1. Éé ní ea ólò zogè íb nen e dúù e?

 BE È ã́àa dììa múú àbèe kọ a dú kpã́á dee e beè dììà, dénè bẹ̀ì gbĩ́ gè dú íb nen ea léémá Jìhóvà. Kọbé è láá dú íb nakà nen, àé dú bíi kọ é lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ bug togó. Ló éé? Boo béè kọọ̀ bẹẹ bug togó zógè íb nen e dúù. Be è ólòó bugi togó belí pá bàlà boo, áá gè ló pọ́lọ́ bel nè ge naa pọ́lọ́ nu ní eé ólòó naa ẽ́. (Ẹ́fẹ. 4:​17-19) Sõò be è íe lé bug togó, bé e lábvì láb vaá ló bel naa é léémá bẹẹ Tẹ̀ Jìhóvà.​​—Gàl. 5:16.

2. Mókà gbò bíb ní eé áálá mm̀ nakà togó belí é?

² Dì belí bé e beè nó mm̀ togó bel e ã́àa nòa naa, née é láá tú dénè pọ́lọ́ bug togó lọa m. Sõò èé láá beeláfùl kọ née é élá boo siimá tóm. Besĩ́ è kálá dììa múú, à dú bíi kọ é òòà aa ló gè ló bel nè ge labví gbò láb e Jìhóvà ọ́bví. Níà túá kà nu ea palàge dú bíi e nen é náa kọbé à láá kìn nómá dùm ẽ. Sõò kọbé è láá palàge naa nú ea léémá Jìhóvà, èé íè ge gbàn nàgé tṍ ló log ea kọ́ọ̀: “Tui ńãa.” (Kọ́l. 3:10) Mm̀ nakà togó belí, èé áálá gbò bíb ea kọ́ọ̀: Éé ní ea dú ‘ãa nen ẽ́’? Mósĩ́ deè ní eé láá kilsĩ́ gè nvèà ãa nen ẽ́?

3. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Gàlésìà 5:​22, 23, éé ní ea dú ãa nen ẽ́, vaá mósĩ́ deè ní e nen é nveà ẽ?

³ Nen ea nveà ãa nen ólò bugi togó vaá labví láb belí Jìhóvà. Nen ea nveà ãa nen ólò labví gbò láb ea dṹùnà ból súú nyómá káí, vaá sọ̀tọ́ deè kọọ̀ nyómá Káí á lẹ̀ẹ̀là bel ló a bug togó, bé e nu tọ́aẹ́ ló naa, nè a láb. (Bugi Gàlésìà 5:​22, 23.) Dì belí nu dòòmà bá, à ólò vùlè Jìhóvà nè  pá a gbò. (Máát. 22:​36-39) Nen ea dì naa vó ólò kilsĩ́ gè ié ẹ́ẹ́ nyíe kọbèè à gé téní bá tã̀àgã̀. (Jém̀z 1:​2-4) À ólò nvèè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló. (Máát. 5:9) À ólò ié ĩ̀ìmà nè lé láb tṍó ea gé zọ dõòna gbò naaá nu. (Kọ́l. 3:13) À ólò leemáe gè naa lé nu. (Lúùk 6:35) Bé ea lábví láb naa ólò zogè kọ à íe zìgà mm̀ a Tẹ̀ ea di káála. (Jém̀z 2:18) À ólò kilsĩ́ gè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló tṍó e nen náa nuù súng nèe vaá lẹ̀ẹ̀là bel ló a bá tṍó ea kpeesĩ́ ló ẹ̀bmà.​​—1 Kọ́r. 9:​25, 27; Táítọ̀s 3:2.

4. Kọbé è láá nvèà ãa nen, é kọ èé láá toní dénè gbò kpãa ea di mm̀ kpá Gàlésìà 5:​22, 23 gã́belí tẽ̀ènè tóm? Baatẽ́.

⁴ Kọbé è láá nvèà ãa nen, à dú bíi kọ é toní dénè gbò kpãa ea di mm̀ kpá Gàlésìà 5:​22, 23 nè ní ea di mm̀ dõòna kà gbò dọ̀ Kpá Káí. * Gbò kpãaí náa bélí kọ̀là ló e nen ólò nvèà vaá lọa ló nvèà ńdõòna kà. Kàsĩ́ gbò kpãaí bãàa mm̀ ene. Dì belí nu dòòmà bá, be ò vulè nen, òé íe ĩ̀ìmà nè lé láb kìlmàé ló. Vaá be ọ̀ọ̀ lé nen, òó íè ge dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló vaá lẹ̀ẹ̀là bel ló o bá.

