1, 2. Tera te aroaro ae noraki irouia taan taromauria Iehova?

A A MAAN taan taromauria Iehova ni kakantaningai koroni bukin taetae ni burabeti. N te katoto, e burabetina kamaroaean te aba ae Iuta Ieremia, ao e koro bukin anne ngke e kataenikaiaki irouia kaaini Baburon n 607 B.C.E. (Ier. 25:8-11) E a kaman taekinna Itaia are kairaki n te taamnei, bwa e na karokoa te kamaiu Iehova, ni kangai: “A bane ni kabaia akana kaantaningaia.” (Ita. 30:18, BG) A irekereke naba ana taetae ni burabeti Mika, ma ana aomata rimoa te Atua, ngke e taku: ‘N na kariariaa Iehova.’ (Mika 7:7, BG) A kariaria naba ana toro te Atua i nanon tienture aika bati, ibukini kakororaoan taetae ni burabeti ni kaineti ma te Mesia ke te Kristo.—Ruka 3:15; 1Bet. 1:10-12. *

² A teimatoa naba ni kakantaninga ana toro te Atua ni boong aikai, ni kaineti ma taetae ni burabeti ibukin te Mesia aika a tabe ni kakoroaki bukia. E na katoki Iehova rawawataia aomata rinanon te Tautaeka n Uea iroun te Mesia, are e na kamauna iai te buakaka ao ni kamaiuia ana aomata man ana waaki Tatan ae aki onimakinaki aei. (1Ioa. 5:19) Ti riai n tatauraoi ao ni kakoauaa ae e a rangi ni kaan tokin te waaki ae ngkai.

3. Tera te titiraki ae na ueke ngkana ti a tia ni kakantaninga i nanon ririki aika bati ibukin rokon te toki?

 ³ Ngkai ngaira ana toro Iehova, ti ingainga ni kan nora nanon te Atua ae e na, ‘kakororaoaki i karawa ao n te aonnaba.’ (Mat. 6:10) Ma imwini kakantaningaan tokin te waaki ae ngkai ae taraa n rangi ni maan, a na bae n titiraki tabeman ni kangai: ‘Iai bukina ae kakawaki ngkai ti riai n teimatoa ni kakantaninga?’ Ti na noria.

4. Tera bukina ae riai bwa ti na teimatoa n tantani?

⁴ Ti aki nanououa bwa tera arora ae taekinaki n te Baibara ni kamaunaan te waaki ae ngkai n te tai ae imwaira. E tua Iesu nakoia taan rimwina bwa a na “teimatoa n tantani” ao a na ‘kamarurungia.’ (Mat. 24:42; Ruka 21:34-36) Anne bukina ae riai te teimatoa ni kakantaninga n aron are e tuangira Iesu! E a tia ana botaki Iehova ni katea te katoto i aon aei. Ti kaungaaki ni booki nako man ana botaki Iehova bwa ti na “kariariaa rokon ana bong Iehova ma n ururingnga” ao ni kateimatoa ara kantaninga i aon ana berita te Atua ibukin te aonnaba ae boou.—Wareka 2 Betero 3:11-13.

5. E aera ngkai ti riai riki n tantani n ara bong aikai?

⁵ E ngae ngke a riai n teimatoa ni kakantaninga Kristian ake a maiu n tienture aika nako, ma e rangi ni kakawaki naba aei ibukira. Bukin tera? Ibukina bwa ti a maiu n te tai are e oki man tiku iai Kristo. E kakoauaaki kanikinaean okina ma tikuna man 1914. Ao e nanonaki n te kanikina ae bati kanoana aei ma rikiraken naba baika bubuaka n te waaki aei ao uarongorongoan te Tautaeka n Uea ni katobibia te aonnaba, bwa ti a mena n “tokin te waaki ae ngkai i aon te aba.” (Mat. 24:3, 7-14) Ti riai riki ni kamarurungira ao n tantani, kioina ngkai e aki taekinna Iesu bwa e na maanra te tai anne imwain rokon te toki.

