1. Éé ní e Jìhóvà néi deè kọ é naa ẽ́?

JÌHÓVÀ aa ló buù bẹ̀ì kọ é sà bé eé tõó dùm naa. À nóòmài bé eé láá nè lé béèlafùl naa, vaá à ólò nvèè bá nèi kọ é sìm kilsĩ́ tṍó e neè béèlafùl ea ẹ́ẹ̀lẹ̀ẹ̀ nyíe. (Ps. 119:173) Vóà naa, tṍó e túù gbò nyìmànù ea di mm̀ Kpá Káí siimá tóm, èé láá nè lé béèlafùl.—Híb. 5:14.

2. Mókà ànà-ànà ní eé láá kpeesĩ́ ló tṍó e ni ne béèlafùl lọ̀l ẹ?

² Sõò kọbèè tṍó e neè lé bééláfùl, àé láá tàvàlàí ló ge naa nu e beè beeláfùl boo. Bugi togó boo sìgà gbò nu dòòmà bá: Ene kà vígà págbálà ea dú nvín ãa beè beeláfùl kọ àé bugìè zivè kpoò Kpá Káí. A beè naa leevè mm̀ pọ́ì ńkem̀ sè, sõò a beè gbóó òòà aa ló gè bugi. Ene kà vígà pábia bééláfùl gè dú neǹ gyà deèsĩ́ tóm, sõò a beè olòó dàlà dee ló deé ea é daamà togó. Gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò beè beeláfùl kọ bàé kpáá palàge kãanìè gbò vígà págbálà nè pábia e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ló gè sièva kpóó ló, sõò gã́bug ẽ́ téní vaá bà gáà kãá va. Gbò dìtõ̀òí dú kele,sõò à íe nu ea tú naamá tẽ̀ènè kà. Bà beè nè béèlàfùl, sõò bà gáà naa nú e ba beè beeláfùl ge naa. Gbò níí Kráìst e ba dú Kọ́rìnt mm̀ túá gbò gbááá beè kpeesĩ́ ló íb tã̀àgã̀á. Naanii mè é ló sọ́l boo nu eé láá nó lọ̀l vá ló.

3. Mókà béèlàfùl ní e pá Kọ́rìnt beè nèe, sõò éé beè naaá ẽ́?

³ Nu ea é láá dú 55 C.E., pá Kọ́rìnt beè nè béèláfùl ea palàge dì bíi. Ba beè dã́ kọọ̀ pá ba vígà e bà di Jèrúsalẹ̀m nè Jùdíà beè di mm̀ nání bá nè kíi, vaá dõòna kà gbò bõ̀ònatõ̀ò géè lọ̀là kpègè ge nvèèmà bá nèva. Pá Kọ́rìntí beè ié lé nyíe nè dùm ge dõo nu vaá ba beè beeláfùl ge nvèè bá nè pá vígà e bíi di lóí naa ní e ba beè bĩiná neǹ tóm Pọ́ọ̀l bé e bàé láá nvèè bá naa. A beè kọ́ nèva bé e bàé náa naa, vaá íbá ló Táítọ̀s kọ á nvèè bá mm̀ ge tú ba lọ̀là-lọ̀là domá. (1 Kọ́r. 16:1; 2 Kọ́r. 8:6) Pọ́ì ńkem̀ ẽ́ aa ló tṍóá, Pọ́ọ̀l  beè dã́ kọọ̀ pá Kọ́rìnt gáà nè lọ̀là-lọ̀là e ba beè kọ bàé neèa. Vó beè naa kọọ̀ ba dõ̀ònù á gá di zẹ̀ẹ̀ gbò lọ̀là-lọ̀là ea aa nagbò bõ̀ònatõ̀òa tṍó ea lée ge lẹ̀ẹ̀là má pá vígà e bà di Jèrúsalẹ̀m.—2 Kọ́r. 9:4, 5.

