NÒÒTẼ́ EA KIL LÓ DÙM NEN
“Neéií! Lẹ̀ẹ̀lài!”
É KỌỌ̀ ò gé gbĩ́ sĩ́deè ge bọ̀ọ̀vẹ̀ gbàà o sìtóm kọ̀ kpẹ̀a tení dú ló gè kil kiẽ́e e bíi palàge bọọ? Beè vó, òó íé dọ̀ bélè lọl ló nòòtẽ́ ea kil ló vígà págbálà nè pábià Bergameí.
Jack nè Marie-Line a sí tóm gyá dee sí tóm lọl tã́gíní mm̀ gbáá 1988. Baa láá nyaaná bá ló ba dìtõ̀ò vaá zìgà ge sí gã́bug tóm gbẹá Guadeloupe nè Guiana e bà ólò ló dém bel French. Kátogóí, tọ nàà tóm ea di France ní ea ólò ẹ̀b nu ea kil ló bé e tóm gé síá pálàa ketõ̀òí naa ẽ́. Naanii èé bĩ́íná Jack nè Marie-Line sìgà bíb.
Éé ní ea beè siè kpóó ló boólo kọ ó láá dui gbò gyà deè sĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a dénè tṍó ẽ́?
Marie-Line: Dì belí nvín ãa àà kẽ em beè bọọ gbẹá Guadeloupe, m beè olòó bọọ̀gẹ̀ zọ̀ ńdáà kà ea beè palàge ié bẹ̀à sã́ bùlà nyòòmà sìtóm kọ̀ kpẹ̀aí kọá kpẹ̀a. Nda ólò vulè gbò nen, boo béè vó, tṍó em aà tọọ̀ kpá mm̀ gbáá 1985, m beè gbóó dààmà togó gè sí tóm gyà deè sĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a dénè tṍó.
Jack: Dì belí nvín ãa gbálà, gbò gbálà nè gbò bia e ba dú gbò gyà deè sĩ́ tóm e gè kọ̀ kpẹ̀a beè olòó leemá va beè dì beeá teníḿ ló. M beè olòó bã boo sìtóm kọ̀ kpẹ̀a mm̀ ńkpulu dẽè tṍó, buù tṍó e ba ni kub tọọ̀ kpá. Dee deè nvéè sè, e beè olòó bã faà àà gé gbaá dẽè gbò gyà deè sĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a gbẹá kiẽ́e e bà ólò kọ́ kpẹ̀a. È ólò tú zivè dee kọọmá kpẹ̀a vaá tṍó e ni kub, è ólò gbóó àà gé bṍséi gbẹá gã́ múú. Gbò deeá beè palàge kpe ló!
Pọ́ì ńkem̀ dee aa ló tṍó em ni ilí Marie-Line mm̀ gbáá 1988 lọ̀l, m beè bĩìà nà bá kọọ̀: ‘Kátogóí e bè néè íè tọ́ọ̀ kà nu ea dulíií, éé ní ea náa vaá née bọọ̀vẹ̀ gbàà bẹẹ sìtóm ẽ́?’ Nda beè gbóó gbaá dẽè Marie-Line vaá dú neǹ gyà deè sĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a. Enè gbáá aa ló tṍó e ni sí tọọ̀ kpá ea dì nè gbò gyà deè sĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a lọ̀l, ba beè gbóó íi bá ló naamá gbò gyà deè sĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a dénè tṍó ea dì kele. E beè dé kpéè ló gã́bug tóm gbẹá Guadeloupe besĩ́ bà kálá lẹ̀ẹ̀lài kilma Guiana ea dú kiẽ́e e bà ólò ló dém bel French.
O beè iei gã́bug tóm ge sii mm̀ gbò gbáá ea kil nvéeá. Éé ní ea beè nvèè bá nèi kọ ó láá nyaanai bá ló bọọ dìtõ̀ò nyòòmà ãa tóm e bà néi ẽ́?
Marie-Line: Pá vigà e bà di Bẹ́tẹẹ̀l ea di Guiana ea dú kiẽ́e e bà ólò ló dém bel French beè nyimá kọọ̀ dọ̀ Kpá Káí ea ólò palàge leemái dú kpá Àìzáíà 6:8. Vó ólò naa kọọ̀ kọ̀láá tṍó e bà kólíi boo fóòn, bà ólò tú bìlà bil kọọmá nèi kọọ̀: “É kọ ò kẽeài boo dọ̀ Kpá Káí ea ólò palàge leemáiá?” È ólò gbóó nyimá kọọ̀ bà gbĩ́ gè nyaanái lọl kiẽ́e e ólò sí tóm kilma dõòna ketõ̀ò. Vaá è ólò gbóó kọọ̀: “Neéií! Lẹ̀ẹ̀lài!”
