TABEUA te ririki i mwaini maten ai tibuu te mwaane ae Nikolai Dubovinsky, e botii rongorongona aika kakukurei ao ni karawawata n ana tai ni kakaonimaki ni beku ibukin Iehova, riki n te tai are e katokaki iai te mwakuri n uarongorongo man te tautaeka n Rutia rimoa. E teimatoa ni kakaonimaki ao e a tia n rinanon te bwai are kani kakaraoia ni maiuna ae rianako arona, n aki ongei kataaki ma kangaanga. E tataekinna tibuu ae Nikolai bwa e tangiriia roro n rikirake bwa a na ongora n ana karaki, ngaia are I kan tibwai rongorongona tabeua aika kakawaki mai iai. E bungiaki n 1926 n te utu ae aki kaubwai ni kaawan Podvirivka, ae mena i Chernivtsi Oblast, i Ukraine.

E moana ana karaki Nikolai ni kangai: “N te bong teuana n 1941, e uotii nakoni mwengara Ivan ae tariu ae ikawai riki, booki aika The Harp of God ao The Divine Plan of the Ages, tabeua Taua-n-Tantani, ao booki riki aika uarereke. I wareki ni kabane ao I mimi n reiakinan ae te Riaboro bon nibwani kangaanga ni kabane n te aonnaba, ao tiaki te Atua. I wareki booki ma taian Euangkerio ao I a ataia ae I a kunea te koaua. I ingainga n tibwaa nako au kantaninga ibukin te Tautaeka n Uea nakoia aomata. Ngke I tabe n reiakini booki aikai, e a rikirake iai otau n te koaua ma tangiran te kan riki bwa ana toro Iehova.

“I ataia ae N na rotakibuaka ibukin au koaua. Bon tain te buaka, ma e kangaanga iangoan ae N na kamatea te aomata. I moana kamatenanoani kibun te Baibara n aroni Mataio 10:28 ao 26:52, bwa I aonga n tauraoi imwaini kataakiu. I kakorakoraai ni motinnanoia bwa N na teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova, e ngae ngkana N na mate!

“I tuangaki bwa N na kaaina te buaka ngke e koro 18 au ririki n 1944. Ai bon tibwa te moantai aio are I a mena i buakoia raou n te onimaki aika rooro n rikirake mwaane, ake a tau naba aia ririki ibukin te buaka ao ni botakaki n te tabo are a na koreaki iai aara ibukin iran te buaka. Ti ninikoria n tuangia mataniwi bwa ti aki riai n ira te buaka. A rangi n un taani kairiri iai ao a kakamaakuira n aki anganira te amwarake, a kairoroira bwa ti na keni noono, ke a na katiira. Ti kaekaia ma te aki maaku ni kangai: ‘E mena maiura i nanoni baimi. N aki ongeia bwa tera ae kam karaoia nakoira, ti na bon aki urua ana tua te Atua aei: “Ko na tai kamateia aomata.”’—TeOti. 20:13, BG.

“N tokina, I a kanakoaki ma uoman taari mwaane nako Belarus ni mwakuri n aono ake a rotaki ni mwin te buaka ao ni karaoi auti aika uruaki. I teimatoa n ururingi mwin ana urubwai ae korakora te buaka n taabo ake a iaontia ma Minsk. E on nanon te kawai n aroka aika bue. A inroa ni mate i nanoni mwanono ao i buakonikai rabwataia aomata n aki taunaki ma  aoti aika tibu rabwataia. I nori mwini kaa aika kokokaki ma bwaai ni buaka ao te wanikiba ae urubekebeke. A riki baika I nori aikai, mani mwin uruakan ana tua te Atua.

“E toki te buaka n 1945, ma ti teimatoa ni karabuutinaki n te maan ae tebwina te ririki ibukin rawara ni buaka. Man te moan ni karokoa te katenua n ririki ao ti aki bobotaki n taromauri ke akea kanara n taamnei. E reke angara n reitaki n te reta ma taari aine tabeman, ma a katikaki naba ao ni kabureaki i nanon 25 te ririki n te tabo are a tautoronaki iai buure.

“Imwina, ti waekoa ni karekea inaomatara n 1950 ao n okira mwengara. A riki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova tinau ao mwaaneu ae uarereke riki ae Maria, ngke I mena n te karabuuti! A tuai n riki bwa taani Kakoaua tariu aika a ikawai riki, ma a tabe n reiakina te Baibara. E tangiria te botaki ni bureitiman i Rutia ni manga karabuutinai, ibukin teimatoau n uarongorongo. Imwina, a butiiai taari mwaane ake a mataniwia te mwakuri bwa N na ibuobuoki ni karaoani booki i aantano. Bon 24 au ririki n te tai anne.”

“A aki toki n tataekina ae kangai taani Kakoaua: ‘Ngkana e katokaki te mwakuri ibukin te Tautaeka n Uea i aon te aba, e na waakinako i aantano.’ (TaeRab. 28:28) N te tai aei, a karaoaki angiin ara boki n taabo aika raba i aantano. E mena au moan ‘ruu ni mwakuri’ i aantano, i aan ana auti tariu ae ikawai riki ae Dmitry. N taai tabetai, I tiku iai uoua te wiki. N na bae ni wene n taningaa rinin te ea ae boou n te ruu ngkana e mate au taura te karatiin, ibukina bwa e a aki tau te oxygen ae te ea ae ti ikeikenna.