4. Dì belí bé ea dọ́ bàlà kẽ mm̀ 2 Kọ́rìnt 8:7, 10, 11 naa, éé ní e Pọ́ọ̀l beè siè kpóó ló pá Kọ́rìnt kọ bàá naa ẽ́?

⁴ Pá Kọ́rìnt beè nè kà lé béèlàfùl, vaá Pọ́ọ̀l beè lèèlà va ló ba agẹ zìgà nè tàn ge nvèè bá. Sõò a beè sìè va kpóó ló nagé kọ bàá náa nú e ba beè dàlà togó lọl dẽe. (Bugi 2 Kọ́rìnt 8:7, 10, 11.) Nu ea beè naaá vá lóá nóòmài kọ àé láá tàvàlà ló bã̀àna neǹ Kráìst ea bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíe boo ge láá tú lé béèlafùl ea ne siimá tóm.

5. Mókà gbò bíb ní eé áálá ẹ́?

⁵ Dì belí pá Kọ́rìnt, àé láá tàvàlàí ló ge naa gbò nu e beè beeláfúl ge naa. Ló éé? Boo béè kọọ̀ née gbõomà, èé láá olòó dàlà tṍó ló nu. Àbèè kọọ̀ gbò nú e bè née ẹ̀bmà dẽe é láá naa kọ á tàvàlàí ló gè naa nú e beè beeláfùl ge naa. (Ẹ̀klì. 9:11; Róm̀ 7:18) Mósĩ́ deè ní eé láá nyimá kọbèè è íè bíi ló gè nyaaná bá ló béèlàfùl e beè nè ẽ? Vaá èé náà và vaá láá palàge naa nú e beè dàlà togó lọl dẽe ẽ́?

6. Mó tṍó ní eé láá nyaaná bá ló bẹẹ béèlafùl e?

⁶ À íe sìgà gbò béèlafùl ea palàge dì bíi e née é nyááná bá ló. Dì belí nu dòòmà bá, èé kilsĩ́ ge tõó boo bẹẹ béèlafùl ge fã̀ Jìhóvà, vaá è beeláfùl ge olòó bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló bẹẹ dóm àbèè va. (Máát. 16:24; 19:6) Èé láá nyaaná bá ló dõòna kà gbò béèlafùl. Ló éé? Boo béè kọọ̀ dìtõ̀ò ólò nyaaá. Gbò éé ní eé láá naa kọbé è láá nè kà lé béèlafùl e?

7. Éé ní eé ban Bàrì kọ á nèi ẽ́, vaá ló éé?

⁷ Bàn kọ Bàrì á neè ni nyìmànù. Kèbá tùlè nyómá káí Jìhóvà, Jém̀z beè emí kọọ̀: “Sõò be nyìmà nu nání ene nen e a dìí gbàà, á bàn kọ Bàrì á neèe. Bàrì ólò taalẹ bá vaá náa ólò kamí bel ló nu. Boo bée vó, à é née.” (Jém̀z 1:5) Mm̀ sìgà sĩ́deè, “nyìmà nu nání” dénè bẹ̀ì. Boo béè vó dẹ̀ẹ̀a boo Jìhóvà tṍó eo gé ne béèlafùl àbèè ge nyaaná bá ló béèlafùl eo beè nè lọ̀l. Jìhóvà é gbóó nvèè bá nè ni kọ ó nè béèlafùl e nyìmànù di m.

8. Èé gbĩ́tẽ́ ló éé besĩ́ è kálá nè béèlafùl e?

⁸ Palàge gbĩ́tẽ́ ló nu. Gbĩ́tẽ́ ló lọl mm̀ Moǹ Bel Bàrì, bugi gbò kpá e bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà ni émí, vaá ò zọ gbò e bàé láá nè ni lé dùùlà bá deè tṍ loa bel boo. (Pró. 20:18) Ge gbĩ́tẽ́ ló nu mm̀ na sĩ́deèí palàge dú bíi besĩ́ è kálá nè béèlafùl ge nyaaná tóm, tõ̀ò, àbèè ge sà íb kpãà kpá eo gbĩ́ì ge nò kọbé ò láá ié kpègè ge ẹ̀bmà nú ea kuu gbò o bíi nè ge fã̀ Jìhóvà.