6. Ti kona ni kantaningai baika riiriki n te aonnaba bwa a na rikirake ni buakaka, ngkai ti a kaan riki ma te toki?

⁶ Tao ti kona n titiraki ni kangai: E nanonaki n “tokin te waaki ae ngkai i aon te aba” bwa te tai ae imwaira, are a nang tabe n rikirake riki iai kangaanga n te aonnaba? E kaotaki n te Baibara bwa e na rikirake riki te buakaka “ni kabaneani boong.” (2Tim. 3:1, 13; Mat. 24:21; TeKao. 12:12) Ngaia are, ti na kantaningai kangaanga n te aonnaba aika buakaka ngkai bwa a na teimatoa n ririkirake.

7. Tera ae katereaki ni Mataio 24:37-39 ni baika riiriki n te aonnaba, ni kabaneani boong?

⁷ Ma tera aron te buakaka ae ko kantaningaia ni baika riiriki imwain “te rawawata ae korakora”? (TeKao. 7:14) N te katoto, ko kantaningaia bwa e na iai te buaka n aaba nako, akean te amwarake ao te aoraki irouia aomata nako? Ni baika riiriki akanne, a bae naba taani kananououai koauani bwaai n namakinna ae a tabe ni kakoroaki nanon taetae ni burabeti man te Baibara. Ma e taku Iesu bwa a na “aki muti” angiina aomata n okina ma tikuna, ma a na kakaraoi baike a tataneiai ni karaoi ni karokoa ae a ooaki baeia. (Wareka Mataio 24:37-39.) Ma, e katereaki n te Baibara bwa a na aki kantaningai baika riiriki n te waaki aei aomata, bwa a na rikirake ni buakaka riki ni kabaneani boong aikai imwain te toki.—Ruka 17:20; 2Bet. 3:3, 4.

8. Tera ae kaotaki raoi ibukia naake a mutiakina ana tua Iesu ae te “teimatoa n tantani”?

⁸ N te itera are teuana, ibukini kakororaoan te kanikina ae bati kanoana, e na kaotaki raoi kakororaoana ibukini kauringaaia naake a mutiakina ana reirei ni kairiri Iesu bwa a na “teimatoa n tantani.” (Mat. 24: 27, 42) Ao anne ae riki man 1914. Man te tai anne ni karokoa ngkai, e tabe ni kakororaoaki te kanikina ae bati kanoana. E oti raoi bwa ti a maiu ngkai n “tokin te waaki ae ngkai i aon te aba,” ae te tai ae kimototo ae imwaira ao kamaunaan naba te waaki ae buakaka aei.

9. Baikara bukina ngkai ti riai n teimatoa ni kakantaningaa tokin te waaki ae ngkai?

⁹ A aera ngkanne ngkai a riai n teimatoa ni kakantaninga Kristian ni boong aikai? Ti teimatoa ni kakantaninga, ibukina bwa ti ongeaba nakon Iesu Kristo. Ao ti a ataa kanikinaean okina ma tikuna. A boto ara kakantaninga tiaki tii i aon tauraoira ni kakoauaa te bwai teuana, ma i aon te bwai ni kakoaua ae nene man te Baibara ae kairira bwa ti na teimatoa ni kamarurungira, n taratara raoi, n tantani ao n tauraoi ni kantaningaa tokin te waaki ae buakaka aei.

10, 11. (a) Baikara bukina tabeua ake e katauraoia iai taan rimwina Iesu? (b) Tera ae e tuangia taan rimwina Iesu bwa a na karaoia, ngkana arona bwa a rangi ni maan ni kakantaninga? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

¹⁰ A bati mai buakora aika a tia n teimatoa n tantani n te aro n taamnei i nanon ririki aika mwaiti. E ngae n anne, ti riai n aki kariaia maanin te tai bwa e na kamemeerea teimatoara ni kakantaninga. Ti riai n tauraoi imwain rokon Iesu are te tia Buaka, bwa e na kamauna te waaki aei. Uringa ana kauring nakoia taan rimwina: “Teimatoa n taratara, teimatoa n tantani, bwa kam aki ataa te tai ae e a tia ni motikia te Atua. Kaanga ai aron te aomata ae mwananga nakon te aba teuana, ae kitana ana auti ao e anga te mwioko nakoia ana toro ni katoaia n tatabemania nako n aia mwakuri, ao e tua nakon te tia tei n te mataroa bwa e na teimatoa n tantani. Mangaia are teimatoa n tantani, bwa kam aki ataa rokon teuare ana auti te auti, bwa tao n te moantairiki ke n te nukanibong ke n tangin te moa ke n te moaningabong, bwa ngkana e karina n roko, ao e na aki kuneingkami ni matu. Ma baika I tuangingkami, I bon tuangia naba aomata ni kabaneia, teimatoa n tantani.”—Mareko 13:33-37.

