E mwaing tamau mai Tiaman nako Aotiteria n 1949. E roko bwa e na kakaaea ana mwakuri n te tabo are a kenaki iai baika kakawaki ao kambwana ake a karaoa te iti. E maeka n te kaawa ae uarereke i Victoria ao ikanne are e a mareaki iai ma tinau, ao I bungiaki n 1953.

Tii tabeua te ririki imwina ao e a reirei n te Baibara tinau ma kaain Ana tia Kakoaua Iehova, ngaia are a a riki ana reirei n te Baibara bwa bwaai aika I aki kona ni mwaninga man uarerekeu. Ma akea nanon tamau n taian Aro. E riki bwa te aomata ae iowawa, ao n tabare, ao e rangi ni mamaakua naba tinau. E kakarabaa tinau n reiakina te Baibara ao e a tangiri reirei akanne. Ngkana akea Tamau ao e titibwaa reireiana nakoiu ma mwaaneu. E tuangira taekan te aonnaba ae bwaretaiti n te tai ae imwaira ao arora ae ti na kukurei iai ngkana ti kakairi n ana kaetieti te Baibara ibukin te aroaro ni maiu ae riai.​—Taian Areru 37:10, 29; Itaia 48:17.

Ngke ai 18 au ririki ao I a motikia bwa I a riai ni kitana te auti ibukin ana mwakuri n iowawa Tamau. E ngae ngke I kakoauaa te baere e reireinai Tinau man te Baibara, ma I aki tabe ma kakawakina. Ngaia are I kabwaka ni maiuakinna. I moana au mwakuri bwa te tia iti n te tabo ni keni kooro ao I mareaki ngke 20 au ririki. E bungiaki ara moannati ae te aine tenua te ririki imwina, ao I a manga iangoa riki te baere kakawaki ngkoa ni maiu. I ataia ae e kona n ibuobuoki te Baibara nakon au utu, ngaia are I a reirei n te Baibara ma temanna Ana tia Kakoaua Iehova. Ma e rangi ni kakaaitara kaainnabau nakoia taani Kakoaua. Ngke I kaea teuana aia botaki ao e a anga te kauring nakoiu kaainnabau, n aron ae N na katoka au reirei n te Baibara ke N na kitana au utu. I namakinna ae ai akea au anga, ngaia are I a ira nanona ao ni katoka reitakiu ma taani Kakoaua. I uringaaba imwina riki ni kabwakau n ira nanon te baere I bon ataia bwa e eti.

N te bong teuana ao a a kaota nakoiu te bwaitingako raou ni mwakuri. E rangi ni katika te nano ao e kammaira naba, ao I namakinna ae I a taonakinako n te bure. N ururingan te baere I reiakinna n te Baibara ao I kakoauaa raoi bwa e na katuuaaeai te Atua. Ma ngke e a tata noran taamnei aika kammaira irou ao e a bitaki au iango ni kaineti ma te bwaitingako. Imwina riki ao I a tautoronaki n tangirana.

I nanon 20 riki te ririki imwina ao I a beibetinako riki man te reirei are e kataia n reireinai tinau. A oti baike I iaiangoi man aroarou. E kamatauninga au taetae ao I a tatangiri manikangare aika kammaira.  E a bitaki taraakin te wene n taanga irou. E ngae ngke I boni maeka ma kaainnabau ma iai naba aroarou ma aine riki tabeman. N te bong teuana ao I a tiroai n te kiraati ao I taku, ‘I ribaiko.’ E oneaki mwini karineau i bon irou nakon ribaakiu i bon irou.

E a uruaki au mare ao e a rangi n rotakibuaka maiuu. Ao I a tataro nakon Iehova ma nanou ni kabane. I a manga reita au reirei n te Baibara e ngae ngke e a tia n toki i nanon uabwi te ririki. N te tai anne ao e a tia ni mate tamau, ao e a riki tinau bwa temanna Ana tia Kakoaua Iehova ae e a tia ni bwabetitoaki.