9. Mósĩ́ deè ní e gè naa nú ea lelà kọ̀láá tṍó é láá dọ̀ bélè nèi ẽ́?

⁹ Bugi togó boo gbò bug ea di nvéè o béèlafùl. Bug ea di nvéè bẹẹ láb palàge bọọ ló Jìhóvà. (Pró. 16:2) À gbĩ́ kọ é naa nú ea lelà kọ̀láá tṍó. Vóà naa, tṍó e neè béèlafùl, èé gbĩ́ gè dú kà kà nè bẹẹ bá nè dõòna gbò ea kil ló bẹẹ bùlà. Be à gá náa vaá née piiga boo gè naa nú ea bọ́ló, àé láá tàvàlàí ló gè naa nu e beè beeláfùl ge naa. Dì belí nu dòòmà bá, ene kà nvín ãa é láá beeláfùl gè dú neǹ gyà deèsĩ́ tóm. Sõò tṍó e sìgà tṍó ni téní, àé láá tàvàlàẹ́ ló gè tú gã́bug tṍó ea dú bíi kọọmá kpẹ̀a vaá àé láá dú kọọ̀ náa íe na zààvà mm̀ a sìtóm kọ̀ kpẹ̀a. A beè láá ié bùlà kọọ̀ ge naa nú ea é léémá Jìhóvà ní ea beè naa kọ á dú neǹ gyà deèsĩ́ tómé. Sõò é kọọ̀ àé láá dú kọọ̀ ge naa nú ea é léémá a tẹ̀ nè kà àbèè dõòna nen ní ea beè naa kọ á dú neǹ gyà deèsĩ́ tómé?

10. Éé ní ea dú bíi kọbé nen láá nyaaá ẽ́?

 ¹⁰ Zẹ́ẹ́ bugi togó boo kọọ̀ nen ea gé nó Kpá Káí bééláfùl ge kùb ge ṍ sĩi. Náa beè ṍ sĩi mm̀ ene sè àbèè bàà sè náa kal ló béè kọọ̀ aẹ̀ tàvàlàẹ́ ló. Sõò a beè gbóó kpáá ṍ sĩi. Sõò tṍó e tṍó téní, a beè gbóó láá òòà aaló gè ṍ sĩi! A vulà kilma ló Jìhóvà nè a tàn ge naa nu ea léémáe ní ea nveè bá nèe kọ á láá bé èlbá tàn ge ṍ sĩi ẽ́.—Kọ́l. 1:10; 3:23.

11. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ ó íe kà lèlà gbò nú eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́é?

¹¹ Ié kà lèlà gbò nu eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́. Be à gá náa vaá ò ié kà lèlà gbò nu eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́ ge naa, àé valí ní ló gè láá teá tùlà. Dì belí nu dòòmà bá, àé láá dú kọọ̀ o beè beeláfùl ge olòó bugi Kpá Káí. Sõò be à gá náa vaá nóo palàge noo nu nyòòmà, nóo é láá naa nu eo beè noo kọ òó náanìè. * Àbèè kọọ̀ gbò kànen e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò é láá beeláfùl ge siè kpóó ló pá vígà, sõò sìgà tṍó é láá tení, vaá bà gáà naa nu e ba beè beeláfùl boo ge naa. Kọbé bà láá naa leevè, bàé láá gbĩ́ gè nyimá ààla ea kuu gbò bíb ea kọ́ọ̀: “É kọọ̀ è nyímà ló pá vígà e bà íe bíi ló kọ é kpáá kãá vá? É kọọ̀ e beè noo tṍó eé sí gé kãá va?”

12. Éé ní eé láá ié bíi ló gè naa ẽ́, vaá ló éé?