Née ólò tú bẹẹ ãa tóm doolé ló bẹẹ nómá tóm e géè sì, boo béè kọọ̀ ge naa vó é náa kọọ̀ é gá dé kpéè ló bẹẹ ãa tóm. Beele ólò gyààmà nàgé sĩ́ gè nyimá ló gbò vígà págbálà nè pábia e bà di bẹẹ ãa ketõ̀òí.
Jack: Tṍó ea kil nvéeá, sìgà pá vígà págbálà nè pábiá náa beè gbĩ́ kọ é àà vá ló, vó beè naa kọọ̀ bàá ló gbò bel ea é ọọvẹ́i ló nèi. Sõò tṍó e ni aa Guadeloupe, ene kà vígà págbálà beè kẽeéí nyíe gbò moǹ bel Jíízọ̀s ea di mm̀ kpá Máátìù 13:38 ea kọ́ọ̀: “Ólá dì belí bàlà booí.” Vóá, tṍó e bà nyááná bẹẹ tóm, è ólò kẽeé nyíè bẹẹ bá kọọ̀ è dì é gé sí tẽ̀ènè kà tómá gbẹá kọ̀láá kiẽ́e e dì. Nú ea palàge dì bíi dú gbò nen nè kiẽ́e e ólò kọ́ kpẹ̀a!
Tṍó e ínà ãa ketõ̀ò ge tõo kọ́ kpẹ̀a, è ólò mòn kọọ̀ dõòna gbò láá tõó kĩá mm̀ ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe. Boo béè vó, è ólò pììgà ge tõo dì belí bé e gbò e bà di kĩé ólò tõo naa. Ba gyã́á é láá dú kele, sõò è ólò dé nu e bà dé vaá ṍ nu e bà ṍ, vaá tú dùùlà bá deè tṍ ea kil ló bé eé láá tõó mm̀ válá ló naa. È ólò pììga boo gè ló lé bel ea kil ló kọ̀láá kà tóm e bà néi.
Marie-Line: E nó nágé gã́bug nu lọl bá pá vígà e bà di kĩé. M̀ láà kẽ̀èa boo túá tṍó e beè iná Guiana ea dú kiẽ́e e bà ólò ló dém bel French. À íe deé e boo géè palàge dọọ, vó beè naa kọọ̀ é ié bùlà kọọ̀ èé élá dọ̀ọ̀mà tṍó e booá é fulà besĩ́ è kálá àà gé kọ́ kpẹ̀a. Sõò tṍóá, ene kà vígà pábia beè bĩinám kọọ̀: “É kọọ̀ o kpenà ló gè àà gé kọ́ kpẹ̀a?” Mm̀ bọ̀ọ̀ló, m beè aalá kọọ̀: “Naa vàẹ?” À aalá nèm kọọ̀: “Tú o tá-kái, mè é gbá bã boo bẹẹ kpé àà.” Níà bé ea beè naa m̀ láá nyimá tẽ́ gè sii bá ló tá-kái vaá teemá kpéé. Be ním beè nò, ním gáẹ̀ beè láá olòó kọ́ kpẹ̀a tṍó boo!
O láá nyaanai tõ̀ò, nú ea é láá dú 15 tóm. É kọọ̀ à íe gbò lọ̀ọ̀gà bùlà eo é láá nei dõòna gbò ea kil ló gè nyaaná tõ̀ò?
Marie-Line: Ge nyaaná tõ̀ò é láá dú nu ànà-ànà. Sõò, à palàge dú bíi kọ ó mòn lé ketõ̀ò eo é láá bṍséi tṍó eo ni ooà aa ól tóm kọ̀ kpẹ̀a iná tọ.
Jack: Nda ólò bọọgẹ̀ kpáá tẹlẹ̀ ágbá mm̀ tọ kiẽ́e eé tõo. Pá vígà e bà di tọ nàà tóm, e bà nyímá kọọ̀ née é bọọ̀gẹ̀ bĩ́é kĩé, ólò kọ́ nèm sìgà tṍó kọọ̀, “Jack, ó gá tã̀àgã̀ nà gè kpáá tú ágbá tẹlẹ mm̀ tọí!”
