NEN ea ólò nó nu ea kil ló sĩ́dee ólò mòn tṍó e gbele agẹbá fọ́ọ́lọ́ gbĩ́ gè ùlà. À ólò nyimá tṍó e gbele agẹbá fọ́ọ́lọ́ é gé ùlà. Boo béè kọ à gbĩ́ kọọ̀ gbò e bà di kĩé á dùùà, à ólò gbóó tú tṍó gbẹẹ́ sĩ́ ãané va besĩ́ à kálá dú kpẹ̀ nvée.

Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, Jìhóvà dì ea gé ãane gbò nen e bà di boo kunukẽ̀í ea kil ló “fọ́ọ́lọ́” ea agabá èlmà kọ̀láá kà kpẹ̀a e bàé láá dã̀ ea kil ló bé e sĩ́dee é meà naa. Mósĩ́ deè ní ea gé náámá vó é? Vaá éé ní ea náa vaá èé láá àgala boo kọọ̀ à ólò tú tṍó gbẹẹ́sĩ́ vaá ãane gbò nen kọbé bà láá labví láb kilma ló a ã̀àne ẽ́? Kọbé è láá aalá nakà bíbví, naanii mè é zẹ́ẹ́ ló bel boo sìgà gbò ã̀àne e Jìhóvà beè nè tṍó ea kil nvéeá.

Mm̀ gbò tṍó e ba géè emí Kpá Káíá, Jìhóvà beè nè kele-kele ã̀àne ea kil ló “fọ́ọ́lọ́,” àbèè bèèla bel, ea é tẹ́lẹ boo gbò e bà sẹlẹ gbaalá gbò a log. (Pró. 10:25; Jèr. 30:23) Tṍó ea dì naa vó, a beè olòó tú tṍó gbẹẹ́ sĩ́ ãane gbò lọ̀l togó kèbáí vaá kọ́ gbò nú e bàé náa kọbé bà gbanìè ẽ tṍ ló. (2 Kíǹg 17:12-15; Nèh. 9:29, 30) Ge nveè bá nè gbò nen kọ bàá nyaaá, a beè olòó tú pá a gyóòlo e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo e bà di boo kunukẽ̀í vèèmà nú ea kil ló a bèèla bel vaá kọ́ bé ea gbálá naa.—Émọ̀s 3:7.

Nóà beè dú enè nen e Bàrì beè lẹ̀ẹ̀là kọ á kọ́ nú ea kil ló a kyọ̀àsĩ́. A beè ãane gbò pọ́lọ́ e ba beè di mm̀ a deeá mm̀ gã́bug gbáá ea kil ló Tù Múú ea gé dú e pọ̀ náa sííe. (Jén. 6:9-13, 17) A beè kọ nágé gbò nú e bàé náa kọbé bà duuà—a beè kọ́ kpẹ̀a iná kpãà kiẽ́e e bà kolíe nen “e a géè vee kọ gbò nen á naa nu e a lelà.”—2 Pít. 2:5.

Dénè bé e Nóà beè pììgà naaí, gbò nen e ba beè di dùm besĩ́ Tù Múú à kálá tú bàlà booá náa beè gbàntṍ ló ã̀àne e Bàrì beè nèva. Ba beè zogè kọ bà náa íèè zìgà. Dee deè nvée, ba beè ù tṍó e Múúá “ḿmá dénè kẽ vaá gboó tú dénè ọ̀và.” (Máát. 24:39; Híb. 11:7) Tṍó ea ni lee gè kyọ̀va sĩ́, bà náa é láá kọọ̀ Bàrì náa beè ãaneè va.

Dõòna tṍó, Jìhóvà beè ãane gbò nen pọ́ì ńkem̀ tṍó besĩ́ ‘kyọ̀àsĩ́’ ea dú ló a bèèla bel à kalá dù. Kọbèè vó, a beè nè gã́bug tṍó gbò e bà kyọa sĩ́á kọ bàá nyaaá. Dì belí nu dòòmà bá, a beè nè ãane gbẹẹ́ sĩ́ ea kil ló Òb Kà Kpọ̀té ea beè dọ boo pá Íjèpt deè kéléá. Dì belí ene kà nu dòòmà bá, Jìhóvà beè lẹ̀ẹ̀là Mózìs nè Érọ̀n kọ bàá ãane Fẹ́rò nèó pá a gyóòlo kọọ̀ báà-báà múú ea é kyọsĩ́ gã́bug nu é dọọ, naamá ní ea égè àlàbà kà kpọ̀té. Tã́gíní bé e kyọ̀àsĩ́í é nááá dee ea bẽeneá, é kọọ̀ Bàrì beè nèva gã́bug tṍó ge gbĩimá ketõ̀ò kpènà nè dĩ̀ìnè ló aa bá kyọ̀àsĩ́í? Kpá Káí kọ́ọ̀: “Kọ̀láá nen ea di zẹ̀ẹ̀ gbò gyóòlo Fẹ́rò ea sííá pọ̀ ló moǹ bel Jìhóvà beè gbalẹ̀ boo kolí pá a gyóòlo nè a nom̀ tọ nveegi tọ, sõò kọ̀láá nen e bè náa gbantṍ ló moǹ bel Jìhóvà beè aa ló pá a gyóòlo nè gbò nom gbẹẹ́ boo bàlà ól.” (Ẹ́xọ. 9:18-21) Jìhóvà beè tú tṍó gbẹẹ́ sĩ́ nèva ã̀àne, naa ní e gbò e bà gbantṍ ló náa beè mòn tã̀àgã̀ belí na gbòa.