“N te bong teuana, e titirakinai temanna te tari te mwaane ni kangai: ‘Ko a tia ni  bwabetitoaki Nikolai?’ E ngae ngke I a tia ni beku ibukin Iehova n te maan ae 11 te ririki, ma I tuai ni bwabetito. Ngaia are e a maroroakina aei ma ngai, ao n te tairiki anne ngke 26 iai au ririki, I a bwabetitoaki n te nama. Tenua te ririki imwina, I a manga anganaki te mwioko riki teuana, ae kaainakin te Komete Ibukin te Aba. N te tai anne, a rineaki taari ake a teimatoa ni kainaomataaki bwa a na onei mwia naake a karabuutinaki, ao e teimatoa waakinan te mwakuri ibukin te Tautaeka n Uea.”

“E rangi ni matoa riki te mwakuri ibukini karaoani booki i aantano nakon te mwakuri n te karabuuti! I aki kona ni kaei bobotakin te ekaretia ao I riai n tararuaa maiu n taamnei i nanon itiua te ririki, bwa N na aki noraki irouia kaain te KGB ae ana bureitiman ni karaba te tautaeka n Rutia. I noriia au utu tii ngkana I kawariia, ma e burenibwai anne. Ma a ota n au kangaanga ao I kaungaaki iai. E kerikaaki korakorau man teimatoau n raraoma ao kainnanoan te taratara raoi. Ti riai n tatauraoi nakon te bae na riki. N te katoto, a roko n te auti are I memena iai uoman bureitiman n te moan tairiki teuana. I kibanako mani wintona are teuana ao ni biri nakon te buakonikai. N rokou n te tabo ae mataata ao I ongo karongoaan te bwai ae I aki koaua iai. I a ataia ae ngaia boni karongoaani kanoani katii, ngke I ongo te kakatii! E kibara te aoti temanna mai buakoia naake a kaeai ao ni kakatiiai ni karokoa ae e bane ana kanoa. E teke angau ni kanoan ana katii teuana. N tokina, I a birinako ni karabaai n te buakonikai, imwini kakioau n te raroa ae tenua te maire (5 kiromita). Imwina riki n taini kaboowiakiu, I a tuangaki bwa a tia ni kakatiiai 32 te tai!

“I rangi ni maii nako imwini kabanean au tai ae bati i aantano. Ibukin aei, e a waekoa n toki te bwai are I kakaraoia. Ngaia are I a kabatiaa riki au tai i aan te riringa. E rota naba marurungin rabwatau, te titiku i aan tano. N te taina, I a aki kona ni kaea te botaki ae kakawaki teuana ma taari tabeman, ibukina bwa e titiinako te raraa mai bwairiu ao wiu.”

“I kabureaki n Tianuare 26, 1957. Onoua te namwakaina imwina, e a kanakoa te moti te Boowi ae Rietata i Ukraine. Tuuaau bon te katiiaki ni kamateaki, ma e bitaki nakon te kabureaki i nanon 25 te ririki, kioina ngke e a tia ni kamaunaaki n te aba te tuuaa ae te kamateaki.  Ti kabureaki ngaira waniman n taabo ake a tautoronaki iai buure ao bootan ara ririki ni kabureaki bon 130. Ti kanakoaki nakon taabo ake i Mordvinia, ae a mena iai tao 500 taani Kakoaua. Ti karaba ni bobotaki ni kurubu aika uarereke n reiakina Te Taua-n-Tantani. E taku te tia tararua temanna imwin neneran ara maekatin ake a anaaki: ‘E na aki kona ni kaingingaki ami onimaki ngkana kam teimatoa ni wawareki!’ Ti boni kakaonimaki nakon tabera aika rawawata ao ni kakaraoa ae bati riki nakon ake ti anganaki. Ma e taekina aei te mataniwi n te tabo anne: ‘E aki kakawaki iroura te mwakuri ae kam karaoia ikai. Ti tii kainnanoa kakaonimakimi ao te ongotaeka.’”

E ibuobuoki Nikolai ni bairei ekaretia i Estonia ao St. Petersburg i Rutia, imwini kainaomataana man te tabo are a tautoronaki iai buure n 1967. Ni moan 1991, e a kamaunaaki mwin te moti are n 1957 ibukin aki taun te bwai ni kakoaua, ni kaineti ma te bure ae karaoaki. N te tai anne, a a kabebeteaki tuuaaia taani Kakoaua aika bati ake a tia ni karawawataaki irouia taani kairiri. N 1996, e mwaing Nikolai nakoni kaawan Velikiye Luki, i Pskov Oblast, ae tao 300 te maire (500 kiromita) raroana mai St. Petersburg. E kabooa ana auti ae uarereke, ao e kateaki te Tabo n Taromauri irarikin ana auti n 2003. Ni boong aikai, a bobotaki iai uoua ekaretia aika maiureirei.

I beku ma kaainnabau n te aobiti n tararua ibukia Ana Tia Kakoaua Iehova i Rutia. Ana kabanea n tai ni kawarira ai tibuu ae Nikolai bon i nanoni Maati 2011, tabeua namwakaina i mwaini matena. E ringi nanora ana taeka nakoira aikai ma te mata ni kukurei: “Mani baika I rinanoi, I a kona n noria ae kaanga ai aron ae e a moanaki ngkai katobibian Ieriko itua te bong.” (Iot. 6:15) Bon 85 ana ririki ni maiu n te tai anne. E ngae ngke e aki bebete maiuna, ma e kabwarabwaraa n ana taeka aikai: “Ai kukureira ngai bwa I a tia ni motinnanoa te beku ibukin Iehova ngke te roro n rikirake ngai! I bon aki uringaaba iai!”