1. Éé ní ea é láá màn tã̀àgã̀ bùlà ẹ, vaá àé láá naa kọ é bugi togó naa vàẹ?

É KỌ à íe nu ea beè naa kọ ó ié kà agẹbá tã̀àgã̀ bùlà? * Be à sẹlẹ o beè láá ié tã̀àgã̀ bùlà boo béè nú e dõòna gbò kọ́ àbèè ge naa. Àbèè kọọ̀ o beè ié tã̀àgã̀ bùlà kilma ló nú e olo beè naa àbèè ge kọ̀. Dì belí nu dòòmà bá, o beè láá ié lọ̀ vaá ié tã̀àgã̀ bùlà kọọ̀ Jìhóvà náa é ia ló nè ni. Ní ea bẽ́e èlmà tõ̀ò, ò gbóò zìgà kọọ̀ bé e tã̀àgã̀ bùlà ni ọọvẹ́ ni lóá, mè nóo íè nàè zìgà—vaá o dúè pọ́lọ́ nen. Sõò é kọọ̀ níá dú kà kà?

2. Mókà gbò nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí ní ea zógè kọọ̀ tã̀àgã̀ bùlà náa tõó dọ̀ kọ née íè zìgà ẹ?

² Bugi togó boo sìgà gbò nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí. Hánà, ea beè dú kà neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Sámuẹ̀l, beè palàge ié zìgà. Sõò, a beè palàge ié tã̀àgã̀ bùlà tṍó e nen ea dú a tọ tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀màe. (1 Sám. 1:7) Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè ié àgẹ zìgà, sõò a beè dì ea géè “bulà dénè gbò bõ̀òna ló Kráìst.” (2 Kọ́r. 11:28) Méné Dévìd beè ié nágé íb gbò àgẹ zìgàá naa ní e Jìhóvà beè palàge vùlèe. (Tóm 13:22) Bã̀àna tṍó ea dì naa vó, Dévìd beè ié lọ̀ ea náa kọ á ié gbele àgẹ bá tã̀àgã̀ bùlà. (Ps. 38:4) Jìhóvà beè nvèè nyíé gbàà vaá dĩine ló buù ọ̀và. Naanii mè é ló sọ́l boo nú e beele é láá nó lọl ló ba gbò nu dòòmà bá.

3. Éé ní ea náa vaá pọ́lọ́ bel e dõòna gbò ló é láá tãagẽ́i ẽ́?

³ Tṍó e dõòna gbò ló bel àbèè ge labví láb e náa bọ́ló nyòòmài, àé láá tãagẽ́i bùlà. À ólò palàge tãagẽ́i tṍó e nen ea náa nuá dú bẹẹ kóò àbèè bẹẹ dúà ló. Àé láá tãagẽ́i kọ née é kpáá duná kóò. Sìgà tṍó, nen é dõogẽ ló kọ̀láá kà bel ea dọ́ẹ́ gã́ vaá àé láá tọáí ló belí nu e bà tú gẹ̀ kùùmài! (Pró. 12:18) Àbèè kọọ̀ nen é láá sẹlẹ ló bel ea nyímá kọ àé kyẽ́i. Ene kà nvín ãa vígà pábia ea beè kpee sĩ́ ló íb dìtõ̀òí kọ́ọ̀: “Sìgà gbáá ea kil nvéeá, nen e nda beè dòòmà kọ níà ńdáà lé kóò beè dààmà togó gè kpọgá gi kyáá bel ea kilíḿ ló tẹlẹ boo Íntanèt. Níí beè palàge kyém vaá tãagém. Ním beè dã́ ból ló nú ea náa vaá ẹlẹ à láá kìlíḿ nvée gé naa íb gbò nuá.” Be o lé kóò àbèè o dúà ló beè naa nú ea kyẽ́ ni, òé láá nó zivètõ̀ò nu lọl ló Hánà.

