1-2. Mókà ge zùgè kẽ ní e neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Hégaì beè kọ àé nááá mm̀ béèlè tṍóí ẽ́?

“PỌ́Ì ńkem̀ tṍó, gbò tọ e bà ólò tõó m ùlà ki nè gbò nómá tọ beè dààmà togó gè kõoá uuá kẽ.” “Pọ̀ beè sii kọ̀láá nen . . . Gã́bug nen kọ́ọ̀ nuá beè naaá mm̀ nú ea é dú bàà kà mínìt. Sõò a beè tõó ló nda belí ea nááá mm̀ gã́bug tṍó.” Níà gbò bel ea aa gã́ sìgà gbò e ba beè fùl zelí bá zùgà kunukẽ̀ ea beè naaá mm̀ dó Nepal mm̀ gbáá 2015. Be íb nú ea síìmà pọ̀ není beè naaá ní ló, náa é valè bá tá ní nyíe.

² Kọ̀láá bé ea dì naa, kátogóí beele gé téní bé zùgà kẽ ea dú kele ló na íb zùgà kunukẽ̀á. Nakà zùgà kẽí náa é nááá áá ene kà pọ̀b bon àbèè dó, tãa vó àé íná kọ̀láá kà dó, vaá a nááá mm̀ gã́bug gbáá. Neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Hégaì ní ea beè gbẹẹ́ sĩ́ kọ́ nú ea kil ló nakà zùgà kẽí ẽ́. A beè kọọ̀: “Níì nú e Jìhóvà ea íe gbò bé kọ́ẹ́, ‘Nagé—pọ́ì ńkem̀ tṍó àla—nda é zugè káála nè boo kunukẽ̀í, pene nè boo kpò.’ ”—Hég. 2:6.

3. Mósĩ́ deè ní e nakà zùgà kẽí dú kele ló gbò zùgà kunukẽ̀ ea ólò kyọ̀sĩ́ nu ẽ́?

³ Hégaì náa géè kọ́ nú ea kil ló pọ́ì zùgà kunukẽ̀ ea ólò kyọ̀sĩ́ nu. Tãa vó, lé nu é silà aa m. Jìhóvà boo a lóó kọ́ nèi kọọ̀: “Nda é zugè dénè gbò dó, vaá gbò lé nú ea di mm̀ dénè gbò dó é aa m dù; vaá nda é náa kọọ̀ ka á di ló tọí.” (Hég. 2:7) Éé ní e kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí beè kọ̀là kilma ló gbò e ba beè di mm̀ deè Hégaìa ẹ? Vaá éé ní ea kọlà kilma ló beelé deè nieí é? Èé baatẽ́ ààlaà gbò bíbvá, vaá no nágé bé  e beele é láá dõ̀ònà tõ̀ò ló tóm gè zùgè gbò dó àla mm̀ béèlè deeí naa.

4. Éé ní ea beè naa kọọ̀ Jìhóvà á lẹ̀ẹ̀là neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Hégaì má pá a gbò e?

⁴ Jìhóvà beè tú ene kà tóm ea palàge dì bíi nè neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Hégaì. Bugi togó boo nú ea beè naaá besĩ́ à kalá nèe tómí. Àé láá dú kọọ̀ Hégaì beè di gbàà gbò e ba beè òòà aa kèbá síí-sii mm̀ dó Bábilọ̀n kil Jèrúsalẹ̀m mm̀ gbáá 537 B.C.E. a. Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍó e bà íná Jèrúsalẹ̀m, gbò e bà géè fã̀ Jìhóvà mm̀ bọ́ọ̀lọ́ dẹ̀lẹ̀ nyíé booí beè dààmà togó gè tìb tọọ̀ káí. (Ẹ́zrà 3:8, 10) Sõò pọ́ì ńkem̀ tṍó aaló tṍóá, pọ́lọ́ nu beè gbóó naaá. Nàà uú boo beè naa kọ lóó va á ọọ naaní e bà ooà aa ló gè tib tọọ̀ káíá. (Ẹ́zrà 4:4; Hég. 1:1, 2) Boo béè vó, mm̀ gbáá 520 B.C.E., Jìhóvà beè lẹ̀ẹ̀là Hégaì kọ á gé sièva kpóó ló kọbé bà láá tìb tọọ̀ káíá lọl dẽe. *—Ẹ́zrà 6:14, 15.