Marie-Line palàge nyimá tẽ́ gè làb nu! À ólò tú kọ̀láá kà nu nvee mm̀ kele-kele kpó vaá emígi bée ká ló kọọ̀, “níí é kil tọ bìlà múú,” “níí é dí àn,” “níí é dí tọ bùl nu,” naaá ààmàgì. Vóá, tṍó e ínà bẹẹ ãa ketõ̀ò ge tõo, à ólò gbóó valíí ló gè tú buù kà kpóá kilma tọ kiẽ́e ea bọ́ló. À ólò emígi béè buù kà nu ea di mm̀ kpóá naa ní ea é válií ló gè gbĩ́ nu ea dúi bií ló.
Marie-Line: Boo béè kọọ̀ e nó gè láá kpoogè dee ló nu leevè, è ólò gbóó láá dààmà togó sìtóm kọ̀ kpẹ̀a boo tṍó.
Mósĩ́ deè ní e boolo ólò láá noonii bọọ tṍó naa ní eo é láá sii ‘dénè tóm e a kuúi mmè’ ẽ?—2 Tím. 4:5.
Marie-Line: Kọ̀láá deè Monday, è ólò bṍséi vaá kpoogá dee ló nyòòmà nònù. Lọl deè Tuesday ààmà, è ólò sì gé kọ́ kpẹ̀a.
Jack: Náa kal ló béè kọọ̀ à íe gã́bug ávà e bà ólò bĩiná lọ̀líí bá buù ẽ́, née ólò ká bùlà gbẹẹ́ boo níá. Ge sí tóm kọ̀ kpẹ̀a ní ea dú nu ea palàge bọọí ló é. Lọl tṍó e ni aa tọ dọ̀ọ̀mà tṍó eé oòa kẽ dù, è ólò pììgà ge kọ́ kpẹ̀a nè kọ̀láá nen e monì.
Marie-Line: Dì belí nu dòòmà bá, tṍó e síì ketõ̀ò ge sì gé sẹ̀ẹ̀à, m̀ ólò faalági trákt bììa ló. Sìgà gbò ólò bã̀í ló vaá bĩinái kpá, kọbèè è gáà kọ nè va kọọ̀ beeleè Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà. Níà nú ea náa vaá è ólò palàge ọẹ̀ dẽé ea kil ló bé eé nveà nu vaá labví láb naaé. Gbò nen ólò nvèè kpíí ló gbò nuá.
Jack: È ólò kọ nágé kpẹ̀a tení dú ló gè ié lé láb kilma ló pá bẹẹ kè gyṍó. M̀ ólò lavígi báà kpá, èèlàgì kpá kẽ, vaá kpalí kiẽ́e e monì kọ à dú dĩ́ beeá ló bẹẹ be. Gbò e gbáà dia kè gyṍó ólò bĩinái sìgà tṍó kọọ̀: “É kọọ̀ òó láá iei tṍó dùi gé noomami Kpá Káí?”
O síi tóm kọ̀ kpẹ̀a gbẹá kele-kele ketõ̀ò. É kọọ̀ òó láá kẽeaí boo nu ea dú kà kele ea beè naaá tṍó eo géè sií gbò kĩé?
Jack: À ólò tàvàlàí ló gè láá kọ́ kpẹ̀a iná sìgà ketõ̀ò ea di Guiana. Buù sè, è ólò iè ge tú 370 mile àbèè (600 km) kyã̀àmà tenmá boo pọ́lọ́ èèlè. È palàge kẽ̀èa boo tṍó e beè iná bon ea kọlà St. Élie, ea di kiẽ́e e kọ̀l nè múú bééá tení ló. È ólò tú gã́bug ávà tõ̀òma mm̀ faà ea ólò láá teá tení zẹ̀ẹ̀ kọ̀l nè ge bã mm̀ faà sĩ́ múú. Gã́bug nen ea ólò tõó kiẽ́e dú gbò e bà ólò gbĩ́ nóò kpé mm̀ kunukẽ̀. Boo béè ba lèèma e bà íe kilma ló bẹẹ gbò kpá, sìgà ọ̀và ólò dõo pẹ́l-pẹ́l nóò kpé nèi naamá ba lọ̀là-lọ̀là ge nvèèmà sãa kúm sìtómí! Tṍó ea ni dú ló èlà, e beè zogè va ene kà vídiò e bõ̀ònatõ̀òí ni náa. Gã́bug gbò e bà di boná beè sí kẽ.
Marie-Line: Tṍó ea ã́àa kil nvéeá, ba beè kọ́ nè Jack kọ á nè lòbèl Sẹ̀lẹ̀ Nù Ge Kẽ̀èa Boo Ú Kráìst gbẹá Camopi. Kọbé è láá iná kĩé, a beè túi ténì kà ávà bá besĩ́ è kálá láá fùl Pène Oyapock. E beè palàge dé kpéè ló níí.