¹¹ A katauraoi taan rimwin Iesu imwain te toki ae na waekoa n roko, ngke a ataa okin ma tikun te Kristo bwa e moanaki n 1914. A karaoa anne n aroia ni kakorakoraia n uarongorongoa te Tautaeka n Uea. E katerea Iesu bwa e na bae n roko rimwi—“n tangin te moa ke n te moaningabong.” Ngkana anne ae riki, tera ae a na karaoia taan rimwina? E taku: “Teimatoa n tantani.” Tiaki nanona bwa aia kakantaninga n te tai ae maan, e na kakiriariaa rokon te toki ke e na bon aki roko.

12. Tera ae butiia Iehova Abakuka, ao tera ana taeka te Atua?

¹² Iangoa te burabeti ae Abakuka are mwiokoaki bwa e na taetae ni burabetina kamaunaan Ierutarem. N rokona iai, ao e a kaman taekinaki kamaunaan te kaawa anne n ririki aika bati. A rikirake ni buakaka baika riiriki n te aro are “a otabaninia akana raoiroi aomata aika buakaka; ma ngaia ae e otinako te motikitaeka ni kabaoaki.” Ngaia are e aki kamimi ngke e titiraki Abakuka ni kangai: “Iehova, ai ti maan ra tangu, ao ko aki kan ongo?” N oneani mwin are e na kaekaaki ngkekei naba, e karaua nanon ana burabeti ae kakaonimaki Iehova, bwa e na bon “aki baenikai” kamaunaan te kaawa are e a kamani burabetinaki. E tuangaki Abakuka iroun te Atua bwa e na teimatoa ni ‘kakantaninga.’—Wareka Abakuka 1:1-4; 2:3, BG.

13. Tera ae e na bae n iangoia Abakuka, ao e aera bwa e karuanikai anne?

¹³ Iangoia bwa e a bwara nanon Abakuka ao e iango ni kangai: ‘I a kaman ongo taekani kamaunaan Ierutarem n ririki aika bati. Ma tera arona ngkana e na kiriaria kamaunaana?  E aki taraa ni koaua teimatoau n taetae ni burabetinna bwa tao e na waekoa ni kamaunaaki ke e na aki te kaawa anne. N nang mwiokoia tabeman iai.’ Ngke arona bwa e kariaia aeka n iango akanne Abakuka, e bae ni kabuaa akoana i matan Iehova, ao e na bua naba maiuna ngke kamaunaaki Ierutarem irouia kaaini Baburon!

14. E aera bwa ti kona ni kakoauaa ae e aki matebuaka teimatoara ni kakantaninga?

¹⁴ Ti kona n iangoia bwa n te aonnaba ae boou, a na kakoroaki bukini baike a taekinaki ni kabane ake a irekereke ma tokin te waaki ae ngkai. N iangoani baika a riki ake a beritanaki, ti na onimakina riki iai Iehova ao ana berita aika i aoni kawaia ni koro bukia. (Wareka Iotua 23:14.) Ti na boni kaitaua te Atua are e ‘tau mwin taai ke boong ake e motiki ni mwaakana,’ are ti kauringaki iai bwa ti na ataia ae “e a kaan tokini bwaai ni kabane.”—Mwa. 1:7; 1Bet. 4:7.

15, 16. E aera bwa te kakorakora n uarongorongo, bon te kabanea n tamaroa ni mwakuri n taai aikai?

¹⁵ Ti kona ni kantaningaia ae e teimatoa ana botaki Iehova ni kauringira, bwa ti na beku iroun te Atua ma te nano n umaki. A aki tii katauraoaki aeka ni kauring akanne ibukira bwa ti na tabetabe n ara beku ibukin te Atua, ma e na buokira n teimatoa n ataia ae kanikinaean okin ma tikun te Kristo, e a tabe ni kakoroaki bukina. Tera arora ae ti na karaoia ae te kabanea n tamaroa, ni maiura ngkai? Ti bia ukoukora moa te Tautaeka n Uea ao ana raoiroi te Atua, n arora n ingainga ni uataboa tataekinan te rongorongo ae raoiroi!—Mat. 6:33; Mareko 13:10.