5. Éé ní ea náa vaá lẹ̀ẹ̀la tóm Hégaì beè iè ge siè kpóó ló gbò gyóòlo Bàrì e?

⁵ Bug ea beè di nvéè lẹ̀ẹ̀la tóm Hégaìí beè dú gè agẹlẹ ló zìgà e pá Júù íé mm̀ Jìhóvà. Neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí beè tú agẹló kọọmá nè pá Júù e lóó va beè ọọí kọọ̀: “ ‘Dénè booló eo dií boo kunukẽ̀a iei agẹló vaá ò síi tóm,’ bé e Jìhóvà kọ́ẹ́. Boo béè kọọ̀ nda dìí ló,’ níà bé e Jìhóvà ea íe gbò bé kọ́ẹ́.” (Hég. 2:4) Tã́á bel ea kọ́ọ̀ “Jìhóvà ea íe gbò bé” beè iè ge sièva kpóó ló. Jìhóvà íe gã́bug gbò bé e bà di káála ea gé lẹẹlà bel ló, vóà naa, a beè dú bíi kọọ̀ pá Júù á dẹlẹ́ẹ nyíé boo kọbé gbò nú e bà gé náa íe togó.

6. Éé ní ea é silà aa mm̀ zùgà kẽ e Hégaì beè gbẹẹ́ sĩ́ kọ́ nú ea kil lóí é?

⁶ Jìhóvà beè lẹ̀ẹ̀là Hégaì kọ á kọ́ nè pá Júù kọọ̀ àé zugèè dénè gbò dó. Nakà mòà nù dẽeí beè nvèè nyíé gbàà pá Júù e lóó va beè ọọ e bà géè tìb tọọ̀ káíá, kọọ̀ Jìhóvà é zugè dó Pésìà, ea beè dú kpóó bẹbẹ̀l tṍóá. Vaá éé ní ea é silà aa mm̀ zùgà kẽá ẽ́? Túá kà, gbò níí Bàrì é gbóó láá tìb tọọ̀ káíá lọl dẽe. Ní ea égè bàà kà, gbò e bè níì pá Júù nì é gbóó láá gaaá vá ló fã̀ Jìhóvà gbẹá mm̀ tọọ̀ káí e ba beè kpáá tìbva. Ẹ̀b bé e nakà lẹ̀ẹ̀la tómí beè siè kpóó ló gbò gyóòlo Bàrì naaà!—Zèk. 8:9.

7. Mókà tóm gè zùgè kẽ ní e beele gé sí deè nieí é? Baatẽ́.

⁷ Éé ní e kọ́ọ̀ bùlà Hégaì kọlà kilma ló beelé deè nieí é? Jìhóvà dì ea gé kpáá zùgè nàgé dénè dó, vaá beele nveè bá zọ̀ẹ zùgè níí kátogóí. Bugi togó boo níí: Mm̀ gbáá 1914, Jìhóvà beè tú Jíízọ̀s Kráìst naamá Méné boo a Boǹ Méné ea di káála. (Ps. 2:6) Tṍó e Boǹ Ménéá bã́ kẽ, a beè dú pọ́lọ́ kpẹ̀a nèà gbò e bà gé bẹl bàlà booí. Níí tõó dọ̀ kọọ̀ “lẹ̀ẹ̀là bel” pá dõòna kà dó—ea dú kpó tṍó e gbò méné ea géè bẹ̀l náa beè elá ná dọ̀ Jìhóvà—a íná kùbmà. (Lúùk 21:24) Tṍó e gbò níí Jìhóvà dã́tẽ́ ló naa vó, ba beè gbóó dààmà togó noòmà gbò nen mm̀ gbáá 1919 kọọ̀ áá Boǹ Méné Bàrì ní ea dú ból dẽesĩ́ e gbò nen íe é. Nakà “lé kpẹa e a kil ló lẹ̀ẹ̀là bel Bàrìi” a zugè zivèkà bàlà boo.—Máát. 24:14.

8. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Psalm 2:1-3, mósĩ́ deè ní e gbò dó àla náa zigà ge pãane tṍ ló kọ̀ kpẹ̀aí é?