Jack: Tṍó e múúá ni kil kẽ, bé ea gbálá mm̀ bá kpóó naa beè naa kọ á dú gẹẹ-gẹẹ ló boo béè kọọ̀ faà sĩ́ múú é láá kọ̀ọ̀a ló dem. À bọ́ló kọọ̀ ò gáẹ̀ beè mòn múúá tṍó ea gé bú dù. À bọ́ló kọọ̀ nen ea ólò ọví faà sĩ́ múú á palàge nyimá a tóm kọbé à láá fùl zelí bá. Sõò, níí beè di gbàà gbò nu e beè tení bá. Náa kal ló béè kọọ̀ áá 6 Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà ní e ba beè di kĩá ẽ́, nú ea é láá toolá 50 nen beè dù gé sí kè kẽè Sẹ̀lẹ̀ Nù Ge Kẽ̀èa Boo Ú Kráìst, bii ló sìgà pá America!
Marie-Line: Gbò nvín ãa é láá ié gã́bug lé-lé nuí é be bà bọọvẹ̀ gbàà ba sìtóm nè Jìhóvà. À bọ́ló kọ ó dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà mm̀ íb gbò dìtõ̀òí, vaá o zìgà é gbóó aga ló. È ólò bọọgẹ̀ mòn bé e Jìhóvà nveè bá nèi naa.
Ò ólò láá loi kele-kele dém bel. É kọ à ólò valíí ló gè láá nó ãa dém bel?
Jack: Níì vó nì. M beè nó gbò dém belí kọbé m̀ láá tú kọọmá kpẹ̀a vaá nvèèmà bá nè bõ̀ònatõ̀ò. M beè sẹlẹ Nònù Kpá Tọ Kùdẽe Ló mm̀ dém bel Sranantongo * besĩ́ bà kálá nèm bugì Kpá Káí! M beè bĩiná ene kà vígà págbálà be bà dã́ gé ból ló bel em lóò. A beè aalá nèm kọọ̀: “A beè palàge dú lé, sõò née beè láá dã́ ból ló dénè bel eo lóò.” Gbò pá nvín beè palàge nvèè bá nèm. Tṍó em lọọ̀, bà ólò kọ́ nèm, sõò gbò e bà ni dú kànen náa ólò kọ́ nèm. M beè nó gã́bug nu lọl bá gbò nvín ãa.
Marie-Line: Gbẹá enè ketõ̀ò em ólò kọ́ kpẹ̀a, m beè ié gbò em ólò noòmà Kpá Káí e bà ólò ló dém bel French, Portugal, nè Sranantongo. Ene kà vígà pábia beè lọ̀ọ̀gà bùlà nèm kọọ̀ ḿ zẹ́ẹ́ dààmà togó nò Kpá Káí tọ ló nen ea ólò ló dém bel ea ólò tàvàlà ḿ ló vaá m̀ tú dém bel em é láá lò sẹ̀ẹ̀mà dee deè nvéè nò Kpá Káí. M beè gbóó dã́ ból ló nyìmànù ea di mm̀ dùùlà bá deè tṍá tṍó e tṍó ni téní.
Enè dee, em géè sẹlẹ nò Kpá Káí tọ ló nen ea ólò ló dém bel Sranantongo nè ní ea égè bàà kà ló nen ea ólò ló dém bel pá Portugal. Tṍó em géè sẹlẹ ní ea égè bàà kà nò Kpá Káí tọá, vígà pábia ea beè dìḿ lóá beè kọọ̀: “Marie-Line, m̀ bulà kọọ̀ à íe nu ea dú tã̀àgã̀!” M̀ gbóó nyèèà kọọ̀ m̀ géè tú dém bel Sranantongo loomá bel nè ene kà ńnváá ea dú Brazil e dém bel pá Portugal ní ea ólò dã̀ ẽ!
Dénè gbò eo zọi siai tóm ólò palàge vùlèi. O beè naanii và láá tõonii bãí ló pá vígà ẹ?
Jack: Kpá Próvẹẹ̀b 11:25 kọ́ọ̀: “Nen ea dõo nu taalẹ bá ólò kilsĩ́.” Née ólò kpõ̀tẽ́ aa ló gè bã ló pá vígà. Kilma ló tóm gè ẹ̀b nú ea kil ló Kíndòm Họ́ọ̀l, sìgà gbò ólò kọ́ nèm kọọ̀: “Aa ló dõòna kà pá vígà kọ bàá sí nakà tómí.” Sõò m̀ ólò aalá kọọ̀: “Ndaà neǹ vígà nagé. Vóá, be à íe tóm ea dì bíi ge sì, nda gbĩ́ì ge di ló gbò e bàé sí.” Náa kal ló béè kọọ̀ à íe sìgà tṍó ea ólò leemái gè ié tṍó nèà bẹẹ bá, è ólò bọọgẹ̀ kẽeé nyíè bẹẹ bá kọọ̀, née é zigà kọọ̀ ge ié tṍó nèà bẹẹ bá á kpòòlài lọl ló gè naa lé nu nè dõòna gbò.