¹² Nyimá nu eo é láá naa nè nu e bè nóo é láá naa. Tọ́ọ̀ bẹ̀ì née íè tṍó, gyọ́, àbèè kói ge naamá kọ̀láá kà nu ea taníi gè naa. Boo béè vó, nyimá nú eo é láá naa nè nu e bè nóo é láá naa vaá ò nyímá nu. Tṍó ea dú bíi, òé láá beeláfùl ge nyaaná bá ló béèlafùl eo monì kọọ̀ nóo é láá simnàè tùlà. (Ẹ̀klì. 3:6) Be à gá náa vaá o kpáá bugi togó boo o béèlafùl, nyaaná bá ló bé ea dú bíi naa, vaá ò piiga boo gè teá tùlà. Nee vòò kà nú eo é náa kọbé ò láá naa nu eo beè noo lọl dẽeí.

13. Àé náà và vaá ò láá ié kói eo íè bíi ló ge mm-mè o béèlafùl e?

¹³ Tã̀àgã ló Bàrì kọ á neè ni kói eo é náámá. Bàrì é láá naa kọ á “tànii” vaá nèi kói gè mm-mè bẹẹ béèlafùl. (Fíl. 2:13) Boo béè vó, bàn Jìhóvà kọ á naa kọ a nyómá káí á nè ni kói eo íè bíi ló. Olòó tã̀àgã ló Bàrì kọbèè à tõo ní ló kọọ̀ Bàrì gáà aalá o tã̀àgã ló. Jíízọ̀s beè kọọ̀: “Banii, mè o é ieí [Nyómá Káí].”—Lúùk 11:9, 13.

14. Mósĩ́ deè ní e nòòkúu ea di mm̀ kpá Prọ́vẹẹ̀b 21:5 é láá nvèè bá nè olo kọ ó mm-mè o béèlafùl e?

¹⁴ Ié nu eo noò ge naa. (Bugi Próvẹẹ̀b 21:5.) Kọbé ò láá naa nú eo beè dààmà togó lọl dẽe, à dú bíi kọ ó íe nu eo noò. Vaá ò gbóó bii tọ́ nvéè nú eo beè nooá. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, tṍó eo neè béèlafùl, emí gbò nu eo gbĩ́ì ge naa sẹlẹ́ kẽ kọbé ò láá sìm tùlà ge mm-mè o béèlafùl. Tṍó eo íè nu ea tavàlà ge naa, dààmà togó dú ló gbò ní e bè náa tàvàlà ea di zẹ̀ẹ̀. Kọ̀láá tṍó eo láá naa ene kà zẹ̀ẹ̀, àé gbóó siè ni kpóó ló. Pọ́ọ̀l beè siè kpóó ló pá Kọ́rìnt kọ bàá kùmà sìgà kpègè sẹlẹ́ “bu Dee Bàrì” tãa vó e bà élá vaá dààmà togó ge nè lọ̀là-lọ̀là tṍó ea ni dúè. (1 Kọ́r. 16:2) Ge dààmà togó dú ló gbò ní ea válí gè naa é náa kọ ó gá ié bùlà kọọ̀ nóo gé láá naanìè.

15. Tṍó eo ni noo nu lọ̀l, éé ní eo é láá naaé?

¹⁵ Be à gá náa vaá ò emí gbò nu eo gbĩ́ì ge naa sẹlẹ́ kẽ, àé válí ní ló gè láá naa. (1 Kọ́r. 14:40) Dì belí nu dòòmà bá, gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò íbá ló enè neǹ kànen ea é émí dénè béèlafùl e gbò  kànen beè nè, nen e bà ne kọ á naa, nè tṍó ea é náa lọ̀l. Tṍó e gbò kànen émí gbò nuí, àé válí vá ló gè naa nu e ba beè noo. (1 Kọ́r. 9:26) Òó láá pììga boo ge naa íb gbò nuá mm̀ o dùm buù dee. Dì belí nu dòòmà bá, òó láá emí gbò nu eo é náa buù dee nvee dẽè kpá vaá ò noone nyòòmà bé eo é náa naa. Be ò náà vó, àé valí ní ló gè láá naa nú eo beè noo lọ̀l dẽe bií ló gã́bug ńdõòna kà.