⁸ Mósĩ́ deè ní e gbò nen ni lábmá láb nyòòmà sìtóḿ kọ̀ kpẹ̀aí é? Gã́bug nen  náa ólò zìgà ge pãane tṍ ló. (Bugi Psalm 2:1-3.) Gbò dó àla a noo pọ́lọ́. Bà náa nveè sãa kúm Méné e Jìhóvà sa kọ á bẹ̀l. Bà náa ẹb kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Ménéí naamá “lé kpẹa.” Kàsĩ́, kpóó ea gé bẹl sìgà dó a kọ́ bàá gá kọná kpẹ̀a! Náa kal ló béè kọọ̀ gã́bug gbò e bà gé bẹl gbò dó àla túúmá kọ bà gé fãè Bàrì, bà náa gbĩ́ gè òòà aa ló gè bẹ̀l. Dì belí gbò e bà géè bẹ̀l mm̀ deè Jíízọ̀sa, gbò e bà gé bẹl deè nieí kin Jíízọ̀s tení dú ló gè naa uú boo pá a gbò nyòòne nvée e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.—Tóm 4:25-28.

9. Jìhóvà ólò labví láb naa vàẹ kilm ló láb e gbò dó àla gé lábví é?

⁹ Jìhóvà ólò labví láb naa vàẹ kilm ló láb e gbò dó àla gé lábví é? Kpá Psalm 2:10-12 áálá kọọ̀: “Vóà naa, booló gbò méné eo gé bẹlii, nyimai nu, booló gbò eo gé lẹẹlai bel boo kunukẽ̀í, tui dùùlà bá deè tṍ. Túi síìa pọ̀ fãamai Jìhóvà, vaá ò ṍi kààgà mm̀ kéné ló. Nveenii ka ló ẹẹ sã́ánáá, be níì vó nì Bàrì é nveè súng vaá kyọ̀i sĩ́, boo béè kọọ̀ a súng ólò gbalá. Gbò e bà tú Jìhóvà naamá ba ketõ̀ò gũ̀a á ié ẹ́ẹ́ nyíe.” Jìhóvà dú lé vaá nèva deè kọ bàá nè lé béèlàfùl. Tṍó di-di nèva gè nyaaná ba bùlà vaá nvèè sãa kúm Boǹ Méné Jìhóvà. Sõò gã́bug tṍó ágé ná. È di mm̀ dee-deè nvéè tṍó ea di ló “gbò dee e tṍó é gé tà.” (2 Tím. 3:1; Àìz. 61:2) Kátogóí ní ea palàge gbalá kọọ̀ gbò nen á dã́ kà kà bel vaá sà ge fã̀ Jìhóvà ẹ.

10. Mókà lé nu ní kpá Hégaì 2:7-9 kọ́ àé silà aa mm̀ tóm gè zùgè kẽí ẽ́?

¹⁰ Sìgà gbò é lábví lé láb kilma ló tóm ge zùgè kẽ e Hégaì beè kó nú ea kil lóá. A beè kọọ̀ ge zùgè kẽá é náa kọọ̀, “gbò lé nú ea di mm̀ dénè gbò dó [naamá gbò e bà íe lé bùlà] é aa m dù” gé fã̀ Jìhóvà. * (Bugi Hégaì 2:7-9.) Àìzáíà nè Máíkà, beè kọ nágé nú ea kil ló gbò nú ea é nááá “mm̀  gbò deé e tṍó é gé tà.”—Àìz. 2:2-4, ekk.; Máí. 4:1, 2, ekk.

11. Ene kà vígà págbálà beè labví láb naa vàẹ túá tṍó ea dã́ lé kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Méné Bàrì e?