5. Éé ní ea tõó dọ̀ ge kọọ̀ beélè bùlà nè “níí Kráìst” á dú tẽ̀ènà kàẹ, vaá éé ní ea náa à dú bíi kọ é nó dùm Jíízọ̀s e? (1 Kọ́rìnt 2:16)

⁵ Bugi 1 Kọ́rìnt 2:16. Kọbé è láá nvèà ãa nen, à dú bíi kọọ̀ beélè bùlà “nè níí Kráìst” á dú tẽ̀ènè kà. Níà ge kọọ̀ èé íè ge nó bé e Jíízọ̀s bugi togó naa vaá nó ẽ. Jíízọ̀s beè ié gbò kpãa ea dṹùnà ból súú nyómá káí mm̀ sĩ́deè ea gbõoma. À zógè gbò kpãa e Jìhóvà íe mm̀ sĩ́deè ea gbõoma. (Híb. 1:3) Bé e bugì togó belí Jíízọ̀s naa, níà bé eé lábví láb belíe vaá zogè kọ è íè gbò a kpãa naa ẽ́.​​—Fíl. 2:5.

6. Gbò éé ní ea bọ́ló kọ é kẽ̀èa boo tṍó e gbĩ́ gè nvèà ãa nen ẽ́?

⁶ É kọọ̀ à válí kọ é nó nu dòòmà bá Jíízọ̀s? Èé láá bugi togó kọọ̀: ‘Jíízọ̀s gbõoma. Ním é láá gbõoma belíe!’ Be à tõó ní ló naa vó, kẽ̀èa boo nagbò gáí. Túá kà, Jìhóvà beè dèmii kọ é belìè ẹlẹ nè Jíízọ̀s. Vóà naa, kọ̀láá bé ea kil kẽ naa, òó láá sà ge belí va mm̀ sìgà sĩ́deè. (Jén. 1:26) Ní ea égè bàà, nyómá káí Bàrì ní ea dú kpóó ea bọọ lọ̀l vaá à lee é. Tení dú ló a nvèè bá, òó láá naa nú e áá ọ̀ọ̀ nóo gáẹ̀ láá naa. Ní ea égè taa, Jìhóvà náa ẹbmà dẽe kọ ó ié gbò kpãa ea dṹùnà ból súú  nyómá káí mm̀ sĩ́deè ea gbõoma kátogóí. Kàsĩ́, bẹẹ Tẹ̀ ea vulèi noo 1,000 nè gbò e bàé tõó boo kunukẽ̀í kọ bàá gbõoma. (Kùùà 20:​1-3) Nú e Jìhóvà ẹbmà dẽe lọ̀líí bá kátogóí dú gè pììgà bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa nè ge kọ é dẹẹàẹ̀ boo a nvèè bá.

7. Éé ní eé gé ló bel boo é?

⁷ Mósĩ́ deè ní eé láá nó Jíízọ̀s e? Èé tú ńkem̀ tṍó loomá bel boo ténì kà kpãa e nyómá káí Bàrì ólò naa kọ é ié. Mm̀ buù kà, èé ẹb nú eé láá nó lọl ló bé e Jíízọ̀s beè ié gbò kpãaí naa. Vaá èé ló nágé bel boo gbò bíb ea é nveè bá nèi kọ é bugi togó boo bé eé láá kpáá sìm kilsĩ́ mm̀ ge nvèà ãa nen naa.

8. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè zogè kọ à vulèèi é?

