1, 2. Tera aia iango tabeman ibukin te Atua?

A IANGOIA aomata aika bati bwa e aki rangi ni irekereke te bae a karaoia ma ae karaoia te Atua. Ni koauana, a kakoauaa tabeman bwa e aki rangi n tabe te Atua ma te bae riki nakoia aomata. Imwin ana urubwai te angibuaka ae rangi ni korakora ae Haiyan n aono ake i nukani Biribin n Nobembwa 2013, e taku te mataniwi n te kaawa teuana ae bubura: “E bae ni mena te Atua n taabo tabeua.”

² A karaoi mwakuri tabeman n ai aron ae e aki kona n noriia te Atua. (Ita. 26:10, 11; 3 Ioa. 11) Titeboo aroia ma naake e taekinia te abotoro Bauro ngke e kangai: “A rawa ni karekea te atatai ae eti ibukin te Atua.” A “onrake nanoia ni baika aki eti, te buakaka, te mataai, ao te ribuaka” aeka n aomata akanne.—I-Rom 1:28, 29.

3. (a) Baikara titiraki aika ti riai n titirakinira iai ibukin te Atua? (b) N aron ae taekinaki n te Baibara, tera ae aki toki n nanonaki ni “bain” Iehova?

³ Ma tera arora? Ti ataia bwa e nori ara mwakuri nako Iehova, tiaki n aroia naake a taekinaki mai moa. Ma ti nora naba tabeakinara ma boutokaara irouna ni maiura? Irarikin anne, ti mena i buakoia naake e taekinia Iesu bwa “a na nora te Atua”? (Mat. 5:8) Ibukini kan ataan te bae e nanonaki iai, ti na rinanoi moa aia katoto man te Baibara naake a nora ana ibuobuoki te Atua ao naake  a rawa nako iai. Imwina, ti na reiakina arora n nora ana ibuobuoki Iehova ni maiura ma matara n onimaki. Ngkai ti tabe n rinanon reirei aika kakawaki aikai, uringnga ae e aki toki n taekinaki “bain” te Atua n te Baibara ae nanonaki iai mwaakana ni buokia ana toro ao n tokanikai i aoia taani kaitaraa.—Wareka Te Tua-Kaua 26:8.

4. E aera ngke a rawa taani kaaitaraia tibun Iteraera ni kakoauaa ana ibuobuoki te Atua?

⁴ N rongorongon Iteraera rimoa, a reke aia tai aomata n nora ao n ongoraea taekan te Atua n tei ibukia Iteraera. E karaoa te kakai Iehova ni kainaomataia ana aomata mai Aikubita, ao a tokanikai i aon te uea temanna ma temanna. (Iot. 9:3, 9, 10) “A botaki n te nano ae ti teuana, ba a na buakana Iotua ma Iteraera” ueea ake i maeaoni Ioretan, n aki ongei baike a ongo ao n nori. (Iot. 9:1, 2, BG) A bon nora ana ibuobuoki te Atua ueea akanne, n te tai are a moana iai te buaka. Mani mwaakan Iehova, “e tei taai, ao e tei naba namakaina, ni karokoa kaboan aia bure aia kairiribai iroun te botanaomata.” (Iot. 10:13, BG) Ma e kariaia Iehova bwa a na ‘kamatoai nanoia [taani kakaaitara] bwa a na buakania Iteraera.’ (Iot. 11:20, BG) A rawa ni kakoauaa taani kaaitaraia Iteraera ae a konaaki bwa e buaka te Atua ibukia tibun Iteraera.

5. Tera ae e rawa ni kakoauaa te Uea ae buakaka are Aaba?

⁵ Imwina riki, e nora ana ibuobuoki te Atua ni boong tabeua te Uea ae buakaka are Aaba. E tuangaki iroun Eria aei: “E na aki aoi ma ni karau . . . ngkana I aki taetae moa.” (1Uea 17:1, BG) Bon akanne ana taeka Iehova, ma e rawa ni kakoauai Aaba. Imwina, e a nora te ai ni bwaka mai karawa ngke e tataro Eria ibukini kabuekan ana karea. E taekinna ngkanne Eria bwa e na karokoa n tokina te mwautakataka Iehova, ngke e kangai nakon Aaba: “Ko na ruo, ba e aonga n aki tauko te karau.” (1Uea 18:22-45, BG) E nori rikini baikai ni kabane Aaba, ma e teimatoa n rawa ni kakoauaa ae e kaotaki iai korakorani mwakan te Atua. Ti anganaki te reirei ae kakawaki man te katoto aei ao ake i mwaina, bwa ti na kona ni kakoauaa iai ana ibuobuoki Iehova.