¹¹ Bugi togó boo nú e tóm gè zùgè kẽí beè naá ló ene kà vígà págbálà ea bée kọlà Ken, ea gé sí tóm gbẹá world headquarter. Ken kẽèa boo túá tṍó ea beè dã́ lé kpẹ̀aí mm̀ nú ea é dú 40 gbáá ea kil nvéeá. À kọ́ọ̀: “Túá tṍó em beè dã́ kà kà bel ea di mm̀ Moǹ Bel Bàrì, a beè palàge ẹẹlẹ̀m nyíe gè nyimá kọ e íná mm̀ gbò dee e tṍó é gé tà. M beè mòn kọọ̀ kọbé Bàrì láá tenmàm vaá naa kọ ḿ ié dùm e bè náa tá, àé bọ́ló kọ ḿ gá dũùnà tọ́ọ̀ báàsĩ́ ea di ló nakà pọ́lọ́ bàlà booí, vaá palàge dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà. Tẽ̀ènè tṍóá, m beè tã̀àgã ló Bàrì vaá labví láb. M beè òòà aaló gè nvèè sãa kúm nakà bàlà booí vaá bã kèbá kpènà Boǹ Méné Bàrì, e tọ́ọ̀ nen náa é láá lọ̀la.”

12. Mósĩ́ deè ní e ka ni bã́ ló tọọ̀ káí Jìhóvà mm̀ gbò deé e tṍó é gé tàí é?

¹² À palàge dọa bàlà kẽ kọọ̀ Jìhóvà dì ea gé tã́ànè dee bá pá a gbò. Mm̀ gbò deé e tṍó é gé tàí, è monì bé e gbò e bà gé fã́e kpáá palàge bọọ dọ ló naa. E beè du pọ́ì ńkem̀ gã́bug mm̀ gbáá 1914. Sõò kátogóí gbò e bà gé fã Bàrì a sígá ló aatáà gã, vaá gã́bug gãà gbò nen ólò zọ̀i sí kẽè Sẹ̀lẹ̀nù Ge Kẽ̀èa Boo Ú Kráìst buù gbáá. Mm̀ nasĩ́ deèí, “gbò lé nú ea di mm̀ dénè gbò dó” a bã́ mm̀ tọọ̀ káí Jìhóvà ea di boo kunukẽ̀í—ea dú a nòònù ea kil ló õ̀òa fã̀. Bé e gbòí nyááná ba dùm vaá nvèà ãa nen naa nveè ka ló Jìhóvà.—Ẹ́fẹ. 4:22-24.

13. Gbò nú ea náááí mm̀-mè mókà dõòna kà gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì e? (Ẹ̀b fùtó ea di boo kóó kpáí.)

¹³ Gbò nú ea náááí a ḿm̀-mè nàgé dõòna kà gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì, dì belí ní ea di mm̀ kpá Àìzáíà 60 togó. A 22 gã́bel kọ́ọ̀: “Gbò ea kil kẽ é beè bọọ́ gã́bug, vaá gbò e bà dú ńkem é beè dú dó ea íe kpóó. Ndá Jìhóvà é gbálẹ̀ tṍó e a tṍó ni lée.” Tóm dũ̀ùnè a síá boo béè bé e gã́bug nen a bã́ mm̀ kà kàí naa. Gbòí fáálá kele-kele kalì domá vaá ié dùm ge dõ̀ònà tõ̀ò ló tóm kọ̀ kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Méné Bàrì. Gbò níí Jìhóvà gé tú gbò kalìí siimá tóm,  ea bélí “múú má láo gbò dó” e Àìzáíà kọ́ nú ea kil lóá. (Àìz. 60:5, 16) Nvèè bá ea aa bá gbòí a náa kọọ̀ tóm kọ̀ kpẹ̀a á láá siá mm̀ nú ea tóólá 240 dó, vaá emí bẹẹ gbò kpá nvee mm̀ nú ea é sígá ló 1,000 dém bel.

14. Mókà béèlàfùl ní ea bọ́ló kọọ̀ gbò nen á ne kátogóí é?

¹⁴ Tóm ge zùgè gbò dó ea gé síá mm̀ gbò dee-deè nvéè deeí a náa kọọ̀ gbò nen á nè béèlàfùl. É kọ bàé nveè sãa kúm Boǹ Méné Bàrì, sẹ̀ bàé nveè sãa kúm bẹbèl bàlà booé? Níì béèlàfùl e dénè bẹ̀ì é ne. Náa kal ló béè kọọ̀ gbò níí Jìhóvà ólò gbàntṍ ló kpóó ea gé bẹl bálásĩ́ kiẽ́e e bà dì, bà ólò tõó kele aaló bìlà bẹbẹ̀l. (Róm̀ 13:1-7) Bà nyímá kọọ̀ áá Boǹ Méné Bàrì ní ea é nveè kùbma ló tã̀àgã̀ gbò nen ẽ́. Boǹ Ménéá náa dṹùnà nakà bàlà booí.—Jọ́ọ̀n 18:36, 37.