4. Mókà gbò tàvàlà dìtõ̀ò ní e Hánà beè di bá ẹ́?

⁴ Hánà beè di kèbá sìgà gbò tàvàlà dìtõ̀ò. Mm̀ gã́bug gbáá náa beè ié nvín. (1 Sám. 1:2) Mm̀ dó Ízràẹ̀l, bà ólò ẹ̀b pábia ea dĩ́i kọọ̀ pọ́lọ́ múú kyáá dìé ló. Níí beè naa kọọ̀ kẹ́ẹ á palàge sií e. (Jén. 30:1, 2) Ge kpáá tavẹlẹ nu ló Hánà, a dóm beè ilí dõòna kà va ea kọlà, Pènínà, vaá a beè màngì nvín nèe. Pènínà beè bẹ́ nyíe ló Hánà naa ní ea beè “olòó nvèèmàe lẹ́ kọbé à kyẽ́e.” (1 Sám. 1:6) Túá tṍó, Hánà náa beè láá emá íb gbò dìtõ̀ò bììla nyíeí. Nyíée beè palàge tã̀àgã̀ iná kiẽ́e ea “ólò tò vaá náa é dé gyã́á.” Nyíée beè “palàge bììlà.” (1 Sám. 1:7, 10) Hánà beè naa và láá ié nvèà nyíé gbàà ẹ?

5. Mósĩ́ deè ní e tã̀àgã ló Bàrì beè nvèè bá nè Hánà ẽ?

⁵ Hánà beè kọ́ kà lèlà bé e dìtõ̀òí biilée nyíe naa nè Jìhóvà mm̀ tã̀àgã ló. Tṍó ea náa vó lọ̀l, a beè gbóó baatẽ́ a dìtõ̀ò nè Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ ea kọlà Ílaì. Ílaì à gbóó kọ́ nèe kọọ̀: “Àà mm̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló, vaá Bàrì pá Ízràẹ̀l á aalá o tã̀àgã ló.” Éé ní ea beè sìlà aa m-mé? Hánà “beè gbóó àà vaá dé nu, vaá sĩ́e náa beè kpáá bigálá ná.” (1 Sám. 1:17, 18) Tã̀àgã ló Bàrì beè nvèè bá nè Hánà kọ á láá kpáá ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló.

6. Gbò éé ní eé láá nó lọl ló Hánà nè lọl mm̀ kpá Fílipai 4:6, 7 ea kil ló ge tã̀àgã ló Bàrì e?

⁶ Èé láá kpáá ié bẹẹ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló be è ólòó  tã̀àgã ló Bàrì. Hánà beè tú gã́bug tṍó zọ̀ọ̀mà a Tẹ̀ ea di káála loomá bel. (1 Sám. 1:12) Beele nagé é láá tú begè dẽè tṍó loomá bel nè Jìhóvà kilma ló beélè gbò tã̀àgã̀ bùlà, síìà pọ̀, nè bẹẹ gbò ọ́ọ́ ọọ. Náa dẹẹ̀a boo kọọ̀ bẹẹ gbò tã̀àgã ló é zẹ́ẹ́ iè ge dú ní ea gbõoma. Sìgà tṍó é láá toolá níí gè tò tṍó e gé kọ́ bẹẹ tã̀àgã̀ nè Jìhóvà. Kọbè à dì naa vó, náa é ḿ-má Jìhóvà gè pãanéi tṍ ló. Gbá ló gè kọ́ bẹẹ gbò tã̀àgã̀ mm̀ tã̀àgã ló, à dú nágé bíi kọ é kẽ̀èa boo dùùlà bá deè tṍ ea di mm̀ kpá Fílipaì 4:6, 7. (Bugi.) Pọ́ọ̀l beè kọ́ nèi kọ é olòó õá Bàrì zaa mm̀ tã̀àgã ló. È íè kà tõ̀ò bug ea náa vaá èé ṍá Jìhóvà zaa. Dì belí nu dòòmà bá, èé láá õáe zaa kọ à néi di dùm, ló gbò lé-lé nu ea beè dèm, ló a vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, nè ló gbele dũ̀ùnè ból dẽe sĩ́ e ẹlẹ néi. Dõòna kà éé ní eé láá nó lọl ló Hánà ẽ?

7. Éé ní e Hánà nè a dóm beè olòó naa ẽ́?

⁷ Hánà beè olòó gbẹá kèbá dénè tã̀àgã̀í nyoone a dóm sí Sháílọ̀ gé nè fã̀ Jìhóvà. (1 Sám. 1:1-5) Aẹ̀ beè tṍó e Hánà beè di tọọ̀ káíá ní e Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ ea kọlà Ílaì beè sièe kpóó ló kọọ̀ ẹlẹ dẹlẹẹ̀ nyíé boo kọọ̀ Jìhóvà é áálá a tã̀àgã ló é.—1 Sám. 1:9, 17.