6, 7. Tera ae a kakoauaa kaaini Kibeon ao Raaba n ana tai Iotua?

⁶ Iai aika a kakoauaa ana ibuobuoki te Atua, ma tiaki n aroia ueea ake a bubuaka akekei, e ngae ngke a rinanon naba te kangaanga are a rinanona naake a taekinaki mai moa. N te katoto, a karekea te rau kaaini Kibeon ma Iteraera, tiaki n aroia botannaomata ake a buakania Iteraera n ana tai Iotua. Bukin tera? A taku: “A nakomai am toro . . . ibukin aran Iehova ae Atuam: ba ti ongo kakanatona, ma bwaai ni kabane ake e karaoi.” (Iot. 9:3, 9, 10, BG) A nanowanawana n ataia ae bon te Atua ni koaua are e boutokaiia Iteraera.

⁷ E kakoauaa naba Raaba ana ibuobuoki Iehova ni baike a riki n ana tai. Imwin reiakinan aron Iehova ni kamaiuia ana aomata, e tuangia uoman taani karaba n tutuo aika I-Iteraera ni kangai: “I ataingkami ba E [na] anganingkami te aba aei Iehova.” E ngae ngke e kararaoma ao ni karuanikai karaoan aei, ma e onimaki neiei bwa e kona Iehova ni kamaiua ma ana utu.—Iot. 2:9-13; 4:23, 24, BG.

8. A kangaa tabeman tibun Iteraera ni kakoauaa ana ibuobuoki Iehova?

⁸ A kakoauaa tibun Iteraera tabeman kaekaan ana bubutii Eria iroun Iehova ni kataakin uran ana ai bwa bon ana ibuobuoki te Atua ao tiaki n ai aron Uean Iteraera ae buakaka are Aaba. Ngke a nora te ai mairoun Iehova ni kabueka te karea, a a taekina aei: ‘Bon te Atua ni koaua Iehova.’ (1Uea 18:39,  BG) E oti bwa a a nora raoi ana ibuobuoki te Atua!

9. Ti na kangaa n nora Iehova ao ana ibuobuoki ni boong aikai?

⁹ Man rinanoani katoto aika raraoi ao aika a aki, ti a buokaki iai bwa ti na ataa ae nanonaki n norakin te Atua ke ni kakoauaa ana ibuobuoki ni bwaai nako. Ngkai ti a kinaa riki Iehova, ti a kona naba n nora ana ibuobuoki ibukina bwa ti a atai anuana ao ana mwakuri ni ‘matan nanora.’ (IEbe. 1:18) Ni koauana, ti kani katotongia naake a maiu ngkoa ao ni boong aikai, ake a tia n nora aron Iehova ni boutokaiia ana aomata. E ngae n anne, iai ara bwai ni kakoaua bwa e buobuokia aomata te Atua ni boong aikai?

10. Tera ara bwai ni kakoaua bwa e buokia ana aomata Iehova ni boong aikai? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

¹⁰ A bati bukina ngkai ti riai ni kakoauaa ae e teimatoa Iehova ni buokia aomata. Ti aki toki n ongoraei rongorongoia tabeman ake a tataroa ana ibuobuoki te Atua ao a kaekaaki aia tataro. (TaiAre. 53:2) Ngke e uarongorongo n te auti teuana ma teuana Allan n te aba ae uarereke i Biribin, e kaitiboo ma te aine temanna are e tang ngke maroro ma ngaia. E taku teuaei: “N te ingabong anne, e tataro neiei nakon Iehova bwa e na kuneaki irouia ana tia Kakoaua. E reiakina te Baibara ma taani Kakoaua ngke e roro n rikirake, ma e toki reitakina ma ngaiia ngke e mare ao ni mwaing nakon te aba teuana. E waekoa ni kaekaaki ana tataro neiei iroun te Atua ao e rangi n rotaki iai nanona.” E katabua maiuna neiei nakon Iehova, tabeua namwakaina i mwina.

11, 12. (a) N aaro raa ae e buokiia iai ana toro Iehova? (b) Taekina rongorongon temanna ae e a tia ni buokaki iroun te Atua.