15. Mókà agẹbá dò ẹ̀b ní e kpá Kùùà Nù kọ́ọ̀ gbò e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo é beè kpeesĩ́ ló é?

¹⁵ Kpá Kùùà Nù baatẽ́ bé e bàé doà bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boò gbò níí Bàrì naa mm̀ gbò deé e tṍó é gé tà. Dò ẹ̀bvá é tú agẹbá bíígá ló tẹlẹ̀í boo. Gbò e bà gé bẹl bàlà booí é beè kọ é fãè va, vaá biìgè ló gbò e bà náa nveè va sãa kúm. (Kùùà 13:12, 15) Bàé síi “dénè nen, ńkem nè ńpọ̀b, méné nè kpàlà, gyóòlo nè nen e a di pọ́ì, kọ bà á tú kpĩ́i nveea kú bá lèva à bè boo gbọ̀ sĩ́va.” (Kùùà 13:16) Ba beè olòó tú kpíi nvee ló gbò e bà di kèbá gyóòló deè kéléá kọbé bà nyímá ló nen e bà gé sí tóm nè. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, dénè gbò e bà di mm̀ beélè deeí é beè gbĩ́ kọ é kọ́ nen e nveè sãa kúm. Bé e bà bugi togó vaá labví láb naa é zógè kọ bà nveè sãa kúm bẹbẹ̀l nakà bàlà booí.

16. Éé ní ea náa vaá à bọọgẹ̀ gbalá kọ é agẹlẹ ló bẹẹ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà kátogóí é?

¹⁶ É kọ èé zigà ge tú nú ea doà bá kpíií nvea ló vaá nvèè sãa kúm bẹbẹ̀l nakà bàlà booí? Bàé bíìgè ló gbò e bà náa zigà ge nvèà kpíiá ló. kpá Kùùà Nùá kpáá kilsĩ́ gè kọọ̀: “Tọ́ọ̀ nen e kpĩ́ií á géé ló náa é láá zalí nu à bè ge oo nu.” (Kùùà 13:17) Sõò gbò níí Bàrì nyímá nú e Bàrì é beè naa gbò e bà íe kpíi e kpá Kùùà Nù 14:9, 10 kọ́ nú ea kil lóá. Tãa vó e bà nveà kpíií ló, ba agẹló é náa kọ á belí nú e bà ẽ́á kú bá va kọọ̀, è “dì nè Jìhóvà.” (Àìz. 44:5) Níì tṍó ea bọ́ló kọ é agẹlẹ ló bẹẹ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà ẹ. Be è náa vó, nyíè Jìhóvà é ẹ́ẹ gè túi naamá pá ńlẹ́ẹ̀ gbò!

17. Éé ní ea bọ́ló kọ é kẽ̀èa boo ea kil ló bé e Jìhóvà íe ĩ̀ìmà naa ẽ́?

¹⁷ Jìhóvà a palàge ĩ̀ìmà nu mm̀ gbò dee e tṍó é gé tàí. Náa gbĩ́ kọọ̀ tọ́ọ̀ nen á ié kyọ̀à sĩ́. (2 Pít. 3:9) A ne deè kọ̀láá nen kọ bàá ọgá vaá nè lé béèlàfùl. Sõò náa é ĩimà dọ̀ọ̀mà dè-dè. Íb nú ea beè naaá ló Fẹ́rò mm̀ deè Mózìsa ní ea é nááá ló gbò e bà kin nakà nèà deèí é. Jìhóvà beè kọ́ nè Fẹ́rò kọọ̀: “À gá dọ katogóí m̀ gáẹ̀ beè láá tú pọ́lọ́ kom tẹlẹ ló olo nè pá o gbò, vaá kyọ̀i sĩ́ lọl boo kunukẽ̀í. Sõò nee nú ea náa vaá m̀ kilsĩ́ gè sẹlẹ́ ní dùmí: kọbé m̀ zógè ni nà kpóó, nè ge naa kọọ̀ dénè gbò e bà di boo kunukẽ̀í á dã́ nà bée.” (Ẹ́xọ. 9:15, 16) Dénè gbò dó é gbóó nyimá kọọ̀ Jìhóvà ní ea dú áá kà kà Bàrì ea dì e. (Èzí. 38:23) Níí é náá naa vàẹ?