16. Dõòna kà éé ní ea dú bíi kọ ó naa kọbé ò láá teá tùlà o béèlafùl e, vaá mósĩ́ deè ní e kpá Róm̀ 12:11 nveè sãa kúm níí ẽ́?

¹⁶ Siá kpóó ló. À ólò bĩiná sìà kpóó ló gè láá naa nu eo noò nè ge naa nú eo beè dààmà togó lọl dẽe. (Bugi Róm̀ 12:11.) Pọ́ọ̀l beè kọ́ nè Tímotì kọ á “nvèè sĩ́ ló” nè ge “olòó naa vó lee” kọbé à láá dú lé neǹ dò bá. Èé láá tú dùùlà bá deè tṍ Pọ́ọ̀lá siimá tóm nyòòmà kọ̀láá kà nu e gbĩ́ì ge naa nè Jìhóvà.—1 Tím. 4:13, 16.

17. Mósĩ́ deè ní e kpá Ẹ́fẹsọ̀s 5:15, 16 é láá nvèè bá nèi kọ é naa nu e beè noo ẽ́?

¹⁷ Tú o tṍó naamá nu mm̀ sĩ́deè e nyìmànù di m. (Bugi Ẹ́fẹsọ̀s 5:15, 16.) Noo tṍó eo é náámá nu eo beè noo, vaá ó gá nyaaná tṍó eo beè noo gè naamá. Ó gá elá bànà kọọ̀ tṍó e dìtõ̀ò é léelìè ní ló ní eo é naa nu eo beè noo ẽ́. Be à sẹlẹ, dìtõ̀ò náa é lée ní ló. (Ẹ̀klì. 11:4) Ó gá sọ̀tọ́ deè kọọ̀ gbò nu e bè náa bọọgẹ̀ dú bíi á dùl o tṍó nè kói eo gáè beè naamá nu ea palàge dú bíi. (Fíl. 1:10) Be à válí, sà tṍó e dõòna gbò náa é nveè ni tã̀àgã̀ ló. Naa kọọ̀ dõòna gbò á nyimá kọọ̀ ò íèè bíi ló tṍó ge bùgmà togó. Òó láá iilá o fóòn lọl boo vaá ò bugi o e-mail dõòna tṍó. *

18-19. Éé ní ea é láá nvèè bá nè ni kọ ó kilsĩ́ gè pììga boo ge naa nu eo beè noo kọbèè tṍó ea tavàlà ẹ?

¹⁸ Bugi togó boo lé nu ea é silà aa ló tṍó eo síì o tóm lọl dẽe. Nu ea silà aa mm̀ o béèlafùl belí kọọ̀ ò di boo kyẽè vaá o íná kiẽ́e eo géè gbĩ́ gè sì. Kọbé ò láá iná kiẽ́e eo gé kil, òé íè ge kilsĩ́ boo o kyẽè kọbèè à bĩ́íná kọ ó tení boo dõòna kà èèlè. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, be à gá náa vaá è ká bùlà gbẹẹ́ boo nu ea é silà aa mm̀ bẹẹ gbò béèlafùl, lóói náa é valẹ̀ bá ọọ tṍó e kpeèsĩ́ ló ànà-ànà àbèè kọ nú e née beè ẹ̀bmà dẽe naaá.—Gàl. 6:9.

¹⁹ Ge nè lé béèlafùl ólò tàvàlà, vaá gè naa gbò nu e béèlafùl boo ge naa é láá dú nu ànà-ànà. Sõò, tení dú ló nvèè bá Jìhóvà, òó láá ié nyìmànù nè kói eo é naamá nu eo beè noo lọl dẽe.