1-3. E kangaa ni kakorakoraaki onimakinan Iehova irouni Bauro? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

BON te tai ae karuanikai ngkana te Kristian ngkoe ae ko maeka i Rom n te moan tienture. A bukinaki taan rimwini Kristo bwa a kabueka te kaawa n 64 C.E., a kabuakakaaki bwa taani kairiribai nakoia aomata ao a kaaitara ma te bwainikirinaki n te aro ae iowawa. Ngke arona bwa te Kristian ngkoe n taai akanne ao ko na boni kabureaki, ko na kammarakaki ao ni kamateaki. Iai taari tabeman n te onimaki ake a raebitiaki irouia maan aika tiritiri, a bobitiaki i aon te kai ni kammaraki tabeman ao ni kauraaki bwa kaanga taura n te bong.

² Ai ana kauatai aei Bauro ni kabureaki i Rom n taai ni kangaanga aikai. E kona n reke angaia Kristian tabeman ni kamaiua? E bae n iaiangoa aei Bauro bwa e kororeta nakon Timoteo ni kangai: “Ngke I moani kaekaa bukinau ao akea temanna ae tei n au itera, ma a bane ni kaaki taekau—ke e tai tauaki bwa aia bure.” Ma e boni kakoauaa naba Bauro bwa bon iai buokana ngke e korea ae kangai: “Ma e tei i rarikiu te Uea ao e karina te mwaaka i nanou.”  Eng e karekea te Uea ae Iesu te korakora are e kainnanoia Bauro. Ai boni kakawakira ana ibuobuoki te Atua anne? Nora mwina ngke e kangai: “I kamaiuaki mani win te raian.”—2 Tim. 4:16, 17. *

³ E kakorakoraaki Bauro n te baere e rinanona ao e buokaki iai n onimakina Iehova bwa e na boni kakorakoraa n nanomwaaka nakoni kataakina ake e kaaitarai, ao kangaanga nakon taai aika i mwaina. Ni koauana, e a manga taekina ae kangai: “E na boni kainaomataai te Uea mani mwakuri nako aika bubuaka.” (2Tim. 4:18) Eng, e bon ataia Bauro bwa e ngae ngkana e rangi ni memeere aia ibuobuoki aomata, ma e boni kakorakoraaki n ana ibuobuoki Iehova ma Natina!

4, 5. (a) Antai ae aki toki n anganiko te ibuobuoki? (b) Ko na kangaa ni kakorakoraa am iraorao ma Iehova?

⁴ Ko a tia ni kaaitara ma te kangaanga n tabetai ao ni kataia ni katokia n akea buokam? Tao akea am mwakuri ni kareketianti, ko kairaraangaki irouia raoraom n reirei, ko karawawataaki n te aoraki, ke kangaanga riki tabeua. Tao ko bae n ukera buokam, ma e bwara nanom ngkai akea ae kona ni buokiko. Ni koauana, a aki kona n toki kangaanga tabeua n aia ibuobuoki aomata. Ni kaineti ma baika riiriki, e koaua bwa te reirei ni kairiri man te Baibara ae ko na “onimakina Iehova” bon te taeka n reirei ae akea uaana? (TaeRab. 3:5, 6, BG) E bon aki manena? E aki koaua anne! E oti n rongorongo aika bati n te Baibara bwa e kona n reke te ibuobuoki mairoun te Atua.

⁵ Ngaia are, n oneani mwin ae ko na karikirakea te riribai ngkana e memeere aia ibuobuoki aomata, ko riai ni kakairi irouni Bauro are e iangoia bwa aikai taai ibukin onimakinan Iehova ao ni kakoauaa raoi bwa e tabeakinira. E na korakora am onimaki ao am iraorao ma Iehova ngkana ko karaoa aei.