8. Mósĩ́ deè ní e gè olòó sí bẹẹ gbò nònù é láá nvèè bá nèi é? Baatẽ́.

⁸ Èé láá kpáá ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló be è ólòó sí bẹẹ gbò nònù. Tã̀àgã ló ge kùùmà nònù ólò bã̀àa mm̀ ge bàn kọọ̀ Bàrì á tú a nyómá káí sẹlẹ́í ló. Fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló dú enè gá ea di ló ból súú nyómá káí Bàrì. (Gàl. 5:22) Tṍó e síì bẹẹ gbò nònù kọbèè tṍó e tã̀àgã̀ dìí ló, è neè deè Jìhóvà nè pá bẹẹ gbò vígà págbálà nè pábia kọ bàá sièi kpóó ló nè ge nvèè bá nèi kọ é kpáá ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè dĩ̀ìnè ló bùlà. Tã̀àgã ló Bàrì nè ge olòó sí bẹẹ gbò nònù dú gbò sĩ́deè e Jìhóvà ólò tení dú ló nèi dĩ̀ìnè ló bùlà. (Híb. 10:24, 25) Naanii mè é ló bel boo dõòna kà nú eé láá nó lọl ló nú ea beè naaá ló Hánà.

9. Éé ní e bè náa beè nyaaá mm̀ dùm Hánà ẽ, vaá éé ní ea beè nvèè bá nèe ẽ́?

⁹ Nú ea beè màn tã̀àgã̀ bùlà nè Hánà náa beè tá tẽ̀ènè tṍóá. Tṍó e Hánà oòa kẽ aa tọọ̀ káíá iná be, áá kà tọ e Pènínà beè dìa ní ea beè òòà kìle. Vaá Kpá Káí náa kọ́ọ̀ dùm Pènínà beè nyaaá. Vó à naa, àé láá dú gè kọọ̀ Hánà beè kilsĩ́ ge ĩ̀ìmà bíígá ló ea aa bá Pènínà. Sõò Hánà beè láá kpáá kilsĩ́ gè ié dĩ̀ìnè ló bùlà. Kẽ̀èa boo kọọ̀ tṍó ea ni tú belí gbẹẹ́ bá Jìhóvà, Hánà náa beè kpáá ié ná tã̀àgã̀ bùlà. A beè sọ̀tọ́ deè kọọ̀ Jìhóvà á nveenìèe nyíé gbàà vaá dĩinèèe ló. Tṍó e tṍó téní, Jìhóvà beè gbóó aalá tã̀àgã ló Hánà vaá nèe gbò pá nvín!—1 Sám. 1:19, 20; 2:21.

10. Éé ní e nóò lọl ló nu dòòmà bá Hánà ẽ?

¹⁰ Èé láá kpáá ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló bã̀àna tṍó e di dí kèbá tã̀àgã̀. Kọbè à gá náa è palàge tã̀ãgã ló Bàrì vaá sí bẹẹ gbò nònù lee, sìgà tã̀àgã̀ náa é táí ló. Sõò nu dòòmà bá Hánà nóòmài kọọ̀ tọ́ọ̀ nu náa é láá kpèg Jìhóvà lọl ló gè nèi dĩ̀ìnè ló bùlà. Née é tá nyíè Jìhóvà, vaá gbálà ńkem̀ tṍó àla, àé néi kpẽ́ ló bẹẹ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.—Híb. 11:6.

11. Gbò éé ní ea beè naa kọọ̀ Pọ́ọ̀l á ié tã̀àgã̀ bùlà ẹ?

¹¹ Pọ́ọ̀l beè ié gã́bug nu ea beè náa kọ á ié tã̀àgã̀ bùlà. Dì belí nu dòòmà bá, boo béè kọọ̀ a beè vulè pá a vígà págbálà nè pábia, tã̀àgã̀ e ba beè di bá beè palàge tãagẽ́e bùlà. (2 Kọ́r. 2:4; 11:28) Tṍó e Pọ́ọ̀l géè kọ́ kpẹ̀a, gbò nen e bà géè biigèe ló beè bòmie vaá siíe nvee tọọ̀  kpọ́gọ́lọ́. A beè ĩ̀ìmà nàgé tàvàlà dìtõ̀ò ea beè tú tã̀àgã̀ bùlà tẹlẹ̀ẹ́ boo, dì belí gè “di m bii bíi.” (Fíl. 4:12) Boo béè kọọ̀ mìàlo beè èèàẹ́ ló gbẹá boo kyẽè taà tóm, èé gbóó láá dòòmà dẽe ló íb tã̀àgã̀ bùlà ea beè ié kọ̀láá tṍó ea é bã́ mm̀ faà sĩ́ múú. (2 Kọ́r. 11:23-27) Éé ní ea beè nvèè bá nè Pọ́ọ̀l tṍó ea di kèbá tã̀àgã̀ bùlà ẹ?