Marie-Line: È ólò pììga boo gè ié lèèma mm̀ buù kà pá vígà págbálà nè pábia. Tṍó e náà vó, è ólò nyimá tṍó e bà íe bii ló nen ea é láá ẹ̀b nú ea kil ló ba gbò nvín àbèè ge tú va lọl tọọ̀ kpá. È ólò gbóó nyaaná bá ló bẹẹ nòònù kọbé è láá nvèè bá nè va. Vó ní ea náa kọ é láá bã̀àà va kóò vaá di kpènà ló gè nvèè bá nè va tṍó e bà íe bíi ló nvèè bá ẹ́.
Mókà gbò tã́áná dee bá ní eo ni íei lọlíí ló gè sii tóm kiẽ́e e bíi bọọ ẹ́?
Jack: Boo béè kọọ̀ è di boo víl dénè tṍó náa kọọ̀ é ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe mm̀ dùm. È ólò bọọ̀gẹ̀ dé kpéè ló ge mòn kele-kele dèmnù Jìhóvà. Náa kal ló béè kọọ̀ è íè gbò nu ànà-ànà, è ólò ié dĩ̀ìnè ló bùlà boo béè kọọ̀ è nyímà kọọ̀ pá vígà é nveè bá nèi kọ̀láá kiẽ́e e ínà.
Tṍó em beè di dí ãa, ba beè siím nvee tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́ gbẹá Guiana e bà ólò ló dém bel French boo béè kọọ̀ m beè tõó kele dì belí nen ea gé nyoone nvéè Kráìst. Nda ním beè nyimá kọọ̀ m̀ḿ beè láá kpáá òòa kẽ kil kĩá dì belí nen ea ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó, vaá bà ném deè kọ ḿ kọ́ kpẹ̀a nè gbò e bà di tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́. Mm̀ kà kà, Jìhóvà aa deè tãanèi dee bá!
Marie-Line: Pọ̀b kà nú ea ólò naa kọ nyíém á ẹẹ dú tṍó em nveè bá nè dõòna gbò. Nyíéi palàge ẹẹ gè sí tóm nè Jìhóvà. Níí kpáá palàge gbái dì belí dóm nè va. Sìgà tṍó, Jack ólò bọọ̀gẹ̀ bĩinám be èé láá kolí dóm nè va e bà íe bíi ló sìà kpóó ló kọ bàá dù gé zọ̀i deá gyã́á. M̀ ólò aaIá gbele tõ̀ò tṍó kọọ̀: “Nda géè ãàa bugi nagé togó naa vó!” Níà bé ea ólò naaá naa ẽ́.
Jack: Tṍó ea kil nvéeá, ba beè mòn kọọ̀ kóm ea kọlà prostate cancer dì ḿ ló. Náa kal ló béè kọọ̀ náa ólò leemá Marie-Line ge dã̀, m beè kọ́ nèe kọọ̀: “Ńdáà lé, m̀ gáà ‘ana,’ sõò be m̀ ú sṍóe, m̀ nyímà kọọ̀ m beè tú nà dùm naamá nu ea palàge dọ̀ bélè, ge siimá tóm nè Jìhóvà vaá níí ẹ́ẹ̀lẹ̀m nyíe.”—Jén. 25:8.
Marie-Line: Jìhóvà néi deè kọ é sí gbò tóm nè ge naa gbò nu e bè née beè ẹ̀bmà dẽe. Mm̀ kà kà, e palàge dé kpéè ló gã́bug lé-lé nu mm̀ bẹẹ dùm. È di kpènà ló gè sí tóm kọ̀láá kiẽ́e e bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà lẹẹlài tẹlẹ̀, boo béè kọọ̀ è palàge àgala boo kọọ̀ Jìhóvà é kilsĩ́ ge nvèè bá nèi!
^ par. 32 Sranantongo dú ene kà dém bel e bà ólò gbá pìg dém bel Bèkée, Dutch, Portugal, nè gbò níí Africa gbá lò, e gbò gyóòlo ní e ba beè olòó lò e.