6. Bukin tera bwa e taraa ni kangaanga onimakinan Iehova ngkana ti karawawataaki?

⁶ Ngkana ko a tia n tataroakina rawawatam nakon Iehova ao imwina ko a namakina te raunnano n ataakin ae ko a tia ni karaoa ae ko kona ni karaoia, ko kona ni kakoauaa bwa e na karaoi bwaai ni kabane ibukim? Eng, ko boni kona! (Wareka Taian Areru 62:8; 1 Betero 5:7.) E kakawaki reiakinan ana taeka Iehova ibukini karikirakean am iraorao mangaia. E ngae n anne, e boni kangaanga onimakinan Iehova bwa e na katauraoi baika ko kainnanoi. Bukin tera? Ibukina bwa ko bae n iangoia ae e aki kona Iehova ni kaekai am tataro.—TaiAre. 13:1, 2; 74:10; 89:46; 90:13; Aba. 1:2.

7. Bukin tera bwa e aki waekoa Iehova ni kaekai ara tataro?

⁷ Bukin tera bwa e aki waekoa ni kaekai ara bubutii ni kabane Iehova? Uringnga bwa e kabotaua ara iraorao mangaia ma aia iraorao naati ma tamaia. (TaiAre. 103:13) E aki kona ni kantaningaia te nati bwa a na reke bwaai ni kabane ake e bubutiia ana karo. E kona te ataei n tangiri bwaai aika e aki rangi ni kainnanoi. A riai tabemwaang n taningaa te tai ae angaraoi. Ma iai tabemwaang ake a kona n aki tabeakini baike e tangiri te ataei ke baike a tangiri tabemwaang. Irarikin anne, ngkana e aki toki te karo ni butimwaea te baere e tangiria te nati, e kona ni bitaki te iraorao i marenan te karo ma te nati bwa e kona n riki te karo bwa ana toro te nati. N aron anne, e ataa Iehova te tai ae riai ae ti kainnanoia ibukin te bwai are ti butiia n ara tataro. Bwa e bon atai baike  ti kainnanoi ara Karikiriki, ara Toka ae tatangira ao Tamara are i karawa. E na bon uruanaki ara iraorao ni koaua mangaia ngkana e waekoa ni karekei baike ti bubutiia. Kabotaua ma Itaia 29:16; 45:9.

8. Tera ana berita Iehova ni kaineti ma mamaarara?

⁸ Teuana riki bukina, e bon atai kabwakara Iehova. (TaiAre. 103:14) Ngaia are, e aki kantaningaira bwa ti na nanomwaaka n oini korakorara ma e karekea nakoira te ibuobuoki n aron are e karaoia te karo. Ni koauana, n taai tabetai, ti kona n namakinna bwa ai akea te bae ti kona ni karaoia. Ma e karaui nanora Iehova bwa e na bon aki kariaia ana toro bwa a na karawawataaki n te aro ae riaon aia kona. Eng, “e na karekea naba te anga ae kam na buutakinako iai.” (Wareka 1 I-Korinto 10:13.) Ngaia are, ti riai n onimakina Iehova ibukina bwa e bon ataa tian ara konabwai.

9. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana e iremwe karauan nanora imwin tataroakinan buokara?

⁹ Ngkana e iremwe karauan nanora imwin tataroakinan buokara, ti bia tataningaa Teuare e ataa te tai ae na buokira iai. Uringnga bwa e bon taotaona nanona ibukin ingaingana ni kani kamaiuira. “E na kaantaningaingkami Iehova, ba E aonga n atataiaomata nako imi, ma ngaia ae E neboaki, ba E na nanoangaingkami: ba te Atua ae te tia kaeti-taeka Iehova; a bane ni kabaia akana kaantaningaia.”—Ita. 30:18, BG.

10-12. (a) Baikara kangaanga ake e kona ni kaaitarai te Kristian ae tararuaa kaain ana utu ae wenemaan aorakina? (b) E kangaa onimakinan Iehova n taai ni kangaanga n rotakibuaka iai ana iraorao temanna mangaia? Kabwarabwaraa.