¹¹ A bati ana toro te Atua ake a tia n nora koauan ana ibuobuoki n aroia n tokanikai i aoni baike a tautoronaki iai n aron te moko, kamanenaan te drug n te aro ae riao, ke matakuakinan te bwaitingako. A taekinna tabeman bwa a kataia n okioki ni katokia i bon irouia imwain ataakin Iehova ma a aki tokanikai. E ngae n anne, e anga Iehova “te korakora ae riaoni korakoraia aomata” nakoia ake a ukera ana ibuobuoki ao a buokaki n tokanikai i aoni mamaaraia.—2Kor. 4:7; TaiAre. 37:23, 24.

¹² E a tia ni buokia ana toro aika bati Iehova n tokanikai i aon aia kangaanga ni maiuia. N te katoto, e kabokorakora Amy ngke e mwiokoaki bwa e na buoka katean te Tabo n Taromauri ao te auti ni mitinare n aban te Betebeke teuana ae uarereke. E taku: “Ti maeka n te outero ae uarereke, ao ti aki toki n rinanon te kawai ae iekaki n te ran nakon te tabo ni kateitei.” E riai naba ni kataneiaa ma katein te aba, ae n angiin te tai akea iai te iti ke te ran. E reitia riki n taku: “Ao ae kananokawaki riki, I kauntaeka ma te tari te aine temanna are mwakuri ma ngaira. I okira mwengau ao n nanokawaki n te baere I karaoia. I bunra nanou nakon Iehova ibukin ana ibuobuoki, i nanon au ruu ae rotongitong.” Ngke e a maiu te iti, e a anaa te Taua-n-Tantani Amy ae mena iai te kaongora ibukini kaetietin te angabeeba i Kireata are kabwarabwarai baike e kabokorakora iai n aron te katei ae boou, uringaia kaain te utu ao arom ma aika boou. E taku: “I namakinna ae e bon taetae raoi Iehova nakoiu n te tairiki anne. I kaungaaki bwa N na reita nako mwiokoau.”—TaiAre. 44:25, 26; Ita. 41:10, 13.

13. Tera ara bwai ni kakoaua bwa e boni boutokaia ana aomata Iehova ni ‘katea bukin ao ni kamatoaa i matan te tautaeka’ te rongorongo ae raoiroi?

¹³ Te bwai ni kakoaua naba teuana ibukin ana boutoka ae rianako Iehova boni man tokanikaia Ana Tia Kakoaua Iehova ni ‘katea  bukin ao ni kamatoaa i matan te tautaeka’ te rongorongo ae raoiroi. (IBir. 1:7) A kakorakoraia tautaeka tabeua ni katoka aia mwakuri ana aomata te Atua. Ma ngkana ti ururing rikaaki ao n noria ae a tia Ana Tia Kakoaua Iehova ni karekei tokanikai aika 268 n te boowi ae rietata, n ikotaki naba ma 24 mwaitini mangatang ake a tokanikai iai n te European Court of Human Rights man te ririki 2000 ni karokoa ngkai, e oti raoi iai bwa akea ae kona n tuka bain te Atua.—Ita. 54:17; wareka Itaia 59:1.

14. Ti kangaa n nora ana ibuobuoki te Atua n ara mwakuri n uarongorongo ao te katiteuanaaki n ara botaki?

¹⁴ E kakororaoaki tataekinan te rongorongo ae raoiroi ni katobibia te aonnaba, tii man ana ibuobuoki te Atua. (Mat. 24:14; Mwa. 1:8) Irarikin anne, e noraki katiteuanaakin te botaki n itaritari ae katobibia te aonnaba irouia ana aomata Iehova ni boong aikai, ae te bwai ae e aki kona n noraki irouia kaain te aonnaba. Aio bukina are a kakoauaa aei naake tiaki ana aomata te Atua: “E boni mena te Atua i buakomi.” (1Kor. 14:25) N aron ae ataaki, a bati ara bwai ni kakoaua ae e bon tei te Atua ibukia ana aomata. (Wareka Itaia 66:14.) Mangaia are, tera arom iai? Ko nora koauan ana ibuobuoki Iehova ni maium?