⁸ Vulè e Jíízọ̀s íe kilma ló Jìhóvà beè naa kọ á tú a lóó vaamá gyọ́ọ boo béè a Tẹ̀ nè beele. (Jọ́ọ̀n 14:31; 15:13) Jíízọ̀s beè zogè kọ à palàge vulèè gbò nen tení dú ló bé ea beè tõó dùm boo kunukẽ̀í naa. Kọ̀láá dee, a beè olòó ié vulè nè sàn nyíe bã̀àna tṍó e bà náa uué boo. Kà pọ̀b sĩ́deè ea beè zogè kọ à vulèè gbò nen dú gè noòmà va nú ea kil ló Boǹ Méné Bàrì. (Lúùk 4:​43, 44) Jíízọ̀s beè zogè nàgé kọ à palàge vulèè Bàrì nè gbò nen tení dú gè sọ̀tọ́ deè kọọ̀ gbò náàkyọ̀ á fẹẹ̀ẹ. Ge naa vó náa kọ á valíí ló gè ié dùm e bè náa tá.

9. Mósĩ́ deè ní eé láá nó gè ié vulè belí Jíízọ̀s e?

⁹ E beè kìn lóó nè Jìhóvà vaá dììa múú boo béè kọọ̀ è vulèe. Vóà naa, dì belí Jíízọ̀s, à bọ́lo kọ é zogè kọ è vulè Jìhóvà tení dú ló bá e sẹẹmà dõòna gbò. Neǹ tóm Jọ́ọ̀n beè emí kọọ̀: “Nen e bè náa vulè a vígà, ea mon, náa é láá vùlè Bàrì, e bè à gáà mòn.” (1 Jọ́ọ̀n 4:20) Èé láá bĩiná bẹẹ bá kọọ̀: ‘É kọọ̀ nda palàge vùlè gé dõòna gbò? É kọọ̀ m̀ ólò ié sàn nyíe tṍó em gé zọ dõòna gbò naaá nu bã̀àna tṍó e bà dú gboo-gboo ló? É kọọ̀ vulè ólò naa kọọ̀ ḿ tú nà tṍó nè gyọ́ nvèèmà bá nè dõòna gbò kọ bàá nó nú ea kil ló Jìhóvà? É kọọ̀ m̀ dì kpènà ló gè nvèè bá bã̀àna tṍó e gã́bug nen náa ṍám zaa àbèè tṍó e bà náa uu ḿ boo? É kọọ̀ m̀ḿ láá kpáá gbĩ́ gbò sĩ́deè ea é náa kọ ḿ tú gã́bug tṍó kọọmá kpẹ̀a?’​​—Ẹ́fẹ. 5:​15, 16.

10. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè dú neǹ ge nvèè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló é?

¹⁰ Jíízọ̀s beè dú neǹ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló. Náa beè tú pọ́lọ́ kpẽemá pọ́lọ́ tṍó e gbò nen beè tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mã̀e. A beè nvèè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló vaá siè kpóó ló dõòna kọ bàá kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea dìvá zẹ̀ẹ̀. Dì belí nu dòòmà bá, a beè noòmà va kọ bàé íè ge zọ̀ ba vígà naaá fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló be bà gbĩ́ kọọ̀ Jìhóvà á tenmàè ba fã̀. (Máát. 5:​9, 23, 24) Vaá a beè kilsĩ́ ge nvèè bá kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea beè di zẹ̀ẹ̀ pá a gbò tóm ea kil ló nen ea palàge bọọ ea dìvá zẹ̀ẹ̀.​​—Lúùk 9:​46-48; 22:​24-27.

11. Mósĩ́ ní eé láá dú neǹ ge nvèè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló é?

¹¹ Kọbé è láá dù neǹ ge nvèè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló, à dú bíi kọ é naa èlmà áá gè kpòòlà lóó lọl ló tã̀àgã̀. À dú bíi kọ é pììga boo gè nvèè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè ge siè kpóó ló pá vígà kọ bàá kpoogè dee ló tã̀àgã̀ ea dìvá zẹ̀ẹ̀. (Fíl. 4:​2, 3; Jém̀z 3:​17, 18) Èé láá bĩiná bẹẹ bá kọọ̀: ‘Éé ní em di kpènà ló gè sọ̀bá kọbéè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló dí zẹ̀ẹ̀ dõònà gbò nè m̀m̀ ẽ? Tṍó e vígà págbálà àbèè pábia náa nú ea kyém, é kọọ̀ m̀ ólò ká súng gbẹá gbàà? É kọọ̀ m̀ ólò elá kọọ̀ dõòna nèn á zẹ́ẹ́ dù gé tã̀àgã̀ ḿ ló, sẹ̀ m̀ ólò gyasĩ́ bã̀àna tṍó e tã̀àgã̀á náa dú bá nda ẹ́? É kọọ̀ m̀ ólò siè  kpóó ló gbò e kana dìvá zẹ̀ẹ̀ kọ bàá nvèè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló tṍó ea bọ́ló?’

12. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè zogè kọ à dúè gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló é?

¹² Jíízọ̀s beè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. (Máát. 11:​28-30) A beè zọgè kọ à dúè gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló tení dú ló gè ié lé láb bã̀àna tṍó e dìtõ̀ò beè tàvàlà. Dì belí nu dòòmà bá, tṍó e ńnváá ea dú Fànísìà beè bànie kọ á boè a nvín, náa beè vàlẹ̀ bá zìgà, sõò tṍó e ńvááá zógè kọ à íèè zìgà, a beè gbóó bó a nvín. (Máát. 15:​22-28) Kọ̀láá bé e Jíízọ̀s beè dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló naa, náa beè òòà aa ló ge nè dùùlà bá deè tṍ. Sìgà tṍó, a beè zogè kọ à íèè lé láb tení dú ló gè tú agẹbá loomá bel nè gbò e ẹlẹ vulè. Dì belí nu dòòmà bá, tṍó e Pítà beè pììga boo gè ọọvẹ ló Jíízọ̀s lọl ló gè naa bùlà Jìhóvà, Jíízọ̀s beè kọ́ẹ bel gbẹá kèsĩ́ pá a gbò nyòòne nvée. (Máàk 8:​32, 33) Náa beè naa vó boo béè ge siimàe kẹ́ẹ, sõò a beè naa vó boo béè ge noòmàe nu nè ge noòmà nagbò nyòòne nvéeá kọ bàá gá dàlà kpá ló boo. Kẹ́ẹ beè láá iè ge sii Pítà, sõò a beè ié bélè lọl ló dùùlà bá deè tṍá.

13. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọ è dúù gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló é?

¹³ Sìgà tṍó àé dú bíi kọ ó dùùlà bá deè tṍ gbò eo vulè ge zogè kọọ̀ ò íè lé láb. Tṍó eo é náa vó, nó Jíízọ̀s tení dú ló gè naa kọọ̀ o dùùlà bá deè tṍ á dẹ̀ẹ̀a boo Kpá Káí. Dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. Bugi togó kọ bà gbĩ́ gè naa nú ea dú lé, vaá ò dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ gbò e bà vulè Jìhóvà nè olo é tú dùùlà bá deè tṍ eo neè va mm̀ vulè. Bĩiná o bá kọọ̀: ‘É kọọ̀ m̀ íè agẹ ló gè loomá bel tṍó em monì kọọ̀ nen em vulè gé sí pọ́lọ́? Be à dú bíi kọ ḿ nèe dùùlà bá deè tṍ, é kọọ̀ m̀ḿ tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló nèèmà, sẹ̀ mm̀ gboo-gboo ló é? Éé ní em élà boo nèèmà dùùlà bá deè tṍ ẽ́? É kọ m̀ neè boo béè kọọ̀ nená beè naa nú ea kyém, sẹ̀ m̀ neè boo béè ge nvèè bá nèe ẽ́?’

14. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè zogè kọ à íèè lé lábvẹ́?

¹⁴ Jíízọ̀s beè nyimá nu ea dú lé vaá naa. Jíízọ̀s vulè a Tẹ̀, vó beè naa kọ á olòó naa lé nu kọ̀láá tṍó. Nen ea íe lé láb ólò gbĩ́ gbò sĩ́deè ea é nveemà bá nè dõònà gbò. Áá gè nyimá lèlà nu gè naa gáà gbõòma; èé íè ge tú lé bùlà naamá nu ea lelà. Sìgà nen é láá bĩiná kọọ̀, ‘É kọọ̀ à válí gè tú pọ́lọ́ bùlà naamá lé nu?’ Ẽei. Dì belí nu dòòmà bá, Jíízọ̀s beè ló bel ea kil ló gbò e ba beè dõo nu nè gbò tãa vaá naa kọọ̀ dõòna gbò á nyimá kọbé bà leelàẹ̀ va. Jìhóvà náa nveè ka ló nagbò lé tómá.​​—Máát. 6:​1-4.

15. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọ è íè lé lábvẹ́?

¹⁵ Èé láá zogè kọ è íè lé láb tṍó e túù lé bùlà naamá nu ea lelà. Vóà naa, òó láá bĩiná o bá kọọ̀: ‘É kọọ̀ m̀ ólò nyimá lèlà nu gè naa vaá naa? Mókà bùlà ní em ólò naamá lé nu ẽ́?’

16. Éé ní ea bọ́ló kọ é naá buù deeé, vaá ló éé?

¹⁶ Née é íé bùlà kọọ̀ ge nvèà ãa nen íná kùbmà tṍó e diìa múú. Bẹẹ ãa nen dì belí “ãa kọ̀là ló” ea dú bíi kọ é kpènà dénè tṍó. Èé láá naa vó tení dú ló gè gbĩ́ gbò sĩ́deè eé láá zogè kọ è íè gbò kpãa e nyómá káí Bàrì ólò nvèè bá nèi kọ é ié. Ló éé? Boo béè kọọ̀ Jìhóvà dú Bàrì ea ólò labví láb, vaá a nyómá káí ní ea ólò siimá tóm ẽ́. (Jén. 1:2) Vóà naa, kọ̀láá kà kpãa ea dṹùnà ból súú nyómá káíí é íè ge  naa kọ é labví láb. Dì belí nu dòòmà bá, Jém̀z beè emí kọọ̀: “Zìgà bel e láb á gé ló dúná gé íí.” (Jém̀z 2:26) Níà bé e nagbò kpãa ea dṹùnà ból súú nyómá káíá dì nàgé naa ẽ́. Kọ̀láá tṍó e íè gbò kpãaí, è zógè kọọ̀ nyómá káí Bàrì gé túi siimá tóm.

17. Éé ní ea bọ́ló kọ é naa tṍó e náa válií ló gè ié gbò kpãa ea dṹùnà ból súú nyómá káí é?

¹⁷ Sìgà tṍó à ólò tàvala ló bã̀àna gbò nyòòne nvéè Kráìst e ba beè dììa múú kpã́á dee gè ié gbò kpãa ea dṹùnà ból súú nyómá káí. Sõò à palàge dú bíi kọ é toní gbò kpãaí. Bugi togó boo nakà nu dòòle lóí. Beè kọ̀là ló ea ólò palàge leemá ni baalà, é kọ òé gbẹ́á boo tobví gbẹẹ? Ẽ́èe. Òé gbá kiẽ́e ea baalàa be à válí. Vaá òó kpáá palàge ọẹ̀ dẽe tṍó eo ni gbá lọ̀l. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, be à íe tṍó e náa beè valí ní ló gè ié lé láb, ĩ̀ìmà, àbèè vulè kilma ló nen, lóó ni á gá ọọ. Ge tã̀àgã ló nená é láá naa kọ ó ié kà lé gbaa ló kìlmàé ló. Beeláfùl ge kpáá naa èlmà vó dõòna tṍó.

18. Éé ní eé láá àgala boo é?

¹⁸ Nyíéi palàge ẹẹ kọọ̀ Jíízọ̀s gbẹ́ẹ nu dòòmà bá kẽ sẹ̀ẹ̀i! Bé e bugì togó belíé naa, níà bé ea é válií ló gè labví lá belíe naa ẽ́. Bé e lábvì láb belí Jíízọ̀s naa, níà bé eé kpáá palàge nvèà ãa nená naa ẽ́. Mm̀ nakà togó belí, è nóò áá ténì kà zẹ̀ẹ̀ gbò kpãa ea dṹùnà ból súú nyómá káí Bàrì. Àé dú lé be ò noo tṍó noomá nú ea kil ló gbò ní ea sígáá vaá ò bugi togó boo bé eo é tú siimá tóm naa. Òé mon gbò togó bel ea kọ́ nú ea kil ló gbò kpãaí mm̀ Research Guide for Jehovah’s Witnesses kè kẽè togó bel ea kọ́ọ̀ “Christian Life” òó gbóó mòn “Fruitage of the Spirit.” Òó láá àgala boo kọọ̀ be ò piigà bé eo kpóó sim tùlà naa, Jìhóvà é nveè bá nèni kọ ó kilsĩ́ gè nvèà ãa nen.