¹⁰ N aron naba Bauro, n te tai are ko a rotaki iai n te kangaanga, ko kona n namakinna bwa ko a reke ke ko a rangi ni kaan ma “win te raian.” Aikai taai aika e kakawaki iai onimakinan Iehova. Te katoto, iangoia bwa ko tararuaa kaain am utu ae ko rangi n tangiria n aorakina ae wenemaan. Tao ko a tia n tataroakina te wanawana ao te korakora. * Ngkana ko a tia ni kakorakorako ni karaoi baikai, ko aki ngkanne namakina te raunnano n ataan ae e bon tarataraiko Iehova ao e na boni katauraoi baike ko kainnanoi, bwa ko aonga n teimatoa ni kakaonimaki?—TaiAre. 32:8.

¹¹ E taraa n ae ai akea buokam mairoun Iehova ni baika riiriki nakoim. Tao ko kona ni karekei iango aika kaaitara ma ana iango Iehova mairouia taokita. A kona naba am koraki aika ko onimakinia ibukini karauan nanom, ma n oneani mwin anne e taraa n ae a kabatiaa riki am kangaanga. Ko bon riai n teimatoa ni mwiokoa Iehova ibukini kakorakoraam. Teimatoa ni kaaniko riki ma Iehova. (Wareka 1 Tamuera 30:3, 6.) Ngkana e a reke raun nanom, e na ririkirake riki ni korakora am iraorao mangaia.

¹² E a reke iroun Linda * te koaua ibukini baikai imwin tabeua te ririki are e a buoka iai tararuaaia ana karo aika rikirake ni kara imwaini mateia. E kangai: “Ngke ti a waaki n aron anne, ao I aki toki ni kunea ngai ma kaainnabau, mwaaneu bwa e a kangaanga ataakin te bae ti na karaoia. N tabetai, bon akea te bwai ae ti kona ni karaoia. Ngkana ti ururing rikaaki, ao ti kakoauaa raoi bwa e bon raonira Iehova. E kakorakoraira ao e katauraoi baike ti kainnanoi, e ngae naba ngkana ai akea ara anga iai.”

13. E kangaa ni buokaki te tari te aine ni kaaitarai kangaanga ake a riki nakoina?

¹³ Ti kona ni buokaki ni kaitaraa te kangaanga ngkana ti onimakina raoi Iehova. N te tai are e a karaoa iai ana beeba ni buuraure  kaainnaban Rhonda, ae tiaki te tia Kakoaua, e a manga ituaki mwanena n te aoraki ae te lupus, ae te aoraki are a rotakibuaka iai tautian rabwatan te aomata, ao e kona ni bua maiuna iai. Tabeua te namwakaina imwina, ao e a mate buuni mwanena. Ngke e a namakinna Rhonda bwa e a kitani kangaanga akanne, e a moana ana urekura bwaiania. Teutana te tai imwin anne, e a manga mate tinana. E kangaa n tokanikai Rhonda i aoni kangaanga aikai? E kabwarabwaraa ni kangai: “I mamaroro ma Iehova ni katoabong, e ngae naba ngkana babaire aika uarereke. I a buokaki ni karaoan anne ni kakoauaa bwa bon iai Iehova. I reireiaki iai bwa N na onimakina Iehova nakon are N na onimakinai ke aomata tabeman. Ao I kakoauaa bwa e buokai kioina ngke a bane n reke baike I kainnanoi. Ibukin anne, I a namakinna ae I a uaia ni mwakuri ma Iehova.”