12. Éé ní ea beè nvèè bá nè Pọ́ọ̀l naa ní e nyíée náa beè bọ̀ọ̀gẹ̀ tã̀àgã̀ nà ẽ?

¹² Pọ́ọ̀l beè ié tã̀àgã̀ bùlà kilma ló pá a vígà págbálà nè pábia tṍó e tã̀àgã̀ bã́ vá ló, sõò náa beè gbĩ́ gè kọọ̀ áá ẹ̀ẹ̀ é náànìè dénè ba tã̀àgã̀. Pọ́ọ̀l beè nyimá kọ náa é láá naanìè dénè nu boo á lóó. A beè gbóó noo kọọ̀ dõòna gbò á nvèè bá ẹ̀b nú ea kil ló bõ̀ònatõ̀ò. Dì belí nu dòòmà bá, a beè tú tóm nè Tímotì nè Táítọ̀s e bà dú gbò e bàé láá dẹlẹ́ va nyíé boo. Gbò tóm e gbò vígàí géè sì beè nvèè bá naa kọọ̀ nyíè Pọ́ọ̀l á gá bọọ̀gẹ̀ tã̀àgã̀.—Fíl. 2:19, 20; Táítọ̀s 1:1, 4, 5.

13. Mósĩ́ deè ní e gbò kànen é láá nó Pọ́ọ̀l ẹ?

¹³ Bĩiná nvèè bá lọl bá dõòna gbò. Dì belí Pọ́ọ̀l, gã́bug gbò kànen e bà íe tóè sàn deè nieí ólò ié tã̀àgã̀ bùlà tṍó e tã̀àgã̀ bã́ ló pá vígà e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Sõò ene neǹ kànen náa é láá nvèè bá nè dénè nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Be à nyímá kọ náa é láá naanìè dénè nú boo á lóó, níí é náa kọ á bĩiná dõòna kà gbò gbálà e bà sim tùlà kọ bàá nvèè bá ẹ̀b nú ea kil ló gbò naanà ból Bàrì vaá bumá gbò nvín ãa gbálà kọbé baala láá sìm tùlà.—2 Tím. 2:2.

14. Éé ní e Pọ́ọ̀l náa beè ié tã̀àgã̀ bùlà kilma ló é, vaá éé ní e beele é láá nó lọl ló a nu dòòmà bá ẹ́?

¹⁴ Nyimá kọ ò íèè bíi ló nvèè nyíé gbàà. Pọ́ọ̀l beè kìlmà kpá ló kẽ, vó beè naa kọ á nyimá kọ à íèè bíi ló sìà kpóó ló ea aa bá pá a kóò. Náa beè ié tã̀àgã̀ bùlà ea kil ló gè kọọ̀ dõòna gbò é ẹbvìèe kọ à dúè neǹ ọ́ọ́-ọọ boo béè kọọ̀ pá a kóò síèe kpóó ló. Mm̀ a kpá ea beè emí má Fáílimòn, Pọ́ọ̀l beè kọọ̀: “M̀ íè gbele kpóó zààvà nè agẹ nyíe lọl m o vulà.” (Fáí. 7) Pọ́ọ̀l beè kòl béè gã́bug dõòna gbò e bà géè gbá siá tóm e ba beè palàge sièe kpóó ló mm̀ gbò tṍó tã̀àgã̀. (Kọ́l. 4:7-11) Tṍó e kìlmà kpá ló kẽ vaá nyimá kọ è íè bíi ló sìà kpóó ló, nyíè pá bẹẹ gbò vígà págbálà nè pábia é ẹ́ẹ ló ge nvèè bá nèi.

15. Éé ní e Pọ́ọ̀l beè naa tṍó ea beè di kèbá tàvàlà ditõ̀ò ẽ?