E rangi ni bubura te kaokoro n aroaroni maiuu ma ana kaetieti te Baibara aika kakawaki. Ma n te tai aei, I a motinnanoa karekean te raunnano are e beritanna te Baibara. I katea tiau bwa N na kaitiaka au taetaenikawai ao ni katoka te kakaiun. I baireia naba bwa N na kaaki anuani maiuu aika aki riai, N na katoka te takaakaro ma te mwane, te koro ni manging, ao ai te kimoa mairoun au tia kammwakuri.

A aki kona n ota raou ni mwakuri bwa bukin tera ngkai I kani karaoi bitaki aika bubura aikai. I nanon tenua te ririki ao a kakaunai bwa I aonga ni manga okiri arou ake rimoa. Ngkana I kabwaka teutana bwa tao I katiinakoa uniu ke I taetaebuaka, ao a a takarua naba ni ngareakinai ni kangai: “Noria! E a manga okira arona Joe.” Ai kammarakira taeka akanne! I aki toki n namakinna ae akea uaan au kekeiaki.

E on au tabo ni mwakuri n taamnei aika bwaitingako ake a kaotaki rinanon te kaombiuta ao n taiani boki. A aki toki raou ni mwakuri n tibwai taamnei aika kammaira rinanon aia kaombiuta, n aron naba are I kakaraoia ngkoa. I kataia n tokanikai i aon tautoronakiu aei, ma a taraa n ae a kakorakoraia naba n iangoia bwa N na konaaki. I butiia te aomata are reirei ma ngai n te Baibara te ibuobuoki ao te kaunganano. E kakauongo raoi ngke I bunra nanou nakoina. E kabonganai kibun te Baibara aika kaineti raoi, ni kaota arou n tokanikai i aon te bwai are I tautoronaki n tangirana, ao e kaungaai bwa N na ukera ana ibuobuoki Iehova rinanon te tatataro.​—Taian Areru 119:37.

N te bong teuana ao I a ikotiia raou ni mwakuri. Ngke a a botaki ao I a tuangia bwa a na anga te biia nakoia uoman mwaane ake a a tia ni kaotia bwa a tautoronaki n tangiran te kamanging ae riao. A totokoa te iango anne ao a taku: “Ko aki riai ni karaoa anne! A kabokorakora naakai ma te bwai ae a tautoronaki iai!” I kaekaia ni kangai: “Eng, ao ngai naba.” Man te tai anne ao a a ota mwaane akanne n au kakorakora ni kaitaraa tautoronakiu n tangiran te bwaitingako, ao a aikoa manga kakaunai bwa N na okiri arou rimoa.

Imwina riki ao I a karekei ana ibuobuoki Iehova aika bati bwa N na tokanikai n tautoronakiu n tangiran te bwaitingako. N 1999 ao I a riki bwa temanna Ana tia Kakoaua Iehova ae e a tia ni bwabetitoaki. I kakaitau ngkai I kona n anganaki riki au tai bwa N na maiuakina te maiu ae itiaki ma ni kakukurei.

I a ota bwa bukin tera ngkai e ribai Iehova baike I tatangiri ngkoa n te tai ae rangi ni maan. Ngkai bon te Tama ngaia ae tatangira, e kani kamanoai man te kangaanga ae kona n riki man te bwaitingako. Ai boni koauara taeka ake n Taeka N Rabakau 3:5, 6! E taekinaki iai ae kangai: “Onimakina Iehova ma nanom ni kabane, ao tai onimakina oin am ataibwai. Ko na mutiakinna i nanoni kawaim ni kabane, ao e na kanakoraoa maium.” E aki tii reke te kamanomano mani kaetieti man te Baibara ma e na boni karekea naba te kabwaia.​—Taian Areru 1:1-3.

I rangi n ribaai ngkoa i bon irou, ma ngkai I a namakina karineau i bon irou ao te raunnano naba. I a maiuna te maiu ae itiaki ao I a namakina kabwaraan au bure iroun Iehova ao ana ibuobuoki. N 2000 ao I a mare ma Karolin, ae te tari te aine ae botonnaine ao e rangi n tangira naba Iehova n ai arou. E a riki mwengara bwa nnen te rau. Ti namakina te kakabwaiaaki ni koaua ngkai ti kaaina te botaki n itaritari ni Kristian ae tatangira ao ae e itiaki ni katobibia te aonnaba.