15. Kabwarabwaraa bwa e aera ngkai iai taai aika ti na bae n aki mataata raoi n ana ibuobuoki Iehova ni maiura.

¹⁵ Baikara bukina tabeua ae ti na bae n aki mataata raoi n ana ibuobuoki te Atua ni maiura? Ti kona n taonakinako ni kangaanga n te maiu aei. Ngkana e riki aei, ti kona ni mwaninga ni kaatuua iangoan ae e a tia Iehova ni buokira. E bae ni maaku te burabeti are Eria ngke e tua te Ueannaine are Ietebera kamateana, ao e mwaninga naba n te tai ae uarereke aron te Atua n tia ni buokia. E taekinaki ae kangai n te Baibara ni kaineti ma Eria: “E bubuti i bon bukina ba e na mate.”  (1Uea 19:1-4, BG) E na kangaa n toki ana kangaanga Eria? E riai n ukera ana ibuobuoki Iehova ibukini kakorakoraana.—1Uea 19:14-18.

16. Tera ae ti na karaoia ngkana ti na nora ana ibuobuoki te Atua n aron are karaoia Iobi?

¹⁶ E rangi n tabeaianga Iobi n oin ana kangaanga ike e a kabwaka n iangoi bwaai n aron iangoaia iroun te Atua. (Iobi 42:3-6) N aron Iobi, ti riai naba ni kabanea korakorara bwa ti aonga n nora ana ibuobuoki te Atua. Ti na kangaa ni karaoa anne? Ti riai ni kananoa ara iango ni baike a taekinaki n te Baibara ibukin ara kangaanga. Ti kona ni kinaa raoi riki Iehova ngkai ti a atai arona ni boutokaira. Ngaia are ti kona naba n taekina ana taeka Iobi aei: “I ongo taekam ngkoa n ongon te taninga; ao ngkai, e noriko matau.”

17, 18. (a) N aanga raa ae ti kona n ataia bwa e buokira Iehova? (b) Taekina te rongorongo teuana ae oti iai aron te Atua ni buokira ni boong aikai.

¹⁷ Ti na kangaa n nora ana ibuobuoki Iehova? Aikai katoto tabeua: Tao ko kakoauaa ae boni man ana ibuobuoki te Atua, ae ko karekea iai te koaua. Ko a tia ni kakaaei botaki ni Kristian, ko ongoraea te reirei teuana iai ao ko kangai: “Bon aei raoi ae I kainnanoia”? Ke tao ko a tia n namakinna ae e kaekaaki am tataro. Tao ko bairea karababaan am mwakuri ni minita ao ko mimi n aron Iehova ni buokiko ni kanakoraoi bwaai ibukim. Ke ko kitana am mwakuri ni kareketianti ibukini bwaai n taamnei ao imwina ko a nora koauan ana berita te Atua aei: “N na bon aki kitaniko”? (Ebera 13:5) Ngkana e rangi ni korakora ara onimaki, ti a ataia iai ae e a tia Iehova ni buokira n aanga aika bati.

¹⁸ E rinanon aei Sarah ae kaaini Kenya: “I tataro ibukin temanna au reirei n te Baibara are I iangoia bwa e aki rangi n nanona ana reirei. I butiia Iehova ngkana I a riai ni katoka te reirei. Bon imwin are I kangai: ‘Amen,’ e a tang naba au tareboon. E tareboon au reirei n te Baibara aei ni bubutii ngkana e kona n irai nakon te botaki! I a bon aki kakoauaa aei!” Ko kona naba n nori ana aanga te Atua n ibuobuoki ni maium, man am kakorakora n te onimaki. E taku te tari te aine ae Rhonna are maeka i Asia: “Ti riai ni mwaatai n atai aron Iehova n ibuobuoki i nanoni maiura. Ma n te tai are ko a ataia iai, ko na mimi n noran ae e rangi n tabeakinira!”

19. Tera ae kainnanoaki riki ibukin raonakia naake a nora te Atua?

¹⁹ E taku Iesu: “A a kukurei akana eti nanoia bwa a na nora te Atua.” (Mat. 5:8) E na kangaa n ‘eti nanora’? E riai n itiaki nanora ao ti riai ni katoki aeka n aroaro aika bubuaka. (Wareka 2 I-Korinto 4:2.) Ngkai ti tabe ni karikirakea korakoran ara onimaki ao ni kaotiota te aroaro ae riai, ti a raonia naba naake a kona n nora te Atua. E na rinanoaki n te kaongora ae i mwina, te bwai ae na buokira n ataa ana ibuobuoki Iehova ae mataata riki ni maiura, ae taekan ara onimaki.