¹⁵ Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ Moǹ Bel Bàrì.  Pọ́ọ̀l beè nyimá kọọ̀ gbò bel ea di mm̀ Kpá Káí é nveenìè bá neèe. (Róm̀ 15:4) Àé nenàè gé nyìmànù ea é náa kọ á láá ĩ̀ìmà kèbá kọ̀láá íb tã̀àgã̀. (2 Tím. 3:15, 16) Tṍó e ba beè siíe nvee tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́ gbẹá Róm̀ ní ea égè bàà tóm, Pọ́ọ̀l beè nyimá kọọ̀ a lée tṍó e bàé gé fẹẹ̀ẹ. Mm̀ íb gbò tàvàlà tṍó ea bélí vóá, éé ní e Pọ́ọ̀l beè naa ẽ́? A beè kọ́ nè Tímotì kọ á vàlẹ̀ bá dù gé monìèe vaá faalá “gbò kpáá domá.” (2 Tím. 4:6, 7, 9, 13) Ló éé? Boo béè kọọ̀ gbò kpáá beè láá dú sìgà ketõ̀ò e bà émí gbò ketõ̀ò Kpá Káí e ba beè emí ló dém bel Híbrù dẽe, naa ní e Pọ́ọ̀l é láá nó boo a lóó. Tṍó e nóò Pọ́ọ̀l tení dú ló gè olòó nó Kpá Káí boo bẹẹ lóó buù dee, Jìhóvà é tú gbò nu ea di mm̀ Kpá Káí nvèèmài nyíé gbàà—kọbèè mm̀ kà tàvàlà dìtõ̀ò.

16. Mókà tã̀àgã̀ ní e Dévìd beè kolmà bá tẹẹá boo é?

¹⁶ Dévìd beè sí kà agẹ bá pọ́lọ́. A beè kuná Bàtshíbà, noo kọ bàá fẹ́ a dóm, vaá gbĩ́ gè gṍ gbò pọ́lọ́á. (2 Sám. 12:9) Túá tṍó, Dévìd beè lọ̀lmà tṍ lọ̀lmà dẽè bẽgẽ bel ea bug bẽ́gẽ̀e. Sõò níá beè kyọ̀gàlà a gbaa ló kilma ló Jìhóvà vaá naa kọ á palàge ié tã̀àgã̀ bùlà vaá zọẹ́ẹ ló. (Ps. 32:3, 4) Éé beè nvèè bá nè Dévìd kọ á láá ié ĩ̀ìmà kèbá tã̀àgã̀ bùlà e agẹ bá pọ́lọ́ ea beè sì tẹ́lẹ̀ẹ́ boo é, vaá éé ní ea é láá nvèè bá nè beele é be è sí agẹ bá pọ́lọ́ ẹ́?

17. Mósĩ́ deè ní e bé e Dévìd beè ọgá naa dọ́ bàlà kẽ mm̀ kpá Psalm 51:1-4 é?

¹⁷ Bàn kọ Bàrì á iàè ló neè ni. Dévìd beè bàn Jìhóvà kọ á ia ló neèe. A beè ọgá vaá kọ́ dénè a pọ́lọ́ nè Jìhóvà. (Bugi Psalm 51:1-4.) Níí beè nvèè bá nèe kọ á kpáá ié dĩ̀ìnè ló nè ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe! (Ps. 32:1, 2, 4, 5) Be à gá náa vaá ò sí agẹ bá pọ́lọ́, ó gá gõ̀. Tãa vó, kọ́ dénè o pọ́lọ́ nè Jìhóvà mm̀ tã̀àgã ló. Olo é gbóó dààmà togó gè ié dĩ̀ìnè ló aa kèbá tã̀àgã̀ bùlà eo bug bẽ́gẽ̀ ní bel booá. Sõò be ò gbĩ́ gè kpáá ié kà lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà, à bọ́ló kọ ó naa èlmà áá gè tã̀àgã ló Bàrì.