18. (a) Mókà dõòna kà tóm gè zùgè kẽ ní e bà baatẽ́ mm̀ kpá Hégaì 2:6, 20-22 é? (b) Éé ní ea náa è nyimá kọọ̀ gbò bel Hégaìí é ḿḿ-má dì deèsĩ́ ẽ́?

¹⁸ Tṍó e gã́bug gbò gbáá ni téní aaló  tṍó e Hégaì beè dìa, neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ gbò nú ea di mm̀ kpá Hégaì 2:6, 20-22 é beè kpáá mm-má dì deèsĩ́. (Bugi.) Pọ́ọ̀l beè emí kọọ̀: “Sõò kátogóí a beè zìgà zìgà kọ, ‘Na tóm e a sígáí, ním̄ é zugènà áá kóló kunu kẽ, sõò m̀ é zugè káála nè ẹ̀ẹ̀.’ Tṍó e a kọ́, ‘Na tóm e a sígáí’ a palà ge naa kọ é nyimá kọ bà é zugè dénè nu e ba è dèm vaá túva lọl, naa kọ kọ̀láá nu e bè náa zugà ní e a é gbẹ́á é.” (Híb. 12:26, 27) Nakà ge zùgè kẽí dú kele ló ní ea di mm̀ kpá Hégaì 2:7, àé kyọsĩ́ kọ̀láá gbò e bà bélí Fẹ́rò, e bà náa zigà kọọ̀ Jìhóvà ní ea lela ló gè bẹ̀lẹ.

19. Éé ní ea dú nú e bè náa é zugàẹ, vaá éé ní ea náa è nyimáé?

¹⁹ Éé ní ea dú nú e bè náa é zugàẹ? Pọ́ọ̀l kpáá kọọ̀: “Tã́gíní bé e beele íè bon e Bàrì gé lẹẹlà bel ló e bè náa é zugàa, naanii mè é ṍáe zaa vaá è tú fã̀ nè síìà pọ̀ tãàmàé ló m sĩ́ dee e a é léémáe.” (Híb. 12:28) Tṍó e dee-deè nvéè zùgà kẽ ni nááá lọ̀l, áá Boǹ Méné Bàrì ní ea é gbóó gbẹá ẹ́. Àé tõo dọ̀ọ̀mà dè-dè!—Ps. 110:5, 6; Dán. 2:44.

20. Mókà béèlàfùl ní e buù nen é íè ge nèe, vaá mósĩ́ deè ní eé láá nvèè bá nè vaẹ́?

²⁰ Tọ́ọ̀ kà tṍó gè pee ágé ná! Gbò nen é íè ge sà nú e bàé náa: É kọ bàé kilsĩ́ gè tõó dùm ea nveè sãa kúm nakà bàlà booí ea é náa kọ bà ié kyọ̀àsĩ́, sẹ̀ bàé tõó dùm ea gbááló bùlà Bàrì ea é náa kọ bàá ié dùm e bè náa tá ẹ́? (Híb. 12:25) Tení dú ló bẹẹ sìtóm kọ̀ kpẹ̀a, èé láá nvèè bá nè gbò nen kọ bàá nyimá béèlàfùl ge nè ea kil ló bel ea palàge dì bíií. Naanii èé kpáá nvèè bá nè gã́bug nen kọ bàá beeláfùl ge nvèè sãa kúm Boǹ Méné Bàrì. Vaá ò náa nii èé kilsĩ́ gè kẽ̀èa boo bel e bẹẹ Tẹ̀ Íè Jíízọ̀s beè kọ, ea kọ́ọ̀: “Bà é vee Lé Kpẹa e a kil ló lẹ̀ẹ̀là bel Bàrìi nvee dénè ke tõ̀ò e a di bàlà booí, naa ní e dénè nen é dã́. Na tóm ní e kùbmà nvée tṍó é gboó lee é.”—Máát. 24:14.