaiti n taamnei ao ni maiureirei ni karokoa e a onrake te aonnaba ni kabutaa irouia aomata aika kororaoi, a raoiroi, ao ni kukukurei, aika a na karaoiroa aran Iehova n aki toki. Ti bia teimatoa ni kaota onimakinan ana berita nako Iehova!