¹⁶ E taku te tari te aine temanna: “Man tataekinan te rongorongo ae raoiroi ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua, ti . . . kona ni kamaiuia iai aomata man te mate n rokon te kabuanibwai n te aonnaba ae imwaira.” E ataa neiei aroni kamaiuan te aomata, kioina ngke boni ngaia ma buuna ake a maiu n te kabuanibwai teuana ae kakamaaku, are riki ngkoa n ikinakon te kaibuke ni bwatintia ae te Wilhelm Gustloff n 1945. E ngae ngkana e aitara temanna ma te aeka ni kangaanga anne, ma e kona ni bure ana iango i aon te bwai ae kakawaki riki. E ururing rikaaki te tari te aine aio ibukin te aine temanna are e kainnano n tang ni kangai: “Ai kaawara au bwauti! Ai kaawara au bwauti! Ai kaawara au bwai aika kakawaki! A bane ni mena i nano, n ruun te kaibuke. Ai bon a akea au bwai!” N te itera are teuana, a tia tabeman bwatintia ake iai irouia te nano n ibuobuoki, ni karuanikaia maiuia ao a kakorakoraia ni kamaiuia aomata ake a bwaka n taari, ae e rangi ni kamwaitorotoro. Ti na karaoa ara kabanea n tamaroa ni buokia aomata n aroia bwatintia ake a aki tii iangoiia akekei. Ti kateimatoa iaiangoan te nano n umaki n  ara mwakuri n uarongorongo, ao ni buokia tabeman bwa a na kamaiuaki imwain te kabuanibwai ae na riki n te aonnaba.

17. Baikara bukina aika ti riai ni kakoauaa bwa e na bon roko te toki n te tai ae aki ataaki?

¹⁷ E oti mani baika ririki n te aonnaba, bwa a tabe ngkai ni kakoroaki bukin taetae ni burabeti ake n te Baibara, ao i aoni kawaina ni kamaunaaki te waaki ae buakaka ae ngkai. Ngaia are, ti aki riai ni kantaningaia bwa e na bati te tai ibukin tangiran te waaki aei bwa e na rikirake, ni karokoa e a kaitaraaki Baburon ae Kakannato ae te botaki n Aro ae kewe ni kabutaa te aonnaba irouia “kooro ake tengaun” ao “te man ae tiritiri,” are taekinaki n Te Kaotioti 17:16. Ti bia uringnga ae e na boni “kaaki i nanoia” te Atua karaoan anne, ao e na waekoa n riki n te tai ae aki ataaki! (TeKao. 17:17) E a rangi ni kaan tokin te waaki ae buakaka ngkai. Ngaia are, e kakawaki bwa ti riai ni mutiakina ana kauring Iesu aei: “Kawakiningkami bwa a na aki taonakinako nanomi n te buabeka ma kabatiaan te nim kamanging ma raraomaeakinani bwain te maiu aei, bwa e na rina n taoningkami nako te bong anne n ai aron te bwai ni kamwane.” (Ruka 21:34, 35; TeKao. 16:15) Ti bia motinnanoa te beku iroun Iehova ma te nano n umaki, ao ni kakoauaa bwa e na ‘mwakuri i bukia ake a kakantaningaia.’—Ita. 64:4, BG.

18. Tera te titiraki ae na rinanoaki n te kaongora are imwina?

¹⁸ Ngkai ti tabe ni kakantaningai tokini baika buakaka n te waaki aei, ti bia mutiakina ana taeka te tia rimwin Iesu ae Iuta are kairaki n te taamnei, ae kangai: “Ngkami aika kam tangiraki, kam na kakorakoraa riki ami onimaki ae moan te tabu ao kam na tataro ni kairakimi n te taamnei ae raoiroi, ma ni kawakiningkami n te aro ae kam na teimatoa n tangiraki iai iroun te Atua ngkai kam kariaa ana nanoanga ara Uea ae Iesu Kristo, are kairira nakon te maiu are aki toki.” (Iuta 20, 21) Ma ti na kangaa ni kaotia bwa ti ingainga ao n teimatoa ni kakantaningaa ana aonnaba ae boou te Atua are beritanna? Anne ae e na maroroakinaki n ara kaongora are imwina.