14. E kangaa Iehova ni buoka te Kristian ae kakaonimaki ae iai kaain ana utu ae kabaneaki?

¹⁴ Iangoa te kangaanga riki teuana. Iangoia bwa aongkoa e a kabaneaki am koraki temanna ae ko tatangiria. Ngkai ko reiakina te Baibara ao ko ataa te bae e riai ni karaoaki nakoia aomata aika kabaneaki. (1Kor. 5:11; 2 Ioa. 10) Ma e kona ni kangaanga n tabetai irakin nanon te babaire ibukia aika kabaneaki. * Ko kona n onimakina Tamam are i karawa bwa e na anganiko te korakora ae ko kainnanoia n am motinnano bwa ko na teimatoa n iri nanoni kaetieti man te Baibara ibukia aika kabaneaki? Ko nora te tai ae angaraoi ikai ibukini kakorakoraan am iraorao ma Iehova ao ni karekea te itoman ae rangi ni kaan ma ngaia?

15. Bukin tera bwa e aki ongeaba Atam nakon ana tua Iehova?

 ¹⁵ Ni kaineti ma aei, iangoa te baere riki nakon Atam. E kakoauaa bwa ngkana e aki ongeaba iroun Iehova, e na teimatoa ni maiu? E aki. E taekinaki n te Baibara bwa e aki “mwamwanaaki.” (1Tim. 2:14) Bukin tera bwa e aki ongeaba? E kana te uaanikai Atam are e anganna buuna kioina ngke e rangi n tangira buuna. E aantaeka nakoni buuna n oneani mwin are e na ongeaba nakon Iehova.—KBwaai 3:6, 17.

16. Antai ae ti riai ni kakorakoraa tangirana ao bukin tera?

¹⁶ E nanonaki ngkanne bwa ti aki riai n tangiriia ara utu? Tiaki ngaia anne! Ma ti riai ni kabanea korakorara n tangira Iehova. (Wareka Mataio 22:37, 38.) E riai aei ibukini buokaia kaain ara utu, e ngae ngkana a beku ibukin Iehova ke a aki. Ngaia are teimatoa ni kakorakorako n tangira Iehova ao n onimakinna. Ngkana ko rotaki n te rawawata ibukina bwa iai kaain am utu ae kabaneaki, bunra nanom nakon Iehova n te tataro. * (IRom 12:12; IBir. 4:6, 7) Kamanena te kangaanga ae kauruakinano aei ni kaanian riki am iraorao ma Iehova. Ibukin aei, ko na buokaki iai ni kakantaningai baika raraoi ao ni kakukurei mairoun Iehova.

17. Ti kangaa ni kaotia bwa ti onimakina Iehova ngkai ti teimatoa ni katabetabeira n te uarongorongo?

¹⁷ Bukin tera ngke e “kamaiuaki mani win te raian” Bauro? E taekina ae kangai: “Bwa I aonga ni kakororaoa raoi tataekinan te rongorongo ae raoiroi ao a na bane n ongora iai botannaomata nako.” (2 Tim. 4:17) N aroni Bauro, ti katabetabeira n uarongorongo, ti onimakina Iehova bwa e na boni ‘karekei’ baikai nakoira. (Mat. 6:33) Ngkai ngaira taan uarongorongo, ti a “mwiokoaki n te rongorongo ae raoiroi,” ao e iangoia Iehova bwa ‘raona ni mwakuri ngaira.’ (1Tet. 2:4; 1Kor. 3:9) Ngkai ti katabetabeira ni beku ibukin te Atua, e na boni bebete iroura tataningaan ana ibuobuoki.

18. N aaro raa ake ti kona iai ni karikirakea onimakinan Iehova ao ni kakorakoraa ara iraorao mangaia?

¹⁸ Ti bia kamanena te tai aei ibukini kakorakoraan ara iraorao ma te Atua. Ngkana iai raraomara, ti kona ni karekea iai angara ni kaaniaki riki ma Iehova. Eng, ngkana ti kaatuua ara iango n Ana Taeka te Atua, n teimatoa n tataro ao ni kabatiaa ara tai ni beku ibukina, ti a bon onimakinna raoi iai bwa e atai kainnanora n ikotaki naba ma baika a na riki n taai aika imwaira.