18. Mósĩ́ deè ní e Dévìd bee labmá láb kilma ló lèlè dee bá ẹ́?

¹⁸ Tú lèlè dee bá. Tṍó e Jìhóvà beè lẹ̀ẹ̀là neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea kọlà Nétàn siimá ló Dévìd gé kọọmá a pọ́lọ́ nèe, Dévìd náa beè leevè bel a bá àbèè ge kọọ̀ pọ́lọ́ ea síè náa bọọ̀gẹ̀ aga bá. A beè zìga tẽ̀ènè tṍóá  kọọ̀ níì áá gè kọọ̀ à síè pọ́lọ́ dóm Bath-sheba nì, sõò bọọ èlmà tõ̀ò à síè pọ́lọ́ Jìhóvà. Dévìd beè tú lèlè dee bá ea aa bá Jìhóvà, vaá níí beè naa kọ Jìhóvà á ia ló nèe. (2 Sám. 12:10-14) Be beele beè sí agẹ bá pọ́lọ́, à bọ́ló kọ é kọ́ nè gbò e Jìhóvà beè íbá ló kọ bàá kùi dẽe ló. (Jém̀z 5:14, 15) Vaá é gá dò ge leevè bel bẹẹ bá. Bé e valẹ̀ bá tú lèlè dee bá e bà néi naa, níà bé ea é válií ló gè kpáá ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè zààvà naa ẽ́.

19. Éé ní ea bọ́ló kọ é beeláfùl ge naa ẽ́?

¹⁹ Beeláfùl kọ nóo é kpáá sinàè áá kà íb pọ́lọ́á. Méné Dévìd beè nyimá kọọ̀ be à gá náa vaá náa gbĩ́ gè sinàè tẽ̀ènè íb pọ́lọ́á, à íèè bíi ló nvèè bá Jìhóvà. (Ps. 51:7, 10, 12) Tṍó e Jìhóvà ni ia ló nèe lọ̀l, Dévìd beè beeláfùl ge kùb ge bugi pọ́lọ́ bug togó. Dì belí nu ea silà aa m, a beè kpáá ié dĩ̀ìnè ló bùlà.

20. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọọ̀ è íè lèèma ló tṍó e Jìhóvà ia ló bẹẹ pọ́lọ́ ẹ́?

²⁰ È zógè bẹẹ lèèma kilma ló tṍó e Jìhóvà ia ló bẹẹ pọ́lọ́ nèi é be è ban Bàrì kọ á ia ló nèi, nè ge tú lèlè dee bá, vaá pììga boo kọbé née sínà áá kà pọ́lọ́á. Tṍó e túù gbò láb tọí, èé kpáá ié dĩ̀ìnè ló bùlà. James, ea dú ene kà vígà págbálà ea beè sí agẹ bá pọ́lọ́ beè mòn kọọ̀ nakà belí dú kà kà. A beè kọọ̀: “Tṍó em kpẹ́à nà pọ́lọ́ nè gbò kànen, m beè mòn kọọ̀ à bélí kọ bà dalà gbele nyèè tòa lọ̀lím ból. M beè gbóó kpáá ié dĩ̀ìnè ló bùlà.” À palàge dú nu nvèè nyíé gbàà ge nyimá kọọ̀ “Jìhóvà á gé kpã́á aa ló gbò e bà ọ́gá m ba nyíe, vaá à ólò dùùlà gbò e ba bùlà ni pe”!—Ps. 34:18.

21. Mósĩ́ deè ní eé láá sọ̀tọ́ deè kọ Jìhóvà á dĩinéi ló é?

²¹ Boo béè kọọ̀ e íná kà kuló tṍó e kùbmà é gé bã ló bàlà booí, gbò nu ea é man tã̀àgã̀ bùlà nèi é kpáá palàge zoogá. Tṍó eo íè tã̀àgã̀ bùlà, vàlẹ̀ bá bàn nvèè bá ea aa bá Jìhóvà. Palàge nó Kpá Káí. Nó nu lọl ló gbò nu dòòmà bá Hánà, Pọ́ọ̀l nè Dévìd. Bàn o Tẹ̀ ea di káála kọ á nveenìè bá neè ni kọ ó nyimá kpò kúm nu ea man o tã̀àgã̀ bùlà. (Ps. 139:23) Sọ̀tọ́ deè kọ á nvèè bá nè ni mm̀ gbò o tã̀àgã̀, bọọ èlmà tõ̀ò gbò ní e pọ́ì ńkem̀ nu ní eo é láá naa ló é àbèè gbò ní e nóo é láá naa tọ́ọ̀ nu ló. Be ò náa vó, òó di belí neǹ ọ́lì sọ́l ea beè ọlí sọ́l nè Jìhóvà kọọ̀: “Tṍó em beè di mm̀ gbele kpóó ló tã̀àgã̀ bùlà, o beè nvèèm nyíé gbàà vaá dĩiném ló.”—Ps. 94:19.