Níà bé e ba beè tu nágé tṍó gbẹẹ́ sĩ́ ãane Fẹ́rò bií ló pá a gyóòlo besĩ́ì ní ea égè òb kà kpọ̀téá à kálá dọ̀vá boo é. Sõò, ba beè kìn ã̀àneá. Dee deè nvée, ba gbò sã́áná beè ù. Ẹ̀b bé ea dú pọ́lọ́ naaà! (Ẹ́xọ. 11:4-10; 12:29) É kọọ̀ bà gáẹ̀ beè gbàntṍ ló ã̀àneá besĩ́ à kálá dú kpẹ̀ nvée? Ẽei! Mózìs beè gbẹẹ́ sĩ́ kọ́ nè pá Ízràẹ̀l ea kil ló òb kà kpọ̀téá vaá kọ́ bé e bàé láá naa vaá pá ba tọ duuà.  (Ẹ́xọ. 12:21-28) Kuù nen ní ea beè gbàntṍ ló ã̀àne e Mózìs beè nèa ẽ́? Dẹ̀ẹ̀a boo sìgà bugì nu, taà gãà pá Ízràẹ̀l àbèè à sígá ló vó, bii ló “gã́bug kele kele gbò” e bà náa dú Ízràẹ̀l nè pá Íjèpt, beè fùl zelí bá bèèla bel Bàrì vaá aa Íjèpt.—Ẹ́xọ. 12:38; ekk.

Dì belí bé e gbò nu dòòmà báí tẹ́lẹ bàlà kẽ naa, Jìhóvà ólò mòn kọọ̀ gbò nen íe gã́bug tṍó ge labmá láb kilma ló gbò a ã̀àne. (Dìt. 32:4) Éé ní ea náa vaá Bàrì à naa vó é? Neǹ tóm Pítà beè baatẽ́ kọọ̀ Jìhóvà “náa gbĩ́ kọ tọ́ọ̀ nen á ié kyọ̀à sĩ́; tãa vó, à gbĩ́ kọ dénè nen á ọgá ló ba pọ́lọ́.” (2 Pít. 3:9) Ẽei, Bàrì palàge bùlà nú ea kil ló gbò nen. À gbĩ́ kọọ̀ bàá ọgá vaá nyaaná ba dùm besĩ́ a bèèla bel kálá iná kẽ.—Àìz. 48:17, 18; Róm̀ 2:4.

Deè nieí nagé, dénè nen é íè ge pãane tṍ ló ã̀àne ea palàge dì bíi e Bàrì gé nè beeá ló boo kunukẽ̀í. Tṍó e Jíízọ̀s beè di boo kunukẽ̀í, a beè nè ã̀àne kọọ̀ bàé kyọgàlà sĩ́ nakà bàlà booí mm̀ tṍó ‘pọ̀b kpo tã̀àgã̀.’ (Máát. 24:21) Kilma ló nakà kyọ̀àsĩ́ ea é nááá dì deè sĩ́á, a beè kọ́ bùlà Bàrì ea kil ló gbò nú e pá a gbò nyòòne nvée é mon vaá tení bá tṍó e tṍóá ni íná kuló. Jíízọ̀s beè baatẽ́ gbò nú ea gé nááá bàlà booí e gé monmà dẽe deè nieí.—Máát. 24:3-12; Lúùk 21:10-13.

Dẹ̀ẹ̀a boo nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìá, Jìhóvà dì ea gé ãane gbò nen kọ bàá gbanìè ẽ tṍ ló vaá fãè ẽ. À taníe kọ gbò e bà gbantṍ ló á dé kpéè ló dùm kátogóí nè gbò tã́áná dee bá e ãa bàlà boo e gbò lé lab dògò e tõo mmá é domá. (2 Pít. 3:13) Kọbé è síè kpóó ló bẹẹ zìgà kilma ló gbò a zìgànù, Jìhóvà néi lẹ̀ẹ̀la tóm ea é man dùùà nèi—ea dú ge “vee Lé Kpẹa e a kil ló lẹ̀ẹ̀là bel Bàrìi,” e Jíízọ̀s beè kọọ̀ bàé vee “nvee dénè ketõ̀ò e a di bàlà booí, naa ní e dénè nen é dã́.” (Máát. 24:14) Bàrì a bṍònè ló kà kà gbò e bà gé fã́e kọ bàá “elá nen di tõ̀ò,” àbèè ge vee lẹ̀ẹ̀la tóm ea aa bá ẹlẹ́ Bàrì, mm̀ nú ea é láá toolá 240 kpò kunukẽ̀. Jìhóvà gbĩ́ kọọ̀ gã́bug nen á pãane tṍ ló ã̀àneá vaá fùl zelí bá ‘kyọ̀à sĩ́’ ea lé bèèla bel é dómáá.—Zẹ̀f. 1:14, 15; 2:2, 3.

Bíb ea palàge dì bíi kọ é bĩiná, níì kabèè Jìhóvà ólò nè gã́bug tṍó àbèè kọ náa ólò nè gã́bug tṍó gbò nen kọ bàá dãamá a ã̀àne nì. Gbò nu ea beè naaá zógè kọọ̀ à ólò naa vó. Tãa vó, èé bĩ́íná nakà bíb ea dì bíií: É kọọ̀ gbò nen é pãane gé tṍ ló ã̀àne e Bàrì gé ne tṍó e tṍó di dií? Naanii mè beele dì belí gbò e Bàrì lẹẹlà tóm é kilsĩ́ gè nvèè bá nè gã́bug gbò nen kọ bàá fùl zelí bá kùbmà nakà bàlà booí.